extra-parlementair. niet-parlementair - Koninklijke Bibliotheek

762
JAARGANG XIII (1912—1913) No. 47
VAN ONZEN TIJD
Aan ons is het niet, te weeklagen over de kleinmoedigheid der linkerzijde, die het
eenige middel van zich wierp, ooit weder de leiding van 's lands zaken te voeren; in
haar eigen kring smoort men niet dan met moeite de bittere verwensching over zooveel
onberaden taktische kleinheid, die, droevige bespotting der traditie, het ontbreken
èn van positieve liberale gedachten èn van krachtige leidende staatslieden aan den
volke in alle duidelijkheid openbaart. Wèl komen ons in herinnering de voorstellen
tot Grondwetsherziening van het ministerie-HEEMSKERK, waarvan meer dan een de
strekking had, formules in de Grondwet te doen opnemen, door welke de tegenstelling
van Regeering en Vertegenwoordiging scherper zoude worden tot uitdrukking gebracht.
Die formules zijn door de linkerzijde, en terecht, gewraakt; maar het waren toch niet
anders dan f o r m u 1 e s. De linkerzijde, die zoo schamper erover sprak, bedenke thans,
dat haar bedrijf ons gaat brengen de werkelij kheid. Grover werkelijke reactie tegen
de ontwikkeling van ons staatkundig leven, tegen eene gezonde werking van het parlementaire
stelsel, kan niet worden gevoerd dan door eene politieke meerderheid, die
bij de stembus met hare beginselen, hare voornemens, hare beloften eene grootsche
overwinning heeft behaald, zich zelve heeft toegejuicht, als hadde zij het vaderland
van een wissen ondergang gered, en daarna aan de leiding der regeering zich onttrekt,
om met hare pers zwijgend af te wachten, wat een willekeurig oud-minister der
Kroon haar als regeeringsprogram zal voorzetten. Een monarch, die eigen inzichten
ten spijt der bevolking, zoude willen doorvoeren, hebben wij gelukkig niet; op avontuur
beluste krachtige staatslieden, naar wij hopen, ook niet. Ware het anders, geen
bedrijf beter dan dat der linkerzijde om ons terug te brengen tot de periode der echte
koninklijke ministeries, en ons de crisisjaren der parlementair-democratische
ontwikkeling opnieuw te doen doorleven.
25 Augustus 1913.
* VONDELSCHETSEN 1
) *
Tegenover Thijm's „breede, fijn-gepenseelde Vondel-Portretten" stelt pater Molkenboer
bescheidenlijk zijn Vondel-Schetsen. Evenals gene zagen zij het levenslicht in
de bundels van den Volksalmanak, later het Jaarboekje; zij zijn dus van verwante afkomst
en hun sprekende familietrek valt niet te ontkennen. Ook m levensdoel bieden
de Portretten en de Schetsen overeenstemming.
Thijm streefde in de beelden, die hij van Vondel gaf, om den dichter, den roomschen
dichter, bij zijn volk bekend en bemind te maken. Dat was toen zoo noodig, na '68, toen
wel ieder over het standbeeld sprak, en van de prachtuitgaaf, maar men van den mensch
en dichter nog zoo weinig afwist. Ook in onze dagen spreken velen óver Vondel, zien
zijn geniaalste spelen geniaal opvoeren, maar Vondel-studie wordt maar door weinigen
beoefend.
Hoe meer men 's dichters leven in verband met zijn werk volkskundig kan maken, des
te meer zal hij ook aan niet-studeerenden, aan niet-beroeps-lezers geopenbaard worden.
Pater Molkenboer's Schetsen, in een zakbundeltje verzameld in de reeks van de nobel
uitgegeven „Witte Bibliotheek", zullen evengoed als Thijm's Portretten, die roeping
kunnen vervullen. .
Rond Palamedes, Gysbreght „onsterffelyck", Van Lucifers opgang, drie
der vier hoofdstukken, brengen ons nabij Vondel in den tijd van zijn drie grootste
spelen. Wij leven met den dichter meê; en Molkenboer's innige kennis van taal, plaats
en personen verplaatst met boeiende nauwkeurigheid den lezer te midden van het leven
dat den dichter omringt. Wij zien Palamedes worden. De praatzieke schipper Sybrich,
1) Vondelschetsen door B. Molkenboer O.P., (Witte Bibliotheek), Paul Brand, Bussum 1913.