Toetsen op School - Masterplan Dyslexie

Voor kinderen in Nederland vindt de eerste belangrijke classificatiebeslissing plaats aan het
eind van het basisonderwijs. Na de basisschool gaan alle leerlingen naar het voortgezet
onderwijs dat vier opleidingen kent, het praktijkonderwijs, het vmbo (lwoo, basisberoepsgerichte
leerweg, kaderberoepsgerichte leerweg, gemengde leerweg, theoretische leerweg),
de havo en het vwo (atheneum, gymnasium). Wanneer een kind aangemeld wordt bij een
school voor voortgezet onderwijs, dan dient dat volgens de wet gepaard te gaan met een advies
over het te volgen type onderwijs. Een dergelijk advies komt tot stand op basis van:
• de wensen en ideeën van de ouders en het kind;
• de inschatting van de basisschool;
• het resultaat op een onafhankelijke test of toets.
Het spreekt vanzelf dat de wensen en ideeën van de ouders en het kind een belangrijke rol
spelen bij de keuze van het vervolgonderwijs. Het gaat immers om een keuze die beslissend kan
zijn voor de toekomst van het kind. De ouders kunnen informatie geven over hun inschatting
van de capaciteiten van het kind en het kind zelf kan aangeven hoe gemotiveerd het is voor een
bepaalde keuze. De inschatting van de basisschool zal voor een groot gedeelte gebaseerd zijn op
de resultaten behaald op landelijke toetsen voor verschillende schoolvakken die bij verschillende
toetsleveranciers beschikbaar zijn (zie hoofdstuk 5), toetsen die bij het lesmateriaal horen,
toetsen die de school zelf ontwikkeld heeft en op observaties van de leerling.
De onafhankelijke toets die op het eind van het basisonderwijs het meest gebruikt wordt voor
het classificeren van leerlingen, is de Eindtoets Basisonderwijs, ook wel bekend als de Citotoets,
zie www.citotoets.nl. Het doel van de Eindtoets Basisonderwijs is het geven van onafhankelijke
informatie aan de leerling, de ouders en natuurlijk de leerkracht bij het kiezen van het best
passende type onderwijs voor de leerling. De Eindtoets Basisonderwijs waarvan jaarlijks een
nieuwe versie verschijnt, bestaat uit twaalf taken. De taken bevatten opgaven op het gebied
van Taal (100 opgaven), Rekenen-Wiskunde (60 opgaven), Studievaardigheden (40 opgaven) en
Wereldoriëntatie (90 opgaven). Taal, Rekenen-Wiskunde en Studievaardigheden zijn verplichte
onderdelen terwijl Wereldoriëntatie een facultatief onderdeel is. Op basis van het totaal aantal
goed op de onderdelen Taal, Rekenen-Wiskunde en Studievaardigheden wordt een standaardscore
berekend. De laagste standaardscore die behaald kan worden is 501 en de hoogst
mogelijke standaardscore is 550. De door een leerling behaalde standaardscore vormt de basis
voor het advies voor het best passende type onderwijs.
Hoewel de meeste kinderen op de Eindtoets conform hun capaciteiten presteren, komt er bij
sommige leerlingen minder uit dan erin zit, bijvoorbeeld door een gebrek aan motivatie om te
leren. Om na te gaan of er een verschil is tussen capaciteiten en leervorderingen - tussen
kennen en kunnen - kan de Cito Intelligentietest afgenomen worden, zie www.citotoets.nl >
Intelligentietest. Deze test doet vooral een beroep op verbale vermogens, redeneervermogen en
ruimtelijk inzicht. Hoewel ook intelligentietests als onafhankelijke test gebruikt kunnen
worden, kan de Cito Intelligentietest alleen in combinatie met de Eindtoets Basisonderwijs
afgenomen worden. Indien de score op de Cito Intelligentietest en de standaardscore op de
Eindtoets overeenstemmen, kan het schooladvies gevolgd worden dat op basis van de
standaardscore op de Eindtoets gegeven is. Indien ze niet overeenstemmen, kan het nodig zijn
om nader onderzoek te doen om tot een goed advies te komen en een pedagoog of psycholoog
te raadplegen.
In de onderbouw van het voortgezet onderwijs is er sprake van het classificeren van leerlingen
als de leerlingen moeten kiezen voor een leerweg in het vmbo, de havo of het vwo. Een toets die
ondersteuning biedt bij die keuze is het Cito Volgsysteem voortgezet onderwijs, zie www.cito.nl
> Voortgezet onderwijs > Cito Volgsysteem. Het Cito Volgsysteem is gericht op leerlingen in de
eerste drie leerjaren van het voortgezet onderwijs. Om aan te sluiten bij de vaardigheid van de
11 Cito | Toetsen op School