Archeologie van de Klassieke Oudheid, Partim Romeinse.pdf

2. Grote tendensen in de Romeinse architectuur
1. Classicisme
– classicisme betekent bij Romeinen geen louter hernemen van klassiek Griekse of het heersende
hellenisme, maar toepassen van aantal Griekse principes, technieken, stijlen en decoratieschema's
– Griekse kunst invloed gehad op Romeinse creaties
– invoering van classicisme gebonden aan één persoon namelijk keizer Augustus
– wat officiële architectuur door Griekse kunstenaars en volgens Griekse canons liet uitvoeren
– sterk tijdens de regeringen van Augustus en van zijn directe opvolgers
– architecturaal vlak zijn hoogtepunt zal kennen in de 2de eeuw n.Chr.
2. Functionalisme
– uit zich vooral in het origineel ontwerpen van gebouwen en monumenten met in de eerste plaats hun
functie als doel
– stemt volkomen overeen met de praktische en efficiënte ingesteldheid van de Romein
– eerste plaats functionaliteit, materiële voorspoed en collectief comfort voor ogen
– rode draad doorheen de Romeinse architectuurgeschiedenis: duidelijk vast te stellen vanaf de
experimentele fase in de 3de eeuw v.Chr., blijft dominant tot in de Late Oudheid
3. Een 'barokke' uitwerking
– uitdrukking van een zeker splendeur en pracht
– duidelijke neiging tot 'barokke' uitwerking – in het verlengde van het Hellenisme
– na verovering van de hellenistische wereld deze tendens de Romeinse architectuur binnensluipen
– pas goed mogelijk nadat bepaalde technische vernieuwingen waren gerealiseerd, zodat bepaalde
architecturale elementen louter decoratief konden uitgespeeld worden (gebogen lijnen in
gevelpartijen, schijnzuilen)
2. Architecten en architectuurtheorie
– creatieve Romeinse kunst en architectuur bijna volledig anoniem zijn
– merkwaardig in tijd dat individu toch belangrijk was: zie bloeiende portretkunst
– verklaring is dat niet de maker, maar de opdrachtgever (patroon) en financier van belang is
– keizer: een gehele personencultus afspeelde
– architect is slechts een technieker
– Servus en Celer:
– ingenieurs en landschapsarchitecten – 1ste eeuw na Christus
– scheppers van het Domus Aurea van Nero
– sterkte was dat ze illusie van een enorm park creëren op relatief beperkte oppervlakte, met valse
portieken en tromp d'oeil-effecten (4de-eeuwse Pompejaanse fresco-stijl)
– gewelfbouw, draaiende koepels en opengaande gewelven
– Rabirius:
– architect van paleis van Flavii (Domus Flavia) op de Palatijn
– eerste functionele keizerlijke residentie met talrijke binnentuinen en terrasbouw die goed
geïntegreerd is op heuvel boven het forum
– belangrijkste onderdeel was Aula Regia, enorme ontvangstzaal van de keizer met tongewelf
of houten dak
– alle interne gewelfdragers volledig te supprimeren en dus gebruik te maken van enorme
ruimte
– Appolodores van Damascus
– laatste der grote keizerlijke architecten (onder Trajanus) waarvan naam bewaard bleef
– Griek uit het Oosten die als militair ingenieur deelnam aan campagnes van Trajanus
– houten brug over de Donau (104-105) en het forum en markt van Trajanus (106-113)
– geslaagde koppeling van monumentaliteit en functionaliteit
– Vitrivius
– genie-officier onder Caesar die later onder Augustus als architect werkzaam was
– basilica van Fanum Fortunae (Fano)
– belangrijk theoreticus “De Architectura”: enige volledige opus over architectuur bewaard uit de
Oudheid
– synthesewerk van verschillende theoretische bundels: observaties over