Gezond de winter door - i-Sana

Lactose-intolerantie:
als zuivel je ziek
maakt
Over melk en melkproducten doen heel tegenstrijdige
informatie de ronde. Sommigen zijn van mening dat
zuivel de moedermelk van het kalf is en dat mensen die
niet hoeven te “stelen”. Anderen vinden het absoluut
noodzakelijk melkproducten te gebruiken omwille van
de gemakkelijk absorbeerbare calcium. De zuivellobby is natuurlijk
erg machtig en de wetenschap gaat niet altijd vrijuit om ons een
duidelijk, onbevooroordeeld en objectief antwoord te geven. Daarnaast
zijn er mensen die gewoon zuivel niet kunnen verteren of er
slecht op reageren: zij die last hebben van een lactose-intolerantie.
In onze streken komt dit probleem maar bij een kleine minderheid
voor, maar in Aziatische en Afrikaanse landen loopt dit soms op tot
negentig percent van de bevolking. Hoe moet je met lactose-intolerantie
omgaan?
Mensen die last hebben van lactoseintolerantie
zijn niet in staat om de
melksuiker of lactose te verteren. Ze
missen het enzym lactase dat de lactose
omzet in enkelvoudige suikers die via de
darm dan opgenomen kunnen worden in
het bloed. Naarmate men ouder wordt,
neemt de productie van dit enzym af,
zodat mensen op oudere leeftijd het
moeilijker krijgen zuivel te verteren. Bij
ons valt dit nog wel mee, maar bij Afrikaanse
rassen bijvoorbeeld is negentig
percent van de bevolking intolerant voor
lactose en dus voor zuivel.
Je mag intolerantie voor lactose niet
verwarren met melkallergie. Dat laatste
kan gevaarlijk zijn, omdat het lichaam
de koemelk als een bedreiging beschouwt
en meteen antistoffen aanmaakt.
Mag je bij lactose-intolerantie helemaal
geen zuivel gebruiken? Jazeker, want
een totale intolerantie komt niet zo
vaak voor en bovendien bevatten niet
alle zuivelproducten evenveel lactose of
melksuiker. Zo is harde kaas voor deze
patiënten veiliger dan zuivere melk en
gefermenteerde producten bevatten
geen of nauwelijks melksuiker, zoals
yoghurt.
Veel voedsel met lactose
Je zou er van versteld staan hoeveel
voedsel werd “verrijkt” met lactose.
Iemand met een intolerantie kan dus
best de etiketten op voedselverpakking
lezen. Ook als men er maar beperkt last
van heeft, is het goed alles te becijferen,
want de hoeveelheid lactose wordt door
het lichaam gewoon per dag opgeteld.
Veel kleine beetjes maken ook hier wel
degelijk ook een groot. Want lactose
wordt vaak gebruikt als smaakverbeteraar
en vulstof in bereide eetwaren:
worst, brood, bouillonblokjes, melkchocolade,
ijs, koek, cake, kant- en klaarmaaltijden,
zelfs in sommige frisdranken
en ook in sommige merken van anticonceptiepillen.
Het volstaat dus niet gewoon melk weg
te laten.
Anderzijds bevatten harde kaas en gefermenteerde
yoghurt weinig lactose en
kan dus beter verdragen worden. Ook bij
geitenkaas, camembert, feta en cheddar
is de concentratie van lactose duizendmaal
kleiner dan in melk. Een gratin
maken kan dus best lukken voor lactoseintolerante
patiënten.
Calcium
Wie last heeft van een lactose-intolerantie
kan best melk laten staan, overschakelen
op gefermenteerde zuivel, of erg
spaarzaam omgaan met zuivelproducten.
Er bestaan voldoende goede en smakelijke
alternatieven voor wie om een
of andere reden geen zuivel wenst te
gebruiken. Het aantal sojapreparaten is
haast eindeloos. Hiermee krijg je geen
last van de lactose, want soja is geen
melk in de echte zin van het woord. En
voor wat de calcium betreft: groene bladgroenten,
amandelen, peulvruchten zijn
nog interessanter als calciumleverancier
dan zuivel. Je moet ze wel in voldoende
mate en gevarieerd gebruiken.
Jan van Gendt
42 SANA nr 30 SANA nr 30 43