Rondom bestand van 2001 18-3 dd 17-11-09 - Atlantis

onderhandeling met de N.V. van Royen om van
haar een bolsterveenveld van ruim 100 hectaren
te kopen. Uiteindelijk zou Van de Griendt van
deze koop afzien omdat de kwaliteit van de
daar gelegen bolster bleek tegen te vallen. Ook
de in die tijd nieuwe turfstrooiselonderneming
van de firma Terwindt & Arntz toonde belangstelling
voor dit veen. Dat het haar niet gelukte
om dit veen in handen te krijgen kwam, omdat
de N.V. Van Royen het haar misgunde. Ze
vreesde dat anders de fa. Van de Griendt die
steeds van haar de bolster opkocht dan van het
Overijssels Kanaal zou verdwijnen. Tot omstreeks
1895 zou de fabriek van Van de Griendt
overigens nog in deze contreien werkzaam zijn.
De fa Terwindt & Arntz behoorde toe aan een
compagnie steenbakkers uit het gebied van de
Bovenrivieren. Daarnaast oefende zij de aannemerij
uit. Met name de aandeelhouders Joh. en
W. Arntz legden zich in die jaren toe op de aanleg
van klinkerwegen en, zoals reeds eerder
vermeld, veenkoloniale kanalen. In 1889 kwam
daar dus nog de fabricage van turfstrooisel bij.
Evenals Griendtsveen bediende zij zich van een
drijvende fabriek. Dit was een van haar rivierslepers,
die eerder de aken met stenen had
gesleept.
De Gouden Ploeg
Bij de drijvende fabriek van de firma Terwindt
& Arntz werd de strooiselmachines door de
sterke sleepbootmotor aangedreven. De fabriek
was aanvankelijk vooral werkzaam bij een aan
haar toebehorende veenderij onder Bergentheim.
Zowel deze veenderij alsook de fabriek
werden wel als 'de Gouden Ploeg' aangeduid.
Deze naam was een zinspeling op de grote rijkdom
van de heren Terwindt en Arntz. Begin
1890 verzochten zij de gemeente Ambt Hardenberg
om vergunning tot het drijven van een
vaste turfstrooiselfabriek bij Mariënberg en
daarvoor een locomobiel te plaatsen. Er was
hierbij sprake van een turfmolen, die met een
pers de turfmolm in balen perst en de scherpe
zijden met een houten hoeklat met staaldraad
bindt. Op die manier kon sneller worden
gewerkt dan op de gebruikelijke manier. Door
al de nodige formaliteiten kwam die vaste
fabriek er daar niet. Wel deed de drijvende
fabriek 'de Gouden Ploeg' steeds onafgebroken
dienst op het Overijssels Kanaal. In de winter
voer ze naar het
't Eiland' in Almelo. De in de zomer daarheen
vervoerde bolsterturven werden daar dan verwerkt.
In 1891 deed fa Terwindt & Arntz (T &
A) de Veenderij Van Royen het aanbod om haar
turf af te leveren in Almelo. Hieruit ontstonden
fusieplannen met het oogmerk om samen te
Almelo één fabriek te hebben. De beoogde
samenwerking zou echter door verschil van
inzicht niet van de grond komen. Wel was door
dit alles de N.V. Van Royen bijzonder in de
fabricage van turfstrooisel geïnteresseerd
geraakt. Bij de keuze van de balenpersen en de
overige machines nam ze een voorbeeld aan die
in de zojuist door de vervener Bönne Berends
Bzn te Dedemsvaart in 1894 gestichte turfstrooiselfabriek.
Enkele jaren later, in 1896,
opende de nieuwe fabriek van de N.V. Van
Royen aan de Möllinksvaart te Bergentheim
haar poorten. Anders dan bij de andere turfstrooiselfabrieken,
die naar Engeland exporteerden,
zocht Van Royen in België naar een
geschikte afzetmarkt.
Trust(vrijheid)
Aanvankelijk sloot de turfstrooiselfabriek Van
Royen, samen met andere Overijsselse fabrikanten,
zich aan bij het gemeenschappelijk verkoopkantoor
Peat Moss Litter Supply Co Ltd te
Londen. Met dit kantoor werden verkoopcontracten
afgesloten. Na afloop van dit contract in
1910 wensten de Overijsselse fabrikanten dit
contract niet meer te verlengen. Dit kwam vanwege
de dominante positie die Griendtsveen
binnen deze organisatie bleek in te nemen. Als
enige Overijsselse turfstrooiselfabrikant had
Bönne Berends uit Dedemsvaart buiten deze
verkooporganisatie geopereerd, Deze bezat nl.
een eigen verkoopkantoor te Londen. Dit was
de N.V. Berends Ltd, Marklane 57 te Londen.
Als kapitaalstorting in deze Ned/Engelse vennootschap
had Berends zijn turfstrooiselfabriek
aan de Kloosterdijk bij Mariënberg ingebracht.
Van Royen had, om haar zelfstandigheid in de
turfstrooiselbranche zo veel mogelijk te te
behouden, contact met Berends gezocht. Van
Royen slaagde er echter niet in met Berends tot
9