brieven uit de beslissende jaren van luther's leven, 1516/1521

Brief aan Keurvorst Frederik
6 november 1517
Een week na de 31 e oktober 1517 schreef Luther een brief aan de keurvorst. Met geen woord rept hij
over de stellingen. Hij wilde immers niet, dat de vorst erin betrokken zou worden, men mompelde toch
al, dat het diens opzet geweest was.
In deze brief treft ons net als in de vorige weer die aan de ene kant formele stijl wat de titulatuur etc.
betreft, maar aan de andere kant de vrijmoedige toon die recht op het doel afgaat. Het is de eerste brief
in het Duits.
Aan mijn genadige en goede heer hertog Frederik,
keurvorst van Saksen, in handen.
Wittenberg, 6 november 1517
Genadigste heer en vorst.
Omdat uwe Kv.g. 58 mij een jaar geleden een nieuwe toog liet beloven door de
Hirschfelder [Bernhard von Hirschfeld] kom ik nu met het verzoek of uwe Kv.g deze
toezegging indachtig zou willen zijn.
Wel verzoek ik U, ik deed dat eerder ook, dat, indien Pfeffinger 59 het moet regelen,
dat hij dat dan metterdaad doet en niet alleen met vriendelijke woorden. Hij kan zeer
goed woorden spinnen, maar daar komt geen goede stof uit.
Mij is ook ter ore gekomen, namelijk door de prior van Erfurt 60 die het weer gehoord
had van uw biechtvader, dat uwe Kv.g. vanwege enige schrijvens verstoord bent op
dr. Staupitz, onze waardige, goede vader. Toen hij hier was en uwe Kv.g. wilde
bezoeken in Torgau, heb ik met hem gesproken en hem gezegd dat ik het zeer
onaangenaam zou vinden, wanneer hij uw toorn had opgewekt. Ik heb na veel
gesprekken geen enkele andere indruk kunnen krijgen, dan wij op die avond van uwe
Kv.g. hadden, namelijk dat uwe Kv.g. hem van harte toegenegen bent en dat de
keurvorst van Saksen hem een geliefd vorst is. Hij is U werkelijk zeer toegenegen en
zegt: ik kan mij niet voorstellen, dat ik mijn genadige heer ooit vertoornd heb, behalve
dan misschien doordat ik hem tezeer was toegedaan!
Daarom verzoek ik U, genadige heer, naar hij mij ook uitdrukkelijk gevraagd heeft,
om hem alle goedgunstigheid en trouw te schenken, zoals hij die ook altijd van uwe
Kv.g. heeft ondervonden.
Dan, genadige heer, wil ook ik mijn trouw tonen en mijn hofkleed verdienen: ik heb
gehoord, dat U na het aflopen van deze belasting 61 een nog hogere wilt opleggen.
Als uwe Kv.g. de bede van een arme bedelaar niet wil verachten dan verzoek ik U, het
in Gods naam niet zover te laten komen. Het is mij, en velen die U welgezind zijn met
mij, een groot verdriet, dat deze belasting uwe Kv.g. de laatste tijd zoveel van uw
goede naam en van uw bemindheid gekost heeft.
God heeft U met een groot verstand begiftigd, misschien ziet u verder in deze dingen
dan ik zelf of uw andere onderdanen, maar het kan toch soms zo zijn, dat een groot
inzicht door een geringer terecht gewezen wordt, (ook daarom) opdat niemand zich op
zichzelf verlaat, maar alleen op God onze Heer.
Moge Hij U gezond en wel voor ons bewaren, en na dit leven uw ziel in zaligheid.
Amen.
58
‘Keurvorstelijke genade’; ook Luther kort dit af.
59
De rentmeester.
60
Johannes Lang.
61
Een accijnsbelasting op drank die erg veel kwaad bloed had gezet.
45