studentenbrochure PED03 - UZ Gent

«okenmerk»
Sector Man Vrouw Kind
PEDIATRIE :
Hemato-Oncologie / Stamceltransplantatie
5K12D

«okenmerk»
PEDIATRIE 5K12D
HEMATO-ONCOLOGIE, STAMCELTRANSPLANTATIE
1 VOORSTELLING VAN DE AFDELING.
1.1 Inleiding
Op de afdeling 5K12D worden voornamelijk kinderen met hematologische en oncologische aandoeningen
behandeld. Veel voorkomende hematologische diagnosen zijn: anemie, idiopatische trombopenie
of ITP, hemofilie, …
Frequent voorkomende oncologische aandoeningen zijn: leukemie, lymfoom, hersentumor, nefroblastoom,
bottumor, …
Bij de zorg van deze kinderen zijn verschillende disciplines betrokken. De verpleegkundige is, samen
met de kinderarts, de spilfiguur in deze zorg.
Gezien de zeer specifieke pathologie, is bij aanvang van de stage een zekere angst en terughoudendheid
bij elke student verpleegkunde aanwezig.
De positieve houding en strategie tijdens de behandeling en de begeleiding van onze patiënten en
hun familie zorgt er voor dat op de afdeling, niet de sombere sfeer heerst die men zou verwachten.
Integendeel, nergens anders gonst het zo van de leuke activiteiten. Van zodra het mogelijk is voor
het kind, nemen we de dagelijkse activiteiten (knutselen, muziek beluisteren, gezelschapsspelen,
zingen en dansen, school, TV kijken, …) weer op.
1.2 Architectonische voorstelling
De afdeling is erkend als Kinder-Oncologisch Centrum en is bestaft met 35 fulltime-equivalenten
verpleegkundigen en kinderverzorgsters.
Om de continuïteit van zorg te verzekeren is het dagziekenhuis (DKL19) op dezelfde verdieping gevestigd.
Onze medewerkers staan in voor totaalzorg zowel op de Hospitalisatie-afdeling (14 bedden van kamer
41 tot 54), de Isolatie-eenheid (6 bedden van kamer 55 tot 60) als op de Dagkliniek (12 posities:
7 bedden op de zaal en 5 aparte kamers van 61 tot 72).
Alle kamers zijn standaard uitgerust met een badkamer (toilet, zitbad/douche, kinderbad), een zetelbed
voor bijslapende ouder, TV en videorecorder, centraal oproepsysteem (Televic), en een cardiovasculaire
monitor.
Zowel Hospitalisatie en Isolatie als dagkliniek hebben een eigen secretariaat en verpleegpost.
De Isolatie-eenheid is ontworpen voor de zorg van kinderen met verminderde weerstand als gevolg

van febriele neutropenie, stamceltranplantatie, … en situeert zich in een afzonderlijke gang met dito
toegang. Elke kamer staat in overdruk en krijgt hepa-gefilterde lucht. We betreden de kamer via een
sas.
De afdeling bezit ook nog multifunctionele ruimten: Speelzaal, de “Adokamer”, een Geprekslokaal
voor de psycholoog van week, het klaslokaal.
De pedagogisch medewerkers hebben een eigen lokaal met een spelo-, DVD - en bibliotheek. Zij
stockeren hier alle materiaal, nodig voor spel en begeleiding.
Verder is er ook nog het bureel van de hoofdverpleegkundige, de verpleegkundigen van het thuiszorgproject
Koester en de verpleegkundigen verantwoordelijk voor wetenschappelijk onderzoek.
De twee Onderzoekskamers dienen o.a. voor het uitvoeren van pijnlijke ingrepen.
De drie Spoelruimten zijn voorzien van een bedpanwasser.
In de Berging stockeren we al het materiaal nodig voor de zorg.
Plannetje van de afdeling:
«okenmerk»

Onthaal –
Receptie - Verpleegpost
Hospitalisatie
afdeling
«okenmerk»
Bureau’s hoofdverpleegkundige
Research verpleegkundigen
en Koester
Isolatie eenheid
Ingang
Berging
Dagkliniek
Pauze lokaal
personeel

2 VERDERE INFORMATIE OVER JE STAGE.
Studenten melden zich op hun eerste stagedag om 8 uur aan bij de hoofdverpleegkundige of de verantwoordelijke
(adjunct-hoofd) verpleegkundige.
Na een rondleiding op de afdeling overlopen we een aantal praktische zaken. De bespreking van de
individuele doelstellingen en de opmaak van de uurrooster volgt later op de dag.
De eerste stagedag krijg je een informatiemap. Je kan die gedurende de volledige stage inzien.
Je ontvangt ook een sleutel van een locker die je eventueel deelt met medestudenten en je krijgt een
thermometer die je op de laatste stagedag terug afgeeft.
In de algemene studenten brochure (www.uzgent.be) vinden jullie informatie betreffende de sleutels
van de kleedkamers en de toegangsbadge.
2.1 Patiëntenprofiel :
Onze patiënten zijn KINDEREN en vergen bijgevolg een specifieke aanpak.
Patiëntenveiligheid is volgens de wet op de verpleegkundige een B1 handeling en bijgevolg de unieke
verantwoordelijkheid van de verpleegkundige. Enkele raadgevingen en aandachtspunten:
«okenmerk»
SLUIT steeds DE BEDDEN van KLEINE KINDEREN
Wees VOORZICHTIG met INFUSEN EN CENTRALE KATHETERS
OBSERVEER AANDACHTIG, dit voorkomt veel onheil
2.2 Werkverdeling :
Aan de hand van de werkverdeling kan je nagaan welke patiënten je samen met een verpleegkundige
en eventueel kinderverzorgster verzorgt. De werkverdeling ligt in het onthaal. Deze lijst bevat ook
nog enkele andere gegevens die belangrijk zijn om een eerste indruk te krijgen van de je toegewezen
patiënten.
De verantwoordelijke verpleegkundige overhandigt je een “smartfone” nodig voor het ontvangen van
de oproepen. Dit toestel registreert de “belletjes” en andere “nurse-calls” uitgezonden door het centraal
oproepsysteem. Vergeet niet om na je dagtaak het toestel terug te bezorgen aan je mentor
2.3 Stageplanning :
De opmaak van de uurrooster gebeurt samen met de verantwoordelijke verpleegkundige. Doorgaans
word je toegewezen aan 1 of 2 mentoren. Bij het opmaken van de uurrooster houden we rekening
met de uren van de toegewezen mentor(en)
Eventuele aanpassingen van deze planning kunnen gebeuren na overleg met de hoofdverpleegkundige
of verantwoordelijke.
Je kan zowel patiënten verzorgen op hospitalisatie, als op isolatie en dagkliniek.
Studenten voor de stage “Koester” werken een paar dagen op de afdeling om zich de problematiek en

de zorg voor bv centrale lijnen eigen te maken. Zijn er geen huisbezoeken dan wordt de student ingeschakeld
op de dagkliniek.
2.4 Stagedag :
Je komt op tijd op de afdeling waar je kennismaakt met je mentor. Samen bekijk je de planning en
de toegewezen patiënten. Na de overdracht beginnen jullie aan de zorgopdrachten. Op het einde van
iedere stagedag bied je de feedbackfiche aan. Je schrijft eerst een kritische zelfreflectie neer waarna
de mentor aanvullingen noteert.
2.5 Hygiënische maatregelen :
Als gevolg van de pathologie en de therapie van de hemato-oncologische patiënten is hier een strikte
ziekenhuishygiëne van toepassing. Deze kinderen zijn vaak immuungedeprimeerd en lopen dus een
sterk verhoogd risico op infecties.
Inbreuken op de algemene ziekenhuishygiëne worden niet geduld!!!
Ringen en andere juwelen zijn niet toegelaten
Handen wassen en/of ontsmetten tussen elke patiënt
Mondmasker bij verkoudheid
Andere infecties steeds melden (ook bv koortsblaar)
Standaard ziekenhuis maatregelen zijn:
«okenmerk»
Handen wassen bij zichtbare bevuiling
Handen ontsmetten met alcogel tussen de zorg van verschillende patiënten
Handschoenen dragen bij contact met lichaamsvochten bv bloed
Enkel overjas/overschort bij kans op bevuilen
…
Over het algemeen verzorgen we kinderen met sterk verminderde weerstand in de Isolatie-eenheid.
Hier gelden strengere voorzorgsmaatregelen. Naast de standaard maatregelen gelden ook:
Betreden van de isolatie eenheid met schoeisel dat enkel in het ziekenhuis wordt gedragen.
Zoniet overschoenen aantrekken
Dragen van een mondmasker (wanneer je de patiënt op minder dan 1 m benadert)
2.6 Het electronisch verpleegdossier (EVD) :
Vóór de start van de stage doorloop je de E-learning module via de website (www.uzgent.be) om
zich de belangrijkste toepassingen van het dossier eigen te maken. Na het afleggen van een test ontvangt
je een persoonlijke toegangscode.
Het verpleegdossier is het document bij uitstek om alle verpleegkundig relevante informatie van de
patiënt te verzamelen. Deze dossiers zijn voor elke student ter inzage. In principe vindt men hier
voldoende informatie voor de stageverslagen. Elke verpleegkundige beschikt in zijn zorgwagen ook
over een papieren restdossier. Momenteel is de apotheekmodule nog niet in gebruik op de afdeling.
Daarom is schriftelijke neerslag voor de geneesmiddelentoediening nog nodig.

2.7 Informatie:
Het overgrote deel van de patiënten zijn kinderen met kwaadaardige aandoeningen (leukemie en vaste
tumoren).
2.7.1 Literatuur
Interessante en begrijpbare informatie over deze aandoeningen zijn moeilijk te vinden tenzij in volgende
werken:
«okenmerk»
KINDEREN EN KANKER
H. Berend (red)
Uitg. Meppel –Boom
ISBN 90-6009-774-2
KINDERONCOLOGIE
Dr. P.a. Vôute
Uitg. Bohn Stafleu Van Loghum
ISBN 90-313-2198-2
2.7.2 Organisaties
Kom Op en de Vlaamse Liga tegen Kanker
www.tegenkanker.net
Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker.
www.vokk.nl
Cure for kids
www.cure4kids.org
V.Z.W. Kinderkankerfonds
www.kinderkankerfonds.be
2.8 Behandelingsprofiel :
De behandeling van kinderkanker bestaat voornamelijk uit toediening van celremmende medicatie:
cytostatica.
Om nevenwerkingen van de cytostatica te beperken of te behandelen beschikken we over ondersteunende
geneesmiddelen: antibiotica, antibraakmiddelen, bloedproducten (plaatjes, packed cells, immunoglobulines),
TPN, …
Zeer veel geneesmiddelen dienen we intraveneus toe. Dit vereist terug een adequate ”perfusiepolitiek”.
Protocols in verband met perfusie, centrale katheters (Hickman en Port-a-cath) liggen op de
afdeling ter inzage of zijn electronisch consulteerbaar via Intranet (Standaarden).
Chemotherapie is vaak gecombineerd met een chirurgische ingreep (verwijderen van tumor of metastase)
of in mindere mate met radiotherapie (vb. behandeling van bepaalde hersentumoren, …).
Een aantal patiënten ondergaan een beenmergtransplantatie.
De behandeling van kanker zorgt voor vervelende bijwerkingen voor de patiënt. Deze variëren van

misselijkheid, braken, spierpijnen, obstipatie, infectie, mondletsels, haaruitval tot afwijkingen in het
bloedbeeld (trombopenie, neutropenie, anemie) en elektrolietenstoornissen. Constante ‘monitoring’
van de patiënten is bijgevolg noodzakelijk.
2.9 Geneesmiddelen :
Het hoog verbruik van zeer dure, geneesmiddelen en het veilig toedienen van gevaarlijke medicatie
(cytostatica) vereist een nauwgezette organisatie. Informatie met betrekking tot de geneesmiddelen
kunnen gevonden worden op het Intranet. De student vraagt hiervoor begeleiding aan de mentor.
Studenten dienen de geneesmiddelen slechts toe in overleg met de verantwoordelijke verpleegkundige.
Zwangere studenten worden, omwille van de risico’s bij de manipulatie van cytostatica en ioniserende
stralen, niet toegelaten.
2.10 Chemotherapie:
De toediening van cytostatica verloopt volgens welbepaalde, nauwgezette en ingewikkelde protocollen,
toegepast in verschillende kinderoncologische centra binnen en buiten Europa.
Via het softwarepakket “Chemopro” krijgt de verpleegkundige een geprinte medische opdracht.
2.11 Voorzorgsmaatregelen bij manipulatie van cytostatica:
De directie van het UZ Gent stelt dat het toedienen en manipuleren van cytostatica op een veilige
manier moet gebeuren. Zij opteert voor “Zero-expositie van cytostatica”.
Elke vorm van cytostatica blootstelling is te mijden. Maatregelen en procedures zijn op het Intranet
te vinden. Het betreft hier onder andere: het gebruik van speciale intraveneuze toedieningssets,
handschoenen en armbeschermers, het nauwkeurig verwijderen van afval, …
Zwangere personeelsleden zijn niet toegelaten op de afdeling.
Een krabsymbool aan de deur van de kamer duidt aan dat het kind chemotherapie krijgt of gekregen
heeft en dat er bijzondere veiligheidsmaatregelen gelden.
2.12 Specifiek verpleegkundige aandachtspunten:
Observatie van de hemato-oncologische patiënt is van primordiaal belang:
• Algemene lichamelijke observatie
• Prikplaatsen van infusen
• (Huid)bloedingen
• Controle van anale en vulvaire streek en alle huidplooien
• Hoesten
• Braken
• Temperatuur
• Mond
…
Nogmaals: de patiëntengroep bestaat uit KINDEREN. Dit vergt een speciale aanpak.
Rapporteer elke wijziging aan de verantwoordelijke verpleegkundige. De hygiënische zorgen moeten,
meer nog dan bij andere patiënten, nauwkeurig en consequent worden toegepast. Let op de toe-
«okenmerk»

passing van mond- en tandhygiëne.
2.13 Verpleegtechnische handelingen:
Veel voorkomende technieken zijn o.a.:
• Assisteren bij beenmergpunctie
• Assisteren bij lumbale punctie
• Specifieke katheterzorg
• Bloedafname
• Voorbereiding op diagnostische onderzoeken:
CT scan
NMR (Nucleaire Magnetische Resonantie)
Isotopenscanning
RX
…
Sinds april 2002 krijgen kinderen bij de uitvoering van korte pijnlijke ingrepen (beenmergpunctie,
lumbaalpunctie, ...) een analgo-sedatie met lachgas (Kalinox R ). Dit verhoogt in belangrijke mate het
het fysisch en psychisch comfort van de patiënt.
2.14 Apparaten:
Het meest gebruikte toestel op de afdeling is de perfusiepomp. Zij verzekert een nauwkeurige en
veilige toediening van elke perfusie. Deze toestellen zijn zeer duur ( € 1.580 per stuk). Manipuleer
ze met zorg. Controleer de infuusstaander. Bij transport hang je de pompen steeds op aan de infuustaander
van het bed of de rolwagen.
Nauwkeurige toedieningen vereisen spuitpompen (kostprijs € 1.983 per pomp).
Zoals gezegd beschikt elke bedpositie over een cardiovasculaire monitor voor het meten van hartslag,
ademhaling, bloeddruk en zuurstofsaturatie. Visuele en auditieve alarmen krijg je via de monitor,
de monitorcentrale (in het onthaal) of via de nursecall op de Smartfone van het centraal oproepsysteem.
2.15 Opvang van de kinderen en hun ouders:
We besteden zeer veel zorg aan de opvang en begeleiding van de kinderen en hun familie. Het team
van psychologen, onderwijzend personeel, spelleiding is samen met de artsen verplegend personeel
en sociaal verpleegkundigen hiervoor verantwoordelijk.
De ouders van elke nieuwe patiënt krijgen een informatie map. Deze bestaat uit een onthaalbrochure,
voedingsrichtlijnen, teamvoorstelling, … (deze map ligt er ook ter inzage voor de studenten).
Al heel vroeg betrekken we kind en ouder bij de voorbereiding van het ontslag d.m.v. raadgevingen
in de ‘Ontslagbrochure’.
Regelmatig organiseren we, intra- en extramuros, speciale evenementen: feestjes ter gelegenheid van
Kerst- Nieuwjaar, kampen, ado-weekends, bijeenkomsten voor ouders, ….
Voor de broers en de zussen (brussen) is er opvang voorzien in “deLIEving” op 0K12D van 9 uur tot
«okenmerk»

19 uur.
2.16 Thuiszorg en het project KOESTER:
Fondsen van de VZW Kinderkankerfonds zorgden voor de uitbouw van het thuiszorgproject
KOESTER (Kinderoncologische Eenheid voor Specifieke Thuiszorg en Rehabilitatie). Het “Liaisonteam
bestaat uit een groep van 5 verpleegkundigen (4 FTE), de psychologen, artsen en sociale
werkers van de afdeling en is verantwoordelijk voor de thuiszorg tijdens de curatieve, palliatieve en
postpalliatieve fase.
Door dit project kunnen we een aantal kinderen verzorgen in hun vertrouwde thuisomgeving en vemijden
we vervelende ziekenhuisopnamen..
Het thuiszorgproject (liaisonequipe) zorgt ook voor de palliatieve zorgen van niet-oncologische patienten
van andere UZ-afdelingen en andere instellingen.
2.17 STAF K6-03
Diensthoofd : Prof. Dr. Y Benoit
Supervisoren : Prof. Dr. G. Laureys
Prof. Dr. C. Dhooge
Prof. Dr. De Moerloose
Dr. E.Vandecruys
Dr. J. Verlooy
Dr.V. Bordon
Dr.V. Mondelaers
Psychologen : Mevr. A. Bomans
Mevr. P. De Vos
Mevr. N. Nolf
Mevr. A. Morrez
+ Geertrui
Hoofdvpk. : Dhr. J.De Porre
Adj.-HVK : Mevr. A. Mannaerts
Research vpk: Mevr. V. Van de Velde
De ploeg van verpleegkundigen wordt ondersteund doorsociaal verpleegkundigen, pedagogisch
medewerkers, logistiek medewerkers en een apotheker, kinesist, ergotherapeut, logopedist en
diëtist.
2.18 Einde stage
Op het einde van de stageperiode word je uitgenodigd voor een mondelinge evaluatie bij de verantwoordelijke
verpleegkundige. Hier peilen we naar de kennis, verworven tijdens deze periode. We
informeren eveneens naar de ervaringen de student. Maak tijdig een afspraak voor het einde van de
stage.
De afdeling haemato-oncologie/Stamceltransplantatie wenst je van harte welkom en een aangename
en leerrijke stageperiode.
«okenmerk»