Binnenstedelijke Balkons in Beeld - Bouwfonds

eantwoorden van de onderzoeksvragen lijkt aanvullend empirisch onderzoek geboden, hetgeen
mede aanleiding is voor dit onderzoek.
De opbouw van dit hoofdstuk is als volgt. Nadat in 5.2 de belangrijkste begrippen worden gedefinieerd
wordt in 5.3 ingegaan op vraag en aanbod van privé buitenruimte bij binnenstedelijke appartementen.
Uit de conclusies hieruit (in 5.3.3) volgt de verdere opbouw van het hoofdstuk. Eerst wordt ingegaan
op de kaderstellende factoren voor de aan- of afwezigheid van buitenruimte (5.4). Vervolgens wordt
ingegaan op actor-oriëntatie op buitenruimte (5.5) en op de mogelijkheden van de verschillende
actoren om te sturen richting het door hen gewenste resultaat (5.6). Het hoofdstuk eindigt met
conclusies en een conceptueel model, dat de basis is voor toetsing middels een expertmeeting en
casestudy in de daarop volgende hoofdstukken.
5.2 Begripsbepaling
In dit onderzoek wordt onder privé-buitenruimte het volgende verstaan:
“een niet-besloten ruimte voor het in de buitenlucht verrichten van bij het wonen horende activiteiten,
die direct toegankelijk is vanuit het appartement en waarvan het gebruiksrecht exclusief bij (de
bewoner van) dat appartement behoort.”
Er zijn privé-buitenruimten in soorten en maten. Van de meest veelvoorkomende wordt in onderstaand
kader aangegeven wat daaronder in dit onderzoek wordt verstaan.
Balkon (uitpandig) = buitenruimte die uitsteekt buiten de gevel, bijvoorbeeld geschraagd door schoren of “opgehangen” aan de
gevel. Het kan een uitstulping zijn, maar ook een reep over de gehele gevel, zoals bij galerijflats uit de jaren 60 en 70 (De Wit
2008). Een synoniem voor uitpandig is uitstekend. Ook wordt dit wel aangeduid met “uitkragend”, waarmee formeel echter een
bouwtechnisch aspect wordt aangeduid.
Loggia = buitenruimte, die binnen de gevellijn van het gebouw ligt (of in een hellend dakvlak). Soms wordt een loggia wel
aangeduid als inpandige buitenruimte, maar het is feitelijk buitenruimte, doordat de loggia buiten de thermische schil van het
gebouw ligt en in principe niet afsluitbaar is.
Serre = net als een loggia binnen de gevellijn van het gebouw, maar bovendien binnen de thermische schil van het gebouw.
Daarmee is een serre eigenlijk geen buitenruimte in de gegeven definitie, maar een binnenruimte, een extra kamer. In dit
onderzoek wordt een serre niet opgevat als buitenruimte.
Frans Balkon = in zijn zuivere vorm twee naar binnen draaiende deuren, met een balustrade ervoor. Er is geen verstevigde
constructie buiten de gevel nodig en de gesloten gevel blijft intact (De Wit 2008). Er zijn vele varianten op franse balkons,
variërend van een groot uitgevallen raam tot een volledig uit glazen harmonicadeuren bestaande wand van vloer tot plafond, die
vrijwel geheel te openen is. Franse balkons zijn geen buitenruimte in de definitie van dit onderzoek.
(Dak-) terras = buitenruimte op het dak van het gebouw, of althans op het dak van een onderliggende gebouwde ruimte.
Voldoet afhankelijk van de toegankelijkheid en het gebruiksrecht aan de definitie voor privé buitenruimte in dit onderzoek.
Tuin = Appartementen kunnen beschikken over een tuin. Het betreft vrijwel uitsluitend woningen op de begane grond. In
binnensteden komt dit maar weinig voor, ook omdat er vaak andere functies op de begane grond gehuisvest zijn. Om die reden
wordt er in dit onderzoek niet expliciet ingegaan op tuinen als vorm van privé buitenruimte.
Naast bovengenoemde ideaaltypen bestaan er mengvormen. Zo kan een buitenruimte deels inpandig
en deels uitpandig zijn en is het verschil tussen loggia en serre lang niet altijd helder.
In het vervolg van dit rapport worden de begrippen privé-buitenruimte en buitenruimte als synoniem
gebruikt, tenzij nadrukkelijk anders aangegeven.
5.3 Vraag en aanbod privé buitenruimte
5.3.1 Vraag
In deze paragraaf staat de vraag naar buitenruimte centraal. Bij de analyse van woonwensen van
potentiële binnenstadsbewoners in 2.3 werd al geconcludeerd dat goede buitenruimte één van de
belangrijkste aspecten is waar een binnenstedelijk appartement aan moet voldoen. In deze paragraaf
wordt hierop dieper ingegaan. Hoe groot is de vraag naar buitenruimte en waar moet buitenruimte aan
voldoen? Waar relevant wordt onderscheid gemaakt in doelgroepen, waarbij het accent ligt op
(potentiële) kopers van binnenstedelijke appartementen.
40