Kijken en Zien - Bètasteunpunt Utrecht

Voorkennisbijlage 1. Het oog Kijken en Zien!
V1.2.1 De oogbol
In voorkennisfiguur 1-1 zijn de voornaamste onderdelen van de oogbol te zien. Deze worden
hieronder besproken.
Drie vliezen omgeven van buiten naar binnen gezien het inwendige van het oog. Dit zijn:
• De harde oogrok
• Het druifvlies
• Het netvlies
Het buitenste vlies heet de harde oogrok. Het is een stevig vlies met een helder, doorzichtig
gedeelte, het hoornvlies. Dit is koepelvormig en te zien als een venster waardoor het licht het oog
kan binnenvallen. Het hoornvlies bevat veel zenuwuiteinden. Daarom is aanraken ervan pijnlijk. De
rest van de harde oogrok is bedekt met het bindvlies
dat overgaat in de bekleding van de binnenkant van
de oogleden - hierdoor kan een contactlens niet
achter het oog terechtkomen.
Het vlies dat aan de binnenzijde tegen de harde
oogrok aanligt, heet druifvlies, maar wordt meestal
aangeduid als vaatvlies. Het vaatvlies bestaat uit 3
onderdelen:
• de iris, gelegen achter het hoornvlies. De iris
bevat pigmentcellen die het oog “kleur” geven.
Bovendien bevat de iris een in diameter regelbare
opening: de pupil. De pupil dient als diafragma en
regelt de hoeveelheid licht die het oog
binnenvalt;
• het straallichaam, dat een rol speelt bij
accommoderen en de productie van kamervocht;
• het vaatvlies, dat het netvlies van bloed voorziet.
Het netvlies (retina) bevat 2 soorten receptoren: de
kegeltjes en de staafjes. Deze kegeltjes en staafjes zorgen ervoor dat je zowel kleuren als contrast
kunt zien. Op het netvlies wordt later uitgebreid ingegaan.
V1.2.2 De overige onderdelen van het oog
De ruimte tussen het hoornvlies en de iris en heet de voorste oogkamer en is gevuld met
kamerwater. Kamerwater bevat voedingsstoffen en zuurstof. Het kamerwater voedt het hoornvlies,
de lens en het glasachtig lichaam.
De lens bevindt zich tussen het hoornvlies en het netvlies, achter de voorste oogkamer. Het is een
heldere structuur, omgeven door een lenskapsel dat de lens min of meer platdrukt. Lensbandjes
verbinden het lenskapsel met de accommodatiespier in het straalvormig lichaam. De lens is
vervormbaar. Door de accommodatiespier samen te trekken wordt de lens boller. Daarmee kan het
oog worden scherp gesteld voor dichtbij zien.
Ook de achterste oogkamer, die zich tussen de iris en de ooglens bevindt, is gevuld met
kamerwater. Dit kamerwater wordt geproduceerd in het straallichaam en kan via de pupil naar de
voorste oogkamer stromen. Het wordt afgevoerd via een kanaaltje dat begint in de hoek tussen iris
en hoornvlies. Als aanmaak en afvoer niet op goed op elkaar zijn afgesteld kan de oogdruk te hoog
worden. Langdurige hoge oogdruk leidt tot beschadiging van de oogzenuw.
De inwendige holte van het oog wordt opgevuld door geleiachtige vloeistof. Dit is het glasachtig
lichaam. Hierdoor worden netvlies en het vaatvlies tegen de buitenwand aangedrukt.
40
Voorkennisfiguur 1-1: Lengtedoorsnede
door het oog (schematisch)