opportuun - Openbaar Ministerie

14 HUISELIJK GEWELD
Geweldpleger
buiten de deur
Casusoverleg in Rotterdam over tijdelijk huisverbod
In de tien dagen die het huisverbod duurt, wordt het allemaal
geregeld. Hulpverlening voor slachtoffer, dader en eventuele
kinderen. Huisbezoeken. Rapportages van de casemanagers.
De start van de eventuele strafrechtelijke procedure. En
eventuele betrokkenheid van Jeugdzorg. Medewerkers van de
Rotterdamse politie, GGD en OM vertellen over hun gemeenschappelijke
aanpak van huiselijk geweld.
Meer dan driehonderdvijftig tijdelijke
huisverboden zijn er sinds begin 2009
opgelegd in politieregio Rotterdam-
Rijnmond. Ruim honderd keer werden die
overtreden, en dan is het OM aan zet. Over
één voordeel ervan zijn alle ketenpartners
het eens: bij elk van die huisverboden is
het beeld nu veel completer. Sara Etty,
(GGD, ketenregisseur tijdelijk huisverbod),
ziet zeker in de huisbezoeken een sterke
meerwaarde. ‘Het is heel anders om in de
woning te zitten, de stapels met rekeningen
en de wanhoop te zien, dan wanneer
je hier bij de GGD op een schoon kamertje
in het rapport bladert. Zo was ik laatst bij
een gezin. Er was in dat huis ook een kind,
maar dat hele huis stond vol met dure dingen
– in elke kamer een flatscreen, maar
er was nergens speelgoed. Niks. Helemaal
steriel. Als je binnenkomt vraag je je direct
af, wat is hier aan de hand? Dat weet je niet
als je niet in het huis komt.’
Marijke Kaptein, officier van justitie in
Rotterdam met de portefeuille huiselijk
geweld, heeft diezelfde ervaring. Zij denkt
bovendien dat de veelheid aan hulpverleners,
afspraken en informatie voorkomt
dat het slachtoffer de situatie kan bagatelliseren.
‘De ervaring leert dat straffen
alleen niet werkt. Boetes worden gewoon
betaald uit de huishoudportemonnee’,
vertelt Kaptein uit ervaring. ‘Nu wordt het
moment van crisis aangegrepen om het
traject van hulpverlening te starten, zowel
voor dader als voor slachtoffer. Het precieze
effect kun je na bijna een jaar amper
nog vaststellen. Maar politie, GGD, reclassering,
jeugdzorg, Jan en alleman komt
over de vloer bij het gezin. Daardoor valt
het probleem haast niet meer te ontkennen.
En dat is wat je wilt – onderkenning
van het probleem.’
‘Het is een fantastisch instrument, waardoor
de hulpverlening en justitieketen
beter op elkaar worden aangesloten’, vindt
Sjoerd Top, portefeuillehouder huiselijk
geweld voor de politieregio Rotterdam-
Rijnmond. ‘Soms gedwongen. De verplichting
van het snel inzetten van hulpverlening
is een van de sterke kanten van het
huisverbod. Het dwingt de hulpverlening
om snel op gang te komen.’
Veel verlengingen
Tien dagen is niet veel. Vooral als je
bedenkt dat daar vaak ook nog twee
weekenden in zitten. In ongeveer zestig
procent wordt een verlenging van achttien
aanvullende dagen opgelegd door de burgemeester,
op advies van de casemanager
en de juridisch beleidsadviseur. Verlengen
gebeurt als de situatie (nog) niet veilig
genoeg is om terug te keren. En dat is vaak
niet het geval.
Officier Marijke Kaptein kijkt kritisch naar
de categorie plegers die het huisverbod
krijgen opgelegd. ‘Een voorvraag bij de wet
op het tijdelijk huisverbod is wat je moet
doen bij de heel schrijnende gevallen. Is
daar het huisverbod nu wel het middel
voor?’ Politiefunctionaris Sjoerd Top geeft
aan dat wat hem betreft aan het huisverbod
nog een mogelijkheid ontbreekt om
op korte termijn bij de rechter een permanente
vorm van contactverbod af te dwingen.
‘Nu kun je het huisverbod maximaal
één keer verlengen met achttien dagen.
Na 28 dagen staat de pleger dus gewoon
weer op de stoep. Wij zouden graag zien
dat het slachtoffer de mogelijkheid had om
binnen de termijn van het huisverbod een
rechterlijke toetsing op een permanent
contactverbod te organiseren.’ Gevraagd
naar een voorbeeld beschrijven de vertegenwoordigers
van OM, politie en GGD
stuk voor stuk dezelfde casus. De man in
kwestie kreeg in januari zijn eerste huisverbod
opgelegd, dat met achttien dagen
werd verlengd. Daarna keerde hij terug
naar zijn vrouw en twee minderjarige
kinderen. In september ging het opnieuw
mis, en kreeg hij een tweede huisverbod
opgelegd. Op de dag waarop de verlenging
van dat tweede huisverbod af zou lopen,
heeft hij zich via zijn minderjarige dochter
toegang tot woning verschaft en zijn vrouw