P - Tijdschrift over agressie preventie

12 #2
kwaliteitsnormen, al zijn deze in feite echt nodig, aangezien
deze trainingen deels rechtstreeks ingrijpen in de privésfeer en
persoonlijkheidsontwikkeling van jongeren.
Onderzoek en statistieken over jeugdgeweld in
Duitsland
Jeugdgeweld is een vaag begrip. De offi ciële criminaliteitsstatistieken
van de politie (PKS) hanteren als norm voor
jeugdgeweld: zware tot middelzware fysieke delicten van
jonge mensen tussen de 14 en 18 jaar (jongeren) resp. tot 21
jaar (jong volwassenen). Jongeren brengen vooral gevaarlijk
lichamelijk letsel toe en begaan berovingen. Het aantal verkrachtingen,
moorden en doodslagen is relatief gering.
Maar de bevolking zelf rekent vaak ook minder agressieve
handelingen van jongeren tot jeugdgeweld. Dit kunnen het
toebrengen van lichte verwondingen zijn, beledigingen,
of de diverse uitingen van mobbing, zoals bv. een gerucht
verspreiden, of iemand buitensluiten. In mijn bijdrage ga ik
uit van het volledige gamma aan agressiviteit en geweld door
jongeren.
Het publieke debat over jeugdgeweld heeft
er toe geleid dat er vooral op scholen meer
over geweld wordt gesproken.
Belangrijke bronnen zijn
• De offi ciële criminaliteitsstatistieken van de politie (PKS),
die informatie verschaffen over de door jongeren begane
delicten waarvan aangifte is gedaan.
• Een aantal onderzoeksinstituten heeft representatieve
enquêtes gehouden onder scholieren om te bepalen wat het
aantal delicten is waarvan geen aangifte wordt gedaan. Met
name het Kriminologische Forschungsinstitut Niedersachsen
(KFN), Hannover, onder leiding van prof. Pfeiffer en
het Institut für Psychologie van de universiteit Erlangen-
Nürnberg onder leiding van prof. Lösel hebben hierover de
afgelopen jaren omvangrijke studies gepubliceerd.
• In de zomer van 2001 heeft de bondsregering een periodiek
veiligheidsrapport gepresenteerd, waarin naast de offi ciële
statistieken ook andere bronnen werden gebruikt zoals
onderzoeken naar het aantal delicten waarvan geen
aangifte is gedaan, enquêtes onder slachtoffers en wetenschappelijke
analyses.
Uit de politiestatistieken blijkt dat het aantal jongeren dat van
een misdrijf wordt verdacht sinds 1998 stagneert resp. licht
AA P
daalt, nadat het in de jaren ’90 voortdurend steeg. Vooral het
aantal kinderen is sterk afgenomen. In vergelijking met de
totale criminaliteit stijgt het aantal geregistreerde geweldsmisdrijven
van minderjarigen echter wel voortdurend. Met name
groeit het aantal delicten waarbij ernstig lichamelijk letsel
wordt toegebracht. Berovingen nemen iets af, maar straatroof
(bv. mobiele telefoons ‘in beslag nemen’, geld, horloges,
e.d.) en tasjesroof zijn nog steeds het terrein van verdachten
onder de 21. Ook is het aantal kinderen dat werd verdacht
van een geweldsmisdrijf de afgelopen tien jaar met ca. 38%
(in Nordrhein-Westfalen) gestegen. Absolute cijfers liggen wel
nog lager en de delicten van kinderen zijn ook meestal minder
gevaarlijk.
Bovendien stijgt het aandeel meisjes en jonge vrouwen in de
geregistreerde geweldscriminaliteit. Ondanks het feit dat nog
steeds ca. een vijfde (83%) van de geweldsdelicten door jonge
mannen wordt begaan, is het aantal meisjes en jonge vrouwen
dat wordt verdacht van het toebrengen van zwaar en ook licht
lichamelijk letsel sinds 1993 verdrievoudigd.
Nog steeds zijn de daders in eerste instantie jongens en
jonge mannen, net als de slachtoffers. Jeugdgeweld vindt dus
meestal plaats onder jongeren van dezelfde leeftijd.
Bovengemiddeld veel verdachten van geregistreerde geweldscriminaliteit
hebben niet de Duitse nationaliteit. Wel daalt het
aandeel van de buitenlandse jongeren iets. Bij berovingen
en het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel is het aandeel
buitenlandse scholieren/studenten opvallend. Vooral de uit
Turkije afkomstige, mannelijke jongeren zijn vaker betrokken
bij geweldscriminaliteit.
Geweldscriminaliteit vindt in Duitsland vooral in de grote
steden en stadstaten (met Berlijn bovenaan) plaats. Echte
criminele bendes zijn in Duitsland een uitzondering.
De stijging van de geregistreerde geweldscriminaliteit
veroorzaakt regelmatig opwinding in Duitsland, al zijn veel
criminologen ervan overtuigd dat de stijging deels te verklaren
is door het feit dat er de afgelopen jaren vaker aangifte wordt
gedaan, waardoor het aantal delicten in de statistieken stijgt.
Het publieke debat over jeugdgeweld heeft er namelijk ook
toe geleid dat er vooral op scholen meer over geweld wordt
gesproken. In veel plaatsen bezoekt de politie regelmatig alle
scholen en adviseert jongeren aangifte te doen.
De brede discussie rond geweld op school heeft ertoe geleid
dat er veel grote en kleinere enquêtes op scholen zijn
gehouden. Met name de grote representatieve enquêtes onder
leerlingen leveren belangrijke inzichten op over de omvang
van geweld onder kinderen en jongeren, de uitingsvormen en
de oorzaken.