P - Tijdschrift over agressie preventie

8 #2
De Halt afdoening
Hoe is Halt ontstaan?
Eind jaren 70: sterke toename vandalisme en graffi ti. Hoge
herstelkosten. Gemeente Rotterdam vroeg van Dullemen en
Hauber om advies om graffi ti en vandalisme terug te dringen.
Na uitgebreid onderzoek onder jongeren die deze activiteiten
pleegden, kwamen zij tot de conclusie dat de pakkans heel
laag was en dat de traditionele sancties - het parketstandje of
geldboete - nauwelijks effect sorteerden.
Criteria voor meer adequate sancties:
• Hoge pakkans,
• Sanctie zo snel mogelijk na de daad,
• Intrinsieke relatie tussen daad en sanctie: wie een muur
bekladt, moet een muur schoonmaken,
• Onderscheid tussen de daad, die als negatief wordt
bestempeld en de persoon van de dader, waartegenover
een neutrale houding dient te worden ingenomen.
Deze criteria werden experimenteel in de praktijk gebracht
en toen bleek dat veel jongeren op deze wijze de consequenties
van hun gedrag leerden inzien en zich soms zelfs
verantwoordelijk voelden voor de door hen verrichte werkzaamheden
werd deze aanpak vervolgens geïnstitutionaliseerd
met de oprichting van een bureau, waarvoor de onderzoekers
de naam Halt (Het ALTernatief en stop met dat gedrag)
bedachten.
Wat houdt een Halt afdoening in?
Een jongere in de leeftijdscategorie van 12 – 18 jaar wordt
door de politie gepakt voor graffi ti of vandalisme. Als deze
bekent en geen eerdere delicten heeft gepleegd wordt hij naar
Halt verwezen.
Bij Halt krijgt de jongere, meestal in het bijzijn van de ouders
een intake gesprek. In tegenstelling tot wat men wellicht
niet zou verwachten, is het in ieder geval erg positief dat in
zo’n 80 % van de gevallen de ouders wel degelijk bij deze
intake betrokken zijn. In dit intakegesprek worden afspraken
over aard, tijd en omvang van de te verrichten werkzaamheden
gemaakt. Als vervolgens het werk naar tevredenheid
is uitgevoerd, krijgt de jongere in een afsluitend gesprek te
horen dat een strafblad achterwege blijft.
AA P
Ontwikkeling van Halt in 25 jaar
Omdat het Rotterdams initiatief succesrijk bleek ter bestrijding
van in feite een nationaal probleem, waren ook andere
gemeentes in voor de oprichting van een Halt bureau en nam
ook de nationale overheid deel aan de fi nanciering.
Halt bureaus breidden zich als een olievlek uit, totdat in
de jaren 90 met ruim 60 vestigingen het gehele land werd
gecoverd.
Inmiddels werd ook het aantal delicten, die als Halt-waardig
werden gekenmerkt uitgebreid met onder andere (winkel)
diefstal en illegaal vuurwerk afsteken. Alle vormen van
gedrag die onder de juridische beschrijving van geweld vallen
zijn echter niet Haltwaardig. Bovendien werd het begrip
fi rst offender opgerekt, in die zin dat men na een jaar nog
een tweede keer voor een Halt afdoening in aanmerking
kan komen; wel werd bepaald dat het om een bekennende
verdachte moest gaan. Bovendien werd vastgesteld dat in
voorkomende gevallen aan het slachtoffer schadevergoeding
moest worden betaald en excuses aangeboden. Bij de
herziening van de jeugdstrafwet in 1995 werd het experimentele
stadium van de Halt afdoening beëindigd en werd Halt
opgenomen in de jeugd strafrecht wetgeving.
Uit onderzoek komt naar voren dat Halt
goed werkt voor de echte “fi rst offenders”.
Effectiviteit van de Halt aanpak; hoe meet je dat?
Jarenlang werd mede door de juichstemming rondom Halt
- het leek te werken, het ontlastte het sterk bezette justitieel
apparaat en bovendien was het goedkoop - effectiviteitsmetingen
slechts op beperkte schaal uitgevoerd.
In juni 2006, vanwege het feit dat nu Halt 25 jaar bestaat
is een grootschalig effectiviteitonderzoek voltooid. In dit
onderzoek is voor het eerst gewerkt met een experimentele en
een controlegroep. Deze laatste groep werd vrijgesteld van de
Halt-afdoening, tenzij zij binnen het half jaar weer in de fout
zouden gaan.
Het gaat hier dus in feite om een voorwaardelijke Haltsanctie.
Uit dit onderzoek komt naar voren dat Halt goed werkt voor de
echte “fi rst offenders”, maar veel minder goed voor jongeren
die al meer ervaring hebben met het plegen van delicten. Het
aanbieden van excuses blijkt gunstig te werken om recidive
tegen te gaan.
Als het werk naar tevredenheid is uitgevoerd, krijgt de jongere in een afsluitend
gesprek te horen dat een strafblad achterwege blijft.