Archeologie van de Klassieke Oudheid, Partim Romeinse.pdf

vernieuwing in het creëren van binnenruimtes der privé-architectuur
– eerste instantie merkbaar in paleizenbouw van keizers, zullen huizen van rijke patriciërs in Rome
en daarbuiten op deze nieuwe trends hebben ingespeeld
– paleizen van Nero, Domus Tiberiana op Palatijn, Domus Transitoria op Oppio-heuvel, Domus Aurea
– toeleggen op de bouw van een allesovertreffend paleis in het centrum van de stad: Domus Aurea
of het gouden huis
– een soort landschappelijk park met verspreide bebouwing
– gehele park met in het midden een grote vijver (later Colosseum), monumentale fonteinen
(nymphea) en badcomplex (thermen)
– opgegraven en gerestaureerde constructies van deze belvédère (gelegen onder latere thermen
van Trajanus)
– centrale koepelzaal met koepel en oculus
– goed voorbeeld van Romeinse centraalbouw met vernieuwende manier van
ruimteschepping en perspectief-illusie
– paleis van de Flaviërs (Domus Flavia) op Palatijn:
– doorbraak van baksteen als bekleding van betonnen muren
– vrijwel alle met veelkleurige marmerplaten getooid
– binneninrichting van dit complex door Rabirius
– grote muurmassa's smaakvol verlevendigd zijn door invoegen van nissen, openingen
naar fonteinen, beelden en zuilenschermen
– waterpartijen een hoofdrol te vervullen in interieur
– periode van de tweede helft 1 st eeuw: start van grote gewelfbouw
– Romeinse bouwkunst een fundamenteel verschillend karakter krijgt dan de Griekse
– Grieks gebouw samengesteld uit naast elkaar geplaatste lineaire elementen, is Romeinse
betonbouw niet uiteen te halen in duidelijk gescheiden delen, ontworpen als samenspel
4. Trajanus en Hadrianus: hoogtepunten van volwaardige Romeinse architectuur
– reeks monumentale bouwwerken onder Trajanus: architect Appolodorus van Damascus
– beheersing van traditionele materialen om effect van grootheid te scheppen (Forum Trajanus) als
grondige kennis van nieuwe betontechnieken
– vooruitstrevend is de markt van Trajanus:
– commercieel complex vulde deel van Quirinalis-heuvel op dat was uitgehakt om Forum van
Trajanus te bouwen
– op vijf niveaus gebouwd:
– laagste twee niveaus vormen een halve cirkel van winkels die die buiging van de exedramuur
van Forum volgt
– typisch: in de muur ingewerkte bogen, deuren met travertijn-lijst en vensters
afgeboord met ondiepe pilasters en bekroond door een gebogen of driehoekig
pediment – alles in baksteen gemodelleerd
– bovenste niveaus bevatten ook winkels gelegen langs binnenstraatjes en rond gebogen
pleinen
– Hadrianus: nieuwe impulsen aan de Romeinse architectuur
– reisde veel en was beleerd man met grote architecturale interesses
– in de provincies kennen we enkele van zijn grote realisaties: bibliotheek en triomfboog in
Athene, tempel in Ephese en militaire verdedigingssysteem in Britannia
– twee voornaamste verwezenlijkingen in Italië:
– zomervilla in Tivoli is beste combinatie van kwaliteiten van Romeinse architectuur:
– gevarieerde en ingenieuze behandeling van de binnenruimte
– perfect en soms gewaagd toepassen van betonbouw
– een goed uitgebalanceerde wisselwerking tussen gebouwen en landschap
– architect is onbekend: technisch meesterschap en compositievermogen
– enorm complex van woonruimten, thermen, paviljoenen, tempels, bibliotheken,
zwembaden en tuinen
– meeste onderdelen Griekse namen als evocatie van de door Hadrianus verheerlijkte
Helleense cultuur – geen imitatiekunst