Archeologie van de Klassieke Oudheid, Partim Romeinse.pdf

vanaf 8ste eeuw
– vanaf latere 7de eeuw: Rome onder Etruskische koningen > eerste realisaties
– stedenbouw eerste pogingen tot ordening van menselijke ruimte
– gemeenschap nog overwegend agrarisch karakter behoudt
– centrale dal tussen de verspreid liggende bewoningskernen gedraineerd en uitgebouwd tot
politiek centrum (forum) – eerste tempels en grote openbare gebouwen opgetrokken
– vroegste tempelbouw gedomineerd door constructie van Etruskische tempels
– gebouwen met stenen sokkel, muren van leemtegels en hout en een dak van hout en
beschermende terracotta-versieringen (beschilderd)
– de zuilen van Dorische en Ionische invloed, maar typisch Etruskisch is bouw op een hoog
podium met nadruk op voorzijde van het gebouw
– 509 v.C.: grootste tempel gebouwd op de Capitolinus – Jupiter Capitolinus-tempel
– gewijd aan triade Jupiter, Juno en Minerva
– slechts onderstructuur bewaard, model voor later in de gehele Romeinse wereld
verspreide capitolia
– beeldhouwkunst uit die tijd in functie van de heiligdommen
– in Zuid-Etruskische stad Veii en Rome zelf meerdere grote beeldengroepen gemaakt in terracotta
(typische materiaal van Etruskische beeldhouwers)
– meestal om beelden in volle beweging om op rand van het dak te plaatsen
– beter bewaard zijn reeks architecturale terracotta's met invloed van Ionische keramiek, antefixen
in vorm van hoofden van vrouwen, silenen en gorgonen, figuratief, floraal of geometrisch
versierde friezen en akroteria in vorm van godenfiguren
– bronssculptuur minstens even belangrijk doch bleef ze minder bewaard
– deze kunstvorm zeer ontwikkeld was in Zuid-Etrurië en Rome
– Wolvin van de Capitolinus: vroeg 5de-eeuwse werk (vastgesteld dat het vanuit de 12de eeuw na
Christus komt)
– oudste steensculptuur nog sterk Italische invoeden
2. Ontwikkeling van een eigen Romeinse kunst
– na nederlaag Etrusken bij Cumae (474 v.C.) vermindert hun invloed in Rome sterk:
– Griekse tendens toeneemt
– zoeken naar eigen oplossingen voor nieuw gestelde problemen vooral in architectuur en
stedenbouw zorgen voor toenemende autochtoon-Romeinse inbreng
– stedenbouw 4de/de eeuw: Romeinse gestichte kolonies (Cosa, Alba Fucens)
– toepassing van regelmatige stadsplanning zoals geleerd van Etrusken en Grieken
– eigen verfijning en inbreng door regelmatig schikken van openbare gebouwen rond het
forum
– architectuur: grote vernieuwingen door toepassing van nieuwe technieken, gebruik van nieuwe
materialen en ontwerpen van nieuwe gebouwtypes
– enkele al gekend door Grieken, maar werden occasioneel toegepast
– ingenieurswerken: gewelfbouw om platforms te maken voor grote gebouwen en aanleg van
bogen in een opeenvolgende reeks
– beste manier om bruggen en aquaducten te bouwen voorbeelden: Aqua Marcia, Pons
Aemilius
– nieuw gebruikte materialen enerzijds fijnere en meer kostbare natuursteen (kalksteen, travertijn,
marmer) en anderzijds vanaf 3de eeuw: nieuw ontdekte beton dat in combinatie met bogen en
gewelven gedurfde constructies toeliet
– nieuw ontworpen gebouwtypes: basilica, thermen en volwaardige atrium-woning
– tempelbouw nog sterk Grieks beïnvloed met wel aanpassing aan Etruskische en Italische
tradities
– beeldhouwkunst in stroomversnelling:
– Republikeins Rome bleef voorkeur uitgaan naar bronzen rondsculptur
– typisch Romeins is standbeelden werden opgericht van belangrijke personen rechtstaand
uitgebeeld met gedrapeerde kledij
– richtten de gentes monumenten op voor hun illustere stichers