Binnenstedelijke Balkons in Beeld - Bouwfonds

Binnenstedelijke appartementontwikkeling begeeft zich daarmee op een niveau tussen dat van het
gebouw en dat van het gebied in. Een grens tussen gebouw en gebied lijkt in binnenstedelijke context
lastig te trekken. Daarom is ervoor gekozen om binnenstedelijke appartementenontwikkeling in dit
onderzoek op te vatten als vorm van gebouwontwikkeling als onderdeel van gebiedsontwikkeling.
Belangrijke begrippen en definities
De belangrijkste begrippen in dit onderzoek worden in dit kader toegelicht en gedefinieerd. Daarbij wordt vooruitgewezen naar
de plek in het rapport waarin nader op het bewuste begrip wordt ingegaan. Zie voor een uitgebreidere begrippenlijst Appendix I.
Binnenstedelijk = vallend binnen de BBG2000-contour, de grenzen van het Bestaand Bebouwd Gebied, zoals die was in het
jaar 2000. Ook in de Nota Ruimte (VROM 2004) wordt deze contour aangehouden in de definitie van binnenstedelijk.
Vraaggerichte ontwikkeling (zie 4.5) = een ontwikkelproces waarbij bewust gestuurd wordt op en wat ook feitelijk leidt tot het
realiseren van producten, die zo goed mogelijk aansluiten bij de wens van de eindgebruiker. Onder producten worden in deze
studie binnenstedelijke appartementen verstaan. Onder eindgebruikers worden de kopers van die appartementen verstaan.
Actor-oriëntatie (zie 3.2.2) = het geheel van ideeën en opvattingen van actoren over feiten en hun belangen, normen en
waarden met betrekking tot hun omgeving en de problemen en mogelijkheden die zich daarin voordoen.
Privé buitenruimte (zie 5.2) = een niet-besloten ruimte voor het in de buitenlucht verrichten van bij het wonen horende
activiteiten, die direct toegankelijk is vanuit het appartement en waarvan het gebruiksrecht exclusief bij (de bewoner van) dat
appartement behoort.
1.7 Onderzoekstypologie, -methoden en -model
Onderzoekstypologie
Waar het gaat om het belang van compacte verstedelijking, consumentenwensen en sturing in
gebiedsontwikkeling is het onderzoek samenvattend en beschrijvend van aard. Het grootste deel van
het onderzoek is echter verkennend en diagnostisch. Dit betreft vooral het aspect vraaggerichte
sturing bij binnenstedelijke appartementen-ontwikkeling in het algemeen en sturing op buitenruimte in
het bijzonder. Tot slot heeft het onderzoek een agenderende component, zowel qua proces
(vraaggericht ontwikkelen vereist institutionele aanpassing) als qua product (het belang van goede
privé buitenruimte).
Onderzoeksmethoden
Vanwege het verkennende karakter van het onderzoek is gekozen voor kwalitatief onderzoek. De
voornaamste databronnen en onderzoeksmethoden zijn literatuur(-studie), personen(-interviews)
(zowel individuen als een groep) en documenten(-analyse).
Voor het beantwoorden van de eerste twee onderzoeksvragen is gebruik gemaakt van bestaande
data en literatuur, zowel gericht op theorie als de praktijk.
De onderzoeksvragen 3 en 4 –over vraaggerichtheid en buitenruimte- worden in eerste instantie ook
beantwoord met behulp van literatuurstudie. Met name over het onderwerp actor-oriëntatie in relatie
tot buitenruimte is weinig literatuur beschikbaar. Om wetenschappelijk verantwoorde conclusies te
kunnen trekken zijn de bevindingen op dit vlak ook voorgelegd aan een groep deskundigen, in een
expertmeeting. Ook een expertmeeting past goed bij het karakter van een verkennend onderzoek
(Verschuuren & Doorewaard 2007). De op basis van de literatuur enigszins tentatief geformuleerde
relaties en aannames kunnen zo getoetst worden aan de visie van professionals. Door dit in een
plenaire sessie te doen, waarbij deskundigen op elkaar kunnen reageren kunnen discussies en
inzichten ontstaan die in één-op-één gesprekken niet naar voren zouden zijn gekomen. Mogelijke
verschillen van inzicht of opvatting komen direct aan het licht en kunnen worden geadresseerd. Een
mogelijke keerzijde van een plenaire sessie is dat mensen in het bijzijn van anderen niet het achterste
van hun tong laten zien. Bovendien komen sommige verschillen van inzicht vermoedelijk pas aan het
licht als er echt iets op het spel staat, zoals in een concreet project. Daarom is ervoor gekozen ook
middels een casestudy diepgaand en integraal inzicht te krijgen in het onderwerp actor-oriëntatie op
buitenruimte. Net als een expertmeeting leent een casestudy zich goed voor een verkennend
onderzoek naar denkwerelden van verschillende groepen en mogelijk contrasterende visies
(Swanborn 2008).
5