korstmossen Vlaams-Brabant rapport studie 2007 - Natuurpunt

More documents

Recommendations

Info

Monitoring van ammoniak en zwaveldioxide met korstmossen in Vlaams-Brabant Eindverslag bijzonder natuurbeschermingsproject 2006-2007 Provincie Vlaams-Brabant Melig takmos (Ramalina farinacea) Opnamepunt 346: Papendaalstraat, Tienen Colofon Opdrachtgever: Provincie Vlaams-Brabant Rapport opgemaakt door: Natuurpunt Studie i.s.m. Provincie Vlaams-Brabant en Brakona Terreinwerk en tekst: Dries Van den Broeck Databeheer: Tim Polfliet en Wouter Vanreusel Analyses en statistiek: Marc Herremans en Wouter Vanreusel Kaarten: Tim Polfliet en Goedele Verbeylen Foto’s: Marc Herremans en Dries Van den Broeck Eindredactie en vormgeving: Marc Herremans en Pieter Van Dorsselaer © Augustus 2007 Natuurpunt Studie Coxiestraat 11 2800 Mechelen studie@natuurpunt.be www.natuurpunt.be Foto’s kaft: Gewoon schriftmos, Groot boerenkoolmos, Beukenknikker Wijze van citeren: Van den Broeck, D., Herremans, M., Polfliet, T., Vanreusel, W. & Van Dorsselaer, P., 2007. Monitoring van ammoniak en zwaveldioxide met korstmossen in Vlaams-Brabant. Rapport Natuurpunt Studie 2007/7, Mechelen, België.
Inhoudsopgave Samenvatting........................................................................................................................... 1 Dankwoord............................................................................................................................... 3 1 Inleiding.................................................................................................................... 4 1.1 Problematiek ............................................................................................................ 4 1.2 Korstmossen ............................................................................................................ 4 1.3 Monitoring van luchtverontreiniging ......................................................................... 5 1.4 Monitoring van luchtverontreiniging d.m.v. korstmossen ......................................... 6 1.5 Geschiedenis: vroegere onderzoeken van epifytische korstmossen in Vlaams- Brabant..................................................................................................................... 6 1.5.1 Inleiding................................................................................................................ 6 1.5.2 Bespreking van de drie grootschalige onderzoeken in de Denderstreek (zie ook 2.4) ....................................................................................................................... 8 1.5.2.1 De Sloover en Lambinon (1965) .................................................................. 8 1.5.2.2 Caekebeke (1986)........................................................................................ 9 1.5.2.3 Van Eetvelde (2004) .................................................................................. 11 1.5.2.4 Besluit: ....................................................................................................... 16 2 Methode ................................................................................................................. 19 2.1 Veldwerk ................................................................................................................ 20 2.2 Korstmossen herkennen, naamgeving en taxonomie ............................................ 22 2.3 Taxonomische en determinatieproblemen ............................................................. 22 2.4 Vergelijking van de gehanteerde methode met vroeger gebruikte werkwijzen ...... 24 2.5 Uitwerking .............................................................................................................. 25 2.5.1 De opnamepunten.............................................................................................. 25 2.5.2 De ammoniakbelasting....................................................................................... 28 2.5.3 De zwaveldioxidebelasting................................................................................. 36 2.5.3.1 Q-som (van Herk, 1990)............................................................................. 36 2.5.3.2 Soortenrijkdom van korstmossen (van Herk, 2002a) ................................. 40 2.5.4 Emissies van ammoniak en zwaveldioxide ........................................................ 40 3 Resultaten .............................................................................................................. 42 3.1 Inleiding.................................................................................................................. 42 3.2 Volledige provincie Vlaams-Brabant ...................................................................... 42 3.2.1 Soortensamenstelling......................................................................................... 42 3.2.2 Rode Lijst ........................................................................................................... 44 3.2.3 Bijzondere biotopen ........................................................................................... 54 3.2.4 Gebiedsbespreking m.b.t. ammoniak................................................................. 54 3.2.5 Gebiedsbespreking m.b.t. zwaveldioxide........................................................... 61 3.2.6 Verbanden met milieufactoren ........................................................................... 63 3.2.7 Geomorfologie.................................................................................................... 73 3.2.7.1 Algemene verschillen ................................................................................. 73 3.2.7.2 Clustering van punten op basis van soortensamenstelling ........................ 76 3.2.7.3 Bespreking ................................................................................................. 79 Korstmossen Vlaams-Brabant I
Page 1: RAPPORT Natuur.studie nummer 7 2007
Page 5 and 6: Samenvatting In 2006-2007 werden ve
Page 7 and 8: Dankwoord Eerst en vooral gaat onze
Page 9 and 10: aanmaak van suikers. De schimmel zo
Page 11 and 12: Figuur 1. Situering van de door De
Page 13 and 14: soorten die vaker in het Vlaams dis
Page 15 and 16: De pH van boomschors wordt beïnvlo
Page 17 and 18: Glanzend schildmos Verstop-schildmo
Page 19 and 20: Klein schaduwmos (Phaeophyscia nigr
Page 21 and 22: Figuur 2. Soortenrijkdom per opname
Page 23 and 24: 2 Methode In deze studie worden de
Page 25 and 26: Figuur 5. Een alternatief opnamepun
Page 27 and 28: Een Baardmosje (Usnea) uit Tervuren
Page 29 and 30: Jaar Aantal opnamen met populier %
Page 31 and 32: Figuur 6. Ligging van de opnamepunt
Page 33 and 34: Bleek vingermos Donkerbruine schote
Page 35 and 36: Stoeprandvingermos Verborgen schote
Page 37 and 38: 2. Omrekening NIW-essen naar NIW-ei
Page 39 and 40: Gewoon schorsmos Gewoon schubjesmos
Page 41 and 42: Merk op dat er overlap is tussen Q-
Page 43 and 44: Groot dooiermos Groot takmos (Xanth
Page 45 and 46: jaar afneemt (Anonymus, 2004b). Er
Page 47 and 48: Figuur 17. Geïnterpoleerde soorten
Page 49 and 50: Niet enkel de soorten die tijdens h
Page 51 and 52: Gemarmerd vingermos (Physcia aipoli
Page 53 and 54:
Groot boerenkoolmos (Platismatia gl
Page 55 and 56:
Lindeschildmos (Parmelina tiliacea)
Page 57 and 58:
Blankaart te Diksmuide in een bos o
Page 59 and 60:
NIW gecorrigeerd naar eiken 12 11 1
Page 61 and 62:
van ammoniak, waarden tussen 5,0 en
Page 63 and 64:
tussen Kortenaken en Linter, tussen
Page 65 and 66:
Tussen de ammoniakbelasting bereken
Page 67 and 68:
Aantal korstmossoorten per punt 40
Page 69 and 70:
NIW gecorrigeerd 12 11 10 9 8 7 6 5
Page 71 and 72:
Populieren echter zijn ofwel niet g
Page 73 and 74:
NIW 14 12 10 8 6 4 2 y = -0,05x + 4
Page 75 and 76:
licht en meer regen en vaak ook mee
Page 77 and 78:
lijke ‘ideale punten’ over. Dit
Page 79 and 80:
Ook enkel op eiken bekeken is er ee
Page 81 and 82:
Figuur 44. Ruimtelijk patroon van v
Page 83 and 84:
Groep 01 De opsplitsing van de groe
Page 85 and 86:
Schoorsteentje (Anisomeridium polyp
Page 87 and 88:
Gewoon schorsmos (Hypogymnia physod
Page 89 and 90:
Ellenbergwaarden werden vergeleken
Page 91 and 92:
neerde en volledig vrijstaande Zome
Page 93 and 94:
4 Conclusies en aanbevelingen Het o
Page 95 and 96:
5 Literatuur Alstrup, V., 2001. Epi
Page 97 and 98:
Van den Broeck, D., Aptroot, A., Jo
Page 99 and 100:
6 Bijlagen 6.1 Bijlage 1: Korstmoss
Page 101 and 102:
Diploicia canescens Kauwgommos 6 4,
Page 103 and 104:
Physcia tenella Heksenvingermos 72
Page 105 and 106:
Melanelia subaurifera Verstop-schil
Page 107 and 108:
Lecanactis abietina Maleboskorst 2
Page 109 and 110:
Physconia grisea Grauw rijpmos 16,5
Page 111 and 112:
Lecanora saligna Houtschotelkorst 4
Page 113 and 114:
Ramalina fastigiata Trompettakmos 1
Page 115 and 116:
Opegrapha niveoatra Klein schriftmo
Page 117 and 118:
Ropalospora viridis Koele boskorst
Page 119 and 120:
Cladonia macilenta Dove heidelucife
Page 121 and 122:
Physconia enteroxantha Donker rijpm
Page 123 and 124:
Opegrapha vermicellifera 3 7 2 4 5
Page 125 and 126:
Hypocenomyce scalaris Gewoon schubj
Page 127 and 128:
Trapeliopsis pseudogranulosa Groene
Page 129 and 130:
Chaenotheca trichialis Grijs schors
Page 131 and 132:
Tabel 11. Uitkomst van meervoudige
Page 133 and 134:
Figuur 39. Soortdiversiteit in func
show all

korstmossen Vlaams-Brabant rapport studie 2007 - Natuurpunt

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?