De Waarde van Betrokkenheid

Recommendations

Info

Informatic essentialism is not a repression, denial, or effacement of the body; it proposes that the relationships between the biological body and information technology is such that the body may be approached through the lens of information. In other words, by making informatics a foundational worldview, the body can be considered as "essentially" information. Dit leidt ertoe dat het menselijk lichaam „slechts‟ een lichaam is, en kan worden (Thacker 2003: 86) geherprogrammeerd, naar lieve lust. Onze werkelijke essentie is namelijk niet het lichaam, maar een transcendente ziel of een zelf in de vorm van informatie (van software), daarom spreekt men ook wel van disembodiment. De ontwikkeling van de cognitiewetenschap staat ook in direct verband met deze traditie (met name de artificial intelligence), zoals Jean- Pierre Dupuy betoogt in zijn werk On the origins of cognitive science (2009) 12 . Noch het radicaal materialisme, noch het vitalisme van het renaissancistische beeld van het lichaam is hier te bespeuren. Of ten minste: de uitgangsbasis is wel materialistisch, maar de menselijke aard wordt daarvan gevrijwaard. De vrije, ambivalente aard van het groteske lichaam, zoals dit in Rabelais en de groteske methode functioneert, is verworden tot een dogmatisch beeld van een kosmisch-menselijk lichaam, dat onveranderlijk in het centrum van het universum staat. Bakhtin laat zien dat zelfs zo vroeg als in de 17 e en 18 e eeuw deze ambivalente en transciente aard van het groteske lichaam en de volkscultuur van humor die eraan verbonden is al werd vergeten.Het groteske en de lach die zij oproept wordt gestandaardiseerd in lagere canonische genres (eerst de commedia dell’arte en later in bourbeoistische komische romans) en de opkomst in Europa van de absolute monarchie, van het classicisme, het rationalisme en de verlichting, transformeren het westerse denken (onder meer door de occulte status die veel Renaissance-filosofie krijgt toebedeeld 13 ) zo drastisch dat wanneer Voltaire aan het woord komt, Rabelais niet meer is dan een “drunken philosopher who wrote only when he was drunk”. (Bakhtin 1968, p. 117) De ambivalente festieve lach van Rabelais is, volgens Bakhtin, een wapen tegen dogmatisme en intolerantie; een bevrijding van fanaticisme, van angst en illusie, van homogene betekenis en sentimentaliteit; een medicijn tegen atrofie; een restauratie van een ambivalente eenheid. (123) Maar paradoxalerwijs is Rabelais‟ werk zelf gedogmatiseerd en was zijn groteske lichaam zelf onderhevig aan een ernstige vorm van atrofie, waarin de 12 Cf. Dupuy (2009), p. 3 – 26. 13 In Yates (2010) is al te lezen hoe de hermetische traditie alsmede de alchemie en de magie door latere verlichtingsdenkers uit de wetenschappelijke geschiedenis werd geschreven (zij doet dit m.n. door de geschiedschrijving rond Giordano Bruno te herevalueren). Wouter Hanegraaff (werkende voor de capaciteitsgroep Hermetische Filosofie aan de Universiteit van Amsterdam) heeft eveneens veel geschreven over de positie van tegenwoordig als meer occult beschouwde praktijken in de wetenschapsgeschiedenis. Voor een bondig overzichtsartikel, Cf. Hanegraaff (2007).
functie van negatie bleef voortbestaan, maar de affirmatieve, regeneratieve aard ervan werd vergeten: “both authentic tragedy and authentic ambivalent laughter are killed by dogmatism in all its forms and manifestations”, schrijft Bakhtin. (121) Wat overblijft is een vorm van radicaal antropocentrisch humanisme en het is precies deze eerste vorm van posthumanisme – het extropianisme – dat het mogelijk maakt de problematische aard van deze positie te begrijpen. Thacker schrijft: “the posthuman invites the transformative capacities of new technologies but reserves the right for something called “human” to somehow remain the same throughout those transformations.” (Thacker 2003: 94) Dit ding genaamd “mens” is geen representatie van een reëel fenomeen; het is hooguit de representatie van een antropocentrisch en dualistisch mensbeeld, gecombineerd met een bepaald beeld van technologie (technologie als hulpmiddel, niet als socioculturele actant), dat zich in de loop van de laatste vijfhonderd jaar heeft gevormd in de sociale verbeeldingsruimte. Het is, precies, een ethische, of ethologische kwestie: het betreft onze onze ziel, ons zelf, onze subjectiviteit 14 . Dit beeld van de mens en haar lichaam is statisch en is te vertalen – binnen het wereldbeeld van het informatisch essentialisme – naar pure data. Zo kon ook het paradoxale beeld ontstaan van het uploaden van neurale patronen van de menselijke geest naar een computer 15 , waarbij op een of andere manier de “menselijkheid” van de mens in tact blijft en onsterfelijk kan voortbestaan in de hardware van een computersysteem (hieruit blijkt de dualistische oorsprong van dit crypto-cartesiaanse mensbeeld). Het humanistische idee van een onsterfelijk kosmisch-menselijk lichaam is hier op het individuele, “menselijke” subject geprojecteerd, waarbij het biologische lichaam nog slechts een aan erosie onderhevige hulpbron is. Deze (individueel) onsterfelijke mens is zonder ras, zonder geslacht, zonder seksualiteit; het bestaat uit humanistische verlichtings-categorieën die zich centreren rond de intelligentie en de rede: “self-awareness, consciousness and reflection, self-direction and development, the capacity for scientific and technological progress, and the valuation of rational thought,” dat is de essentie van de mens volgens het extropianisme: het zijn mensen zonder poep, zonder urine, gal, bloed, hormonen, zweet, sperma en vaginale afscheiding (en als zij deze al hebben, dan zijn dit slechts behandelbare tekortkomingen); het zijn 14 Ethologie moet hier worden opgevat op de manier waarop dit werd verwoord door Gilles Deleuze en Félix Guattari: “In the same way that we avoided defining a body by its organs and functions, we will avoid defining it by Species or Genus characteristics; instead we will seek to count its affects. This kind of study is called ethology, and this is the sense in which Spinoza wrote a true Ethics.” Cf. Deleuze en Guattari (2011), p. 283. Met andere woorden: ethologie is de studie naar de interrelatie en wederzijdse transformatie van het karakter (ethos) – i.e. een studie naar de affecten – van lichamen in de breedste zin van het woord. Dit is eveneens de manier waarop deze term wordt gebruikt in het werk van Rosi Braidotti, dat hieronder ter sprake zal komen. Zij spreekt bijvoorbeeld over “an ethology of forces – an ethics of mutual interdependence.” Cf. Braidotti (2002), p. 225/6. 15 Dit idee is afkomstig van Hans Moravec en wordt beschreven in Moravec (1988), p. 109 – 110. Vgl. Thacker (2003), p. 74.
Page 1 and 2: De Waarde van Betrokkenheid Essay o
Page 3 and 4: dubbele respons die de beelden opro
Page 5 and 6: “The grotesque image reflects a p
Page 7 and 8: all matter.” (366) 8 Vooruitlopen
Page 9: Het laat-postmodernisme: het monste
Page 13 and 14: denken in processen, verhoudingen e
Page 15 and 16: De relatie tot de tijd moet worden
Page 17 and 18: (Bakhtin 1968: 317) Het is ook in d
Page 19 and 20: subjectivity. The freak, not unlike
Page 21 and 22: Tot slot Twee vormen van het grotes
Page 23 and 24: of is het zelf een intensieve multi
Page 25 and 26: Literatuuropgave Artaud, Antonin.

De Waarde van Betrokkenheid

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?