De suikerbiet en haar teelttechniek - Koninklijk Belgisch Instituut tot ...

KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT TOT VERBETERING VAN DE BIET VZW
Molenstraat 45, B-3300 Tienen – F. +32 16 820468 – info@kbivb.be – www.irbab-kbivb.be
De suikerbiet en
haar teelttechniek
PVBC – PROGRAMMA VOORLICHTING BIET CICHOREI, IN HET KADER VAN DE PRAKTIJKCENTRA
Rubriek opgesteld en medegedeeld onder de verantwoordelijkheid van het KBIVB, J.-P. Vandergeten Directeur KBIVB, met de financiële steun van de Vlaamse overheid.
Belangrijkste onderzoek uitgevoerd door het KBIVB in
2010 en voorlichtingsactiviteiten
INSTITUT ROYAL ROYAL BELGE BELGE POUR L’AMÉLIORATION L’AMÉLIORATION DE LA BETTERAVE ASBL
J.P. Vandergeten, G. Legrand, B. Manderyck, A. Wauters
Molenstraat 45, B-3300 Tienen (Tirlemont) – F. F. +32 16 820468 – info@irbab.be info@irbab.be – www.irbab-kbivb.be
www.irbab-kbivb.be
KBIVB vzw - IRBAB asbl
Techniques culturales
betteravières
Inleiding
De belangrijkste onderzoeks- en voorlichtingsactiviteiten uitgevoerd door
het KBIVB in 2010 werden voorgesteld op de Raad van Bestuur en aan de
leden van de Algemene Vergadering, tijdens de jaarlijkse vergadering die
plaatsvond te Tienen op 16 maart jongstleden.
Hieronder worden de recurrente onderzoeken, thema’s en belangrijkste
onderzoeksresultaten van 2010 kort voorgesteld en beschreven.
Rastolerantie voor het bietencystennematode
Zoals elk jaar werden in 2010 verschillende proefplatforms met
commerciële PVBC rassen – - PROGRAMME aangelegd. PROGRAMME VULGARISATION VULGARISATION BETTERAVE BETTERAVE CHICORÉE, CHICORÉE, DANS LE CADRE DES CENTRES PILOTES
Rubrique Rubrique rédigée rédigée et présentée et présentée sous sous la responsabilité la responsabilité de l’IRBAB, de l’IRBAB, J.-Fr. J.-P. Misonne, Vandergeten, Directeur Directeur de l’IRBAB, de l’IRBAB, avec le soutien avec le financier soutien du Service Ministère public de la de Région Wallonie Wallonne
Figuur 1 toont de gemiddelde opbrengstwaarden van de verschillende 0
proeven aangelegd met rhizomanietolerante rassen (blauwe ruiten). De
groene ruiten tonen de gemiddelde opbrengstwaarden van de proeven
aangelegd met rhizomanietolerante rassen, maar in gronden aangetast
door het bietencystennematode en waar in de meeste gevallen de
‐2
‐4
‐6
proefhouder zich niet bewust was van de aanwezigheid van nematoden. In ‐8
driehoeken komen overeen met de gemiddelde opbrengst verkregen in
dezelfde velden aangetast door het nematode, met
bietencystennematodentolerante rassen. Deze grafiek toont nogmaals het
‐10
‐12
‐14
Le belang produit van et het son gebruik historique van nematodentolerante rassen, zelfs wanneer het
aantastingsniveau gering is.
teur ‐16 reçoit 0,50€/tonne de betteraves.
Pour ‐18 les betteraves non-déterrées 2009 reste une année transitoire avec la possibilité
La Het bâche is TOPTEX® van essentieel est un produit belang fabriqué dat par la de Royal bietenbedrijven Ten Cate, société spécialisée die hun
dans bietenopbrengst différents produits niet kunnen dont les géotextiles. afstemmen Cette op de société regionale compte gemiddelden, trois sites de een pro-
bodemanalyse uitvoeren om de aantastingsgraad van hun gronden door
duction et a son siège à Almelo aux Pays-Bas. Les bâches TOPTEX® sont fabriquées
het cystennematode te beoordelen. Deze analyse kan veel opleveren.
dans le site de production de Ten Cate Geosynthetics en Autriche.
20
Acosse
Verlaine
19
d’utiliser soit le TOPTEX® avec l’indemnité, soit le plastique noir (distribué gratuite-
Figuur 2. Mogelijke opbrengstverliezen (%) van 14 rassen ten opzichte van
roest ment comme (proefveld auparavant) te Isnes: mais abnormaal sans indemnité vroege de aantasting).
bâchage.
Si la Raf nerie Tirlemontoise devait émettre un avertissement gel pour les betteraves
Figuur à livrer 3 avant hieronder le 1e décembre, illustreert les de betteraves tolerantie couvertes van de avec commerciële le TOPTEX® rassen béné ten cie-
opzichte van 3 bladziekten (witziekte, cercospora en roest) volgens de
ront également des indemnités mentionnées plus haut.
waarnemingen uitgevoerd in 2010. De lengte van elk histogram is
evenredig Pour ISCAL met SUGAR de tolerantie van elk ras.
Le taux pivot de référence pour la tare terre est de 5,5 % pour les betteraves déter-
bladgezondheid: hoe langer de balk, hoe gezonder het blad !
rées. Un malus de 10€ à la tonne de tare terre est appliqué pour une tare supérieure
Gingelom Franc‐Waret
18
Kortrijk
Boignée
Nivelles Melles
17
Lierde
Landen
16
Photo 15 1. Bâche TOPTEX® xée sur le tas de betteraves à l’aide de sacs remplis
de betteraves 45 et reliés 55 par des 65 liens 75 85 95
La bâche est une toile blanche en bres de polypropylène, non tressées. Elle est donc
Figuur 1. Gemiddelde opbrengsten (verticale as: rijkheid in %; horizontale:
perforée wortelopbrengst d’une multitude in T/ha) de petits van de trous 10 de rassenproeven la taille d’une aiguille. van het Ces KBIVB trous permettent in 2010.
une Legende: circulation blauwe de l’air ruiten: entre les rassenproeven betteraves tout en in limitant gronden l’introduction niet besmet de l’eau door de
pluie
nematoden;
dans le tas.
groene ruiten: rassenproeven in nematodengronden met
rassen niet tolerant voor nematoden; groene driehoeken: rassenproeven in
nematodengronden met nematodentolerante rassen.
L’objectif de la bâche est triple :
- réduire la tare terre,
- protéger les betteraves du gel et de la pluie,
- réduire la perte en sucre en cours de conservation.
à ce Rosalinda niveau. Kws Pour les betteraves livrées avant le 15 novembre et bâchées avec du
Sabrina Kws
TOPTEX® Eleonora (sur Kwsbase
volontaire) le planteur reçoit 0.80€/tonne de betteraves. Pour des
livraisons Touareg après le 15 novembre et bâchées avec du TOPTEX® (sur base volontaire)
Abondamax
le planteur Angeliqua reçoit 1.10€/tonne de betteraves. Pour des betteraves bâchées (bâchage
obligatoire BernadettaKws avec du plastique ou du Toptex) après un avertissement de risque de gel
Exacta
par la Debora sucrerie, Kwsle
planteur reçoit 1,10€/tonne de betteraves
Les indemnités Bennode
bâchage proposées actuellement par les sucreries sont destinées
Jupital
à couvrir Ardamax les frais de bâchages mécanisés (voir plus loin).
cerco
Benemax
Calgarhi
witziekte
Dimensions Resimax et couverture des tas
Rubens
roest
Zanzibar
Les bâches Coyote commercialisées en Belgique ont une longueur de 16m et une largeur de
9,80m et Magellan coûtent 120€. Elles permettent la couverture d’approximativement 80t de
SY Invincta
betteraves. Isabella Kws³ Elles sont prévues pour des bâchages manuels. Elles sont bien adaptées
pour des Gecko³ tas repris par des déterreurs qui ont des tables d’avalage de 8m. Dans ce
Vedeta³
cas, les 16m Iguane³ sont placés dans le sens de la longueur. Pour les tas (non-déterrés) qui
ont une base Zorro³ plus large, les 16m doivent être placés dans le sens de la largeur. Si la
Theresa Kws²
bâche dépasse Bering² la base du tas, replier le surplus sur la base du tas. Ceci renforcera la
protection Julietta² à la base du tas.
Baloo²
Correcta4
L’utilisation des bâches TOPTEX®
deze velden zijn de verliezen aan wortelopbrengst groot. De groene
Le TOPTEX® est importé en Belgique par la société PYPE sprl. Il est utilisé en Europe
depuis 1990 et a été introduit en Belgique en 2000. Jusqu’à présent, le produit a été
utilisé à faible échelle (0,2% de la surface betteravière sur base annuelle). Au cours
de ces années, l’IRBAB a effectué quelques essais ponctuels en vue d’analyser l’im-
Rasgevoeligheid voor bladziekten
In 2010 hebben, vanaf begin augustus, zeer bijzondere omstandigheden
geleid tot een aanzienlijke natuurlijke aantasting door roest, in een proef
voor rasgevoeligheid voor bladziekten te Isnes. Door deze situatie kom
men de gevoeligheid en de opbrengstverliezen in afwezigheid van een
behandeling van 14 rassen ten opzichte van deze ziekte, veel later in
normale omstandigheden, beoordelen (Figuur 2).
g
De Bietplanter
05/2011 — 5

Doeltreffendheid van de fungicidenbehandelingen
in 2010
Door de ongewoon droge weersomstandigheden van juli en waargenomen
tot midden augustus 2010 (lage luchtvochtigheid), was de ontwikkeling
van de bladziekten bijzonder laag. In augustus heeft cercospora zich weinig
ontwikkeld en ramularia was vrijwel afwezig. Sommige velden hebben
tegen eind augustus de behandelingsdrempel tegen de bladziekten nooit
bereikt en moesten niet behandeld worden.
Onder deze omstandigheden vertoonden de proeven voor vergelijking van
de doeltreffendheid van de fungicidenbehandelingen geen grote verschillen
in doeltreffendheid tussen de behandelingen ten opzichte van de niet
behandelde getuige (Figuur 4). In deze proeven werd echter bevestigd dat
een late toepassing de minst effectieve blijft. Een vroege toepassing,
gedaan vóór de behandelingsdrempel heeft geen betere werkzaamheid.
Deze proeven tonen tevens het belang aan van het zaaien van minder
gevoelige rassen om een fungicidebehandeling te vermijden.
104
103
102
101
100
99
98
97
96
lsd 3,2
Figuur 4. Doeltreffendheid van de fungicidenbehandelingen in 2010, proef
van Verlaine (témoin/getuige = 100%). De behandeling Opus team werd
uitgevoerd vóór de behandelingsdrempel (6 augustus), de behandeling
Spyrale werd ver na de behandelingsdrempel uitgevoerd (7 september).
Onkruidbestrijdingsproeven in 2010
In 2010 werden drie onkruidbestrijdingsproeven aangelegd door het KBIVB
(Tongeren, Melkwezer en Zwalm). Er werden FAR schema’s aangelegd
afgestemd op een gemengde flora en een gemiddelde onkruidruk.
Daarnaast werden ook een aantal alternatieve schema’s in proef gelegd.
Enkele gebaseerd op een enquête onder landbouwers waaruit een
« gemiddeld spuitschema » werd samengesteld en enkele zoals
voorgesteld in de publiciteit. De doelstelling van de proeven was de
kosteffectiviteit van deze schema’s te evalueren. De selectiviteit en
werkzaamheid van de schema’s werd opgevolgd. Het voorjaar was koud en
droog en dit beïnvloedde de proefresultaten. Er was algemeen genomen
een zeer lage onkruiddruk. Hierdoor kunnen geen verdere uitspraken over
de werkzaamheid van de schema’s gedaan worden. De selectiviteit van de
schema’s was gemiddeld genomen goed. In een aantal schema’s werd
echter een tijdelijke remming van de groei vastgesteld. Het duidelijke
verschil tussen de schema’s was echter de kostprijs. Ter illustratie had het
FAR referentieschema in de proef te Melkwezer een richtprijs van 51 euro/
ha, het duurste schema had een richtprijs van 180 euro/ha. In de
omstandigheden van de proef werd met beide schema’s op het veld
hetzelfde resultaat behaald.
Voor de proeven 2011 beschikt het KBIVB over een proefveld met een
hoge druk van bingelkruid en een veld met gemengde flora. De schema’s
zijn afgesteld op de flora en hun werkzaamheid zal worden geëvalueerd.
Een andere doelstelling van de proef 2011 is om het principe van het FAR
systeem te demonstreren in een aantal schema’s en daarbij een aantal
punten belangrijk voor een geslaagde onkruidbestrijding onder de
aandacht te brengen. Zoals vroeg genoeg van start gaan met de
behandelingen (onkruid in het kiemlob stadium, onafhankelijk van stadium
biet indien FAR wordt toegepast) en verder behandelen met lage dosissen
tot een proper veld wordt bekomen, gevolgd door een behandeling met
nawerking. Ook de werkzaamheid van enkele vooropkomst behandelingen
zal worden geëvalueerd in combinatie met een FAR na-opkomst
behandeling op het perceel met veel bingelkruid.
Evenzeer zal het nut van een vooropkomstbehandeling op het perceel met
een gemiddelde druk en gemengde flora worden bekeken. Voor alle
schema’s zullen werkzaamheid, selectiviteit en kostprijs worden
vergeleken.
6 — 05/2011 De Bietplanter
06 aug 1 sept
Getuige Opus Team Spyrale Armure Fortress Geyser
Bietenrassen die minder stikstof vereisen
Sinds 2005 bestudeert het KBIVB de financiële opbrengst van de
verschillende bietenrassen afhankelijk van de dosis minerale
stikstofbemesting. De resultaten van 5 proefjaren werden gepubliceerd in
de Bietplanter van maart 2011. Het wordt bevestigd dat, afhankelijk van
de omstandigheden van beschikbaarheid van stikstof in de bodem, de
financiële opbrengst van sommige rassen niet noodzakelijk verhoogt met
de hogere dosissen minerale stikstofbemesting.
Opwarming van de aarde en mogelijkheid van
vroegere zaai van de bieten
Het effect van de opwarming van de aarde wordt in België bevestigd door
de meteorologische metingen uitgevoerd door het KMI sinds 1833
(gemiddelde jaartemperatuur : +1°C vanaf ± 1910, opnieuw +1°C vanaf ±
1980).
Uit de data van de eerste uitzaai in België sinds 1982, blijkt dat de
temperatuur op het moment van de 1ste zaai van de biet geen
doorslaggevende factor is voor de landbouwer. Sommige 1ste zaai worden
in februari of maart uitgevoerd, terwijl de temperatuur te Ukkel in de buurt
van 0°C ligt. De toegankelijkheid van de gronden, dit wil zeggen de
afwezigheid van regen gedurende minimum 6 opeenvolgende dagen, is
daarentegen een dominante factor die sommige landbouwers aanzet om
hun 1ste zaai op dat moment uit te voeren, soms reeds eind februari (zoals
waargenomen in 2003 en 2004).
De werkzaamheden van het KBIVB in 2010, in klimaatkamer, hebben het
effect van verschillende combinaties van koude (vernaliserende)
temperaturen en hoge (devernaliserende) temperaturen op schieters
bestudeerd. Voor zover het risico van schieters beperkt is (afhankelijk van
de temperatuur na de zaai en het ras), verhoogt een vroegere zaai van de
biet de groeiperiode van de biet. De verhoging in opbrengst die hieruit zou
voortvloeien moet worden bevestigd. In dit geval zou een vroegere zaai
leiden tot vroegere rooi en dus gedeeltelijk beantwoorden aan de
verlenging van de bietencampagnes.
Als gevolg van de ongunstige weersomstandigheden kon in 2010 geen
enkele proef van vroege zaai aangelegd worden.
In 2011 daarentegen, dank zij gunstige weersomstandigheden, heeft het
KBIVB 2 proefsites met 3 zaaidata (begin maart, midden maart en begin
april) en 5 rassen aangelegd. Deze proeven zullen op 3 verschillende data
gerooid worden (begin september, begin oktober, begin november).
Bewaring van bieten op lange termijn
De proeven van het KBIVB over de bewaring in 2010 hebben de evolutie
van het verlies aan suikergewicht van de bieten bewaard op lange termijn
bevestigd. Het verlies aan suikergewicht is ongeveer -2 tot -3 % aan 300
graaddagen, ongeacht de bewaartemperatuur (hetzij gedurende 60 dagen
aan 5°C of gedurende 20 dagen aan 15°C) (Figuur 5).
Het verlies aan suikergewicht is vooral te danken aan het metabolisme van
de biet, tot ongeveer 300 graaddagen. Boven de 300 graaddagen wordt
het verlies aan suikergewicht vermeerderd door de ontwikkeling van
schimmels. Deze ontwikkelen zich ongeacht de bewaartemperatuur. De
schimmels veroorzaken in de eerste plaats het verlies aan suikergehalte.
Het verlies aan suikergehalte (verlies aan punten suikergehalte) is
eveneens afhankelijk van het waterverlies door de wortels tijdens de
bewaring (verlies wortelgewicht). Afhankelijk van het waterverlies van de
wortels, kan het verlies aan suikergehalte lager zijn dan 0,5 punten
suikergehalte aan 300 graaddagen.
‐6,0
‐5,0
‐4,0
‐3,0
‐2,0
‐1,0
0,0
1,0
2,0
3,0
0 100 200 300 400 500
Figuur 5. Verlies aan suikergewicht, uitgedrukt in % ten opzichte van het
suikergewicht bij de rooi, in functie van de graaddagen (ras Balthazar,
bewaard op 4 constante temperaturen, gemiddelde van 2 proefvelden, 2
herhalingen).
Voor eenzelfde ras kan het verlies aan suikergewicht variëren naargelang
het veld. In figuur 6 constateert men dat het verlies aan suikergewicht
exponentieel wordt te Kortrijk, boven de 400 graaddagen. Het KBIVB zal in
2011 verifiëren of deze variatie kan worden toegeschreven aan de
rooidatum, eerder dan aan het veld.
5°C
10°C
15°C
20°C

‐16,0
‐14,0
‐12,0
‐10,0
‐8,0
‐6,0
‐4,0
‐2,0
0,0
0 200 400 600 800
Kortrijk
Isnes
Lierde
Figuur 6. Verlies aan suikergewicht, uitgedrukt in % ten opzichte van het
suikergewicht bij de rooi, in functie van de graaddagen (ras Zanzibar
bemonsterd in 3 proefvelden en bewaard bij buitentemperatuur,
gemiddelde van 2, 3 of 4 herhalingen naargelang het veld).
De rooikwaliteit is de belangrijkste factor om de verliezen aan
suikergewicht tijdens de bewaring op lange termijn te beperken. De
rooiomstandigheden en dus de reinigingsintensiteit in de reinigingsturbines
van de rooiers (wortelpuntbreuk, laterale kwetsuren, wortelbreuk)
benadrukken het gedrag van de rassen tijdens de bewaring. De verschillen
worden belangrijk voor de zeer lange bewaring, boven de 300 graaddagen
(Figuur 7).
Bieten bewaard op lange termijn, met niet gebroken wortelpunten en
weinig laterale kwetsuren vertonen veel minder schimmelontwikkeling en
dus minder verliezen.
Figuur 7. Verlies aan suikergewicht, uitgedrukt in % ten opzichte van het
suikergewicht bij de rooi, in functie van de reinigingsintensiteit voor 2
rassen (Balthazar in het rood, Zanzibar in het blauw) bewaard op zeer
lange termijn (500 graaddagen). Reinigingstijd in seconden (10-15-20).
Reinigingsintensiteit in aantal toeren/minuut van de turbine (tpm).
In termen van rooikwaliteit is het ontkoppingsniveau eveneens een
belangrijk element (Figuur 8). De afwezigheid van bladstelen en een
verminderde ontkopping leiden tot een kleiner verlies voor een bewaring
aan 275 graaddagen (hetzij een equivalent van een rooi in november en
een levering na december). Na 400 graaddagen, vermeerderen hergroei
ter hoogte van de bietenkop en de ontwikkeling van schimmels, het verlies
aan suikergewicht.
Figuur 8. Verlies aan suikergewicht, uitgedrukt in % ten opzichte van het
suikergewicht bij de rooi, in functie van de 6 ontkoppingsniveaus (IIRB
schaal) (ras Zanzibar, 3 bewaartijden in graaddagen, 1 proefveld,
gemiddelde van 2 herhalingen en Ecart-type).
Bescherming van de bietenhopen tegen hevige
vorst
Op basis van zijn resultaten voor afdekkingsproeven uitgevoerd in 2009,
heeft het KBIVB zich gewijd aan het ontwikkelen van een systeem van
versterkte afdekking om de hopen afgedekt met Toptex beter te
beschermen bij hevige vorst. Een prototype van half dekzeil werd in 2010
getest. Het ontwerp moet ervoor zorgen dat het manueel en snel kan
worden geplaatst en verwijderd door één enkele persoon, een minimum
last vereist, de hoop beschermt tot minimum 1,50 m hoogte en herbruikt
kan worden gedurende meerdere jaren. Deze halve dekzeilen kunnen
gemakkelijk bevestigd worden op Toptex, dank zij een zelfklevende strook
(type Velcro) genaaid over de gehele bovenste lengte. Naast een goede
bescherming tegen hevige vorst en ijskoude wind, laat dit halve dekzeil
toe, bij zijn manuele verwijdering of met een tractor, om gemakkelijk de
sneeuw of het ijs op de basis van de hoop te verwijderen. In dit geval blijft
het Toptex dekzeil onder het halve dekzeil droog en kan gemakkelijker
verwijderd worden (Figuur 9). Een nieuw prototype van half dekzeil, 100 %
winddicht, zal in 2011 getest worden.
Figuur 9. Prototype van half dekzeil bestudeerd door het KBIVB in 2010.
Dit prototype is bestemd om, in geval van hevige vorst, de basis van de
hoop afgedekt met Toptex te beschermen.
In september 2011 zal er door het KBIVB een conferentiedag
georganiseerd worden over de resultaten van de proeven voor bewaring
van de biet op lange termijn.
Netwerk van waarnemingsvelden in biet en
cichorei
Elk jaar organiseert het KBIVB de opvolging van een netwerk van
waarnemingsvelden in een zestigtal bietenvelden en een twintigtal
cichoreivelden, allen gelegen in de verschillende teeltregio’s van het land.
Deze activiteit houdt de landbouwers op de hoogte van de ontwikkeling van
de teelt en de noodzaak om al dan niet een fytosanitaire behandeling uit te
voeren in functie van de behandelingsdrempel bereikt voor verschillende
plagen (bietenkevers, bladluizen, bietenvliegen, rupsen, ...) of voor de
bladziekten (witziekte, cercospora, ramularia, roest). Een samenvatting
van de situatie wordt elke week gepubliceerd op de website van het
Instituut en gratis verstuurd via email aan de geabonneerden van de
berichtendienst. De berichten voor bescherming van de bietenhopen tegen
de vorst worden eveneens via dit kanaal verspreid.
Kwaliteit van de bietenzaadloten in 2010
Elk jaar controleert het laboratorium voor zaadanalyse van het KBIVB het
kaliber en het gehalte éénkiemigheid van de gecommercialiseerde rassen,
op basis van staalnamen genomen in de suikerfabriek, vóór de levering
van de zaadloten.
Zoals aangegeven in figuren 10a en b, vertoont de meerderheid van de
loten een aanvaardbare kiemkracht en éénkiemigheid. Drie zaadloten
vertonen echter een éénkiemigheid lager dan 95%.
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
94+
95+
96+
97+
98+
99+
Figuren 10a en b. Kiemkracht en éénkiemigheid van de in 2010
gecommercialiseerde rassen.
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
94+
95+
96+
De Bietplanter
97+
98+
99+
05/2011 — 7

Gehalte actieve stoffen in de omhulling van
bietenzaad
Elk jaar controleert het laboratorium voor zaadanalyse van het KBIVB de
gehalten aan actieve stoffen (TMX: thiamethoxaam; CLT: clothianidine;
IMD: imidacloprid) aanwezig in de omhulling van een aantal
bietenzaadloten. In bovenstaande figuur, zijn de gemiddelde waarden
(volle ruiten) gelegen buiten de lichtgroene zone lager (of hoger) dan de
toegelaten norm.
Ploegloze teelttechnieken
Het KBIVB voert sinds 4 jaar proeven uit op een onderzoeksproject over de
optimalisatie van ploegloze teelt in samenwerking met KULeuven en
andere belanghebbenden. Er worden verschillende decompacteurs met
zeer uiteenlopende kenmerken gebruikt. De Universiteit bestudeert alle
parameters met betrekking tot fysische en chemische eigenschappen van
de bodem en het Instituut bestudeert de impact van de decompacteurs op
de opbrengsten in de biet (figuur 11).
object wortels grond- koptarra suiker K Na aN witsuiker
netto tarra
kg/ha kg/ha %
% mmol/100 g S
kg/ha
Laforge 89117 a 7596 a 6,2 a 17,1 a 24,8 ab 1,8 b 7,2 b 13964 ab
Micheltand 91039 a 7572 a 6,2 a 17,2 a 24,1 b 1,9 b 7,3 b 14381 a
Amazone 87963 a 6649 a 5,5 b 17,2 a 24,2 b 1,8 b 7,1 b 13865 b
Diepwoeler 87798 a 7243 a 6,4 a 17,1 a 24,7 ab 1,8 b 6,8 b 13753 b
Ploeg 90168 a 6676 a 6,5 a 16,7 b 25,7 a 2,4 a 8,5 a 13665 b
CV 3,7 12,7 10,0 0, 8 4,3 8,8 8,9 3,3
lsd 3391 926 0,6 0, 1 1,1 0,2 0,7 466
Figuur 11. Opbrengstresultaten van de suikerbiet voor 4 decompacteurs
gebruikt in de niet-geploegde percelen in vergelijking tot ploegen
(Huldenberg - KBIVB, KULeuven en PCA 2010).
De verkregen resultaten te Huldenberg zijn typische resultaten behaald
tijdens de 4 laatste proefjaren. Voor de percelen met een goede
bodemstructuur, is het heel moeilijk om een betere doeltreffendheid van
een decompacteur ten opzichte van een andere aan te tonen. Zelfs als het
bodemprofiel na het losbreken van de grond beter is voor een systeem als
Laforge Flexipass (met een verdeling van de tanden over 2 balken), uit dit
zich niet noodzakelijk in de opbrengst van de biet. Afhankelijk van de
proeven, geeft soms de ene soms de andere decompacteur een betere
opbrengst, zonder enige richtlijn in de proeven.
Wanneer men de techniek van niet-ploegen goed toepast, bekomt men een
identieke opbrengst als die van de geploegde percelen. Men stelt echter
vast dat er vaak verschillen zijn tussen de rijkheid en het gehalte aan
kalium (K), natrium (Na) en α-amino-stikstof (aN) van de bieten geteeld in
niet-geploegde en geploegde grond (figuur 11). Dit suggereert dat de
mechanismen voor opname van nutriënten door de bieten beïnvloed
worden door de bodembewerking. De bodemmetingen uitgevoerd door
KULeuven zouden moeten toelaten om de beïnvloedende factoren aan te
tonen (bodemvochtigheid, ...).
Figuur 12. Bij de ploegloze technieken, bieden de restanten van stro en
mosterd een goede bescherming tegen bodemerosie. Dit is zichtbaar vanaf
het eerste jaar van uitvoering van deze techniek.
Het instituut geeft ook demonstraties. In de buurt van Ninove, in een zone
waar de niet-grondbewerking vaak zeer weinig wordt toegepast, wordt de
techniek in haar totaliteit (losbreken van de grond na graan, tot de oogst
van bieten) toegepast. Diverse decompacteurs voor het losbreken van de
grond werden gebruikt aan verschillende werkdiepten. De verschillende
werktuigen voor het losbreken van de grond gaven geen verschillen in
8 — 05/2011 De Bietplanter
suikeropbrengst. Op deze site werd een getuigeperceel niet geploegd noch
losgebroken na de oogst van graan en er werd enkel mosterd geplant. In
de lente 2010, na een evaluatie van het bodemprofiel, werd besloten om
slechts een oppervlakkige en zeer eenvoudige zaaibedbereiding uit te
voeren. De suikeropbrengst was gelijk aan deze van de bewerkte percelen
(hetzij door ploegen, hetzij door losbreken van de grond). Dit toont aan dat
men de techniek soms zeer ver kan drijven en dat beslissingen genomen
op basis van waarneming van het bodemprofiel kunnen leiden tot
aanzienlijke besparingen.
Figuur 13. Decompacteur Guilbart met gebogen tanden (Durou) en
uitgerust met laterale vleugels. De waarnemingen van het bodemprofiel
naar losbreken van de grond lijken erg interessant (Vollezele -
Galmaarden, KBIVB 2010).
Vergelijking van rooimachines in cichorei
Naar aanleiding van de ingebruikname van 1 fasige rooisystemen met
vorken in de cichoreiteelt werden door het PVBC in 2010 een 7-tal proeven
aangelegd op vraag van planters en industrie . Deze proeven hadden tot
doel het kwantificeren van een eventuele meeropbrengst bij het gebruik
van vorkenrooiers in proefomstandigheden die de praktijk zo veel mogelijk
benaderen. Vooral de met vorken uitgeruste Holmer Terra Dos T3 werd
vergeleken met een aantal courant gebruikte rooiers in de cichoreiteelt
(met scharen, met scharen en diepwoelertanden, Oppel wielen, een fasige
en twee fasige systemen).
De beschrijving van de proefopzet en de gemeten parameters werden
reeds uiteengezet in het “speciaal nummer cichorei” in de editie van de
Bietplanter van januari 2011.
De eerste resultaten van deze proeven tonen aan dat onder de meeste
omstandigheden een meeropbrengst (t/ha) kan behaald worden met de
vorkenrooiers. De proeven zullen worden verder gezet in 2011 om deze
resultaten te bevestigen vooraleer finale besluiten worden genomen. De
resultaten zullen ook nog uitvoerig worden besproken in een volgend
« speciaal nummer cichorei » dit jaar.
Voorlichtingsactiviteiten
In 2010 heeft het KBIVB deelgenomen aan verschillende
proefveldbezoeken in juni te Tongeren (met het PIBO) en te Melkwezer,
Vollezele en Zwalm (met het Vlaams Ministerie van Landbouw - Vo ADLO).
De proefplatforms van het KBIVB te Huldenberg (erosieproef) en te Isnes
(rassen, stikstofbemesting, bladziekten, vroege zaai, bewaring) werden in
september bezocht.
Het KBIVB heeft eveneens deelgenomen aan een twintigtal voordrachten in
totaal, georganiseerd door het Vlaams Ministerie van Landbouw (Vo ADLO),
de Tiense Suikerraffinaderij, ISCAL Sugar, Coco Vlaanderen, Fédé RT en
Coco Hainaut, verschillende CETA’s op bezoek op het Instituut, met een
totaal van ongeveer 2.000 deelnemers. Het hoofdthema van deze
voordrachten was het afdekken van bietenhopen met Toptex.
Het KBIVB heeft ook deelgenomen aan (5 dagen) demonstraties over
afdekken van bietenhopen met Toptex en aan de wedstrijd mechanisering
van het afdekken georganiseerd door ABW (Association des Betteraviers
Wallons) en het bietensyndicaat van Vlaams Haspengouw.
Het KBIVB heeft regelmatig technische artikels gepubliceerd in de krant De
Bietplanter en in andere landbouwtijdschriften. Er werden verschillende
wetenschappelijke bijdragen gemaakt tijdens het 72ste IIRB Congres
(Institut International de Recherches Betteravières), in juni 2010.