HOEKSTEEN 58 - Bazuin te Sion

deed was in overeenstemming met
de gewoonten van zijn tijd. Hij
schreef ook naar zijn bisschop en
toonde een zeer nederige geest. Let
op zijn woorden:
“Vergeef mij, hoogeerwaardige
vader in Christus, doorluchtigste
vorst, dat ik, die slechts een opraapsel
ben onder de mensen, de aanmatiging
heb durven hebben, om aan
uw verheven hoogheid te schrijven.
De Heer Jezus Christus is mijn
getuige, dat ik, uit gevoel mijner
kleinheid en verachtelijkheid, lang
heb uitgesteld het te doen… moge
uw hoogheid zich verledigen één
enkele blik te slaan op een zandkorrel
zo als ik ben, en in uw bisschoppelijke
zachtmoedigheid genadig
mijn bede aannemen.”
Hij zond tegelijkertijd een kopie
van zijn stellingen en voegde een
brief toe voor de aartsbisschop met
het verzoek ze te lezen, om zich
te overtuigen op welke zwakke
grond de leer van de aflaten was gebouwd.
Luther verlangde met heel zijn hart,
dat de leiders en de wachters van de
kerk zouden ontwaken en een einde
maken aan de misbruiken die haar
ondermijnden. Nooit heeft iemand
een edeler en eerbiediger brief geschreven
dan deze monnik aan een
van de grootste vorsten van de kerk
en van het keizerrijk. Wat een verschil
met de vurige revolutionairen
die het gezag van de kerk verachten.
Maar alle gebeden en verzoeken
waren tevergeefs. De jonge Albert,
die helemaal opging in vermaak en
ambitieuze plannen, gaf geen ant-
woord op het ernstige schrijven van
Luther.
De bisschop van Brandenburg, het
geestelijk hoofd van Luther, aan
wie Luther ook zijn stellingen zond,
antwoordde hem dat hij daarin de
macht van de kerk aantastte en dat
de zaak boven zijn kracht was en
dat hij zich stil moest houden.
Niemand verscheen de volgende
dag om de stellingen van Luther te
bestrijden. Alleen Tetzel of een van
zijn medewerkers zouden de uitdaging
aangedurfd hebben. Maar deze
stellingen waren bestemd om op
andere plaatsen gehoord te worden
dan in een academische gehoorzaal.
Binnen twee weken werden zij gelezen
en besproken in ieder deel
van Duitsland. Binnen een maand
waren zij in Rome en was het hele
christendom ermee bekend. Een
historicus schrijft het volgende:
“In veertien dagen waren zij in elk
gedeelte van Duitsland bekend, en
binnen vier weken hadden zij bijna
de gehele christenheid doorlopen,
alsof de engelen zelf de dragers ervan
waren geweest en ze voor aller
mensenogen hadden gesteld. Niemand
kan geloven welk een opzien
zij baarden.” Even later werden zij
vertaald in het Spaans en het Nederlands
en een reiziger verkocht
ze in Jeruzalem.
Vele van de pelgrims die naar Wittenberg
waren gekomen op het feest
van Allerheiligen om een aflaat te
krijgen, gingen in plaats daarvan
naar huis met een kopie van deze
stellingen. Iedereen las ze, dacht
erover na en sprak erover. In alle
pag - 23 -
kloosters en in alle universiteiten
waren zij het onderwerp van gesprek.
De gelovige monniken, alle rechtschapen
en eerlijke mensen waren
blij met deze eenvoudige en treffende
belijdenis van de waarheid en
wensten met heel hun hart dat Luther
het werk dat hij begonnen was
zou voortzetten.
Ware godsdienst zag in deze stellingen
een slag die werd toegebracht
aan alle bijgelovigheid. De nieuwe
theologie werd begroet als de nederlaag
van alle schoolse geloofsleer.
Vorsten en overheden zagen het als
een blokkade tegen de aanmatiging
van de kerkelijke macht. (Het is
interessant dat de burgerlijke overheid
in de waarheid een scheiding
van kerk en staat zagen – de dodelijke
wonde van Openbaring 13.
Zij beseften dat het een einde zou
maken aan de heerschappij van de
kerk in de burgerlijke levens en zaken
van mensen.)
Erasmus maakte een opmerking
over het werk door te zeggen dat
hoe groter de rechtschapenheid en
reinheid van mensen was, hoe minder
zij Luther tegenstonden. Hij zei:
“Zijn leven wordt geprezen zelfs
door hen voor wie zijn geloof een
aanstoot is.”
In een volgend artikel zullen wij
zien wat er gebeurde toen deze stellingen
werkelijk doordrongen in
kloosters, in studeerkamers van geleerden
en paleizen van vorsten.