korstmossen Vlaams-Brabant rapport studie 2007 - Natuurpunt

More documents

Recommendations

Info

Figuur 3. Spreiding van de opnamepunten over verschillende milieutypes in 2003 Een aantal verschuivingen die in de loop der tijden in de soortensamenstelling opgetreden zijn (vooruitgang nitrofyten tussen 1962 en 1985 en tussen 1985 en 2004, afname acidofyten tussen 1985 en 2004) kunnen aan een verhoogde ammoniakbelasting toegeschreven worden. De aanwezigheid van meer zuidelijke soorten (na 1985) wijst op een mogelijk effect van klimaatsverandering. Korstmossen Vlaams-Brabant 18
2 Methode In deze studie worden de epifyten in Vlaams-Brabant onderzocht met als doel te luisteren naar wat korstmossen ons kunnen vertellen over de toestand van het milieu. Hierbij werden niet alle epifyten op alle mogelijke boomsoorten in alle mogelijke milieus bekeken. Er werd enkel naar korstmossen gekeken. Andere organismen zoals mossen, wieren en schimmels werden niet genoteerd. Deze verschaffen minder informatie over de effecten van luchtverontreiniging. Er werd voornamelijk gewerkt met een beperkt aantal boomsoorten namelijk eiken (vooral Zomer- en in beperkte mate ook Amerikaanse, Moeras- en Wintereiken) en populieren (vooral Canadese populier en in beperkte mate ook Witte abeel). Daarnaast werden ook een aantal Gewone essen, wilgen en één notelaar bemonsterd (zie tabel 5 met het aantal bemonsterde bomen van elke soort). Er zijn verschillende redenen waarom juist aan (Zomer)eiken en populieren de voorkeur gegeven werd. Om de invloed van de gebruikte boomsoort zoveel mogelijk uit te sluiten en toch een zo fijnmazig mogelijk netwerk te realiseren is het eerst en vooral belangrijk een boomsoort te kiezen die in gans Vlaams-Brabant overal voldoende aanwezig is. Bovendien moet deze boomsoort geschikt zijn om de effecten van luchtverontreiniging adequaat weer te geven. Uit onderzoek in Nederland weten we immers dat niet alle boomsoorten hiervoor even geschikt zijn. Dit heeft te maken met de natuurlijke schorseigenschappen van de bomen en de effecten van de luchtverontreiniging op die schors. In Nederland heeft men tot nu toe de beste ervaringen opgedaan met Zomereiken en populieren. Elk van hen heeft hierbij specifieke voor- en nadelen. Zomereiken blijken het meest geschikt te zijn om de effecten van ammoniak te registreren. Ze reageren immers zeer sterk op ammoniak (dosisresponscurve verloopt steil). Daarnaast hebben ze ook nog de volgende voordelen: weinig last van storende factoren zoals plaatselijke aanrijking door begrazing, stof en honden geen bastwond-reactie (voedselarm floëemsap), een van nature zure schors en daardoor geen interferentie met SO2, een hoge levensduur (minder uitval van monsterbomen bij herhaling). Eén nadeel van Zomereiken is dat de drempel voor NH3 hoog is. Nitrofyten kunnen zich pas vestigen bij 1000 mol/ha/jaar. In vergelijking met Zomereiken hebben populieren volgende specifieke voor- en nadelen (van Herk, 1997c): Voordelen: een vrij lage drempel voor NH3: nitrofyten verschijnen al bij ca. 500 mol/ha/jaar, een sterke reactie op ammoniak (dosisresponscurve verloopt steil). Nadelen: snel last van storende factoren zoals plaatselijke aanrijking door begrazing, stof en honden een sterke bastwond-reactie (voedselrijk floëemsap), een matig zure schors en daardoor wellicht enige interferentie met SO2, een korte omlooptijd en daardoor vrij veel uitval bij herhaling. Omdat in Vlaams-Brabant noch Zomereiken, noch populieren in voldoende mate overal aanwezig zijn werd van bij het begin van het onderzoek gekozen beide boomsoorten te gebruiken. Dit bleek in de praktijk ook goed te werken. Slechts zelden was het nodig nog essen of wilgen te gebruiken om binnen elk IFBL-hok voldoende monsterpunten te vinden. Korstmossen Vlaams-Brabant 19
Page 1 and 2: RAPPORT Natuur.studie nummer 7 2007
Page 3 and 4: Inhoudsopgave Samenvatting.........
Page 5 and 6: Samenvatting In 2006-2007 werden ve
Page 7 and 8: Dankwoord Eerst en vooral gaat onze
Page 9 and 10: aanmaak van suikers. De schimmel zo
Page 11 and 12: Figuur 1. Situering van de door De
Page 13 and 14: soorten die vaker in het Vlaams dis
Page 15 and 16: De pH van boomschors wordt beïnvlo
Page 17 and 18: Glanzend schildmos Verstop-schildmo
Page 19 and 20: Klein schaduwmos (Phaeophyscia nigr
Page 21: Figuur 2. Soortenrijkdom per opname
Page 25 and 26: Figuur 5. Een alternatief opnamepun
Page 27 and 28: Een Baardmosje (Usnea) uit Tervuren
Page 29 and 30: Jaar Aantal opnamen met populier %
Page 31 and 32: Figuur 6. Ligging van de opnamepunt
Page 33 and 34: Bleek vingermos Donkerbruine schote
Page 35 and 36: Stoeprandvingermos Verborgen schote
Page 37 and 38: 2. Omrekening NIW-essen naar NIW-ei
Page 39 and 40: Gewoon schorsmos Gewoon schubjesmos
Page 41 and 42: Merk op dat er overlap is tussen Q-
Page 43 and 44: Groot dooiermos Groot takmos (Xanth
Page 45 and 46: jaar afneemt (Anonymus, 2004b). Er
Page 47 and 48: Figuur 17. Geïnterpoleerde soorten
Page 49 and 50: Niet enkel de soorten die tijdens h
Page 51 and 52: Gemarmerd vingermos (Physcia aipoli
Page 53 and 54: Groot boerenkoolmos (Platismatia gl
Page 55 and 56: Lindeschildmos (Parmelina tiliacea)
Page 57 and 58: Blankaart te Diksmuide in een bos o
Page 59 and 60: NIW gecorrigeerd naar eiken 12 11 1
Page 61 and 62: van ammoniak, waarden tussen 5,0 en
Page 63 and 64: tussen Kortenaken en Linter, tussen
Page 65 and 66: Tussen de ammoniakbelasting bereken
Page 67 and 68: Aantal korstmossoorten per punt 40
Page 69 and 70: NIW gecorrigeerd 12 11 10 9 8 7 6 5
Page 71 and 72: Populieren echter zijn ofwel niet g
Page 73 and 74:
NIW 14 12 10 8 6 4 2 y = -0,05x + 4
Page 75 and 76:
licht en meer regen en vaak ook mee
Page 77 and 78:
lijke ‘ideale punten’ over. Dit
Page 79 and 80:
Ook enkel op eiken bekeken is er ee
Page 81 and 82:
Figuur 44. Ruimtelijk patroon van v
Page 83 and 84:
Groep 01 De opsplitsing van de groe
Page 85 and 86:
Schoorsteentje (Anisomeridium polyp
Page 87 and 88:
Gewoon schorsmos (Hypogymnia physod
Page 89 and 90:
Ellenbergwaarden werden vergeleken
Page 91 and 92:
neerde en volledig vrijstaande Zome
Page 93 and 94:
4 Conclusies en aanbevelingen Het o
Page 95 and 96:
5 Literatuur Alstrup, V., 2001. Epi
Page 97 and 98:
Van den Broeck, D., Aptroot, A., Jo
Page 99 and 100:
6 Bijlagen 6.1 Bijlage 1: Korstmoss
Page 101 and 102:
Diploicia canescens Kauwgommos 6 4,
Page 103 and 104:
Physcia tenella Heksenvingermos 72
Page 105 and 106:
Melanelia subaurifera Verstop-schil
Page 107 and 108:
Lecanactis abietina Maleboskorst 2
Page 109 and 110:
Physconia grisea Grauw rijpmos 16,5
Page 111 and 112:
Lecanora saligna Houtschotelkorst 4
Page 113 and 114:
Ramalina fastigiata Trompettakmos 1
Page 115 and 116:
Opegrapha niveoatra Klein schriftmo
Page 117 and 118:
Ropalospora viridis Koele boskorst
Page 119 and 120:
Cladonia macilenta Dove heidelucife
Page 121 and 122:
Physconia enteroxantha Donker rijpm
Page 123 and 124:
Opegrapha vermicellifera 3 7 2 4 5
Page 125 and 126:
Hypocenomyce scalaris Gewoon schubj
Page 127 and 128:
Trapeliopsis pseudogranulosa Groene
Page 129 and 130:
Chaenotheca trichialis Grijs schors
Page 131 and 132:
Tabel 11. Uitkomst van meervoudige
Page 133 and 134:
Figuur 39. Soortdiversiteit in func
show all

korstmossen Vlaams-Brabant rapport studie 2007 - Natuurpunt

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?