Ambtelijke Binding - VGVZ

106 3. COMMISSIE AMBTELIJKE BINDING
Bijlage 4: Ambtelijkheid en professionaliteit:
een paar apart?
Een van de deelvragen van het VGVZ-bestuur aan de CAB luidde als volgt: Geef
een analyse van de beroepsdefinitie van de geestelijke verzorging, ontleend aan het
NZR-rapport van 1987, toegespitst op het ‘ambtshalve’. Wat was de historische
context, inhoud en relevantie. Hoe heeft de inhoud van deze definitie zich – t.a.v.
het beroepsperspectief – verder ontwikkeld?
In het rapport uit 1987 door de Commissie Geestelijke Verzorging van de
NZR wordt de geestelijke verzorging als volgt omschreven: de professionele en
ambtshalve begeleiding van en hulpverlening aan mensen vanuit en op basis
van geloofs- en levensovertuiging. 38 In aansluiting daarop wordt het onderscheid
tussen ambtshalve en professionele kwaliteit geformuleerd. Ambsthalve
kwaliteit verwijst naar het op basis van opleiding en identiteitsbinding kunnen
functioneren in de hoedanigheid van vertegenwoordiger van een levensbeschouwelijk
of religieus genootschap. 39 Professionele kwaliteit verwijst naar
de voor de beroepsuitoefening vereiste sociaalwetenschappelijke en theologische
of levensbeschouwelijke kennis en naar het geheel van methodieken en
vaardigheden dat vereist wordt voor het begeleiden van patiënten en bewoners
bij het nadenken over vragen van bestaan en geloof en voor het functioneren
in de instelling van gezondheidszorg. 40
Het onderscheid tussen ambtshalve (verder: ambtelijke) en professionele
kwaliteit werd gemaakt met het oog op aanstellingsbeleid en het toetsen van
het functioneren van geestelijk verzorgenden, waarbij de verschillende posities
en verantwoordelijkheden van de instellingen en de genootschappen op
geestelijke grondslag werden erkend. 41 Toentertijd leefden er twijfels in de
commissie bij in het bijzonder de directieleden 42 over de kwaliteit van nogal
wat geestelijk verzorgers. Men wilde zich het recht voorbehouden mensen in
geval van disfunctioneren te kunnen ontslaan. In de praktijk, was hun ervaring,
was dat moeilijk omdat de zogeheten vrijplaats als buffer diende, d.w.z.
de geestelijk verzorgers een instrument gaf om zich onkwetsbaar te maken. De
NZR zette zo, bij monde van de commissie, de VGVZ aan tot het maken van een
professionaliseringsslag in ruil voor medezeggenschap over de kwaliteit van de
geestelijke verzorging.
Rebel merkt op dat noch de VGVZ, noch de Commissie Geestelijke Verzorging
van de NZR destijds uitspraken wilde doen over de wenselijkheid van het
formaliseren van erkenning (= formaliseren door een officiële machtiging van
een (kerk)genootschappelijk beleidsorgaan). 43 Dat is wat de CGV van de NZR
38 NZR 1987.
39 Idem, p. 11.
40 Idem, p. 11.
41 Mooren 1996: 156.
42 De Commissie Geestelijke Verzoring van de NZR was overwegend en evenredig samengesteld
uit vertegenwoordigende directieleden van ziekenhuizen en geestelijk verzorgers. De geestelijk
verzorgers waren evenredig verdeeld over drie denominaties: katholieken, protestanten en humanisten.
De samenstelling van de directieleden was zo, dat de verschillende sectoren waren vertegenwoordigd:
ziekenhuizen, instellingen voor geestelijk gehandicapten, psychiatrie, verpleegtehuizen.
43 Rebel 1996: 163.