Jaarverslag 2011 - Wonen Zuidwest Friesland
Jaarverslag 2011 - Wonen Zuidwest Friesland
Jaarverslag 2011 - Wonen Zuidwest Friesland
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong>
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong>
Stichting <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
Eigen Haard 3, 8561 EX<br />
Postbus 29, 8560 AA Balk<br />
Telefoon (0514) 608080<br />
Fax (0514) 608050<br />
info@zuidwestfriesland.nl<br />
www.zuidwestfriesland.nl<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong> <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
Gemeente van vestiging: Gemeente Gaasterlân-Sleat<br />
Werkgebied in gemeenten: Gaasterlân-Sleat, Skarsterlân, Súdwest<br />
Fryslân en Littenseradiel<br />
Opgericht als stichting: 29 december 2006<br />
Toegelaten bij KB nr. 82: 13 januari 1919<br />
Inschrijving Kamer van Koophandel<br />
en Fabrieken in Leeuwarden: 23 maart 1961, nr. 01031646<br />
Laatste statutenwijziging: 29 december 2006<br />
Brancheorganisatie: lid van Aedes (nr. 100216)<br />
Registratie MVROM: nr. L-0676<br />
Inschrijving in Nationaal Register<br />
Volkshuisvestingsinstellingen: nr. L-1090<br />
Raad van Toezicht<br />
Dhr. T.O. Hettinga, voorzitter<br />
Dhr. R. Post, vice-voorzitter<br />
Dhr. Y. Kooistra, lid<br />
Dhr. M. de Vries, lid<br />
Mevr. P. Schuurman, lid<br />
Bestuur en organisatie<br />
Drs. J. Huisman, directeur-bestuurder<br />
Dhr. R.R. Wielenga, hoofd Woondiensten<br />
Dhr. F. Berg AA, hoofd Financiën, Planning en Controle
Inhoudsopgave<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong> <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
Voorwoord 4<br />
<strong>Jaarverslag</strong> 6<br />
Hoofdstuk 1 Algemene ontwikkelingen 7<br />
Hoofdstuk 2 Verantwoording Bestuur en Toezicht 10<br />
Hoofdstuk 3 Personeel en Organisatie 17<br />
Volkshuisvestingsverslag 22<br />
Hoofdstuk 4 Woningbezit 23<br />
Hoofdstuk 5 Kwaliteit van het bezit 27<br />
Hoofdstuk 6 Huurbeleid 34<br />
Hoofdstuk 7 Betrekken bewoners bij beleid en beheer 36<br />
Hoofdstuk 8 Leefbaarheid 38<br />
Hoofdstuk 9 <strong>Wonen</strong>, zorg en welzijn 40<br />
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer 42<br />
Jaarrekening 55<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening 56<br />
Hoofdstuk 12 Enkelvoudige jaarrekening 86<br />
Hoofdstuk 13 Overige gegevens 92
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong> Voorwoord<br />
4<br />
Passend wonen<br />
Voor u ligt het jaarverslag <strong>2011</strong> van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> (<strong>Wonen</strong> ZWF) uit Balk. Het beschrijft de<br />
belangrijkste ontwikkelingen en resultaten van onze<br />
organisatie over <strong>2011</strong>. <strong>Wonen</strong> ZWF bestaat al bijna 100 jaar<br />
en in die periode hebben wij ons doel altijd helder voor<br />
ogen gehouden. Wij willen mensen helpen in hun<br />
woonbehoefte wanneer zij dat zelf niet kunnen.<br />
Woningcorporaties stonden in <strong>2011</strong> evenals in 2010 weer<br />
volop in publieke schijnwerpers. Helaas vanwege een aantal<br />
zeer vervelende voorvallen, maar vooral ook door de<br />
landelijke politieke belangstelling. Niet dat de landelijke<br />
politiek iets op heeft met volkshuisvesting, in tegendeel,<br />
maar vanwege het vermeende vermogen in de sector. Hoe<br />
maak ik de corporatiesector kleiner en hoe zorg ik er<br />
tegelijkertijd voor dat het vermogen in staatskas wordt<br />
gestort is de centrale vraag. Het levert enorm veel juridische<br />
touwtrekkerij op en daar worden onze huurders niet beter<br />
van.<br />
In <strong>2011</strong> is visitatietraject afgerond. <strong>Wonen</strong> ZWF wordt door de<br />
visitatiecommissie gekarakteriseerd als een corporatie die<br />
sterk is in de realisatie. <strong>Wonen</strong> ZWF is een pragmatische en<br />
vraag gestuurde corporatie, die het werkgebied en de<br />
opgaven in het werkgebied goed kent. Best genoch, soe men<br />
sizze kinne, maar toch zijn er vraagtekens te zetten bij het<br />
visitatietraject. Wegen de kosten op tegen de baten, maar<br />
nog verrassender is het weinig enthousiasme bij stakeholders<br />
rond het visitatietraject.<br />
In het verslagjaar is uitvoering gegeven aan de<br />
prestatieafspraken die met de gemeenten Nijefurd (per<br />
1/1/<strong>2011</strong> de gemeente Súdwest <strong>Friesland</strong>), Gaasterlân-Sleat en<br />
Skarsterlân zijn gemaakt. Er wordt o.a. gewerkt aan het goed<br />
huisvesten van de doelgroep, de kwaliteit van de<br />
woonomgeving en de kwaliteit van het woningbezit,<br />
waaronder duurzaamheid.<br />
In Sint Nicolaasga zijn de puntjes op de i gezet bij het<br />
nieuwbouwproject “de Iendracht”. Het project omvat 33<br />
woonzorg huurappartementen. Samen met zorgorganisatie<br />
Hof en Hiem is hiervoor een goede zorginfrastructuur<br />
aangelegd. In Balk zijn 13 woon-zorg appartementen<br />
opgeleverd. In het ontwerp van het gebouw is rekening<br />
gehouden met een mogelijke toekomstige verschuiving van<br />
doelgroepen. Ook is in Balk gestart met de bouw van 20<br />
woningen (8 huur en 12 koopwoningen). Een verrassende<br />
ontwikkeling, zeker in de huidige tijd, betrof de vlotte<br />
verkoop van de koopwoningen. De voorbereidingen van nog<br />
eens 16 huurwoningen in Balk zijn getroffen. In 2012 kan<br />
hiermee gestart worden.
Om de kwaliteitskloof tussen nieuwbouw<br />
en bestaande bouw te verkleinen is<br />
wederom in <strong>2011</strong> goed geïnvesteerd.<br />
Aandachtspunten hierbij zijn het<br />
verbeteren van de energetische kwaliteit,<br />
de esthetische uitstraling en het<br />
geschikter maken van de woningen voor<br />
ouderen. De renovatie projecten in<br />
Workum, Sondel en Langweer springen<br />
hierbij in het oog. Het project in Langweer<br />
verdient hierbij bijzondere aandacht<br />
omdat bij dit project ook goedkope<br />
koopwoningen zijn gemoeid. Middels<br />
subsidie van de provincie Fryslân en de<br />
gemeente Skarsterlân is dit mogelijk<br />
gemaakt.<br />
Een mijlpaal in <strong>2011</strong> betrof het feit dat<br />
<strong>Wonen</strong> ZWF de eerste corporatie in<br />
Nederland is, die geen woningen meer<br />
verhuurt met een rood energielabel (E, F<br />
en G label). Goed voor het milieu, maar<br />
nog beter voor de beurs van onze<br />
huurders, omdat zij hierdoor minder geld<br />
kwijt zijn aan energiekosten.<br />
Ook de kwaliteit van de dienstverlening<br />
was in <strong>2011</strong> wederom goed. Om deze te<br />
waarborgen en te optimaliseren is onze<br />
organisatie aangesloten bij het<br />
kwaliteitscentrum Woningcorporaties<br />
Huursector (KWH). De meting over <strong>2011</strong><br />
was ruim voldoende om het<br />
kwaliteitslabel te behouden.<br />
Om onze verantwoordelijkheid als<br />
maatschappelijke organisatie goed te<br />
kunnen vervullen zijn wij in dialoog met<br />
onze belanghouders, zoals de<br />
huurderorganisatie, de gemeenten en<br />
andere (maatschappelijke) organisaties.<br />
De wijze waarop het overleg gevoerd<br />
wordt met de huurderorganisatie is<br />
vastgelegd in de<br />
samenwerkingsovereenkomst. De wijze<br />
waarop het overleg gevoerd met<br />
gemeenten is geborgd in de<br />
prestatieafspraken.<br />
Dit jaarverslag is een van de<br />
communicatiemiddelen van onze<br />
organisatie. Wij ontvangen graag uw<br />
reactie en suggestie voor toekomstige<br />
uitgaven.<br />
Drs. J. Huisman<br />
directeur-bestuurder<br />
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong> Voorwoord<br />
5<br />
Missie<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> levert op<br />
een klantgerichte wijze, goede,<br />
betaalbare en duurzame woningen<br />
aan de sociale doelgroep in een<br />
prettige en vitale woonomgeving in<br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>.<br />
De kern van de missie is:<br />
- klantgericht;<br />
- goed, betaalbaar en duurzaam;<br />
- sociale doelgroep;<br />
- prettige en vitale woonomgeving.<br />
Visie<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> wil vanuit<br />
een lokale verankering en een<br />
maatschappelijke verantwoording<br />
dicht bij haar klanten staan. Het<br />
zorgen voor kwalitatief<br />
hoogwaardige en betaalbare<br />
huisvesting staat daarbij centraal.<br />
Extra aandacht gaat uit naar<br />
kwetsbare groepen in de<br />
samenleving, waaronder ouderen,<br />
jongeren, ontheemden en mensen<br />
met een beperking.<br />
Ons motto<br />
Fantastisch Betaalbaar <strong>Wonen</strong>!
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong> <strong>Jaarverslag</strong><br />
6<br />
<strong>Jaarverslag</strong><br />
Hoofdstuk 1 -<br />
Algemene ontwikkelingen<br />
<strong>Wonen</strong> is lokaal<br />
Hoofdstuk 2 -<br />
Verantwoording Bestuur en Toezicht<br />
Verslag van het bestuur<br />
Verslag Raad van Toezicht<br />
Hoofdstuk 3 -<br />
Personeel en Organisatie<br />
Investeren in menselijk kapitaal<br />
Verslag van de Ondernemingsraad
“Fantastisch Betaalbaar <strong>Wonen</strong>” is<br />
het motto van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong>. Kwaliteit van de<br />
woningvoorraad en van onze<br />
dienstverlening zijn belangrijke<br />
speerpunten van ons beleid.<br />
Daarnaast vinden wij het<br />
belangrijk dat de woningen<br />
bereikbaar zijn en blijven voor de<br />
primaire doelgroep.<br />
Wel maken wij ons zorgen of dit<br />
beleid in de toekomst kan worden<br />
voortgezet. Politieke maatregelen<br />
zorgen ervoor dat de<br />
investeringscapaciteit van<br />
corporaties onder druk staat. Dit<br />
heeft geleid tot noodzakelijke<br />
bezuinigingen bij corporaties om<br />
de bedrijfscontinuïteit te kunnen<br />
blijven waarborgen.<br />
De politieke maatregelen komen<br />
de kwaliteit in de sector niet ten<br />
goede.<br />
Jhr. Van Eysingastraat te St. Nicolaasga<br />
Hoofdstuk 1 Algemene ontwikkelingen<br />
7<br />
<strong>Wonen</strong> is lokaal<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> ziet wonen als<br />
een lokale aangelegenheid. Gemeenten,<br />
corporaties en huurdersverenigingen<br />
weten hoe de lokale woningmarkt werkt<br />
en zijn bekend met de wensen van de<br />
huurder. Het is dan ook goed dat de<br />
verantwoordelijkheden hieromtrent meer<br />
op lokaal niveau komen te liggen en<br />
minder op landelijk niveau. De landelijke<br />
overheid zou zich niet op detailniveau met<br />
wonen moeten bemoeien, dat kun je<br />
prima lokaal regelen.<br />
Fantastisch Betaalbaar <strong>Wonen</strong><br />
Op regionaal niveau hebben we te maken<br />
met ontgroening, vergrijzing en krimp.<br />
Voor het rijk, de provincies, gemeenten,<br />
corporaties en marktpartijen is het nu<br />
zaak te investeren in hoogwaardige<br />
kwaliteit, om zodoende “buitenkansjes”<br />
te creëren. Samenwerken is daarbij het<br />
devies voor de komende periode. Voor<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> ligt de nadruk<br />
op het realiseren van Fantastisch<br />
Betaalbaar <strong>Wonen</strong>, wat ook ons motto is.<br />
Kwaliteit loopt als een rode draad door<br />
onze organisatie. De kwaliteitsontwikkeling<br />
van de woningvoorraad en<br />
van onze dienstverlening is onveranderd<br />
een aandachtspunt. Evenals de<br />
betaalbaarheid van wonen.<br />
De kwaliteit van ons woningbezit moet<br />
daarnaast blijven aansluiten op de<br />
behoefte van de doelgroep. Aangezien wij<br />
voornamelijk levensloopgeschikt bouwen,<br />
komen wij tegemoet aan de wensen van<br />
zowel jongeren als ouderen. Met het oog<br />
op de krimp en de vergrijzing – die rond<br />
2040 haar hoogtepunt zal bereiken – is er<br />
de komende jaren nog volop werk aan de<br />
winkel.
Hoofdstuk 1 Algemene ontwikkelingen<br />
Maatschappelijk ondernemen<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is een<br />
maatschappelijke organisatie. Wij staan<br />
dicht bij onze huurders en zijn nauw met<br />
hen verbonden. Wij bieden goede<br />
betaalbare woningen aan degenen die<br />
daarin niet zelf kunnen voorzien en doen<br />
dit vanuit een kwalitatief hoog<br />
serviceniveau. <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
neemt haar verantwoordelijkheid op het<br />
gebied van leefbaarheid. Of er sprake is<br />
van leefbaarheid wordt grotendeels<br />
bepaald door de woonbeleving van de<br />
bewoners. Zijn zij tevreden met de<br />
kwaliteit van hun directe woon- en<br />
leefomgeving dan doen wij ons werk als<br />
maatschappelijk ondernemer goed. In de<br />
bedrijfs-vergelijking ‘Corporatie in<br />
Perspectief’ van het Centraal Fonds<br />
Volkshuisvesting scoren wij goed in<br />
vergelijking met het referentie en landelijk<br />
gemiddelde. In onze optiek zijn wij dan<br />
ook een gezonde, maatschappelijke<br />
onderneming.<br />
A1-corporatie<br />
Op basis van de ingediende<br />
prognosegegevens <strong>2011</strong>-2015 heeft het<br />
Centraal Fonds Volkshuisvesting<br />
geconcludeerd dat de voorgenomen<br />
activiteiten in financieel opzicht passen bij<br />
de vermogenspositie van onze corporatie,<br />
hetgeen geresulteerd heeft in een A1oordeel.<br />
Dit oordeel is gebaseerd op de<br />
vermogensontwikkeling zonder rekening<br />
te houden met invoering van de<br />
huurtoeslagheffing in 2014 omdat deze<br />
heffing nog niet wettelijk is.<br />
Overleg belanghouders<br />
De belanghouders van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> zijn partijen waarmee we goed<br />
samenwerken en waarmee we<br />
wederzijdse belangen delen. Onze<br />
belangrijkste stakeholders zijn de<br />
huurdersvereniging, overheid,<br />
bestuurders van plaatselijke belangen,<br />
seniorenorganisaties en zorgorganisaties.<br />
Bij het vaststellen van ons beleid hebben<br />
wij bepaalde spelers in het vizier van wie<br />
wij graag zien dat zij een rol spelen bij het<br />
tot stand komen van het beleid. Daarnaast<br />
proberen wij concreet invulling te geven<br />
aan de wensen van onze belanghouders.<br />
Eind 2010 is een aanvang genomen met<br />
visitatie, welk traject in <strong>2011</strong> is afgerond.<br />
De bevindingen nemen wij mee in het<br />
nieuwe corporatieplan 2012-2018.<br />
8<br />
Prestatieafspraken gemeenten<br />
Gemeente Skarsterlân<br />
Samen met Accolade zijn met de<br />
gemeente Skarsterlân prestatieafspraken<br />
gemaakt voor de periode 2010-2015. De<br />
partijen beschouwen elkaar als partners in<br />
het vervullen van de woningbouwopgave<br />
in de gemeente Skarsterlân.<br />
Uitgaande van de eigen<br />
verantwoordelijkheid, positie en<br />
bevoegdheden wordt op verschillende<br />
punten samengewerkt.<br />
De inhoudelijke afspraken zijn vastgelegd<br />
in het document Prestatieafspraken<br />
<strong>Wonen</strong> Skarsterlân 2010-2015 dat door<br />
betrokken partijen is ondertekend.<br />
Gemeente Gaasterlân-Sleat<br />
Met de gemeente Gaasterlân-Sleat zijn<br />
afspraken over het realiseren van (sociale)<br />
woningbouw in Balk vastgelegd in de<br />
samenwerkingsovereenkomst Bouwen<br />
aan Balk (23 augustus 2007). De afspraken<br />
gaan onder meer over het realiseren van<br />
woningen op drie locaties, namelijk<br />
Groene Wal, Golfbaan en Boslust. In <strong>2011</strong><br />
zijn geen nieuwe afspraken met de<br />
gemeente Gaasterlân-Sleat gemaakt.<br />
Gemeente Súdwest Fryslân<br />
Met de voormalige gemeente Nijefurd zijn<br />
in 2010 afspraken gemaakt voor de<br />
periode 2010-2012. Partijen beschouwen<br />
elkaar als partners in het vervullen van de<br />
woningbouwopgave. Uitgaande van de<br />
eigen verantwoordelijkheid, positie en<br />
bevoegdheden wordt op verschillende<br />
punten samengewerkt. De afspraken<br />
gelden tot 2012 en worden integraal door<br />
de nieuwe gemeente Súdwest Fryslân<br />
overgenomen.<br />
Met alle drie gemeenten zijn afspraken<br />
gemaakt over de inzet van Sociale Teams.<br />
Deze teams bestaan onder meer uit<br />
vertegenwoordigers van gemeente,<br />
politie en woningcorporatie. Het doel is<br />
het snel signaleren van problemen –<br />
bijvoorbeeld betalings- en overlastproblemen<br />
– en daarop concreet actie<br />
ondernemen, waarbij de betrokken<br />
partijen elkaar ook kunnen aanspreken op<br />
hun verantwoordelijkheden. De teams<br />
komen zeer regelmatig bijeen.
Hoofdstuk 1 Algemene ontwikkelingen<br />
Governancecode Woningcorporaties en<br />
AedesCode<br />
De kerntaak van een interne<br />
toezichthouder is het zorgen voor goed<br />
ondernemingsbestuur en het houden van<br />
goed toezicht daarop. Hierover moet op<br />
een heldere en inzichtelijke wijze verslag<br />
worden gedaan zodat ook andere<br />
belanghebbenden en externe toezichthouders<br />
hun oordeel kunnen vormen over<br />
de kwaliteit van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong>. De Raad van Toezicht werkt<br />
conform de AedesCode en onderschrijft<br />
de principes en bepalingen uit de<br />
Governancecode Woning-corporaties.<br />
De codes benoemen kwaliteitseisen,<br />
waarden, normen en regels die <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> bij haar functioneren<br />
zowel intern als extern hanteert en<br />
waarop wij aanspreekbaar zijn.<br />
Doel van de Governancecode is het<br />
vaststellen van normen voor een goed<br />
bestuur en toezicht, transparantie,<br />
externe verantwoording en financiële<br />
beheersing.<br />
9<br />
Door ons als organisatie te binden aan de<br />
AedesCode laten we zien waarvoor<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> staat, waarop<br />
we aanspreekbaar zijn, dat we kwaliteit<br />
bieden en dat we ons willen<br />
verantwoorden naar de omgeving waarin<br />
we opereren.<br />
De uitwerking van de Governancecode en<br />
AedesCode binnen <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> is beschreven in onderstaande<br />
documenten:<br />
- Governance Code <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong>;<br />
- Integriteitscode <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong>;<br />
- Klokkenluiderregeling <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>.<br />
De toepassing van deze codes leidt tot<br />
een werkwijze die gericht is op de<br />
verantwoordingsstructuur en het<br />
calculeren van risico’s. De raad is daarbij<br />
alert of er sprake is van tegenstrijdige<br />
belangen.<br />
Voor de concrete invulling verwijzen wij<br />
naar het verslag van de Raad van Toezicht<br />
in dit jaarverslag.
Het bestuur is belast met het<br />
besturen van de<br />
woningcorporatie en legt<br />
verantwoording af aan de Raad<br />
van Toezicht.<br />
Hoofdstuk 2 Verantwoording Bestuur en Toezicht<br />
10<br />
Verslag van het bestuur<br />
Het bestuur is belast met het besturen van de<br />
woningcorporatie, hetgeen onder meer<br />
inhoudt dat het bestuur verantwoordelijk is<br />
voor:<br />
- de realisatie van de doelstellingen van de<br />
woningcorporatie;<br />
- de strategie;<br />
- de financiering;<br />
- het beleid;<br />
- de resultatenontwikkeling;<br />
- het beleid ten aanzien van deelnemingen<br />
van de corporatie.<br />
Het bestuur legt hierover verantwoording af<br />
aan de Raad van Toezicht. Het bestuur richt<br />
zich bij de vervulling van zijn taak naar het<br />
belang van de woningcorporatie in het licht<br />
van haar volkshuisvestelijke en<br />
maatschappelijke doelstelling en weegt<br />
daartoe de in aanmerking komende belangen<br />
van bij de woningcorporatie betrokkenen af.<br />
Het bestuur verschaft de Raad van Toezicht<br />
tijdig de informatie die nodig is voor de<br />
uitoefening van de taak van de Raad van<br />
Toezicht.<br />
Het bestuur is verantwoordelijk voor de<br />
naleving van alle relevante wet- en regelgeving<br />
en voor het beheersen van de risico’s<br />
verbonden aan de activiteiten van de<br />
woningcorporatie. Het bestuur rapporteert<br />
hierover aan en bespreekt de interne<br />
risicobeheersings- en controlesystemen met<br />
de Raad van Toezicht.<br />
Samenstelling bestuur<br />
Het bestuur van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is<br />
een eenhoofdig bestuur. De bestuurder is<br />
tevens directeur. Het bestuur bestaat uit de<br />
directeur-bestuurder drs. J. Huisman (1960),<br />
sinds augustus 1996 voor onbepaalde tijd in<br />
dienst van Stichting <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong>.<br />
Doelstellingen, strategie en randvoorwaarden<br />
De raad van Toezicht heeft haar goedkeuring<br />
verleend aan de doelstellingen en de<br />
bijbehorende strategie voor <strong>2011</strong>, zoals deze in<br />
de beleidsbegroting <strong>2011</strong> zijn opgenomen. In<br />
dit verslag is uiteengezet in hoeverre deze<br />
doelstellingen ook daadwerkelijk zijn<br />
gerealiseerd.
Hoofdstuk 2 Verantwoording Bestuur en Toezicht<br />
Horizontale dialoog<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft formeel<br />
haar belanghebbenden met betrekking tot<br />
de maatschappelijke en volkshuisvestelijke<br />
missie en doelstellingen nog niet benoemd.<br />
In de dagelijkse praktijk worden de volgende<br />
belanghebbenden onderscheiden:<br />
- bewoners (klanten, zijnde huidige of<br />
toekomstige afnemers van producten en<br />
diensten, en andere burgers) en hun<br />
vertegenwoordigers;<br />
- relevante overheden en hun instellingen<br />
op gemeentelijk en regionaal niveau;<br />
- maatschappelijke organisaties op het<br />
terrein van zorg, welzijn, onderwijs en<br />
veiligheid;<br />
- collega-corporaties.<br />
In <strong>2011</strong> is op velerlei wijze gecommuniceerd<br />
met voormelde belangenhouders.<br />
Interne risicobeheersings- en<br />
controlesystemen<br />
Risicobeheersing<br />
Het bestuur van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> is verantwoordelijk voor de<br />
interne risicobeheersings- en<br />
controlesystemen, voor het actief<br />
managen van de strategische, financiële<br />
en operationele risico’s, en voor het<br />
beperken van de impact van mogelijke<br />
incidenten.<br />
Strategische risico’s<br />
De strategische risico’s die <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> loopt zijn in veel gevallen tamelijk<br />
abstract en lastig kwantificeerbaar.<br />
Onderstaand is een opsomming gegeven van<br />
de meest in het oog springende strategische<br />
risico’s:<br />
- Demografische ontwikkelingen<br />
(ontgroening, vergrijzing en krimp van de<br />
bevolking);<br />
- Veranderende behoefte van de klant;<br />
- Handelen in strijd met de vigerende wet<br />
en regelgeving;<br />
- Niet halen van de opgave nieuwbouw en<br />
renovatie;<br />
- Veranderende wet- en regelgeving van de<br />
financiering van de zorg;<br />
- Kwalitatief en kwantitatief<br />
personeelsbestand;<br />
- Niet integer handelen van bestuur en<br />
medewerkers.<br />
11<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is zich bewust van<br />
deze risico’s en deze worden intern besproken<br />
en waar mogelijk zijn beheersinstrumenten<br />
geformuleerd.<br />
Financiële en operationele risico’s<br />
Bij de financiële en operationele risico’s gaat<br />
het om de gevaren die samenhangen met de<br />
dagelijkse activiteiten bij <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong>. Om deze gevaren structureel<br />
onderdeel te laten zijn van de sturing en<br />
beheersing van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> zijn<br />
de processen beschreven in een systeem van<br />
Administratieve Organisatie en Interne<br />
Controle. Periodiek wordt hierover het<br />
bestuur en de Raad van Toezicht<br />
geïnformeerd.<br />
Controlesystemen<br />
Het bestuur is verantwoordelijk voor het<br />
ontwerp, de implementatie en de werking van<br />
de interne risicobeheersings- en<br />
controlesystemen. Deze omvatten<br />
beleidsvorming, processen, taken, het<br />
beïnvloeden van gedrag en andere aspecten<br />
van de organisatie die het mogelijk maken de<br />
doelstellingen te realiseren en potentieel<br />
wezenlijke fouten, verliezen of fraude of de<br />
overtreding van wetten en regelgeving te<br />
voorkomen, dan wel vroegtijdig te signaleren.<br />
Ook adequate en effectieve risicobeheersings-<br />
en controlesystemen bieden echter nooit een<br />
absolute garantie voor het realiseren van de<br />
ondernemings-doelstellingen, noch kunnen zij<br />
wezenlijke fouten, verliezen, fraude of de<br />
overtreding van wetten en regelgeving<br />
volledig voorkomen.<br />
De bevindingen van de interne controle<br />
worden jaarlijks gedetailleerd vastgelegd en<br />
worden gebruikt als input ter verbetering van<br />
de administratieve organisatie en de interne<br />
controle. De belangrijkste componenten van<br />
onze interne risicobeheersings- en<br />
controlesystemen in het verslagjaar waren:<br />
- regelmatige risicoanalyses van de<br />
operationele en financiële doelstellingen<br />
van de woningcorporatie;<br />
- integriteitsbeleid (o.a. middels<br />
werkoverleg);<br />
- integriteitscode;<br />
- handleidingen voor de inrichting van de<br />
financiële verslaggeving, alsmede voor de<br />
opstelling daarvan te volgen procedures;<br />
- een systeem van periodiek monitoring en<br />
rapportering.
Zicht op Sloten vanaf de rondweg<br />
Hoofdstuk 2 Verantwoording Bestuur en Toezicht<br />
Externe accountant<br />
De externe accountant is benoemd door<br />
de Raad van Toezicht. De externe<br />
accountant heeft in het verslagjaar het<br />
gedeelte van de vergadering van de Raad<br />
van Toezicht bijgewoond, waarin het<br />
verslag van de externe accountant over<br />
het onderzoek van de jaarrekening werd<br />
besproken en waarin werd besloten over<br />
de goedkeuring van de betrokken<br />
jaarrekening. De externe accountant is<br />
tijdens deze vergadering over zijn<br />
verklaring over de getrouwheid van de<br />
jaarrekening bevraagd door de Raad van<br />
Toezicht.<br />
Visitatie<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft zich in<br />
<strong>2011</strong> laten visiteren door een<br />
onafhankelijke visitatiecommissie. De<br />
bevindingen van de commissie zijn in <strong>2011</strong><br />
uitgebracht.<br />
Namens het bestuur,<br />
Drs. J. Huisman, Directeur-bestuurder<br />
12<br />
Verslag van de Raad van<br />
Toezicht<br />
Verslag van de Raad van Toezicht<br />
In dit jaarverslag legt de RvT, als onderdeel<br />
van een maatschappelijk ondernemende<br />
organisatie, publiekelijk verantwoording af<br />
over de wijze waarop zij invulling heeft<br />
gegeven aan de uitvoering van haar taken<br />
en bevoegdheden in het afgelopen jaar. De<br />
RvT heeft statutair tot taak toezicht te<br />
houden op het beleid van het bestuur en op<br />
de algemene gang van zaken binnen de<br />
woningcorporatie <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> en de met haar verbonden<br />
onderneming en staat daarnaast het bestuur<br />
met raad ter zijde.<br />
De taken, verantwoordelijkheden en<br />
bevoegdheden van de RvT zijn in artikel 17 van<br />
de statuten van Stichting <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> omschreven. Een en ander is verder<br />
uitgewerkt in het reglement voor de RvT van<br />
d.d. 8 maart 2010 (zie ww.zuidwestfriesland.nl).<br />
Volkshuisvestelijke doelen<br />
De RvT is tevreden over de in <strong>2011</strong> behaalde<br />
volkshuisvestelijke doelen. Een deel van de<br />
bestaande voorraad is opgeknapt, er zijn<br />
geen woningen meer met een rood label en<br />
de corporatie scoort al vijf jaar achtereen<br />
zeer hoog wat betreft de dienstverlening<br />
aan huurders. De RvT is zeer te spreken over<br />
de bouw van seniorenwoningen, gezien de<br />
vraag die daar op dit moment naar is en de<br />
behoefte eraan in de nabije toekomst.<br />
Risico´s en ontwikkelingen<br />
De financiële en juridische risico´s zijn onder<br />
controle. Er is weliswaar sprake van een<br />
aantal kapitaalintensieve projecten waar<br />
vanuit financieel en juridisch oogpunt<br />
risico´s aan kleven, maar deze projecten zijn<br />
gedegen voorbereid en onder controle.<br />
De RvT maakt zich zorgen over een aantal<br />
zaken en ontwikkelingen die van grote<br />
invloed zijn op de organisatie en de<br />
volkshuisvestelijke prestaties.<br />
De aangekondigde kabinetsplannen, waarin<br />
corporaties verplicht zouden worden om<br />
driekwart van hun woningvoorraad aan hun<br />
huurders aan te bieden, hebben uitholling<br />
van de woningvoorraad tot gevolg, en<br />
zorgen naar verwachting voor een lange<br />
wachttijd en een lagere doorstroming.
Hoofdstuk 2 Verantwoording Bestuur en Toezicht<br />
Daarnaast zorgt de aangekondigde<br />
toekomstige bijdrage van de corporatie<br />
aan de uitgaven van de huurtoeslag voor<br />
onzekerheid. Daarnaast spelen er een<br />
aantal fiscale onduidelijkheden die van<br />
grote invloed zijn op de hoogte van de<br />
betalen vennootschapsbelasting.<br />
Verder krijgt ook onze corporatie de<br />
komende periode te maken met<br />
verdergaande vergrijzing en krimp. De RvT<br />
kan de gevolgen voor de corporatie nog<br />
onvoldoende inschatten, maar sluit haar<br />
ogen niet voor deze ontwikkelingen en<br />
vindt het belangrijk dat de corporatie<br />
binnen haar vermogen haar<br />
verantwoordelijkheid neemt. De RvT is van<br />
mening dat waar krimp zich voordoet,<br />
extra op de kwaliteit van de bestaande<br />
voorraad gelet moet worden. Het is<br />
belangrijk dat de corporatie meedenkt en<br />
mee helpt de leefbaarheid in de<br />
krimpdorpen overeind te houden.<br />
Voorsorteren op de krimp door<br />
grotendeels uit de krimpdorpen terug te<br />
trekken sluit niet aan bij onze<br />
volkshuisvestelijke doelstellingen. Een<br />
goede communicatie met stakeholders als<br />
provincie, gemeenten, verenigingen van<br />
dorpsbelang en huurdersverenigingen<br />
acht de RvT van groot belang om op een<br />
goede manier op deze problematiek in te<br />
spelen.<br />
Renovatieproject: Hegeterp te Workum - uitgevoerd in <strong>2011</strong><br />
13<br />
Visitatie<br />
In <strong>2011</strong> heeft de visitatie van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> door Ecorys Vastgoed plaatsgevonden.<br />
De rapportage is medio <strong>2011</strong><br />
opgeleverd en binnen de RvT besproken met de<br />
directeur. De rapportage brengt op een<br />
duidelijke en inzichtelijke wijze het<br />
maatschappelijk rendement en de prestaties van<br />
de corporatie in beeld. Uit de gegevens blijkt dat<br />
de corporatie over de gehele linie ruim<br />
voldoende tot goed presteert.<br />
De RvT is een aantal zaken opgevallen die zij van<br />
belang acht voor de corporatie. Deze zijn<br />
besproken en zullen de komende tijd de<br />
aandacht krijgen. Het betreft hier bijvoorbeeld:<br />
- Meer formaliseren en concretiseren van<br />
doelstellingen en het versterken van het<br />
verband tussen doelstellingen en<br />
beleidsaccenten;<br />
- Verbeteren inzichtelijkheid financiële effecten<br />
van doelstellingen;<br />
- Actualiseren inkoop- en aanbestedingsbeleid;<br />
- Formaliseren en betere juridische borging van<br />
afspraken;<br />
- De afweging tussen het vervullen van een<br />
maatschappelijke rol, de volkshuisvestelijke<br />
doelstellingen en een degelijk financieel<br />
beleid.<br />
In 2012 wordt het nieuwe corporatieplan<br />
geschreven en opgeleverd. De conclusies die<br />
getrokken zijn uit het visitatierapport worden<br />
door de directeur gebruikt bij het opstellen van<br />
dit plan.
Hoofdstuk 2 Verantwoording Bestuur en Toezicht<br />
Taak en werkwijze<br />
Om de toezichthoudende taak goed te<br />
kunnen vervullen heeft de RvT zich<br />
regelmatig mondeling dan wel schriftelijk<br />
door het bestuur laten informeren inzake<br />
de (financiële) resultaten in relatie tot de<br />
beoogde doelen, relevante externe<br />
ontwikkelingen en de wensen van relaties.<br />
De RvT heeft in het afgelopen boekjaar<br />
het volgende ondernomen om zich op de<br />
hoogte te houden van het functioneren<br />
van de Stichting <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> in haar werkgebied:<br />
- overleg met directeur-bestuurder;<br />
- overleg met afdelingshoofden;<br />
- overleg met externe accountant;<br />
- overleg met huurdersorganisatie;<br />
- overleg met ondernemingsraad;<br />
- bijwonen van bijeenkomsten VTW en<br />
Aedes;<br />
- vakliteratuur.<br />
De RvT is in het afgelopen jaar 7 maal<br />
bijeen geweest in aanwezigheid van de<br />
directeur-bestuurder. Alle huidige leden<br />
van de RvT zijn daarbij frequent aanwezig<br />
geweest.<br />
De RvT heeft in het afgelopen boekjaar de<br />
volgende besluiten genomen:<br />
- vaststellen vergaderschema RvT;<br />
- herbenoeming IJ. Kooistra;<br />
- prestatieafspraken gemeente Nijefurd.<br />
De RvT heeft in het afgelopen boekjaar de<br />
volgende besluiten van de directie<br />
goedgekeurd:<br />
- vaststelling volkshuisvestingsverslag,<br />
de jaarrekening en het jaarverslag 2010;<br />
- vaststelling begroting 2012;<br />
- verkoop van vijf woningen Talmapark te<br />
Balk.<br />
Een goede RvT houdt zijn directeur alert.<br />
In <strong>2011</strong> heeft de RvT in een aantal zaken als<br />
klankbord gefungeerd voor de directeur.<br />
Zo is bij een bouwproject waar grote<br />
vertragingen opgelopen waren gesproken<br />
over de wijze van communiceren met de<br />
gemeente en is gesproken over de<br />
juridische borging.<br />
Onafhankelijkheid<br />
De RvT waakt erover dat haar leden<br />
onafhankelijk zijn in de zin van de in de<br />
Governancecode Woningcorporaties<br />
bepaling III 2.2 aangeduide criteria. In <strong>2011</strong><br />
is geen sprake geweest van (transacties<br />
met) tegenstrijdige belangen waarbij<br />
leden van de RvT en of het bestuur<br />
betrokken waren.<br />
14<br />
Tevens vervult geen van de leden van de<br />
RvT of het bestuur een nevenfunctie die<br />
onverenigbaar is met het lidmaatschap van<br />
de Raad of het bestuur. Verder is in het jaar<br />
<strong>2011</strong> binnen de organisatie van Stichting<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> geen gebruik<br />
gemaakt van de ‘Regeling Melding<br />
onregelmatigheden’.<br />
Deskundigheid en samenstelling<br />
De RvT bestaat uit vijf leden.<br />
De RvT werkt met een profielschets (zie<br />
www.wonenzuidwestfriesland.nl),<br />
gerelateerd aan zijn omvang, samenstelling<br />
en activiteiten, voor de gewenste<br />
deskundigheid en achtergrond van de<br />
leden van de RvT. De samenstelling van de<br />
RvT voldoet aan deze profielschets.<br />
Hieronder staat beschreven hoe de RvT per<br />
31 december <strong>2011</strong> was samengesteld. Een<br />
compleet overzicht met alle nevenfuncties<br />
en de cv’s staat vermeld op de<br />
www.wonenzuidwestfriesland.nl.<br />
De heer T.O. Hettinga, voorzitter<br />
Woonplaats: Kimswerd.<br />
Deskundigheid: huurdersvraagstukken,<br />
samenlevingsontwikkeling en<br />
management.<br />
Relevante werkervaring: Gepensioneerd<br />
directeur Woningstiching De Friese Greiden.<br />
Relevante nevenfuncties: voorzitter<br />
Stichting expl. Kantoorpand. Betrokken bij<br />
een onderzoek naar de naoorlogse<br />
woningen in de Delfts Roodstijl.<br />
De heer R. Post, vicevoorzitter<br />
Woonplaats: Wijnaldum.<br />
Deskundigheid: vastgoedontwikkeling en<br />
Arbeidsverhoudingen.<br />
Relevante werkervaring: Gepensioneerd<br />
directeur wegenbouwbedrijf.<br />
Relevante nevenfuncties: projectintermediair<br />
bij recreatie met zorgprojecten.<br />
De heer IJ. Kooistra, lid<br />
Woonplaats: Koudum.<br />
Deskundigheid: bedrijfseconomie en<br />
financiën.<br />
Relevante werkervaring: Gepensioneerd<br />
directeur Rabobank.<br />
Relevante nevenfuncties: secretaris<br />
Stichting expl. Kantoorpand, consulent<br />
Stichting Ondernemers klankbord regio<br />
Fryslân.
Hoofdstuk 2 Verantwoording Bestuur en Toezicht<br />
De heer M. de Vries, lid<br />
Woonplaats: Rotstergaast.<br />
Deskundigheid: volkshuisvesting,<br />
vastgoedontwikkeling en -beheer,<br />
samenlevingsontwikkeling.<br />
Relevante werkervaring: manager<br />
Woondiensten bij een woningcorporatie<br />
Relevante nevenfuncties: consulent Wet<br />
Maatschappelijke Ondersteuning in<br />
<strong>Friesland</strong> (vakbond de Unie),<br />
lid Lokale Raad Heerenveen bij Accolade<br />
Heerenveen, Lid Verwantenpanel Talant,<br />
lid landelijke cliëntenraad thuiszorg<br />
diensten centrale.<br />
Mevrouw mr. P. Schuurman, lid<br />
Woonplaats: Leeuwarden.<br />
Deskundigheid: wet- en regelgeving,<br />
huurdersvraagstukken,<br />
samenlevingsontwikkeling en<br />
arbeidsverhoudingen.<br />
Relevante werkervaring:<br />
beleidsmedewerker zorg & welzijn,<br />
juridisch adviseur Europese wet- en<br />
regelgeving.<br />
Relevante nevenfuncties: lid<br />
Huurcommissie.<br />
Benoeming<br />
Leden van de RvT kunnen op grond van de<br />
statuten en het reglement voor de Raad<br />
van Toezicht voor een periode van 4 jaar<br />
benoemd worden. Herbenoeming is 1 keer<br />
mogelijk voor een periode van 4 jaar.<br />
Honorering Raad van Toezicht<br />
De honorering van de RvT is gekoppeld<br />
aan de zwaarte van de functie van de<br />
afzonderlijke leden van de RvT en houdt<br />
rekening met maatschappelijke waarden<br />
en normen. De honorering is niet<br />
gekoppeld aan de prestaties van Stichting<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>. In deze<br />
vergoedingen zitten vergoedingen voor<br />
reis- en overige gemaakte kosten<br />
inbegrepen. Jaarlijks worden de bedragen<br />
aangepast aan de inflatiecorrectie.<br />
Werkgeversrol<br />
De RvT is verantwoordelijk voor een goed<br />
bestuur, onder meer door benoeming,<br />
schorsing, ontslag en jaarlijkse evaluatie<br />
van het bestuur. Directeur-bestuurder, de<br />
heer drs. J. Huisman, is sinds augustus<br />
1996 voor onbepaalde tijd in dienst van<br />
Stichting <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>.<br />
De RvT heeft in <strong>2011</strong> het bezoldigingsbeleid<br />
en de arbeidsvoorwaarden van de<br />
directeur-bestuurder niet gewijzigd.<br />
15<br />
Naast het vaste salaris is er geen sprake van<br />
een variabel salaris. Aan de directeurbestuurder<br />
wordt een bedrijfsauto<br />
beschikbaar gesteld. De honorering van de<br />
directeur-bestuurder is gebaseerd op de<br />
aanbevelingen in het rapport van de<br />
Commissie Arbeidsvoorwaarden Statutair<br />
Directeur Woningcorporaties (Commissie<br />
Izeboud). De zwaarte van de functie van<br />
statutair directeur van een corporatie met<br />
de kenmerken van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> leidt volgens de adviesregeling<br />
Izeboud tot indeling van de functie in<br />
functieniveau D. Door de RvT is een binnen<br />
de bandbreedte van functieniveau D liggend<br />
totaal salaris voor de directeur-bestuurder<br />
vastgesteld. Het salaris van de directeurbestuurder<br />
volgt binnen de bandbreedte<br />
van functieniveau D de automatische<br />
verhoging volgens de CAO Woondiensten.<br />
De pensioenregeling die voor het gehele<br />
personeel geldt conform de CAO<br />
Woondiensten is ook voor de directeurbestuurder<br />
van toepassing.<br />
Nevenfuncties bestuurder<br />
In het kader van zijn functie als directeurbestuurder<br />
van Stichting <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> vervult de heer J. Huisman de<br />
volgende (onbezoldigde) nevenfuncties:<br />
- Voorzitter ledenraad Rabobank<br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>;<br />
- Lid kommisje Kritebelied;<br />
- Penningmeester Stichting expl.<br />
Kantoorpand.<br />
Elke vorm en schijn van belangenverstrengeling<br />
tussen <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> en de<br />
bestuurder wordt vermeden. Dit is vastgelegd in<br />
de Governancecode. In <strong>2011</strong> is geen sprake<br />
geweest van een tegenstrijdig belang.<br />
Evaluatie bestuurder<br />
Ten minste eenmaal per jaar beoordeelt<br />
de voorzitter van de RvT met een ander lid<br />
uit de Raad de directeur-bestuurder.<br />
Tijdens deze evaluatie komen in ieder geval<br />
de volgende onderwerpen aan de orde:<br />
het functioneren van de directeurbestuurder;<br />
de relatie tussen de directeurbestuurder<br />
en de RvT;<br />
de relatie met de belangrijkste<br />
belanghouders van de<br />
woningcorporatie, met name<br />
gemeenten, zorginstellingen,<br />
huurdersorganisaties en<br />
bewonersorganisaties (verenigingen van<br />
dorpsbelang).
Hoofdstuk 2 Verantwoording Bestuur en Toezicht<br />
Medio <strong>2011</strong> heeft de beoordeling van de<br />
directeur-bestuurder plaatsgevonden,<br />
waarin de RvT aangegeven heeft tevreden<br />
te zijn over het functioneren van de<br />
directeur-bestuurder en nog duidelijke<br />
uitdagingen te zien. De beoordeling is in<br />
de RvT besproken en akkoord bevonden.<br />
Begin 2012 vindt een planningsgesprek<br />
plaats met de directeur-bestuurder waarin<br />
de criteria geschetst worden op basis<br />
waarvan de directeur-bestuurder het<br />
komende jaar wordt beoordeeld, en<br />
worden de werkdoelen geformuleerd.<br />
Auditcommissie/beoordeling accountant<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft geen<br />
auditcommissie ingesteld. Normaal<br />
gesproken wordt het functioneren van de<br />
externe accountant ieder jaar beoordeeld.<br />
In 2012 zal deze beoordeling plaatsvinden.<br />
Financiële situatie<br />
Het resultaat van het boekjaar <strong>2011</strong> is licht<br />
positief, terwijl begroot was een verlies.<br />
De positieve uitkomst is een gevolg van:<br />
- Lagere onrendabele investeringen;<br />
- Lagere bedrijfslasten;<br />
- Lagere rentelasten;<br />
- Meer woningen verkocht dan begroot.<br />
Het resultaat is negatief beïnvloed ten<br />
opzichte van vorige jaren door de<br />
wijziging van het afschrijvingssysteem.<br />
Voorheen was dit op annuïteiten basis,<br />
vanaf <strong>2011</strong> door regelgeving, lineair.<br />
Met dit resultaat kunnen wij zeer tevreden<br />
zijn.<br />
Kantoor <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> - Eigen Haard 3 te Balk (1994)<br />
16<br />
Was het vorige jaren nog wel eens lastig de<br />
geplande onderhoudsactiviteiten uit te<br />
voeren; in <strong>2011</strong> zijn alle plannen uitgevoerd.<br />
In de huidige onroerend goed markt is het<br />
goed te constateren, ook voor de komende<br />
jaren, dat onze corporatie in de exploitatie<br />
niet afhankelijk is van het aantal te verkopen<br />
woningen. Het resultaat kan worden<br />
gehaald uit de kasstromen bij een normale<br />
bedrijfsvoering.<br />
De solvabiliteit op basis van de waardering<br />
op historische kostprijs is rond de 25 %. Het<br />
Centraal Fonds Volkshuisvesting acht op<br />
basis van waardering op bedrijfswaarde een<br />
minimale solvabiliteit nodig van 13,2%. voor<br />
2010. Een goede basis om verder te werken.<br />
Er is geen sprake van bijzondere rente-<br />
risico’s; de rente- dekkingsgraad voldoet<br />
ruimschoots aan de norm. De corporatie<br />
heeft geen bijzondere maatregelen, zoals<br />
b.v. derivaten af te sluiten, om de rente –<br />
risico’s af te dekken.<br />
Ook dit jaar is weer mee gedaan met de<br />
jaarlijkse benchmark tussen 7 Friese<br />
corporaties. De rating in deze groep is<br />
boven gemiddeld en op een aantal<br />
onderdelen in de top. De bedrijfslasten zijn<br />
het laagst van de groep. Ook steken de<br />
netto- bedrijfslasten zeer gunstig af ten<br />
opzichte van het landelijk gemiddelde.<br />
De Raad van Toezicht is van mening dat we<br />
hier te maken hebben met een financieel<br />
gezonde corporatie met voldoende vlees op<br />
de botten voor de komende jaren.<br />
Namens de Raad van Toezicht,<br />
De heer T.O. Hettinga, voorzitter
Met een gemotiveerde groep<br />
mensen geven we invulling aan<br />
de eisen van de klant op het<br />
gebied van woning en woonomgeving.<br />
Zonder enthousiaste<br />
medewerkers geen optimale<br />
resultaten. We willen een<br />
transparante organisatie zijn die<br />
dienstverlening van goede<br />
kwaliteit biedt. Die kwaliteit<br />
meten en monitoren we met het<br />
KWH-label. Zo zorgen we ervoor<br />
dat kwaliteitszorg stevig is<br />
verankerd in onze organisatie.<br />
En natuurlijk staat bij ons<br />
ook de interne klant centraal!<br />
Hoofdstuk 3 Personeel en Organisatie<br />
17<br />
Investeren in menselijk<br />
kapitaal<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is een platte<br />
organisatie met korte communicatielijnen.<br />
Hierdoor kan snel worden geanticipeerd op<br />
dringende kwesties en kunnen beslissingen<br />
snel worden genomen.<br />
Er zijn twee afdelingen binnen de<br />
organisatie: Woondiensten (frontoffice) en<br />
Financiën, Planning en Controle<br />
(backoffice). Naast deze twee afdelingen is<br />
er een afdeling overstijgend projectteam.<br />
De directeur-bestuurder is hiervan<br />
voorzitter. Meerdere disciplines zijn in het<br />
projectteam vertegenwoordigd.<br />
Mensen maken de organisatie. Wij zijn een<br />
maatschappelijke onderneming die veel<br />
belang hecht aan gemotiveerd personeel.<br />
Om onze medewerkers te stimuleren geven<br />
wij ze een grote mate van zelfstandigheid<br />
en eigen verantwoordelijk-heid. Het nemen<br />
van eigen initiatieven wordt zeer op prijs<br />
gesteld. Medewerkers communiceren op<br />
een open en informele manier met elkaar.<br />
Transparantie staat bij ons hoog in het<br />
vaandel. Daarnaast zorgen wij ervoor dat de<br />
arbeidsomstandigheden van de<br />
medewerkers goed aansluiten op de<br />
behoeften. <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft<br />
een veilige werkomgeving gecreëerd waar<br />
het prettig werken is. Door het aanbieden<br />
van opleidings-mogelijkheden en scholing<br />
dragen wij zorg voor de persoonlijke<br />
ontwikkeling van onze medewerkers. Wij<br />
investeren continu in personele kwaliteit.<br />
Personele wijzigingen<br />
In <strong>2011</strong> is van 2 medewerkers het contract<br />
voor bepaalde tijd met 1 jaar verlengd.<br />
Eind <strong>2011</strong> is een medewerker aangesteld<br />
voor tijdelijke vervanging van een<br />
medewerkster met zwangerschapsverlof.
Personele opbouw<br />
Per 31 december <strong>2011</strong> waren 27<br />
medewerkers in dienst van wie 6 vrouwen<br />
en 21 mannen. In totaal gaat het om 25,4<br />
formatieplaatsen. Van de 27 medewerkers<br />
werken er 9 parttime. De gemiddelde<br />
leeftijd van de medewerkers van <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> was ultimo <strong>2011</strong> 43,7<br />
jaar (2010: 42,7 jaar) en de gemiddelde<br />
duur van het dienstverband 14 jaar<br />
(2010: 13 jaar). De directie bestaat uit één<br />
persoon. Op de afdeling Woondiensten<br />
werken 19 medewerkers, van wie 10 in de<br />
buitendienst. De afdeling Financiën,<br />
Planning en Controle bestaat uit 7<br />
medewerkers.<br />
Maatschappelijke taak<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> beschouwt het<br />
als haar maatschappelijke taak om<br />
jongeren voor te bereiden op deelname<br />
aan het arbeidsproces. Daarom hebben<br />
we in <strong>2011</strong> een stageplaats aangeboden<br />
aan een leerling van het <strong>Friesland</strong> college<br />
(mbo) in Sneek en aan een leerling van de<br />
CSG te Balk, afdeling Zorg & Welzijn Breed<br />
en Handel & Administratie.<br />
Hoofdstuk 3 Personeel en Organisatie<br />
18<br />
Daarnaast huren wij medewerkers in van<br />
een sociale werkvoorziening.<br />
Deze medewerkers verrichten huismeester<br />
taken en diverse andere voorkomende<br />
werkzaamheden.<br />
Personeelsbeleid<br />
Jaarlijks worden voortgangsgesprekken<br />
gehouden. Hierin komt het functioneren van<br />
de medewerkers aan de orde en vindt een<br />
beoordeling plaats.<br />
Interne risicobeheersing en controle<br />
Jaarlijks stelt de organisatie een plan op van<br />
de interne controlewerkzaamheden die ze<br />
uitvoert en per hoofdproces rapporteert. De<br />
controlewerkzaamheden vinden plaats op<br />
basis van het handboek Administratieve<br />
Organisatie.<br />
De accountant geeft ieder jaar in zijn<br />
managementletter een beoordeling over de<br />
administratieve organisatie en interne<br />
controle bij <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>.<br />
In de managementletter <strong>2011</strong> was de<br />
accountant van mening dat onze corporatie<br />
“in control” is en voldoende aandacht heeft<br />
voor de risicobeheersing.
in procenten<br />
7<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
Hoofdstuk 3 Personeel en Organisatie<br />
Verloop ziekteverzuim (incl. zwangerschap)<br />
19<br />
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 <strong>2011</strong><br />
Kort ziekteverzuim (t/m 5 dagen) Middellang ziekteverzuim (6 t/m 42 dgn)<br />
Lang ziekteverzuim (> 42 dagn) Zwangerschap<br />
Landelijk gemiddelde (CBS)<br />
Arbeidsomstandigheden<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> hecht veel<br />
belang aan gezonde medewerkers die op<br />
een veilige manier hun werk kunnen doen.<br />
Het welzijn van de mens vormt hiervoor<br />
de basis<br />
Verder hebben in <strong>2011</strong> de volgende<br />
opleidingen plaatsgevonden:<br />
• (verlenging) Basisveiligheid VCA voor<br />
uitvoerenden;<br />
• (verlenging) Vol VCA voor<br />
leidinggevenden;<br />
• Volledige cursus Vol VCA voor<br />
leidinggevenden.<br />
Het af te geven VCA certificaat is 10 jaar<br />
geldig.<br />
Ziekteverzuim<br />
In <strong>2011</strong> was het ziekteverzuimpercentage<br />
4,6% (2010: 6,1%), exclusief<br />
zwangerschapsverlof. Langdurig<br />
ziekteverzuim van 2 medewerkers is debet<br />
aan dit hogere percentage. Het ziekteverzuim<br />
van minder dan drie maand<br />
bedroeg in <strong>2011</strong> 1,1% (2010: 1,7%). Samen<br />
met zorgverzekeraar De <strong>Friesland</strong> heeft<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> afspraken<br />
gemaakt over het omgaan met<br />
ziekteverzuimbegeleiding. De <strong>Friesland</strong><br />
neemt drie dagen of eerder na de<br />
ziekmelding contact op met de<br />
werknemer. De zorgverzekeraar<br />
informeert naar de situatie en biedt hulp<br />
aan om de werknemer zo snel mogelijk<br />
weer aan de slag te krijgen.<br />
Daarnaast heeft de direct leidinggevende<br />
periodiek contact met de zieke<br />
werknemer.<br />
Preventief Medisch Onderzoek<br />
In het kader van gezondheids-management<br />
wordt eens in de 5 jaar aan alle<br />
medewerkers een (vrijwillig) Periodiek<br />
Medisch Onderzoek (PMO) aangeboden.<br />
Aan een goede balans tussen werk en privé<br />
van de werknemer wordt veel waarde<br />
gehecht. De laatste PMO dateert van<br />
december 2008.<br />
Risico-inventarisatie en -evaluatie<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> leeft de eisen na<br />
die de Arbowetgeving stelt. Door middel<br />
van een risico-inventarisatie en evaluatie<br />
(RIE) wordt inzicht gegeven in de risico’s op<br />
het gebied van veiligheid, gezondheid en<br />
welzijn van de organisatie. Elke drie tot vijf<br />
jaar, of eerder als de werkomstandigheden<br />
daartoe aanleiding geven, vindt een<br />
actualisatie van de RIE plaats. In 2008 is<br />
voor het laatst een RIE uitgevoerd. Waar<br />
mogelijk worden de hierin gedane<br />
aanbevelingen opgevolgd.<br />
Bedrijfshulpverlening<br />
Binnen <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> zijn vier<br />
bedrijfshulpverleners (BHV-ers) actief. Zij<br />
volgen jaarlijks verplichte herhalingscursussen,<br />
waaronder de bediening van de<br />
AED (Automatische Externe Defibrillator). In<br />
ons kantoorgebouw in Balk is een AED<br />
aanwezig. Ook organiseren de BHV-ers<br />
jaarlijks een ontruimingsoefening. Samen<br />
met de preventiemedewerker vormen de<br />
BHV-ers het Arboteam.
Arbobeleid<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> voldoet als<br />
corporatie aan de bestaande Arboregelgeving.<br />
Verschillende plannen en<br />
protocollen, waaronder een<br />
verzuimprotocol, calamiteiten-kalender,<br />
BHV-beheersplan en een protocol Omgaan<br />
met agressie maken hier onderdeel van<br />
uit.<br />
Opleidingen<br />
Aan opleidingen en cursussen is in <strong>2011</strong><br />
een bedrag van € 28.000 besteed.<br />
Begroot was € 25.000. Daarnaast is in de<br />
CAO vastgelegd dat medewerkers de<br />
beschikking hebben over een eigen<br />
loopbaanbudget van max. € 4.500.<br />
Werknemers van 55 jaar en ouder kunnen<br />
dit loopbaanbudget ook aanwenden voor<br />
de aankoop van verlofuren (max. 28 uur<br />
per jaar). Werknemers die hiervoor in<br />
aanmerking kwamen hebben hier in <strong>2011</strong><br />
ook gebruik van gemaakt.<br />
Twee werknemers hebben in <strong>2011</strong> hun<br />
loopbaanbudget aangewend voor<br />
loopbaanontwikkeling .<br />
In <strong>2011</strong> hebben verschillende medewerkers<br />
functiegerichte opleidingen gevolgd van<br />
financiële, fiscale en technische aard.<br />
Daarnaast wordt (jaarlijks) het gehele<br />
personeel sinds 2009 een EHBO-opleiding<br />
aangeboden. Hiervan maakt ongeveer 50%<br />
van het personeel gebruik. Omgaan met<br />
de AED maakt onderdeel uit van de<br />
opleiding.<br />
Hoofdstuk 3 Personeel en Organisatie<br />
Vervangende nieuwbouwproject: Jhr. Van Eysingastraat te St. Nicolaasga<br />
20<br />
Kenteq, het kenniscentrum voor technisch<br />
vakmanschap, ziet <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> als een erkend leerbedrijf voor de<br />
volgende kwalificaties: installatie-monteur<br />
woningbouw, assistent installatiemonteur<br />
verwarmingstechniek en dakbedekkingtechniek<br />
en installatie-techniek<br />
differentiatie monteur.<br />
CAO en salarissen<br />
Begin <strong>2011</strong> zijn CAO partijen een nieuwe CAO<br />
overeengekomen met een looptijd van 1<br />
jaar: 1 januari <strong>2011</strong> tot en met 31 december<br />
<strong>2011</strong>. De salarissen zijn per 1 januari <strong>2011</strong><br />
structureel met 1,5% verhoogd.<br />
Ook secundaire arbeidsvoorwaarden spelen<br />
bij <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> een<br />
belangrijke rol. In <strong>2011</strong> maakten<br />
medewerkers gebruik van onderstaande<br />
regelingen:<br />
- spaarloonregeling;<br />
- vakbondscontributieregeling;<br />
- collectieve ziektekostenregeling;<br />
- levensloopregeling;<br />
- uitruil woon-werkkilometervergoeding;<br />
- uitruil verlofuren.<br />
Communicatie<br />
Bij <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is de interne<br />
communicatie open en helder.<br />
De bereidheid om informatie uit te wisselen<br />
is groot.<br />
Periodiek zijn er afdelingsbijeenkomsten van<br />
de afdelingen Woondiensten en Financiën,<br />
Planning en Controle.<br />
Ook in een meer informele setting komen<br />
de medewerkers regelmatig bijeen.
Verslag van de<br />
Ondernemingsraad<br />
De Ondernemingsraad (OR) van <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> bestaat per<br />
31 december <strong>2011</strong> uit drie leden:<br />
- de heer A. Kingma (voorzitter);<br />
- de heer H. Schippers (secretaris);<br />
- de heer J. de Haan (lid).<br />
De OR heeft over de periode 1 januari <strong>2011</strong><br />
t/m 31 december <strong>2011</strong> driemaal vergaderd.<br />
De heer Schippers heeft bekend gemaakt<br />
zijn OR-lidmaatschap te zullen beëindigen.<br />
Nieuwe verkiezingen worden daardoor in<br />
2012 noodzakelijk. Tevens zal ook over<br />
andere onderwerpen de achterban in het<br />
voorjaar van 2012 gehoord worden.<br />
In het jaarlijks overleg met de RvT<br />
kwamen de volgende onderwerpen<br />
kwamen aan de orde:<br />
- “Werkkostenregeling”;<br />
- Flexibele werktijden;<br />
- Het nieuwe werken;<br />
- Overleg OR en directie;<br />
- Functioneren OR.<br />
Met de RvT is in een open sfeer overleg<br />
gevoerd over de bovenstaande<br />
onderwerpen.<br />
Hoofdstuk 3 Personeel en Organisatie<br />
21<br />
Nader overleg is gevoerd met de directie<br />
ten aanzien van de door hem voorgelegde<br />
verzoeken tot instemming met de<br />
“Werkkostenregeling” en de “Woonwerkreiskostenvergoeding”.<br />
Met betrekking tot<br />
de vergoeding woon-werkverkeer heeft de<br />
OR een akkoord gesloten met de directie.<br />
Echter voor wat betreft de werkkostenregeling<br />
is in <strong>2011</strong> nog geen totaal akkoord<br />
gegeven. De secondaire arbeidsvoorwaarden<br />
zijn opgenomen in een<br />
Personeelshandboek, waaronder ook de<br />
“werkkostenregeling”. OR heeft dit<br />
handboek in een klein comité met<br />
vertegenwoordigers van verschillende<br />
afdelingen besproken. Er zijn op- en<br />
aanmerkingen gemaakt. Begin 2012 zal naar<br />
verwachting dan het totaal akkoord volgen.<br />
Over de invoering van de werkkostenregeling<br />
is ook gesproken met OR-leden van<br />
andere corporaties en is een cursus over dit<br />
onderwerp gevolgd.<br />
Vergadermomenten <strong>2011</strong><br />
Renovatieproject: “Moai Wenjen” te Langweer – uitgevoerd in <strong>2011</strong><br />
Ondernemingsraad 3x<br />
Ondernemingsraad + bestuur 4x<br />
Ondernemingsraad + Raad van Toezicht 1x<br />
Ondernemingsraad + externe adviseur -
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong> Volkshuisvestingsverslag<br />
22<br />
Volkshuisvestingsverslag<br />
Hoofdstuk 4 -<br />
Woningbezit<br />
Passend wonen<br />
Hoofdstuk 5 -<br />
Kwaliteit van het bezit<br />
Kwaliteit voor het leven<br />
Hoofdstuk 6 -<br />
Huurbeleid<br />
Fantastisch Betaalbaar wonen!<br />
Hoofdstuk 7 -<br />
Betrekken bewoners bij beleid<br />
en beheer<br />
Kwaliteit bepaalt tevredenheid<br />
Hoofdstuk 8 -<br />
Leefbaarheid<br />
Leefbaarheid is je thuis voelen<br />
Hoofdstuk 9 -<br />
<strong>Wonen</strong>, zorg en welzijn<br />
Hoe wilt u straks wonen?<br />
Hoofdstuk 10 -<br />
Financieel beleid en beheer<br />
Het beheersen van risico’s<br />
Financiële positie
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is lokaal<br />
verankerd en staat dus dichtbij de<br />
mensen. We weten wat er speelt op<br />
het platteland en in de regio. We<br />
kunnen daardoor onze<br />
woningvoorraad goed afstemmen op<br />
onze primaire doelgroep en andere<br />
Jeu de boulesbaan (Skarleijen)<br />
Hoofdstuk 4 Woningbezit<br />
23<br />
Passend wonen<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is actief op de<br />
sociale woningmarkt in de gemeenten<br />
Gaasterlân-Sleat, Skarsterlân en Nijefurd.<br />
Wij bieden passende woonruimte aan<br />
mensen met een smalle beurs en<br />
bijzondere aandachtsgroepen, zoals<br />
ouderen en mensen met een beperking.<br />
De behoefte van de klant staat hierbij<br />
centraal.<br />
Woningmarkt<br />
De regio zuidwest <strong>Friesland</strong> kent een<br />
ontspannen woningmarkt. We verhuren<br />
woningen op basis van zoekduur. In <strong>2011</strong><br />
bedroeg de gemiddelde zoekduur voor<br />
woningzoekenden die een woning<br />
accepteerden gemiddeld 373 dagen.<br />
Woningzoekenden komen het snelst in<br />
aanmerking voor de zogenaamde HATwoningen,<br />
ofwel de kleine woningen,<br />
veelal geschikt voor jongeren. De<br />
benodigde zoekduur was hiervoor<br />
gemiddeld 50 dagen. De maximale<br />
huurprijs, waarbij jongeren tot 23 jaar voor<br />
huurtoeslag in aanmerking kunnen<br />
komen, was per 1 juli <strong>2011</strong> € 361,66. Bijna<br />
30% van onze woningen hebben een<br />
lagere huurprijs en dat is voldoende om<br />
aan de vraag te voldoen.<br />
De vraag naar kwalitatief hoogwaardige<br />
seniorenwoningen en –appartementen is<br />
het grootst. Dit zijn levensloopbestendige<br />
woningen, waarvoor twee tot drie jaar<br />
zoekduur nodig is. Door de toenemende<br />
vergrijzing, zal de vraag alleen maar<br />
stijgen en daarmee de wachttijd verder<br />
oplopen.<br />
Alle nieuwbouw die <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> de afgelopen twintig jaar heeft<br />
opgeleverd, is levensloopbestendig. Van<br />
de bestaande woningvoorraad zijn in <strong>2011</strong><br />
ruim 50 woningen levensloopgeschikter<br />
gemaakt. In deze woningen zijn zowel<br />
douche als toilet aangepast, waarbij er<br />
een 2e toilet op de slaapverdieping is<br />
aangebracht.<br />
Daarnaast zijn er woningaanpassingen<br />
gerealiseerd op basis van de WMOregelgeving.
75%<br />
70%<br />
65%<br />
60%<br />
55%<br />
50%<br />
In de jaren zeventig en tachtig van de<br />
vorige eeuw zijn veel HAT-woningen<br />
gebouwd, waardoor er nu een overschot<br />
dreigt te ontstaan. Voor deze woningen<br />
zijn we op zoek naar een nieuwe<br />
bestemming en nieuwe doelgroepen.<br />
Typering woningbezit in % <strong>2011</strong> 2010 2009<br />
1. 1-2 persoonswoningen 12,0 12,0 15,7<br />
2. Gezinswoningen 43,5 46,6 45,3<br />
3. Multifunctionele woningen 19,0 18,8 18,6<br />
4. Appartementen 3,4 2,9 0,8<br />
5. Seniorenwoningen 16,4 14,0 13,9<br />
6. Aanleunwoningen 5,7 5,7 5,7<br />
Woonruimteverdeling<br />
Voor de verhuur van woningen hanteert<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> het<br />
aanbodmodel. Hierbij worden alle<br />
beschikbare woningen verdeeld op basis<br />
van zoekduur.<br />
Via www.hurenenwonennu.nl of met de<br />
woonbon uit de regionale woonkrant<br />
‘Huren en wonen nu’ kunnen mensen<br />
reageren op een woning. De populariteit<br />
van het medium internet neemt hierbij<br />
toe. In <strong>2011</strong> reageerde 68% van de mensen<br />
via een digitale woonbon (2010: 64%).<br />
De zoekduur van een woningzoekende<br />
start na het geven van een eerste reactie.<br />
Om zoekduur te behouden moet in ieder<br />
geval een keer per jaar worden<br />
gereageerd op een woning. In <strong>2011</strong> steeg<br />
het gemiddelde aantal reacties per<br />
aangeboden woning naar 21,4 (2010: 17,3).<br />
Verloop acceptatiegraad<br />
Hoofdstuk 4 Woningbezit<br />
24<br />
2009 2010 <strong>2011</strong><br />
Acceptatiegraad<br />
Woningzoekenden weigerden in <strong>2011</strong> ruim<br />
3 op de 10 woningen. De acceptatiegraad<br />
was in <strong>2011</strong> 67% (2010: 71%).<br />
De gemiddelde zoekduur bedroeg in <strong>2011</strong><br />
373 dagen (2010: 451 dagen). Ultimo <strong>2011</strong><br />
stonden er 899 woningzoekenden<br />
geregistreerd (2010: 950).<br />
In het aanbodmodel wordt beperkt<br />
rekening gehouden met urgente<br />
woningzoekenden. Het verstrekken van<br />
urgentieverklaringen is aan duidelijke<br />
criteria gebonden en wordt in bijna alle<br />
gevallen beoordeeld aan de hand van de<br />
zorgindicatie.<br />
Wanneer woningen zijn aangemerkt voor<br />
verkoop, renovatie of sloop, kunnen de<br />
betreffende huurders snel in aanmerking<br />
komen voor een andere woning. Hiervoor<br />
zijn de urgentiesoorten verkoopbeleid en<br />
renovatie/sloop in het leven geroepen.<br />
Vanzelfsprekend hebben zittende<br />
huurders de eerste keus om hun woning<br />
te kopen.<br />
Mutaties<br />
Alle wijzigingen in het woningbezit<br />
worden als mutaties aangemerkt.<br />
Binnen het woningbezit van <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> vonden in <strong>2011</strong> 236<br />
(inclusief opgeleverde nieuwbouw)<br />
mutaties plaats (2010: 234). De<br />
mutatiegraad steeg van 10,7% in 2010 naar<br />
11,1% in <strong>2011</strong>.
Mutaties januari t/m december <strong>2011</strong><br />
Soort mutatie Aantal mutatiegraad<br />
Extern 138 58,6 %<br />
Intern 30 12,7 %<br />
Overlijden 31 13,1 %<br />
Tenaamstelling 2 0,8 %<br />
Nieuwbouw 13 5,5 %<br />
Verkoop 8 3,4 %<br />
Sloop / renovatie 10 4,2 %<br />
Garage 3 1,3 %<br />
Woningruil - -<br />
Noorderzon - -<br />
Ontruiming 1 0,4 %<br />
Totaal 236 11,1 %<br />
Mutatieleegstand<br />
Ten behoeve van het mutatieonderhoud<br />
staan onze woningen gemiddeld 8 dagen<br />
leeg. We streven ernaar het mutatieonderhoud<br />
binnen zeven dagen te kunnen<br />
afronden.<br />
Mutaties ontruiming<br />
Soort ontruiming <strong>2011</strong> 2010 2009<br />
Huurachterstand 1 2 3<br />
Overlast - - -<br />
Totaal aantal ontruimingen 1 2 3<br />
Hoofdstuk 4 Woningbezit<br />
25<br />
Toewijzing<br />
De huurprijzen van al onze woningen zijn<br />
lager dan € 652,52. Hiermee vallen alle<br />
woningen van <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> binnen<br />
de huurtoeslaggrens. Het woningbezit<br />
behoort tot het goedkope en betaalbare<br />
segment en is passend voor de<br />
doelgroepen van beleid. De 215 voor<br />
verhuur beschikbaar gekomen woningen<br />
zijn als volgt passend verhuurd, naar<br />
huishoudgrootte en leeftijdgrens van 65<br />
jaar (zie tabel volgende pagina).<br />
Per 1 januari <strong>2011</strong> is naar aanleiding van de<br />
Europese Staatsteunbeschikking een<br />
Ministeriële regeling ingevoerd met<br />
betrekking tot onder meer de toewijzing<br />
van woningen aan de doelgroep van<br />
beleid. Voor <strong>2011</strong> geldt dat 90% van de<br />
woningen moet worden toegewezen aan<br />
woningzoekenden met een huishoudinkomen<br />
van maximaal € 33.614. <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft in <strong>2011</strong> 91,67 %<br />
van de woningen toegewezen aan deze<br />
doelgroep.<br />
Nieuwbouwproject: “De Iendracht” te St. Nicolaasga - opgeleverd in 2010
Hoofdstuk 4 Woningbezit<br />
26<br />
(op)nieuw verhuurde woningen aan 1-persoons huishoudens<br />
Huurklasse<br />
Leeftijd Inkomen<br />
< kwaliteitskortingsgrens<br />
> kwaliteitskortingsgrens<br />
en <<br />
laagste<br />
aftoppingsgrens<br />
> laagste<br />
aftoppingsgrens<br />
< 65 jaar ≤ ink. Wht 43 33 -<br />
< 65 jaar > ink. Wht 18 24 1<br />
≥ 65 jaar ≤ ink. Wht - 16 4<br />
≥ 65 jaar > ink. Wht - 3 -<br />
61 76 5<br />
(op)nieuw verhuurde woningen aan 2-persoons huishoudens<br />
Huurklasse<br />
Leeftijd Inkomen<br />
< kwaliteitskortingsgrens<br />
> kwaliteitskortingsgrens<br />
en <<br />
laagste<br />
aftoppingsgrens<br />
> laagste<br />
aftoppingsgrens<br />
< 65 jaar ≤ ink. Wht 7 19 -<br />
< 65 jaar > ink. Wht 2 9 -<br />
≥ 65 jaar ≤ ink. Wht 1 6 3<br />
≥ 65 jaar > ink. Wht - 4 -<br />
10 38 3<br />
(op)nieuw verhuurde woningen aan 3-persoons huishoudens<br />
Huurklasse<br />
Leeftijd Inkomen<br />
< kwaliteitskortingsgrens<br />
> kwaliteitskortingsgrens<br />
en <<br />
hoogste<br />
aftoppingsgrens<br />
> hoogste<br />
aftoppingsgrens<br />
< 65 jaar ≤ ink. Wht 5 14 -<br />
< 65 jaar > ink. Wht - 3 -<br />
≥ 65 jaar ≤ ink. Wht - - -<br />
≥ 65 jaar > ink. Wht - - -<br />
5 17 -
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> werkt<br />
voortdurend aan een uitstekende<br />
Prijs-kwaliteitverhouding van haar<br />
woningbezit. Wij bieden een<br />
ruime keuze om aan de behoeften<br />
van consumenten te blijven<br />
voldoen. Dit doen we onder meer<br />
door onze bestaande woningen te<br />
verbeteren en door nieuwe<br />
woningen te ontwikkelen. Hierbij<br />
ligt het accent op het realiseren<br />
van betaalbare levensloopgeschikte<br />
woningen.<br />
Dit woningtype speelt goed in op<br />
de toekomstige vergrijzing.<br />
Daarbij spelen ook duurzaamheid,<br />
woonomgeving, voorzieningen en<br />
het gevoel van veiligheid van<br />
belang.<br />
Hoofdstuk 5 Kwaliteit van het bezit<br />
27<br />
Kwaliteit voor het leven<br />
Per 31 december <strong>2011</strong> beschikt <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> over 2.125 woningen.<br />
In <strong>2011</strong> zijn er 11 woningen verkocht.<br />
Daarnaast zijn er 13 woon-zorgappartementen<br />
opgeleverd.<br />
Bij nieuwbouw leggen we de nadruk op<br />
het realiseren van kwalitatieve en<br />
betaalbare levensloopgeschikte huur-<br />
en koopwoningen. Er zijn 9 woningen<br />
gesloopt.<br />
Vraag en aanbod<br />
Uiteraard betrekken we de bewoners bij<br />
onze plannen. Vooraf vindt overleg<br />
plaats in de vorm van een<br />
info/inspraakavond. <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> doet niets zonder haar<br />
bewoners: we gaan alleen van start als<br />
we 100% medewerking hebben.<br />
Daarnaast houden we bij het opstellen<br />
van ons beleid rekening met de situatie<br />
en de ontwikkelingen op de<br />
(woning)markt. Er zijn ontwikkelingen<br />
op lokaal/ regionaal niveau en algemene<br />
ontwikkelingen. De algemene<br />
ontwikkelingen zijn te verdelen in de<br />
zogenaamde DESTEP-factoren:<br />
Demografisch, economisch, sociaalmaatschappelijk,<br />
technologisch,<br />
ecologisch, politiek. Bijna al deze<br />
factoren hadden in <strong>2011</strong> invloed op onze<br />
organisatie. Marktontwikkelingen<br />
bepalen grotendeels onze<br />
maatschappelijke taken.<br />
Demografisch<br />
Vanwege de vergrijzing, ontgroening en<br />
krimp is en zal de kwaliteit van onze<br />
woningen dus vooral gericht zijn op<br />
levensloopgeschiktheid. Naast<br />
nieuwbouw maken we ook de<br />
bestaande woningen seniorenvriendelijker.<br />
Een levensloopgeschikte<br />
woonruimte moet voldoen aan een<br />
aantal voorwaarden:<br />
- de primaire ruimten moeten<br />
gelijkvloers zijn (woonkamer, douche,<br />
toilet, keuken en berging);<br />
- er moeten minimaal twee<br />
slaapkamers zijn met de mogelijkheid<br />
voor een extra badkamer;<br />
- een goede relatie met zorgverleners<br />
is vereist.
Aantal woningen/ eenheden<br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
Economisch<br />
De financiële crisis heeft gevolgen voor<br />
de woningmarkt. Meer starters willen<br />
een woning huren. En voor zittende<br />
huurders is het veel lastiger om een<br />
woning te kopen. Dat komt omdat het<br />
nu een stuk moeilijker is een passende<br />
hypotheek te krijgen. De 2 opgeleverde<br />
koopwoningen in Idskenhuizen waren<br />
overigens snel verkocht.<br />
Ecologisch<br />
Ecologische ontwikkelingen stonden<br />
ook in 2010 bij ons sterk in de belangstelling.<br />
Energiebeleid krijgt een meer<br />
prominente rol binnen onze organisatie.<br />
Het beleid van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> is er op gericht om in <strong>2011</strong> “uit<br />
het rood” te zijn (label E, F of G). In 2010<br />
hebben al meer dan 100 woningen een<br />
labelsprong gemaakt en in <strong>2011</strong> worden<br />
nog eens 104 woningen aangepast. De<br />
maatregelen resulteren in lagere<br />
woonlasten voor de huurder. Ook in<br />
<strong>2011</strong> geven we verder vorm aan ons<br />
energiebeleid door te investeren in<br />
duurzaamheid.<br />
0<br />
Ontwikkeling woningbezit<br />
Hoofdstuk 5 Kwaliteit van het bezit<br />
28<br />
2006 2007 2008 2009 2010 <strong>2011</strong> 2012 2013 2014 2015 2016<br />
Verkoop Samengevoegd & Sloop<br />
Nieuwbouw huur Zorg +voorzieningen<br />
Nieuwbouw koop<br />
Technologisch<br />
De technische kwaliteit van het<br />
woningbezit van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> is goed te noemen.<br />
Er wordt veel aandacht besteed aan<br />
kwaliteit en duurzaamheid.<br />
Bij het renoveren van bestaande<br />
woningen wordt o.a. gebruik gemaakt<br />
van de volgende toepassingen:<br />
elastostrips, lamikon, tripane<br />
(3 dubbelglas), vraaggestuurd<br />
ventileren en spouw-, dak- en<br />
vloerisolatie met thermoparels.<br />
Politiek<br />
De politieke ontwikkelingen<br />
beïnvloeden vooral de financiële ruimte<br />
van woningcorporaties. Door de<br />
invoering van de vennootschapsbelasting<br />
en het beperkte, inflatievolgend<br />
huurbeleid, moeten we nog<br />
kritischer zorgen voor een goed<br />
evenwicht tussen onze “maatschappelijke”<br />
en onze financiële taken.
Nieuwbouwproject: “Groenewal” te Balk<br />
Nieuwbouwactiviteiten<br />
Met onze nieuwbouwactiviteiten zijn<br />
we voornamelijk actief in de gemeente<br />
Skarsterlân en Gaasterlân-Sleat.<br />
Opgeleverd<br />
In 2010 is de bouw gestart van 13<br />
appartementen in Balk (locatie oude<br />
Golfbaan). De oplevering vond begin<br />
<strong>2011</strong> plaats.<br />
In uitvoering<br />
20 levensloopgeschikte woningen in<br />
Balk (locatie Groenewal). In december<br />
2010 is de eerste paal de grond in<br />
gegaan. In <strong>2011</strong> is er volop gebouwd en<br />
de verwachting is dat de woningen in de<br />
periode maart-mei 2012 opgeleverd<br />
kunnen worden. Fase 1 betreft de bouw<br />
van 12 koop- en 8 huurwoningen.<br />
Het gehele plan van 40 woningen is in<br />
voorbereiding genomen met<br />
enthousiaste ondersteuning van de<br />
commissie ‘Meer woningen voor<br />
ouderen’ en VACpunt <strong>Wonen</strong>.<br />
Hoofdstuk 5 Kwaliteit van het bezit<br />
29<br />
In voorbereiding<br />
- Fase 2 Groenewal te Balk: 16<br />
huurwoningen met een<br />
levensloopgeschiktkarakter. Begin<br />
2012 wordt gestart met de bouw<br />
(fundering) en deze woningen zullen<br />
naar verwachting eind 2012<br />
opgeleverd kunnen worden.<br />
- Fase 3 Groenewal te Balk: 4<br />
koopwoningen. De bouwvergunning<br />
is in december 2010 ingediend bij de<br />
gemeente Gaasterlân-Sleat.<br />
Herstructurering/sloop<br />
In St. Nicolaasga is een na de<br />
zomerperiode een sloopplan aan de Jhr.<br />
van Eysingastraat van 6 woningen van<br />
start gegaan. Hiervoor in de plaats<br />
komen 4 levensloopgeschikte<br />
huurwoningen. Verwachte oplevering:<br />
mei 2012.<br />
Realisatie 2004-<strong>2011</strong> Planning 2012-2016<br />
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 <strong>2011</strong> Totaal 2012 2013 2014 2015 2016 Totaal<br />
Sloop 5 40 10 9 64 2 6 7 8 23<br />
Nieuwbouw Huur 24 15 10 23 16 37 13 138 28 12 22 12 6 80<br />
Nieuwbouw Zorg 53 32 10 95 0<br />
Nieuwbouw Koop 11 10 2 23 16 16<br />
24 20 74 23 98 20 39 22 320 46 18 29 20 6 119
€ 7.000.000<br />
€ 6.000.000<br />
€ 5.000.000<br />
€ 4.000.000<br />
€ 3.000.000<br />
€ 2.000.000<br />
€ 1.000.000<br />
€ 0<br />
Ontwikkeling onderhoudskosten<br />
Hoofdstuk 5 Kwaliteit van het bezit<br />
30<br />
2006 2007 2008 2009 2010 <strong>2011</strong> 2012 2013 2014 2015 2016<br />
Planmatig onderhoud Dagelijks onderhoud (klachten en mutatie)<br />
Dynamisch onderhoud (incl. duurzaam bouwen) Overig onderhoud (vnl. WMO-aanpassingen)<br />
Onderhoudsbeleid<br />
We voeren een gedegen<br />
onderhoudsbeleid. Dat doen we om de<br />
waarde van ons vastgoed te behouden. En<br />
om zoveel mogelijk tegemoet te komen<br />
aan de wensen van onze huurders!<br />
Door onze eigen onderhoudsdienst<br />
kunnen we snel en adequaat naar de klant<br />
toe reageren. <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is<br />
goed in staat om te kunnen concurreren<br />
met andere onderhoudsbedrijven. Het<br />
onderhoudsproces is grotendeels<br />
geautomatiseerd. Er wordt gewerkt met<br />
digitale werkopdrachten, waarmee de<br />
vaklieden worden aangestuurd.<br />
De onderhoudsdienst bestaat uit 10<br />
allround vaklieden, een mutatieopzichter,<br />
een planner en een uitvoerder onderhoud.<br />
Het jaarlijkse onderhoud van <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is in vier categorieën<br />
onder te verdelen: dagelijks onderhoud,<br />
planmatig onderhoud, dynamisch<br />
onderhoud en overig onderhoud.<br />
Dagelijks onderhoud<br />
Het dagelijks onderhoud bestaat bij<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> uit klachtenonderhoud<br />
(reparatieverzoeken) en<br />
mutatieonderhoud. Deze vorm van<br />
onderhoud kan zowel binnen als buiten de<br />
woning plaatsvinden. De goede staat van<br />
onderhoud van onze woningen en het<br />
toerekenen van omvangrijke<br />
reparatieverzoeken aan incidenteel<br />
onderhoud zorgen voor minder kosten.<br />
Reparatieverzoeken; binnen 7 dagen<br />
Als een huurder een aanvraag voor een<br />
reparatie indient, proberen we dit binnen<br />
7 dagen te herstellen. In <strong>2011</strong> hebben we in<br />
totaal 1.927 reparatieverzoeken<br />
uitgevoerd (2010: 1.816) met gemiddelde<br />
herstelkosten van € 153 (2010: € 137).<br />
Mutatieonderhoud: bij wisseling van de woning<br />
Nadat een huurder verhuist, moet een<br />
woning opnieuw verhuurklaar worden<br />
gemaakt. Daarnaast voeren we “verhuur<br />
bevorderend onderhoud” uit. Dat<br />
betekent dat de woning aangepast wordt<br />
aan de eisen van nu. De huidige bewoner<br />
krijgt van ons bij vertrek informatie over<br />
de staat waarin de woning moet worden<br />
opgeleverd. Het mutatieonderhoud kostte<br />
in <strong>2011</strong> € 292.000 (2010: € 298.000) met<br />
een gemiddelde van € 1.384 per mutatieopdracht<br />
(2010: 1.763).<br />
Planmatig onderhoud<br />
Jaarlijks variëren de werkzaamheden van<br />
het planmatig onderhoud , omdat dit<br />
onderhoud afhankelijk is van cycli. Het<br />
gaat voornamelijk om het onderhoud aan<br />
de buitenkant van de woningen. <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> gebruikt hierbij<br />
onderhoudsarme materialen van hoge<br />
kwaliteit waarmee we de toekomstige<br />
onderhoudskosten laag kunnen houden.<br />
Ook worden de wensen van bewoners<br />
meegenomen bij ingrijpende projecten.<br />
Onze huurdersvereniging ontvangt elk jaar<br />
onze meerjarenbegroting.
€ 3.000.000<br />
€ 2.500.000<br />
€ 2.000.000<br />
€ 1.500.000<br />
€ 1.000.000<br />
€ 500.000<br />
€ 0<br />
In <strong>2011</strong> bestond planmatig onderhoud o.a.<br />
uit: Schilderwerk, contractonderhoud,<br />
kozijnonderhoud, gevelherstel, vervanging<br />
258 cv-ketels (2010: 183) door HRcombiketels,<br />
onderhoud/ vervanging van<br />
daken en goten, asbestsanering<br />
aanbrengen kunststofkozijnen voorzien<br />
van HR++-glas en ventilatieroosters,<br />
optimalisering binnenklimaat woning en<br />
accidenteel onderhoud als gevolg van<br />
reparatie-verzoeken. In totaliteit is aan<br />
planmatig onderhoud in <strong>2011</strong> ruim<br />
€ 2,6 miljoen uitgegeven.<br />
Dynamisch onderhoud<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> speelt graag<br />
snel in op de wensen van onze klanten.<br />
Met dynamisch, ook wel vraaggestuurd,<br />
onderhoud hoeven zij niet te wachten tot<br />
bijvoorbeeld de badkamers van alle<br />
woningen in een complex planmatig<br />
worden vervangen.<br />
Ontwikkeling dynamisch onderhoud<br />
Hoofdstuk 5 Kwaliteit van het bezit<br />
31<br />
2006 2007 2008 2009 2010 <strong>2011</strong> 2012 2013 2014 2015 2016<br />
Keukens Aanbrengen CV<br />
Badkamerrenovatie Isolatie<br />
Overig geriefsverbetering Duurzaam bouwen<br />
Badkamers, toilet, cv-ketels en keukens<br />
kunnen tussentijds en individueel worden<br />
vervangen. In onze showroom kan de<br />
klant kiezen uit een ruim assortiment<br />
tegelwerk, keukenblokken, handgrepen<br />
en werkbladen. De keuken, badkamer of<br />
toilet kan naar eigen smaak door ons<br />
uitgevoerd worden. Met de keuze en<br />
persoonlijke service is de klant zeer<br />
tevreden. Heeft de voorziening nog niet<br />
de gestelde bouwkundige leeftijd bereikt,<br />
dan is vervroegde vervanging mogelijk,<br />
dan wel met een financiële bijdrage en/of<br />
extra huurverhoging.<br />
In <strong>2011</strong> hebben we 54 badkamerrenovaties<br />
uitgevoerd en 90 nieuwe<br />
keukens geplaatst. In totaliteit hebben wij<br />
in <strong>2011</strong> € 1,3 miljoen besteed aan<br />
dynamisch onderhoud. Tevens was er in<br />
<strong>2011</strong> een budget van € 1.430.000<br />
beschikbaar voor energetische (isoleren)<br />
en esthetische (buitenkant woning)<br />
maatregelen. Project “Moai Wenjen” te<br />
Langweer is met dit budget gefinancierd.
Overig onderhoud<br />
WMO-aanpassingen<br />
De Wet Maatschappelijke Ondersteuning<br />
(WMO) is ingevoerd om mensen zo lang<br />
mogelijk zelfstandig te laten wonen.<br />
Middels deze wet worden woningaanpassingen<br />
op medische indicatie gefinancierd.<br />
De gemeente is verantwoordelijk voor de<br />
uitvoering. Kleine woningaanpassingen<br />
worden door <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
zelfstandig beoordeeld en afgehandeld<br />
conform een overeenkomst die is<br />
afgesloten met de drie gemeentes waarin<br />
wij werkzaam zijn. Voor grote aanpassingen<br />
is tussenkomst van het Centrum<br />
Indicatiestelling Zorg (CIZ) nodig. In <strong>2011</strong><br />
zijn 84 woning op basis van een medische<br />
indicatie aangepast (2010: 99). Hieraan is<br />
een totaalbedrag van € 52.000 uitgegeven.<br />
Onderhoudswerkzaamheden voor scholen<br />
vervalt m.i.v. 2012.<br />
Hoofdstuk 5 Kwaliteit van het bezit<br />
32<br />
Lasten servicecontracten<br />
Servicefondsen<br />
Onderhoudsfondsen bieden huurders<br />
gemak en de zekerheid van vakkundige<br />
reparatie. <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> kent<br />
verschillende vormen van huurdersonderhoud.<br />
Huurders betalen maandelijks<br />
een kleine vergoeding. Het gaat onder<br />
meer om de volgende servicefondsen:<br />
klein onderhoud, glasverzekering,<br />
tuinonderhoud, glasbewassing en<br />
onderhoud algemene ruimten.<br />
Nagenoeg alle huurders nemen deel aan<br />
het kleinonderhoudsfonds en het<br />
glasfonds. De jaarlijkse exploitatieresultaten<br />
kunnen aanleiding zijn om de<br />
vergoedingen in een volgend jaar aan te<br />
passen. Over <strong>2011</strong> bedroeg het<br />
exploitatieresultaat van alle<br />
servicefondsen ongeveer € 118.000<br />
negatief (2010: € 72.000 negatief).
Duurzaamheid en energie<br />
Energielabels en de huursector is binnen<br />
een jaar iets vanzelfsprekend geworden<br />
met name nu de huurpunten gekoppeld<br />
zijn aan het label.<br />
De beheersoftware is ingericht de<br />
opzichters hebben de juiste opleidingen<br />
gevolgd (E(nergie)P(restatie)A(dvies)opnemer)<br />
en er is <strong>2011</strong> hard aan gewerkt<br />
de labels te verbeteren. Hiermee geven<br />
we gevolg aan het Energieprestatie<br />
Convenant tussen het rijk, Aedes en de<br />
vereniging van woningcorporaties<br />
De doelstelling om <strong>2011</strong> gemiddeld op een<br />
C Label te zitten is gehaald. Door het<br />
aanbrengen van na-isolatie en het<br />
vervangen van gas kachels/slechte cv<br />
ketels is de verbetering tot stand<br />
gekomen.<br />
Een tiental woningen zit nog op een<br />
ongunstig E label, als het technische<br />
mogelijk is, willen wij deze in 2012<br />
verbeteren.<br />
Naast de energielabeling hebben de<br />
volgende projecten onze aandacht:<br />
- optimaliseren binnenklimaat<br />
(mechanische ventilatie en CO2 sturing);<br />
- stimuleren bewustzijn van<br />
energieverbruik bij huishoudens.<br />
C; 49,87%<br />
Hoofdstuk 5 Kwaliteit van het bezit<br />
33<br />
Verdeling energielabels per 31 december <strong>2011</strong><br />
D; 6,63%<br />
E; 0,50%<br />
Zonnepanelen<br />
Op 4 appartementengebouwen en ons<br />
kantoorgebouw zijn begin <strong>2011</strong><br />
zonnepanelen worden aangebracht.<br />
Hiervoor is subsidie toegekend.<br />
Samen met Woonfriesland is het<br />
aanbestedingstraject doorlopen en is de<br />
opdracht tot plaatsen gegund aan Pfixx<br />
Solar uit ‘s-Heerenberg. De zonnepanelen<br />
hebben een positieve uitstraling voor<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>.<br />
De panelen hebben vanaf april <strong>2011</strong> tot 31<br />
december <strong>2011</strong>, 29.507 kwh opgebracht.<br />
Het grootste deel is terug geleverd aan de<br />
energie leverancier.<br />
De energieopbrengst is via schermen,<br />
geplaatst in algemene ruimten, te volgen<br />
naast interne en externe nieuwsberichten.<br />
De Rabobank Sneek-<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
heeft hieraan sponsorbedrag gekoppeld<br />
van € 25.000.<br />
“Moai Wenjen in Langwar”<br />
Het project is positief afgerond, alle<br />
woningen zijn in meer of mindere maat<br />
voorzien van verbeteringen. Voor <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> betekent dit dat bij 9<br />
woningen een gevelrenovatie is uitgevoerd<br />
en bij 17 woningen (na)isolatie is<br />
aangebracht. Er wordt onderzocht of<br />
verkoop van de 4 woningen Hoannekamp<br />
een beter alternatief is dan sloop en<br />
vervangende nieuwbouw op deze locatie.<br />
A/A++; 6,03%<br />
B; 36,97%
Het zorgen voor kwalitatief<br />
hoogwaardige en betaalbare<br />
huisvesting staat centraal in ons<br />
huurbeleid. Wij vinden dat al<br />
onze woningen beschikbaar<br />
moeten zijn voor mensen met<br />
lagere inkomens. Niet voor niets<br />
is ons motto: Fantastisch<br />
Betaalbaar <strong>Wonen</strong>!<br />
Hoofdstuk 6 Huurbeleid<br />
34<br />
Fantastisch Betaalbaar<br />
<strong>Wonen</strong>!<br />
Huurbeleid<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> voert een<br />
inflatievolgend huurbeleid. De huren van<br />
onze woningen zijn in <strong>2011</strong> met gemiddeld<br />
1,3% gestegen. Er was geen ruimte voor<br />
differentiatie. Tegen de huurverhoging<br />
zijn geen bezwaren gemaakt. Vijftien<br />
woningen hebben geen huurverhoging<br />
gekregen omdat zij op de nominatie staan<br />
voor sloop.<br />
Huurprijsklasse * <strong>2011</strong> 2010 2009<br />
Goedkoop € 0,00 - € 361,66 637 667 738<br />
Betaalbaar € 361,66 - € 554,76 1.463 1.440 1.357<br />
Duur (tot HTG) € 54,76 - € 652,52 25 25 12<br />
Duur (> HTG) > € 652,52<br />
- - -<br />
Totaal aantal woningen 2.125 2.132 2.107<br />
* huurprijsklasse wordt jaarlijks aangepast op basis huurtoeslaggrens<br />
Huurtoeslag<br />
Wanneer huurders in verhouding tot hun<br />
inkomen (en andere wettelijke criteria)<br />
een te hoge huurprijs betalen, hebben zij<br />
recht op huurtoeslag. Van de huurders die<br />
in <strong>2011</strong> huurtoeslag ontvingen, maakten er<br />
466 (2010: 470) gebruik van huurmatiging.<br />
Dat wil zeggen dat <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> de huurtoeslag direct in<br />
mindering bracht op de huur. De<br />
gemiddelde huurtoeslag per maand<br />
bedraagt € 157 (2010: € 160). In totaal<br />
ontving <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> over<br />
<strong>2011</strong> een bedrag van € 876.462 aan<br />
huurtoeslag van de Belastingdienst.<br />
Incassobeleid<br />
De huur dient maandelijks vooruit te<br />
worden betaald. Ongeveer 84% van de<br />
huurders heeft <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
gemachtigd de huur iedere maand automatisch<br />
te laten afschrijven van bank- of<br />
girorekening. De overige huurders betalen<br />
voornamelijk via een acceptgiro.<br />
Wij voeren een actief incassobeleid dat<br />
duidelijk en sociaal is. Zo moeten in eerste<br />
instantie aanmaningen (hiervoor worden<br />
kosten in rekening gebracht) en in een<br />
later stadium het aanbieden van een<br />
betalingsregeling voorkomen dat<br />
huurachterstand een onoverkomelijk<br />
probleem gaat vormen voor deze<br />
huurders.
10%<br />
Leegstand per 31-12-<strong>2011</strong> uitgedrukt in totaal<br />
21%<br />
11%<br />
2%<br />
9%<br />
Per 31 december <strong>2011</strong> bedroeg de<br />
huurachterstand € 43.960. Dat is 0,39% van<br />
de jaarhuur (2010: 0,35%). Ongeveer<br />
€ 7.200 was oninbaar (2010: € 8.700).<br />
Voordat wij overgaan tot verdere<br />
incassomaatregelen, zoals het inschakelen<br />
van een deurwaarder, benaderen wij de<br />
huurders schriftelijk, telefonisch en via een<br />
huisbezoek. In <strong>2011</strong> zijn 13 vorderingen uit<br />
handen gegeven aan AGIN Pranger,<br />
incassospecialisten en gerechtsdeurwaarders<br />
(2010: 19). Hiermee is een<br />
bedrag van circa € 15.000 gemoeid; dat is<br />
€ 7.000 minder dan in 2010.<br />
Onze voorkeur gaat uiteraard uit naar het<br />
maken van persoonlijke afspraken. Het is<br />
belangrijk om een voor alle partijen<br />
bevredigende oplossing te vinden,<br />
desgewenst in samenwerking met de<br />
gemeentelijke sociale dienst, werkgevers,<br />
familie, maatschappelijk werk en schuldhulpverleningsinstanties.<br />
Slechts in het<br />
uiterste geval gaan we over tot uitzetting.<br />
In <strong>2011</strong> hebben wij 3 aanzeggingen tot<br />
huisontruiming als gevolg van huurschuld<br />
gedaan; 1 woning is ontruimd (2010: 2).<br />
Huurderving<br />
De totale huurderving bedroeg in <strong>2011</strong><br />
€ 47.000. Dat is 0,42% van de jaarhuur<br />
(2010: 0,79%). Met dit percentage blijft de<br />
huurderving ruim onder het begrote<br />
percentage van 1,0%.<br />
20%<br />
27%<br />
Mutatieonderhoud<br />
Verkoop<br />
Moeizame verhuurbaar<br />
Investeringsverzoek<br />
Renovatie/Sloop<br />
Overige reden<br />
Verhuur instellingen<br />
Hoofdstuk 6 Huurbeleid<br />
35<br />
Woningverkoop<br />
Al sinds de jaren tachtig maakt het<br />
verkopen van woningen structureel deel<br />
uit van ons beleid. Door het verkopen van<br />
woningen maken wij geld vrij dat kan<br />
worden ingezet voor het bevorderen van<br />
de doorstroming en het realiseren van<br />
nieuwbouw, renovaties en<br />
herstructureringsprojecten. Ultimo <strong>2011</strong><br />
waren nog ca. 110 woningen gelabeld voor<br />
verkoop. Dit zijn voornamelijk<br />
eengezinswoningen; komen deze<br />
woningen vrij dan worden ze verkocht bij<br />
inschrijving met de taxatieprijs als<br />
minimumprijs. Zittende huurders kunnen<br />
de woning kopen voor de taxatiewaarde<br />
onder aftrek van een korting van<br />
maximaal 10%. Indien zij niet zijn<br />
geïnteresseerd in het kopen van de<br />
woning kunnen ze gebruikmaken van een<br />
speciale urgentieregeling voor verhuizing<br />
binnen ons bezit en een verhuispremie. In<br />
<strong>2011</strong> hebben we 11 woningen verkocht<br />
(5 begroot); allen aan niet zittende<br />
huurders. <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
bouwt mondjesmaat woningen voor de<br />
verkoop. In <strong>2011</strong> zijn er geen<br />
koopwoningen opgeleverd.<br />
KWH<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> hecht veel<br />
waarde aan een goede dienstverlening<br />
aan haar klanten. Daarom laten wij ieder<br />
jaar de kwaliteit van onze dienstverlening<br />
meten door het Kwaliteitscentrum<br />
Woningcorporaties Huursector (KWH).<br />
Ook in het verslagjaar zijn wij erin<br />
geslaagd het KWH-Huurlabel te behouden.<br />
Met onze gemiddelde score van 7,9 zijn<br />
we voor de zesde keer de nummer 1 van<br />
alle noordelijke woningcorporaties.<br />
Landelijk hebben we een mooie 42e plaats<br />
verworven.<br />
Onderstaand de resultaten van de<br />
metingen in <strong>2011</strong>:<br />
Corporatie bellen 7,4<br />
Woning onderhouden 7,3<br />
Klachten afhandelen 7,5<br />
Woning verlaten 8,8
Een goede en duurzame relatie<br />
met onze huurders vinden wij<br />
zeer belangrijk. Uiteraard wordt<br />
deze relatie grotendeels bepaald<br />
door de kwaliteit van onze<br />
dienstverlening en van ons<br />
woningbezit. Kwaliteit is dan<br />
ook een van de speerpunten van<br />
ons beleid waarover wij met<br />
onze huurders communiceren.<br />
Binnenterrein “De Iendracht” te St. Nicolaasga<br />
Hoofdstuk 7 Betrekken bewoners bij beleid en beheer<br />
36<br />
Kwaliteit bepaalt<br />
tevredenheid<br />
Spreekbuis huurders<br />
Met 450 leden is de huurdersvereniging<br />
<strong>Zuidwest</strong>-<strong>Friesland</strong> de spreekbuis van de<br />
huurders over algemene zaken en<br />
belangrijke ontwikkelingen in corporatieland<br />
die zowel de huurders als de<br />
corporatie aangaan. De huurdersvereniging<br />
heeft een adviserende rol in de<br />
beoordeling van de begroting en het<br />
jaarverslag. De huurdersvereniging maakt<br />
zich sterk voor Fantastisch Betaalbaar<br />
<strong>Wonen</strong>. In <strong>2011</strong> is door de<br />
huurdersvereniging een manifest<br />
opgesteld, die als input is meegenomen in<br />
het nieuwe corporatieplan 2012-2018<br />
Inspraakavonden<br />
Bij herstructurerings- en renovatieprojecten<br />
hechten wij veel waarde aan de<br />
mening van onze huurders. Wij streven<br />
naar 100% instemming. Daarom<br />
organiseren wij bewonersavonden waar<br />
bewoners hun ideeën en bezwaren naar<br />
voren kunnen brengen.<br />
Bewonerscommissies<br />
Behalve de huurdersvereniging zijn in ons<br />
werkgebied vier bewonerscommissies<br />
actief. Deze commissies zijn werkzaam in<br />
de aanleuncomplexen De Scharlijen, De<br />
Skou, De Hosta en De Iendracht. Hier<br />
organiseren de commissies activiteiten<br />
gericht op de doelgroep.<br />
De georganiseerde activiteiten variëren<br />
van het organiseren van bingoavonden tot<br />
koffiemiddagen. Ook kunnen de<br />
commissies voorstellen indienen om de<br />
woonkwaliteit nog verder te verbeteren<br />
en aangeven waar onderhoud nodig is.<br />
Wij staan open voor ideeën van de<br />
commissies en bepalen in overleg met hen<br />
welke ideeën daadwerkelijk uitgevoerd<br />
kunnen worden.<br />
Het overleg tussen de bewonerscommissies<br />
en <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
vindt periodiek plaats. Vaak wordt het<br />
overleg gecombineerd met een van de<br />
georganiseerde activiteiten. De samenwerking<br />
tussen de bewonerscommissies<br />
en <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> verloopt<br />
naar ieders tevredenheid.
Hoofdstuk 7 Betrekken bewoners bij beleid en beheer<br />
Klachtencommissie<br />
In geval van klachten kunnen huurders<br />
terecht bij de klachtencommissie. Deze<br />
commissie bestaat ultimo <strong>2011</strong> uit drie<br />
leden. Naast een onafhankelijke voorzitter<br />
hebben twee leden zitting in de<br />
commissie. De samenstelling en werkwijze<br />
van de commissie is weergegeven in een<br />
reglement. De huidige klachtencommissie<br />
is in september 2010 door het bestuur<br />
benoemd. In <strong>2011</strong> zijn er geen klachten bij<br />
de commissie ingediend.<br />
Sociale Teams<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> neemt in de<br />
regio deel in Sociale Teams. Hierin zijn ook<br />
politie, gemeente, welzijnsorganisaties<br />
(maatschappelijk werk en verslavingszorg),<br />
collega-corporaties, GGZ en GGD<br />
vertegenwoordigd. Doel van de teams is<br />
het snel signaleren van problemen (sociale<br />
overlastmeldingen zoals geluidsoverlast,<br />
verwaarlozing en bedreiging) in wijken en<br />
buurten.<br />
Met name bij ernstige overlastsituaties en<br />
zorgwekkende sociale problemen is tijdig<br />
ingrijpen erg belangrijk om escalatie te<br />
voorkomen. In de Sociale Teams wordt<br />
overlegd hoe problemen moeten worden<br />
aangepakt en door wie. De Sociale Teams<br />
komen op maandelijkse basis bijeen.<br />
Renovatieproject: “Moai Wenjen” te Langweer –uitgevoerd in <strong>2011</strong><br />
37<br />
Huismeester<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft een<br />
huismeester in dienst. Hij ondersteunt<br />
vooral de bewoners van de aanleuncomplexen<br />
en appartementen met allerlei<br />
hand-en-spandiensten, zoals het langs de<br />
weg zetten van afvalcontainers. De<br />
huismeester levert een belangrijke<br />
bijdrage aan het vergroten van het<br />
woongenot.<br />
Bewonersinfo<br />
Het bewonersmagazine Bewonersinfo is in<br />
<strong>2011</strong> 2 keer uitgebracht, in mei en<br />
december. De oplage is 2.500.<br />
Onderwerpen die aan bod zijn gekomen,<br />
lopen uiteen van kwaliteit en<br />
betaalbaarheid tot servicekosten, de<br />
begroting en het jaarverslag.<br />
Op de website www.zuidwestfriesland.nl<br />
kunnen huurders terecht voor onder meer<br />
algemene informatie over de<br />
woningcorporatie, het woningaanbod<br />
(huur en koop), nieuwbouw- en<br />
renovatieprojecten en het downloaden<br />
van brochures.<br />
ZAV-beleid<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> stimuleert<br />
bewoners om veranderingen naar eigen<br />
wens in woningen aan te brengen. Veel is<br />
mogelijk, zolang het de veiligheid van<br />
bewoners en omwonenden niet schaadt.<br />
Het aspect van toekomstige verhuurbaarheid<br />
wordt ook meegewogen. Er is een<br />
regeling waarmee we uiteenlopende<br />
ZAV’s faciliteren. In <strong>2011</strong> zijn 23 ZAV’s<br />
uitgevoerd (2010: 14).
Binnentuin “De Hosta” te Workum<br />
Hoofdstuk 8 Leefbaarheid<br />
38<br />
Leefbaarheid is<br />
je thuis voelen<br />
Van het begrip leefbaarheid is geen<br />
eenduidige definitie te geven. Voor de een<br />
betekent leefbaarheid voldoende<br />
werkgelegenheid en voorzieningen in de<br />
buurt, voor de ander betekent het een mooi<br />
ingerichte woning in een veilige omgeving.<br />
Voor <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> betekent<br />
leefbaarheid plezierig en veilig wonen en<br />
dan vooral: je “thuis” voelen in je woning en<br />
buurt.<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> en natuurlijk ook<br />
de huurders hechten veel waarde aan een<br />
goede en veilige buurt met veel groen en<br />
voorzieningen in de nabije omgeving.<br />
Schoon, heel en netjes is hier een goed<br />
uitgangspunt. Volgens de VROM leefbarometer<br />
scoort onze regio zeer positief<br />
tot uiterst positief op het gebied van<br />
leefbaarheid. <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
levert een actieve bijdrage aan de kwaliteit<br />
van het woon- en leefklimaat. De gemeenten<br />
hebben daarin hun eigen taken en<br />
verantwoordelijkheden. Goed samenwerken<br />
met verschillende partijen en de uitvoering<br />
ter hand nemen levert optimale resultaten.<br />
De bewoners in een buurt weten precies<br />
welke problemen zich voordoen en welke<br />
acties moeten worden ondernomen.<br />
Sommige dorpen hebben nauwelijks<br />
voorzieningen en functioneren fantastisch,<br />
terwijl andere kernen talloze voorzieningen<br />
hebben en op het gebied van leefbaarheid<br />
aanzienlijk minder hoog scoren.<br />
Woonfraude<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft niet of<br />
nauwelijks te maken met woonfraude<br />
oftewel het illegaal onderverhuren van de<br />
woning door de in de huurovereenkomst<br />
genoemde (hoofd)bewoners. Daarom<br />
hebben wij hiervoor geen specifiek beleid<br />
opgesteld. Incidenteel krijgen wij meldingen<br />
van onderhuur en ondernemen wij actie<br />
richting de officiële huurders en onderhuurders<br />
van de betreffende woning. In<br />
principe komt dit echter in een kleine<br />
gemeenschap – waar de sociale controle<br />
groot is – niet voor. Om woonfraude toch<br />
voor te zijn, maken wij deel uit van Sociale<br />
Teams in ons werkgebied. Hiermee wordt de<br />
kans op het ontdekken vergroot en kunnen<br />
voorkomende gevallen snel en doeltreffend<br />
in behandeling worden genomen.
Uitstapje trouwe huurders - september <strong>2011</strong><br />
Overige activiteiten op het gebied van<br />
leefbaarheid in het verslagjaar:<br />
- werkzaamheden in de groene<br />
omgeving van woningen;<br />
- het subsidiëren van activiteiten die de<br />
leefbaarheid in het werkgebied<br />
verbeteren;<br />
- het ontwikkelen van initiatieven om<br />
mensen zo lang mogelijk in hun<br />
woning te laten wonen (waaronder<br />
levensloopgeschikt bouwen);<br />
- het aanstellen van een huismeester<br />
die ervoor zorgt dat het woongenot<br />
in met name aanleuncomplexen en<br />
appartementen wordt vergroot;<br />
- het aanbrengen van inbraakpreventief<br />
hang-en-sluitwerk;<br />
Hoofdstuk 8 Leefbaarheid<br />
¹ Kosten met betrekking tot “uitstapje” trouwe huurders (meer dan 30 jaar).<br />
39<br />
Financiële vertaling<br />
Bij benadering geven wij hierbij een<br />
overzicht van de uitgaven die wij in <strong>2011</strong><br />
aan leefbaarheidsactiviteiten hebben<br />
besteed. Hierin zijn nog niet opgenomen<br />
de onrendabele investeringen die wij<br />
jaarlijks doen aan woningverbetering en<br />
nieuwbouw.<br />
Uitgaven leefbaarheid Bedrag<br />
Projectsteun wijkenaanpak: € 124.000<br />
Uitgaven fysieke woonomgeving<br />
(inclusief groenonderhoud) € 28.000<br />
Sponsoring wijk- en buurtbeheer<br />
werkgebied ¹ € 1.500<br />
Sponsoring verenigingen<br />
en stichtingen werkgebied ² € 12.500<br />
Veiligheidsmaatregelen in<br />
huis en omgeving € 31.500<br />
Totale uitgaven € 197.500<br />
² Specificatie van sponsoring verenigingen en stichtingen werkgebied:<br />
- Plaatselijk Belang Ouwster-Trijegeaën € 1.500<br />
(speelvoorziening, opwaardering van de leefbaarheid)<br />
- Algemeen NUT Gaasterlân-Sleat € 2.500<br />
(t.b.v. wijk- en buurtbeheer in de gemeente Gaasterlân-Sleat)<br />
- Stichting Studio Mariënacker – Workum € 1.500<br />
(kerk TV ter bestrijding van de eenzaamheid van de ouderen)<br />
- Stichting VVV Workum € 1.000<br />
(belangrijke culturele aanvulling voor Workum t.b.v. leefbaarheid)<br />
- Stichting Skutsje Sudwesthoek € 2.500<br />
(belangrijk voor de leefbaarheid in de gemeente Sudwest Fryslân)<br />
- Bijdrage aan diverse verenigingen € 3.500<br />
(veelal advertenties e.d, belangrijk voor sociale samenhang in de wijk)
Hoe wilt u straks wonen? Dat is<br />
de vraag die wij onze bewoners<br />
hebben gesteld en waarop wij<br />
anticiperen. In het kader van de<br />
Wet maatschappelijke<br />
ondersteuning stellen wij alles in<br />
het werk om mensen zo lang<br />
mogelijk zelfstandig te laten<br />
wonen. Daarom bouwen wij<br />
levensloopgeschikt. Samen met<br />
zorginstanties sluiten we<br />
allianties om wonen en zorg te<br />
combineren.<br />
Woonvoorziening J.P. van den Bent Stichting te Balk<br />
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
40<br />
Hoe wilt u straks wonen?<br />
<strong>Wonen</strong>, welzijn en zorg<br />
Door de demografische ontwikkelingen<br />
van ontgroening en vergrijzing is het van<br />
groot belang om de juiste woonkwaliteit<br />
te realiseren. Ontgroening en vergrijzing<br />
doet zich ook voor in de regio waarin<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> werkzaam is.<br />
De vergrijzing zorgt voor een toenemende<br />
vraag naar functionele kwaliteit.<br />
Nieuwbouw dient daarom zoveel mogelijk<br />
levensloopgeschikt te zijn.<br />
De combinatie van wonen en zorg is dan<br />
ook van essentieel belang. Een mooi<br />
voorbeeld hiervan is de samenwerking<br />
met de Zorggroep Tellens en GGZ Fryslân.<br />
Samen hebben wij zorgcentrum<br />
‘Nij Mariënacker’ en een beschermde<br />
woonvorm voor 32 bewoners in Workum,<br />
weten te realiseren.<br />
Ouderen<br />
Veel van onze activiteiten zijn gericht op<br />
ouderen. Onze woningen moeten dan ook<br />
vooral voor hen geschikt zijn: we maken<br />
bestaande woningen levensloopgeschikter<br />
en bouwen nieuwe<br />
levensloopgeschikte woningen. In de<br />
regio <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> wonen veel<br />
ouderen, dus de vraag naar specifieke<br />
woningen voor ouderen groeit en blijft<br />
voorlopig groeien. Ouderen bepalen zelf<br />
of zij gebruik willen maken van zorg.<br />
In Balk zijn 13 levensloopgeschikte<br />
huurappartementen in een fraai complex,<br />
vormgegeven met een knipoog naar de<br />
Friese stelpboerderij, in gebruik genomen.<br />
Alle appartementen zijn gelijkvloers en er is<br />
een lift in het complex aanwezig<br />
Daarnaast is in Balk gestart met de bouw van<br />
20 levensloopgeschikte 2/1 kapwoningen<br />
(12 koop- en 8 huurwoningen).<br />
Jongeren<br />
Ook in <strong>2011</strong> zijn jongeren om aanspraak te<br />
kunnen maken op huurtoeslag<br />
aangewezen op woningen met een<br />
huurprijs tot € 361,66 (vanaf 1 juli <strong>2011</strong>).<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> biedt<br />
voldoende woningen aan in dit segment.<br />
<strong>Wonen</strong> en zorg
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
Mensen met een beperking<br />
Aan de J.P. van den Bent Stichting<br />
verhuren we sinds 2009 een complex met<br />
10 wooneenheden. Hier wonen jongeren<br />
met een verstandelijke en lichamelijke<br />
beperking. Alle voorzieningen zijn op één<br />
verdieping te vinden. Daarnaast verhuren<br />
we via verschillende organisaties, zoals<br />
Maeykehiem en Talant, woningen aan<br />
mensen met een beperking. In<br />
samenwerking met Zorg Maatwerk en<br />
stichting GGZ Fryslân hebben we ook<br />
projecten voor mensen met psychische<br />
problemen.<br />
<strong>Wonen</strong> en Zorg<br />
Op het gebied van wonen en zorg zijn in<br />
<strong>2011</strong> de volgende activiteiten<br />
ondernomen:<br />
- In Balk zijn 13 huurappartementen<br />
opgeleverd.<br />
- In Balk is in december 2010 gestart met<br />
het slaan van de eerste palen voor 8<br />
levensloopgeschikte huurwoningen en<br />
12 levensloop-geschikte (goedkope)<br />
koopwoningen. Verwachte oplevering<br />
tussen maart en mei 2012.<br />
Statushouders<br />
In <strong>2011</strong> zijn door <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> in totaal 5 statushouders<br />
gehuisvest. Dit gebeurde in drie<br />
gemeenten. Er zijn 3 statushouders<br />
gehuisvest in Gaasterlân-Sleat en 2 in<br />
Skarsterlân. Daarnaast heeft <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> in <strong>2011</strong> haar<br />
medewerking verleend aan het huisvesten<br />
van zgn. “Uitgenodigde Vluchtingen”<br />
(deze vluchtelingen verblijven niet in een<br />
AZC, maar komen rechtstreeks uit een<br />
vluchtelingenkamp). In de gemeente<br />
Gaasterlân-Sleat zijn 2 eenoudergezinnen<br />
en 1 alleenstaande gehuisvest.<br />
Bouwplaats Jhr. Van Eysingastraat te St. Nicolaasga<br />
41<br />
Vluchtelingen en ontheemden<br />
De gemeenten in ons land krijgen een<br />
jaarlijkse taakstelling opgelegd voor het<br />
huisvesten van statushouders. <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft bij de gemeentes<br />
aangegeven hierin behulpzaam te kunnen<br />
zijn. In de praktijk blijkt dat statushouders<br />
zich niet graag op het platteland vestigen.<br />
Ze zoeken liever de grote steden op waar<br />
meer werk te vinden is en waar vaak ook<br />
familieleden wonen. Een ander aspect is<br />
dat het voor ruim 90% om alleenstaanden<br />
gaat. De 3 gemeenten in ons werkgebied<br />
kampen mede daardoor met een flinke<br />
achterstand in de taakstelling.<br />
Samenwerking<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> werkt samen<br />
met organisaties die mensen begeleiden<br />
op het gebied van wonen.<br />
Daarnaast verhuren wij woningen aan<br />
verschillende zorginstanties:<br />
- De zorginstanties Hof en Hiem en<br />
Tellens leveren zorg in zorgcentra en<br />
aanleunwoningen van <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong>. Met deze instanties zijn<br />
afspraken gemaakt over de<br />
woningverdeling en de zorglevering.<br />
- Daarnaast verhuurt <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> woningen aan GGZ Fryslân<br />
en aan zorginstelling Talant.<br />
- Stichting Maeykehiem huurt een<br />
logeerwoning, waar gehandicapte<br />
kinderen even kunnen wonen om de<br />
thuissituatie te ontlasten.<br />
- Per ultimo <strong>2011</strong> zijn 100 woningen<br />
verhuurd aan zorginstellingen.
Risico’s zijn alle interne en<br />
externe omstandigheden die de<br />
realisatie van de strategische<br />
doelen kunnen verhinderen. Om<br />
verantwoord met onze mensen,<br />
vastgoed en financiële middelen<br />
om te gaan, hebben wij deze<br />
risico’s geïnventariseerd en zo<br />
nodig beheersmaatregelen<br />
getroffen.<br />
Aanleuncomplex “De Hosta” in Workum<br />
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
42<br />
Het beheersen van risico’s<br />
Beheersingsrisico’s<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is een relatief<br />
kleine organisatie. Hierdoor zijn we extra<br />
kwetsbaar bij uitval van personeel. Om dit<br />
risico te beheersen, hebben wij de<br />
belangrijkste procedures op instructieniveau<br />
beschreven. Hierdoor kunnen<br />
collega’s gemakkelijk werkzaamheden<br />
overnemen in geval van ziekte.<br />
Het risico van doorbetaling bij ziekte is<br />
verzekerd (70% na 6 weken, gedurende<br />
maximaal 2 jaar).<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> maakt gebruik<br />
van de volgende beheersingsinstrumenten:<br />
- functie- en taakomschrijvingen;<br />
- beschrijvingen van bestaande<br />
procedures;<br />
- een managementinformatiesysteem<br />
(tussentijdse rapportages);<br />
- interne controle (interne audits);<br />
- procuratieregeling.<br />
Woningmarktrisico’s<br />
Onze opbrengsten bestaan vooral uit<br />
huur- en verkoopopbrengsten. We lopen<br />
dus risico bij structurele leegstand door<br />
een onvoldoende op de vraag afgestemde<br />
woningvoorraad. We houden de<br />
veranderingen in de woningmarkt dan ook<br />
nauwlettend in de gaten. Hiervoor<br />
analyseren we de ontwikkelingen rond<br />
woningzoekenden, het aantal reacties op<br />
het woningaanbod en de demografische<br />
ontwikkelingen. Periodiek nemen we deel<br />
aan het Woningbehoeftenonderzoek van<br />
de provincie Fryslân (WOBOF).<br />
Afhankelijk van de uitkomsten van onze<br />
analyses stellen we het strategisch<br />
voorraadbeleidsplan bij. De woningmarkt,<br />
die onzeker is, blijft een belangrijk risico.<br />
In diverse regio’s vindt al krimp plaats en is<br />
de markt voor koopwoningen<br />
verslechterd.<br />
De kwaliteit van de woningvoorraad<br />
wordt op peil gehouden aan de hand van<br />
het onderhoudsbeleid. Uit de benchmark<br />
boekjaar 2010 (samensteller BDO) blijkt<br />
dat de woningen van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> een relatief hoge kwaliteit<br />
hebben en dat eveneens sprake is van het<br />
hoogste aandeel woningen geschikt voor<br />
senioren. Om huurachterstanden zo laag<br />
mogelijk te houden, besteden we veel tijd<br />
aan de huurincasso.
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
Financiële risico’s<br />
Onze investeringen in nieuwbouwprojecten<br />
hebben grote financiële<br />
gevolgen. Goed geldbeheer is dan ook<br />
belangrijk. De kaders hiervoor liggen vast<br />
in het treasury-statuut dat is goedgekeurd<br />
door de Raad van Toezicht.<br />
Onze accountant rapporteert of de<br />
activiteiten op dit gebied ook<br />
daadwerkelijk binnen de kaders van het<br />
treasury-statuut worden uitgevoerd.<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft de<br />
volgende maatregelen getroffen om de<br />
financiële continuïteit te kunnen<br />
beheersen:<br />
- liquiditeitsplanning;<br />
- het volgen van de minimale<br />
solvabiliteitseis van kapitaalverschaffers;<br />
- het volgen van de voorwaarden tot<br />
borging door het WSW; hierop wordt<br />
het beleid afgestemd;<br />
- het hanteren van een ondergrens voor<br />
de solvabiliteit op basis van historische<br />
kostprijs van 10%; deze is vastgelegd in<br />
het treasury-statuut;<br />
- het bewaken van de vervalkalender van<br />
de leningportefeuille;<br />
- het hanteren van een gedegen<br />
incassobeleid.<br />
Met het opstellen van (meerjaren)<br />
begrotingen, de liquiditeitsplanning en de<br />
prognosegegevens (dPi) voor Corpodata<br />
worden de financierings- en liquiditeitenrisico’s<br />
bewaakt.<br />
43<br />
Uit de meerjarenprognoses blijkt dat de<br />
operationele kasstromen in de komende<br />
jaren ruim voldoende zijn om aan de<br />
aflossingsverplichting te kunnen voldoen.<br />
Ook is er in de komende jaren sprake van<br />
een positief resultaat uit normale bedrijfsuitoefening.<br />
In de meerjarenprognose 2012-2021 wordt<br />
in 2012 rekening gehouden met de<br />
verkoop van 10 woningen en daarna met 5<br />
woningen per jaar. Hierdoor is <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> niet teveel afhankelijk<br />
van de huidige slechte verkoopmarkt bij<br />
het uitvoeren van haar plannen.<br />
Onderhoudsrisico’s<br />
Hierbij is belangrijk of de kwaliteit van het<br />
woningbezit aansluit op de vraag en of de<br />
verwachte omvang van het onderhoud<br />
betrouwbaar is te ramen.<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft de<br />
volgende maatregelen getroffen:<br />
- het jaarlijks actualiseren van de<br />
(meerjaren)onderhoudsbegroting op<br />
basis van het strategisch<br />
voorraadbeleid;<br />
- het maandelijks analyseren en<br />
rapporteren van afwijkingen.<br />
De kwaliteit van het woningbezit geeft<br />
geen aanleiding tot omvangrijke klachten.<br />
Ook is in de afgelopen jaren veel aandacht<br />
besteed aan verhoging van de kwaliteit.<br />
Hiervoor is extra geld beschikbaar gesteld<br />
naast het reguliere onderhoudsbudget.
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
Projectrisico’s<br />
Door de toenemende complexiteit van<br />
projectontwikkeling worden de risico’s bij<br />
projecten ook steeds ingewikkelder en<br />
omvangrijker. De resultaatontwikkeling<br />
wordt daarnaast in belangrijke mate<br />
beïnvloed door de omvang van de<br />
onrendabele investeringen in nieuwbouw<br />
en woningverbetering. Om de risico’s te<br />
beheersen heeft <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> de volgende maatregelen<br />
getroffen:<br />
- het aanbesteden volgens intern<br />
vastgestelde procedures;<br />
- het bouwen van vooral<br />
levensloopgeschikte woningen die voor<br />
een brede doelgroep geschikt zijn;<br />
- het relatief veel bouwen van tweeonder-een-kapwoningen<br />
die ook<br />
geschikt zijn voor verkoop.<br />
Het verlies door onrendabele toppen<br />
wordt genomen in het jaar dat de grond<br />
voor te bouwen woningen is aangekocht<br />
of de bouwvergunning is aangevraagd.<br />
Dit betekent wel dat nog belangrijke<br />
wijzigingen kunnen optreden in de<br />
omvang van de berekende onrendabele<br />
toppen.<br />
Renovatieproject: Jac. Boomstraat te Sondel<br />
44<br />
Fiscale risico’s<br />
Hierbij denken we aan het niet naleven<br />
van de regelgeving en de daaruit<br />
voortvloeiende naheffingen en boetes.<br />
Dit betreft niet alleen vennootschapsbelasting,<br />
maar ook btw en<br />
overdrachtsbelasting. <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> heeft in 2010 externe fiscale<br />
expertise ingeschakeld om de fiscale risico’s<br />
te beperken. De verwachting is dat<br />
corporaties vaak gebruik zullen maken van<br />
horizontaal toezicht waarbij intern een<br />
zodanige vastlegging en controle plaatsvindt<br />
dat een vertrouwensrelatie met de<br />
belastingdienst ontstaat. Wederzijdse<br />
verantwoordelijkheden worden vastgelegd.<br />
Dit vergt wel het een en ander van de<br />
administratieve inrichting van de organisatie.<br />
Ter onderbouwing van de besluitvorming,<br />
bijvoorbeeld bij gemengde projecten (huur<br />
en koop), worden per project de fiscale<br />
(on)mogelijkheden formeel vastgelegd. Bij<br />
complexe zaken blijft <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> de fiscale adviseur raadplegen.<br />
Compliance risico’s<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft de in de<br />
AedesCode geregelde Governancecode<br />
onderschreven en vastgesteld. Alle in de<br />
code genoemde stukken zijn gepubliceerd<br />
op onze website: www.zuidwestfriesland.nl.
Een gezonde financiële positie<br />
vraagt om permanente<br />
aandacht. Financiële continuïteit<br />
is niet alleen één van de<br />
prestatievelden in het BBSH,<br />
maar nog steeds de kurk waar de<br />
corporatiesector op drijft. Onze<br />
algemene financiële positie is<br />
goed te noemen. Om al onze<br />
maatschappelijke doelstellingen<br />
waar te kunnen maken, zorgen<br />
wij ervoor dat onze financiële<br />
continuïteit voortdurend wordt<br />
bewaakt.<br />
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
45<br />
Financiële positie<br />
Beleidskader<br />
De financiële strategie van <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> wordt mede beïnvloed<br />
door de economie en de politieke<br />
besluitvorming. Om de financiële<br />
continuïteit te kunnen bewaken, volgen<br />
we de volgende punten voortdurend:<br />
- de ontwikkeling van onze<br />
vermogenspositie;<br />
- de ontwikkeling van onze liquiditeiten;<br />
- de ontwikkeling van onze resultaten;<br />
- de ontwikkeling van de<br />
financieringspositie.<br />
Vermogenspositie<br />
Eigen vermogen<br />
Ultimo <strong>2011</strong> is ons eigen vermogen op<br />
basis van waardering op basis van<br />
historische kostprijs gestegen tot<br />
€ 8.137 per woning (2010: € 8.053).<br />
Omdat ons vermogen niet liquide is, maar<br />
‘vast’ zit in stenen, moeten we zorgen dat<br />
we toegang hebben tot de kapitaalmarkt<br />
als we geld nodig hebben.<br />
Een gezonde financiële positie is daarbij<br />
de belangrijkste eis die aan ons gesteld<br />
wordt.<br />
Over het algemeen is het zo dat we niet<br />
meer kunnen lenen dan we aan<br />
rentelasten vanuit de verhuuropbrengsten<br />
kunnen betalen. Geldgevers en de<br />
garanderende instelling (Waarborgfonds<br />
Sociale Woningbouw/WSW) eisen van ons<br />
behalve een sterke financiële positie ook<br />
een gezonde ontwikkeling van inkomsten<br />
en uitgaven. Die positie wordt onder meer<br />
bepaald door het solvabiliteitspercentage.<br />
Op basis van de boekwaarde bedroeg<br />
onze solvabiliteit eind <strong>2011</strong> 25,6%<br />
(2010: 25,5%).<br />
Om te kunnen blijven investeren in<br />
kwaliteitsverbetering, leefbaarheid en<br />
omvang van de vastgoedportefeuille<br />
zullen we met WSW borging toegang tot<br />
de kapitaalmarkt moeten houden .<br />
zullen we nieuwe leningen moeten<br />
afsluiten.
€ 60.000.000<br />
€ 50.000.000<br />
€ 40.000.000<br />
€ 30.000.000<br />
€ 20.000.000<br />
€ 10.000.000<br />
€ 0<br />
Ontwikkeling vermogenspositie<br />
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
46<br />
2006 2007 2008 2009 2010 <strong>2011</strong> 2012 2013 2014 2015 2016<br />
Eigen Vermogen Langlopende schulden<br />
Willen we dit realiseren dan moeten we<br />
vooral sturen op kasstromen met<br />
rentedekking. Om de financiering veilig te<br />
stellen, letten we vooral op de eisen die<br />
het WSW stelt op het gebied van<br />
continuïteit. Het WSW heeft op basis van<br />
de ingediende prognose voor de jaren <strong>2011</strong><br />
tot en met 2015 verklaard dat <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> voldoet aan de eisen<br />
van kredietwaardigheid.<br />
Daarnaast heeft het Centraal Fonds<br />
Volkshuisvesting (CFV) op basis van de<br />
begroting <strong>2011</strong>-2020 <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> in zijn Continuïteitsoordeel <strong>2011</strong><br />
beoordeeld als een A1 corporatie. Het<br />
volkshuisvestelijk vermogen berekend<br />
door het CFV gaat van € 39 miljoen ultimo<br />
2009 naar € 47 miljoen ultimo 2015.<br />
In procenten van het balanstotaal is dit<br />
eind 2009 45,2% en eind 2015 48,3<br />
In relatie tot de door het CFV vastgestelde<br />
risico’s (marktrisico, macro-economisch<br />
risico, operationeel risico) is het vermogen<br />
meer dan voldoende. De ondergrens,<br />
rekening houdend met de risico’s, wordt<br />
de komende jaren begroot op ruim 13%<br />
van het balanstotaal.<br />
Financieringsruimte<br />
Om onze activiteiten te kunnen<br />
financieren wenden we eerst interne<br />
middelen aan en vervolgens maken we<br />
gebruik van leningen die we sluiten op de<br />
onderhandse kapitaalmarkt. Om dit tegen<br />
de meest gunstige voorwaarden te<br />
kunnen doen, maken we gebruik van het<br />
Waarborgfonds Sociale Woningbouw<br />
(WSW). Dit sectorfonds geeft garanties<br />
aan financiers die leningen aan ons<br />
verstrekken. De financier kan hierdoor, als<br />
zich ooit financiële problemen voordoen,<br />
behalve op het eigen vermogen van de<br />
individuele corporatie, een beroep doen<br />
op het vermogen van het WSW.<br />
Voor een lening moet de deelnemer<br />
beschikken over voldoende onderpand.<br />
Daarnaast kijkt het WSW naar het saldo<br />
van inkomsten en uitgaven uit<br />
operationele activiteiten in de komende<br />
jaren. Deze kasstromen moeten<br />
voldoende ruimte bieden om de<br />
rentelasten van de nieuwe leningen te<br />
kunnen betalen. Naast de kasstromen<br />
toetst het WSW of er voldoende<br />
onderpand aanwezig is om een bepaald<br />
faciliteringsvolume toe te kunnen kennen.<br />
De maximale onderpandwaarde is 50% van<br />
de WOZ-waarde van het ingezette<br />
onderpand.
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
Renovatieproject: “Moai Wenjen” te Langweer – uitgevoerd in <strong>2011</strong><br />
WSW heeft op basis van de ingediende<br />
prognose <strong>2011</strong> tot en met 2015 aan <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> een faciliteringsvolume<br />
toegekend van € 6,6 miljoen waarvan € 3,5<br />
miljoen is gebruikt.<br />
Binnen het woningbezit van <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is nog voldoende<br />
financiële ruimte aanwezig die als buffer<br />
dient voor toekomstige investeringen.<br />
Over het algemeen is het zo dat voor<br />
borging van het WSW het onderpand niet<br />
het probleem is, maar de positieve<br />
operationele kasstromen voor de<br />
komende jaren.<br />
Uit de meest recente meerjarenprognose<br />
2012 tot en met 2021 van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> blijkt dat de operationele<br />
kasstromen positief zijn en dus voor WSW<br />
aanleiding zullen zijn om voldoende<br />
faciliteringsvolume blijven toe te kennen.<br />
Ontwikkeling liquiditeiten<br />
Wij bewaken onze liquiditeiten zorgvuldig<br />
door de inkomende en uitgaande<br />
kasstromen te begroten en vervolgens<br />
voortdurend in de gaten te houden of<br />
bijstelling nodig is.<br />
47<br />
Onderscheid wordt gemaakt in:<br />
- de kasstroom uit exploitaties;<br />
- de kasstroom uit nieuwbouw, verkopen<br />
en verbeteringen aan het bestaande<br />
bezit;<br />
- de kasstroom die voortvloeit uit<br />
treasury-activiteiten.<br />
Treasury-activiteiten<br />
Onze financieringsactiviteiten voeren we<br />
uit op basis van een treasury-statuut.<br />
Dit statuut wordt jaarlijks geëvalueerd.<br />
Alle transacties worden vastgelegd op<br />
geautoriseerde transactievoorstellen.<br />
Wij leggen hierover aan de hand van<br />
trimesterrapportages verantwoording af<br />
aan de Raad van Toezicht.<br />
De treasury-commissie wordt gevormd<br />
door de directeur-bestuurder, het hoofd<br />
Financiën Planning en Controle en - indien<br />
gewenst - een externe adviseur.<br />
Beleggingen<br />
Alle aandelen zijn begin <strong>2011</strong> verkocht.<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> belegt niet<br />
meer in producten met een koersrisico.
x € 1 miljoen<br />
8<br />
7<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
Leningenportefeuille<br />
De omvang van de leningenportefeuille<br />
bedraagt ultimo <strong>2011</strong>: € 48,2 miljoen.<br />
Het renterisico blijft , behalve in de jaren<br />
2016 en 2021, onder de WSW norm van<br />
15%. Het gewogen gemiddelde rentepercentage<br />
bedroeg 4,24% (2010: 4,30%)<br />
met een gewogen gemiddelde looptijd<br />
van 11,7 jaar (2010: 12,8 jaar).<br />
In 2010 zijn forwardafspraken voor<br />
rentefixatie gemaakt met betrekking tot<br />
leningen die in 2010 t/m 2012 een<br />
renteconversie ondergaan.<br />
Rentefixatie 3 BNG-leningen <strong>2011</strong><br />
(vastgesteld op 27 augustus 2010):<br />
1) Schuldrestant € 976.558, renteconversie<br />
van 4,93% naar 3,60% tot eindelooptijd 2031;<br />
2) Schuldrestant € 802.643, renteconversie<br />
van 4,97% naar 3,64% tot eindelooptijd 2031;<br />
3) Schuldrestant € 381.492, renteconversie<br />
van 5,25% naar 3,50% tot eindelooptijd 2026.<br />
Rentefixatie BNG-leningen 2012<br />
(vastgesteld op 1 september 2010):<br />
Schuldrestant € 1.622.332, renteconversie<br />
van 4,69% naar 3,79% tot eindelooptijd<br />
2030.<br />
Vervalkalender 2012-2021<br />
48<br />
Daarnaast is in februari <strong>2011</strong> voor de<br />
financiering van nieuwbouwprojecten een<br />
lening van de Waterschapsbank<br />
aangetrokken tegen de volgende condities:<br />
hoofdsom € 3,5 mln, rente 3,20%, looptijd 7<br />
jaar (2018).<br />
In de corporatiesector wordt volop<br />
gewerkt met derivaten. Deze<br />
instrumenten helpen corporaties<br />
ongewenste fluctuaties in de<br />
kapitaalmarktrente en de kasstromen te<br />
beheersen. <strong>Wonen</strong> Zuiwest <strong>Friesland</strong><br />
heeft in 2006 is een tienjarige roll-over van<br />
maximaal € 4 miljoen met een Collar (2%-<br />
5%) van € 2 miljoen tegen 3 maands Euribor<br />
plus 0,04% afgesloten. In <strong>2011</strong> is het<br />
maximale bedrag van € 4 miljoen geleend.<br />
In de grafiek Vervalkalender 2012-2021<br />
wordt aangenomen dat de roll-over in<br />
2016 (afloop tienjarig contract) geheel<br />
wordt afgelost. Het is echter ook mogelijk<br />
eerder en in gedeelten (elke drie<br />
maanden) af te lossen. Naast de Collar<br />
heeft <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> verder<br />
geen derivaten.<br />
In 2021 vervalt de looptijd van een op<br />
1 oktober 2009 aangetrokken lening ad.<br />
€ 4.825.000 tegen een rentepercentage<br />
van 4,89%. De lening kan geheel worden<br />
afgelost of opnieuw worden<br />
geherfinancierd.<br />
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021<br />
Roll-over lening 4 mln Renteconversie<br />
Herfinanciering Roll-over lening Rente gefixeerd<br />
Herfinanciering 15% risicogrens (WSW)<br />
10% risicogrens (WZWF)
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
Renterisico (excl. aan te trekken nieuwe leningen)<br />
Jaartal<br />
Renteconversie<br />
(x € 1 mln.)<br />
49<br />
Herfinanciering<br />
(x € 1 mln.)<br />
Renteconversie &<br />
herfinanciering<br />
Roll-over lening<br />
(x € 1 mln.)<br />
% van het<br />
totaal<br />
2012 - 0,47 2,00 5,30%<br />
2013 1,16 0,83 2,00 8,89%<br />
2014 1,39 1,18 2,00 10,67%<br />
2015 0,42 - 2,00 5,75%<br />
2016 1,96 - 4,00 15,98%<br />
2017 0,88 - - 2,42%<br />
2018 - 3,50 - 10,93%<br />
2019 - - - -<br />
2020 2,77 - - 9,13%<br />
2021 0,81 4,83 - 22,81%<br />
Renterisico<br />
Als de opbrengsten uit de verkoop van<br />
huurwoningen hoger zijn dan begroot,<br />
dan heeft dit uiteraard invloed op de<br />
renterisico’s.<br />
De opbrengsten worden aangewend voor<br />
interne financiering waardoor we minder<br />
hoeven te lenen. Via ons treasury-beleid<br />
nemen we maatregelen om toekomstige<br />
risico’s zoveel mogelijk te beperken.<br />
De rentedekkingsgraad varieert van 1,8 in<br />
2012 tot 2,3 in 2016.<br />
Waarde bezit<br />
Bij de berekening van de bedrijfswaarde<br />
hanteren we de in ons strategisch<br />
voorraadbeleid bepaalde parameters voor<br />
de aanpassing van huur, onderhoud en<br />
inflatie. De bedrijfswaarde, inclusief<br />
rentabiliteitswaardecorrectie (RWcorrectie)<br />
van onze woningen en<br />
woongebouwen, bedroeg ultimo <strong>2011</strong><br />
€ 83,9 miljoen (2010: € 82,6 miljoen).<br />
De RW-correctie bedroeg eind <strong>2011</strong><br />
€ 3,9 miljoen (2010: € 3,9 miljoen). De RWcorrectie<br />
is het positieve verschil tussen<br />
de normrente en de werkelijke,<br />
gemiddelde vermogenskostenvoet<br />
berekend over de resterende looptijd van<br />
de leningen.<br />
Bij de bepaling van de bedrijfswaarde<br />
hanteren we de volgende parameters:<br />
- huurstijging 2,00%<br />
- huurderving 1,00%<br />
- onderhoudskosten 1 e jaar € 1.500<br />
- stijging onderhoudskosten 3,00%<br />
- overige variabele lasten 1 e jaar € 945<br />
- stijging van de overige variabele<br />
lasten 3,00%<br />
- disconteringsrente 5,25%<br />
- levensduur maximaal 50 jaar<br />
Van de projecten uitgevoerd voor <strong>2011</strong><br />
wordt alleen voor de jaarlijkse toetsing<br />
tussen de bedrijfswaarde en de<br />
waardering tegen historische kostprijs de<br />
bedrijfswaarde verhoogd met een<br />
restwaarde van de grond van € 5.000.<br />
Bij de bepaling van de bedrijfswaarde is<br />
geen rekening gehouden met<br />
toekomstige verkoopopbrengsten.<br />
De uitkomsten van deze toetsing zorgde<br />
niet voor een afwaardering van het<br />
materiële vaste activa.
Ontwikkeling jaarresultaat<br />
Jaarresultaat<br />
Ons enkelvoudig jaarresultaat over <strong>2011</strong><br />
bedroeg € 110.000 voor belastingen.<br />
Begroot was € 297.000 negatief.<br />
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
Het gerealiseerde jaarresultaat voor<br />
belastingen over <strong>2011</strong> wijkt op de volgende<br />
punten af van het begrote resultaat voor<br />
belastingen over <strong>2011</strong>:<br />
X € 1.000 <strong>2011</strong><br />
Hogere huren en vergoedingen 200<br />
Hoger resultaat verkoop woningen 500<br />
Hogere overige opbrengsten 100<br />
Hogere afschrijvingen - 1.000<br />
Lagere onrendabele investeringen 400<br />
Lagere personeelskosten 100<br />
Hogere onderhoudskosten - 400<br />
Lagere overige bedrijfslasten 100<br />
Hoger renteresultaat 400<br />
Totaal 400<br />
Onrendabele investeringen<br />
Het jaarresultaat wordt in grote mate<br />
beïnvloed door het vroegtijdig afboeken<br />
van onrendabele investeringen op<br />
(vervangende) nieuwbouwprojecten.<br />
In <strong>2011</strong> bedroeg dit een positieve correctie<br />
van € 186.000 op in eerdere jaren reeds<br />
genomen onrendabele investeringen. De<br />
onrendabele top is de resultante van de<br />
voortbrengingskosten en de lagere<br />
bedrijfswaarde (terugverdiencapaciteit).<br />
De onrendabele investeringen hebben<br />
betrekking op:<br />
X € 1.000 <strong>2011</strong><br />
33 app., St. Nicolaasga (locatie De Takomst) 18<br />
13 app., Balk (locatie oude Golfbaan) -86<br />
24 woningen, Balk (locatie Groenewal) 101<br />
4 woningen, Balk (locatie Boslust) -289<br />
4 woningen Jhr. Van Eysingastraat 56<br />
3 woningen, St. Nicolaasga (locatie Boskranne) 14<br />
Totaal onrendabele investeringen -186<br />
50<br />
Meerjarenperspectief<br />
De invoering van de vennootschapsbelasting<br />
heeft ons genoodzaakt de<br />
prognose van de investeringen in nieuwe<br />
huurwoningen aan te passen om<br />
zodoende de bedrijfscontinuïteit te<br />
kunnen blijven waarborgen.<br />
Hierbij hebben we de volgende<br />
uitgangspunten gehanteerd:<br />
- huurstijging van 2,0%;<br />
- huurderving van 1,0%;<br />
- lastenstijging voor onderhoud van 3,0%<br />
en voor de overige variabele lasten 3,0%;<br />
- het verkopen van 30 woningen tot en<br />
met 2016;<br />
- de bouw van 80 huurwoningen en 16<br />
koopwoningen tot en met 2016;<br />
- het slopen van 23 woningen tot en met<br />
2016.
Exploitatiebegroting<br />
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
51<br />
x € 1.000 2012 2013 2014 2015 2016<br />
Bedrijfsopbrengsten<br />
Huren 10.987 11.313 11.570 11.887 12.161<br />
Vergoedingen 274 281 288 295 302<br />
Overheidsbijdragen - - - - -<br />
Verkoop woningen 1.093 500 416 397 447<br />
Overige bedrijfsopbrengsten 233 144 148 151 155<br />
Som der bedrijfsopbrengsten 12.587 12.238 12.422 12.730 13.065<br />
Bedrijfslasten<br />
Afschrijvingen 2.635 2.591 2.567 2.586 2.566<br />
Waardeverandering MVA 868 1.603 599 418 475<br />
Personeelslasten 1.689 1.739 1.791 1.845 1.901<br />
Lasten onderhoud 4.144 4.282 4.330 4.410 3.836<br />
Overige bedrijfslasten 1.865 1.678 1.729 1.833 1.849<br />
Som der bedrijfslasten 11.201 11.893 11.016 11.092 10.627<br />
Exploitatieresultaat 1.386 345 1.406 1.638 2.438<br />
Rentebaten 286 125 77 47 69<br />
Opbrengst FVA 75 75 75 75 75<br />
Rentelasten 1.999 1.908 1.818 1.824 1.758<br />
Resultaat voor belastingen -252 -1.363 -260 -64 824<br />
Belasting - - 668 676 971<br />
Jaarresultaat na belastingen -252 -1.363 -928 -740 -147<br />
Zonnepanelen in <strong>2011</strong> geplaatst op het dak van appartementencomplex “de Stip” te Balk
Kasstroomoverzicht<br />
Kasstromen<br />
(x € 1.000)<br />
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
52<br />
Ontwikkeling (enkelvoudige) balansposten<br />
x € 1.000<br />
<strong>2011</strong><br />
2012<br />
2013<br />
2014<br />
2015<br />
2016<br />
Eigen vermogen 17.501 18.010 16.647 15.719 14.979 14.832<br />
Voorziening nieuwbouw - 845 1.595 896 461 475<br />
Langlopende schulden 48.174 46.722 44.868 43.761 43.808 41.070<br />
Materiële activa 59.191 59.985 58.747 58.561 57.427 55.665<br />
Financiële activa 1.600 1.577 1.560 1.543 1.526 1.509<br />
Financiële kengetallen<br />
<strong>2011</strong><br />
<strong>2011</strong><br />
2012<br />
2013<br />
2014<br />
2015<br />
2016<br />
Solvabiliteit (%) 25,6 26,4 25,4 25,0 24,3 25.2<br />
Rentabiliteit TV (%) 3,1 2,6 0,8 1,4 1,8 2,7<br />
Rentabiliteit EV (%) 0,7 -1,4 -8,2 -5,9 -4,9 -1,0<br />
Current ratio 3,6 2,6 2,1 1,1 1,1 0,7<br />
Intrest dekkingsratio 1,7 1,8 2,1 1,9 2,0 2,3<br />
Accountants- en advieskosten<br />
Op grond van het nieuw in werking<br />
getreden artikel BW 2:382a doen wij<br />
opgave van de kosten inzake onderzoek<br />
jaarrekening, honoraria<br />
controleopdrachten, honoraria<br />
adviesdienst op fiscaal terrein en<br />
honoraria voor niet-controlediensten,<br />
uitgevoerd door onze accountant BDO.<br />
2012<br />
2013<br />
2014<br />
2015<br />
2016<br />
Operationele activiteiten 3.354 3.726 4.059 3.510 3.590 4.082<br />
Investeringsactiviteiten -1.402 -963 -1.704 -3.262 -1.909 -816<br />
Financieringsactiviteiten 358 -3.302 -3.613 -2.821 -1.651 -4.344<br />
Mutatie geldmiddelen -2.310 -539 -1.258 -2.573 30 -1.078<br />
Specificatie kosten BDO <strong>2011</strong> 2010<br />
Controlekosten jaarrekening € 24.827 € 25.149<br />
Andere controleopdrachten € - € -<br />
Andere niet-controle diensten € 36.543 € 13.505<br />
Totaal kosten BDO € 61.370 € 38.654<br />
Belastingplicht woningcorporaties<br />
Over de jaren 2006 en 2007 waren<br />
woningcorporaties alleen<br />
(vennootschaps) belastingplichtig over<br />
commerciële activiteiten. In de praktijk<br />
betekende dit dat er slechts belasting<br />
verschuldigd was over projectontwikkelingsactiviteiten<br />
en over diensten<br />
verricht voor derden. Deze afspraken<br />
waren met de belastingdienst<br />
overeengekomen en vastgelegd in de<br />
Vaststellingsovereenkomst Belastingplicht<br />
Woningcorporaties (VSO I).<br />
Deze overeenkomst is echter door de<br />
Belastingdienst eenzijdig opgezegd en<br />
met ingang van 1 januari 2008 zijn<br />
woningcorporaties integraal<br />
belastingplichtig voor de<br />
vennootschapsbelasting.
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
Inmiddels is een nieuwe overeenkomst<br />
tussen de sector en de Belastingdienst<br />
opgesteld. Hierin zijn sectorbrede<br />
afspraken vastgelegd. In de jaarrekening<br />
2008 is voor het eerst de fiscale positie<br />
vastgelegd. Dit betekent dat in de balans<br />
de verschuldigde vennootschapsbelasting<br />
over de jaren 2006 tot en met <strong>2011</strong> is<br />
opgenomen. De betaalde voorlopige<br />
aanslagen zijn hierin verrekend.<br />
De geschatte vennootschapsbelasting<br />
over <strong>2011</strong> is via de post Belastingen uit de<br />
gewone bedrijfsuitoefening ten laste van<br />
het resultaat gebracht. De definitieve<br />
aangifte over 2009 is in <strong>2011</strong> ingediend. De<br />
definitieve aangifte over 2010 wordt in<br />
2012 ingediend.<br />
Interne beheersing risico’s<br />
Woningcorporaties hebben te maken met<br />
grote geldbewegingen. Er komt een<br />
constante kasstroom aan geld binnen en<br />
een grote kasstroom aan geld verlaat ook<br />
weer de organisatie. Dit vergt een goede<br />
beheersing van de kasstromen. Als<br />
maatschappelijk ondernemer heeft<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> hiervoor<br />
permanent aandacht.<br />
Binnen <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is een<br />
planning- en controlcyclus opgezet. Deze<br />
cyclus begint met de begroting en de<br />
meerjarenbegroting. Deze worden<br />
getoetst aan voorgaande begrotingen.<br />
Vervolgens worden gedurende het jaar de<br />
behaalde resultaten maandelijks<br />
gerapporteerd en per trimester worden<br />
prognoses opgesteld om de begroting te<br />
volgen.<br />
53<br />
Daarnaast worden gedurende het jaar<br />
interne controles uitgevoerd op de<br />
bestaande en de nieuw opgezette<br />
procedures. Over de uitgevoerde<br />
controles wordt gerapporteerd aan het<br />
management.<br />
Voor het afbakenen van de financiële<br />
risico’s wordt gewerkt met een actueel<br />
treasury-statuut. Hierin zijn regels<br />
beschreven waaraan het beheer van de<br />
leningenportefeuille moet voldoen en<br />
onder welke voorwaarden middelen<br />
belegd kunnen worden.<br />
Het stelsel van de administratieve<br />
organisatorische maatregelen, het<br />
treasury-statuut en de daarbij horende<br />
interne controles zijn de basis voor een<br />
goede interne beheersing van risico’s<br />
binnen <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>.<br />
Verbindingen<br />
Vervangende nieuwbouwproject: Jhr. Van Eysingastraat te St. Nicolaasga<br />
Stichting Exploitatie Kantoorpand<br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> huurt haar<br />
bedrijfspand (Eigen Haard 3 in Balk) van<br />
Stichting Exploitatie Kantoorpand<br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>. Door <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> is een lening verstrekt aan de<br />
stichting ter grootte van € 1.361.341. De te<br />
betalen rente over deze lening (€ 74.874)<br />
wordt jaarlijks verrekend met de te<br />
ontvangen huur (€ 137.040).
Hoofdstuk 10 Financieel beleid en beheer<br />
Renovatieproject: Bascohof in Workum – uitgevoerd in <strong>2011</strong><br />
Daarnaast is een rentevergoeding<br />
verstrekt over de tegoeden op de<br />
rekening courant (renteopbrengst <strong>2011</strong>:<br />
€ 29.874). <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is de<br />
enige huurder van het pand. In artikel 3 lid<br />
2 van de statuten van Stichting Exploitatie<br />
Kantoorpand <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> is<br />
opgenomen dat de bestuursleden<br />
eveneens lid moeten zijn van het bestuur<br />
of van de Raad van Toezicht van <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>. Financiële risico’s zijn<br />
dan ook nauwelijks aanwezig.<br />
Als verbonden partij aan <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong> zijn de jaarcijfers van de Stichting<br />
Exploitatie Kantoorpand geconsolideerd<br />
met de jaarcijfers van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong><br />
<strong>Friesland</strong>. Per 31-12-<strong>2011</strong> was het eigen<br />
vermogen van Stichting Exploitatie<br />
Kantoorpand € 210.027 negatief<br />
(2010: -/- € 238.789) en het resultaat<br />
€ 28.762 positief (2010: € 24.328).<br />
Huistest B.V.<br />
Op 4 december 2008 is Huistest B.V.<br />
(KvK 01140809) opgericht met de<br />
volgende aandeelhouders:<br />
- Stichting Friese Greiden Groep in<br />
Bolsward (33,33%);<br />
- Stichting <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
in Balk (33,33%);<br />
- Mintje Margaretha Koot in<br />
Nijemirdum (33,33%).<br />
In het bij de oprichting geplaatste kapitaal<br />
van € 18.000 wordt door elke aandeelhouder<br />
voor € 6.000 deelgenomen. Het<br />
maatschappelijk kapitaal bedraagt<br />
€ 90.000. Als bestuurder is benoemd<br />
mevrouw M.M. Koot.<br />
54<br />
Het doel van de vennootschap is het<br />
ontwikkelen en exploiteren van de<br />
softwareapplicatie Huistest. Deze<br />
applicatie bevordert het zelfstandig<br />
wonen van senioren. Het vermogen per<br />
31-12-<strong>2011</strong> van Huistest B.V. bedroeg<br />
€ 51.600 en het resultaat over <strong>2011</strong> na<br />
belastingen € 1.750 negatief.<br />
In februari 2012 zijn de aandelen in<br />
Huistest BV van de Friese Greiden en<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> verkocht aan<br />
Koot voor een totaal bedrag van € 6.000.<br />
Benchmark<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> vergelijkt haar<br />
financiële prestaties aan de hand van de<br />
benchmark ‘Corporatie in Perspectief’<br />
(CFV) en de benchmark ‘BDO<br />
Bedrijfsvergelijking van 9 Friese<br />
corporaties’. Corporatie in Perspectief<br />
geeft weer hoe de volkshuisvestelijke en<br />
financiële kengetallen van een corporatie<br />
zich verhouden tot die van collegacorporaties,<br />
zowel regionaal als landelijk.<br />
Deze bedrijfsvergelijking is samengesteld<br />
op basis van gegevens die door alle<br />
corporaties bij het Centraal Fonds<br />
Volkshuisvesting zijn aangeleverd in het<br />
kader van het toezicht. Mede op basis van<br />
deze gegevens oordeelt de minister van<br />
<strong>Wonen</strong>, Wijken en Integratie (WWI) over<br />
de prestaties van corporaties. Dit oordeel<br />
is openbaar beschikbaar. Uit zowel de CFV<br />
benchmark als de BDO benchmark blijkt<br />
dat <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> goed<br />
scoort op ondermeer de thema’s zoals<br />
verhuurprestaties, kwaliteit van het bezit<br />
en financiële positie en perspectief.
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2011</strong> Jaarrekening<br />
55<br />
Jaarrekening<br />
Hoofdstuk 11 -<br />
Geconsolideerde<br />
jaarrekening <strong>2011</strong><br />
Balans (na winstbestemming) per 31-12-<strong>2011</strong><br />
Winst- en Verliesrekening <strong>2011</strong><br />
Kasstromenoverzicht<br />
Waarderingsgrondslagen balans<br />
Resultaatbepaling W&V rekening<br />
Toelichting op de balans en W&V rekening<br />
Kengetallen<br />
Woningbestand<br />
Hoofdstuk 12 -<br />
Enkelvoudige<br />
jaarrekening <strong>2011</strong><br />
Balans (na winstbestemming) per 31-12-<strong>2011</strong><br />
Winst- en Verliesrekening <strong>2011</strong><br />
Toelichting op de balans en W&V rekening<br />
Hoofdstuk 13 -<br />
Overige gegevens<br />
Winstbestemming<br />
Goedkeuring jaarverslag<br />
Accountantsverklaring
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Geconsolideerde balans (na winstbestemming)<br />
Activa<br />
Vaste activa<br />
56<br />
31-12-11<br />
(x €1.000)<br />
31-12-10<br />
(x €1.000)<br />
Materiële vaste activa<br />
Onroerende zaken in exploitatie 58.583 59.602<br />
Onroerende zaken in ontwikkeling 230 1.059<br />
Onroerende en roerende zaken t.d.v. de expl. 867 721<br />
Totaal materiële vaste activa 59.680 61.382<br />
Financiële vaste activa<br />
Deelnemingen 6 6<br />
Latente belastingvordering 233 250<br />
Effecten - 159<br />
Overige vorderingen - -<br />
Totaal financiële vaste activa 239 415<br />
Totaal vaste activa 59.919 61.797<br />
Vlottende activa<br />
Voorraden 304 309<br />
Onderhanden projecten 192 705<br />
Vorderingen<br />
Huurdebiteuren 44 38<br />
Gemeenten 27 13<br />
Overige vorderingen 340 169<br />
Belastingen 588 424<br />
Overlopende activa 81 86<br />
Totaal vorderingen 1.080 730<br />
Liquide middelen 6.124 3.811<br />
Totaal vlottende activa 7.700 5.555<br />
Totaal activa 67.619 67.352
Passiva<br />
Eigen vermogen<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
57<br />
31-12-11<br />
(x €1.000)<br />
31-12-10<br />
(x €1.000)<br />
Kapitaal - -<br />
Overige reserves 17.291 17.169<br />
Totaal eigen vermogen 17.291 17.169<br />
Voorzieningen<br />
Voorziening nieuwbouw - 812<br />
Totaal voorzieningen - 812<br />
Lang lopende schulden<br />
Leningen overheid 370 380<br />
Leningen kredietinstellingen 47.804 45.752<br />
Totaal langlopende schulden 48.174 46.132<br />
Kort lopende schulden<br />
Schulden aan leveranciers 633 528<br />
Gemeenten 54 13<br />
Belastingen/premies sociale verzekering 280 1.188<br />
Overige schulden 88 26<br />
Overlopende passiva 1.099 1.484<br />
Totaal kortlopende schulden 2.154 3.239<br />
Totaal passiva 67.619 67.352
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening<br />
Bedrijfsopbrengsten<br />
58<br />
Realisatie<br />
<strong>2011</strong><br />
Realisatie<br />
2010<br />
(x €1.000) (x €1.000)<br />
Huuropbrengsten 10.990 10.603<br />
Opbrengst servicecontracten 278 235<br />
Overheidsbijdragen 87 31<br />
Resultaat verkoop woningen 958 1.381<br />
Overige bedrijfsopbrengsten 266 405<br />
Som der bedrijfsopbrengsten 12.579 12.655<br />
Bedrijfslasten<br />
Afschrijving op m.v.a. 2.507 1.403<br />
Overige waardeveranderingen m.v.a. -186 -2.703<br />
Lonen en salarissen 1.193 1.149<br />
Sociale lasten 169 158<br />
Pensioenlasten 209 209<br />
Onderhoudslasten 4.886 2.530<br />
Lasten servicecontracten 310 260<br />
Overige bedrijfslasten 1.666 1.436<br />
Som der bedrijfslasten 10.754 4.442<br />
Bedrijfsresultaat 1.825 8.213<br />
Financiële baten en lasten<br />
Rentebaten 284 321<br />
Opbrengsten f.v.a. en effecten -2 35<br />
Rentelasten 1.968 1.957<br />
Jaarresultaat voor belastingen 139 6.612<br />
Vennootschapsbelasting<br />
Jaarresultaat na belastingen<br />
Jaarresultaat na belastingen<br />
excl. opbrengst verkoop woningen/<br />
overige waardeverandering m.v.a.<br />
17<br />
122<br />
-50<br />
6.662<br />
-1.022 2.578
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Kasstroomoverzicht (geconsolideerd) (x € 1.000)<br />
Kasstroom operationele activiteiten<br />
Bedrijfsresultaat 122<br />
Aanpassingen voor:<br />
- Afschrijvingen op mat vaste activa 2.508<br />
- Mutatie voorziening onrendabele top -186<br />
- Waardeveranderingen -812<br />
Veranderingen in werkkapitaal:<br />
- Onderhanden werk 513<br />
- Voorraden 5<br />
- Vorderingen -350<br />
- Kortlopende schulden -1.085<br />
Kasstroom investeringsactiviteiten<br />
59<br />
1.510<br />
-917<br />
Investeringen in mat vaste activa -721<br />
Desinvesteringen mat vaste activa 101<br />
Mutatie financiële vaste activa 176<br />
Kasstroom financieringsactiviteiten<br />
Ontvangen langlopende schulden 3.500<br />
Aflossingen langlopende schulden -1.458<br />
715<br />
-444<br />
2.042<br />
Mutatie geldmiddelen 2.313
Waarderingsgrondslagen<br />
Grondslagen voor waardering van<br />
activa en passiva<br />
Algemeen<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Regelgeving<br />
De jaarrekening is opgesteld in<br />
overeenstemming met algemeen in<br />
Nederland aanvaardbare grondslagen voor<br />
financiële verslaggeving zoals hierna<br />
vermeld. Dit betekent dat de jaarrekening is<br />
opgesteld in overeenstemming met de<br />
daartoe geldende bepalingen volgens titel 9<br />
BW 2 en de Richtlijnen voor de<br />
<strong>Jaarverslag</strong>geving.<br />
Voor de indeling en presentatie van de in<br />
deze jaarrekening opgenomen gegevens is<br />
gekozen voor het model voor de balans en<br />
winst en verliesrekening zoals genoemd in<br />
bijlage 1 van de RJ 645.<br />
De waarde van de grond wordt vanaf 1<br />
januari 2010 geactiveerd tegen historische<br />
kostprijs. Hierop wordt niet afgeschreven en<br />
zal er niet worden geïndexeerd.<br />
De overige gehanteerde grondslagen van<br />
waardering en resultaatbepaling zijn niet<br />
gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar.<br />
Schattingswijziging<br />
Conform de nieuwe richtlijnen van de RJ 645<br />
wordt m.i.v. het boekjaar <strong>2011</strong> lineair<br />
afgeschreven i.p.v. annuïtair. Dit resulteert in<br />
een hogere afschrijvingslast van ca. € 1 mln.<br />
Project verkoop: Hoanekamp te Langweer<br />
60<br />
Activiteiten<br />
De activiteiten van Stichting <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong>, statutair gevestigd te<br />
Balk, bestaan voornamelijk uit het<br />
verhuren, repareren en bouwen van<br />
woningen.<br />
Jaarrekening<br />
De waardering van activa en passiva en de<br />
bepaling van het resultaat berusten op de<br />
grondslag van verkrijgings- of<br />
vervaardigingprijs of nominale waarde,<br />
tenzij anders vermeld. De baten<br />
verantwoorden we in het jaar van realisatie.<br />
Lasten worden opgenomen in het jaar<br />
waarin zij voorzienbaar zijn.<br />
Grondslagen voor consolidatie<br />
De jaarrekening is geconsolideerd<br />
weergegeven. Dit houdt in dat de jaarcijfers<br />
met de verbonden Stichting Exploitatie<br />
kantoorpand <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
opgenomen is in deze jaarrekening.<br />
Aangegane verplichtingen<br />
Als gevolg van wijziging van RJ 252 is het<br />
niet langer toegestaan aangegane<br />
verplichtingen inzake nieuwbouwprojecten<br />
te verwerken op de balans. Met ingang van<br />
het boekjaar 2007 worden de door de<br />
corporatie aangegane (restant)<br />
verplichtingen vermeld onder de niet uit de<br />
balans blijkende verplichtingen.
Materiële vaste activa<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Onroerende zaken in exploitatie<br />
De grond wordt gewaardeerd tegen<br />
historische kostprijs. De woningen met de<br />
daarbij behorende installaties, garages en<br />
aanpassingen zijn gewaardeerd tegen<br />
historische kostprijs dan wel lagere<br />
bedrijfswaarde, verminderd met de daarop<br />
toegepaste afschrijvingen bepaald op basis<br />
van de verwachte economische levensduur.<br />
De groepering van de onroerende zaken in<br />
exploitatie sluit aan bij het interne beleid en<br />
de bedrijfsvoering. De complexindeling is<br />
gebaseerd op de projecten die in enig jaar<br />
voor exploitatie (gelijktijdig) gereed komen.<br />
Elk project wordt gedefinieerd als een<br />
afzonderlijk complex (kasstroomgenererende<br />
eenheid). Er worden geen<br />
activa van verschillende projecten<br />
samengevoegd.<br />
Ultimo <strong>2011</strong> is bij toetsing van de<br />
bedrijfswaarde aan de boekwaarde geen<br />
sprake van structureel lagere bedrijfswaarde.<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> houdt bij<br />
de bedrijfswaarde rekening met een<br />
restwaarde van de grond van € 5.000 per<br />
verhuureenheid (kavelprijs € 25.000 minus<br />
€ 20.000 sloopkosten). Bij complexen in de<br />
exploitatie na 2010 is de werkelijke<br />
grondwaarde geactiveerd.<br />
De afschrijvingen zijn berekend volgens het<br />
lineaire systeem.<br />
Op nieuwbouwwoningen die gedurende het<br />
verslagjaar in exploitatie komen, wordt in<br />
het daarop volgende boekjaar voor het eerst<br />
afgeschreven. De investeringen in<br />
nieuwbouwwoningen worden geactiveerd<br />
op bedrijfswaarde waarbij de volgende<br />
parameters worden gehanteerd:<br />
Parameters<br />
(Vervangende)<br />
bedrijfswaarde<br />
nieuwbouw<br />
Huurprijs € 520<br />
Huurstijging 2,00%<br />
Huurderving 1,00%<br />
Discontering 5,25%<br />
Stijging variabele lasten 3,00%<br />
Stijging onderhoud 3,00%<br />
Onderhoudslasten p/won € 1.500<br />
Overige lasten p/won € 945<br />
Levensduur in jaren 50 jaar<br />
61<br />
Nieuwbouw Nij Marienacker te Workum – opgeleverd in 2007<br />
Het zorgcentrum Nij Mariënacker te<br />
Workum is gewaardeerd op het<br />
investeringsbedrag waarvoor het College<br />
Bouw Ziekenhuisvoorzieningen een<br />
beschikking heeft afgegeven aan de<br />
huurster, Zorggroep Tellens. Het gehele<br />
complex wordt m.i.v. 1 januari 2008 lineair<br />
afgeschreven over 35 jaar. Hierbij is<br />
aansluiting gezocht bij de afschrijvingsmethodiek<br />
die het College Bouw<br />
Ziekenhuisvoorzieningen hanteert.<br />
Op woningen die gedurende het verslagjaar<br />
uit de exploitatie gaan wegens verkoop of<br />
afbraak, wordt in het betreffende boekjaar<br />
niet meer afgeschreven.<br />
Onroerende zaken in ontwikkeling<br />
De onroerende zaken in ontwikkeling zijn<br />
gewaardeerd tegen de tot en met<br />
balansdatum bestede bedragen. Deze<br />
bestede bedragen zijn verminderd met het<br />
reeds voorziene onrendabele deel per te<br />
realiseren project.
Wagenpark <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong><br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Onroerende en roerende zaken ten dienste<br />
van de exploitatie<br />
Deze activa zijn gewaardeerd tegen<br />
aanschafwaarde verminderd met<br />
afschrijvingen bepaald op basis van de<br />
verwachte economische levensduur. De<br />
afschrijvingen zijn gebaseerd op het lineaire<br />
systeem. Het bedrijfspand in Workum volgt<br />
nog het annuïtaire systeem.<br />
Financiële vaste activa<br />
Deelnemingen<br />
De deelnemingen (aandelenkapitaal) zijn<br />
gewaardeerd tegen nominale waarde.<br />
Effecten<br />
Hieronder zijn begrepen aandelen en<br />
"reverse convertible" obligaties welke zijn<br />
aangekocht ter belegging voor langere<br />
termijn. Deze effecten zijn gewaardeerd<br />
tegen verkrijgingprijs, dan wel lagere<br />
beurswaarde per balansdatum.<br />
Overige vorderingen<br />
De vorderingen zijn gewaardeerd tegen<br />
nominale waarde.<br />
Vlottende activa<br />
Voorraden<br />
De voorraden zijn gewaardeerd tegen de<br />
laatst betaalde inkoopprijzen. Tevens wordt<br />
rekening gehouden met incourantheid.<br />
Onderhanden projecten<br />
De onroerende zaken in ontwikkeling zijn<br />
gewaardeerd tegen de tot en met<br />
balansdatum bestede bedragen, inclusief de<br />
te verwachten winst.<br />
62<br />
Vorderingen<br />
De vorderingen zijn gewaardeerd tegen<br />
nominale waarde.<br />
Liquide middelen<br />
Liquide middelen bestaan uit kas,<br />
banktegoeden en deposito’s met een<br />
looptijd korter dan twaalf maanden.<br />
Voorzieningen<br />
Voorziening nieuwbouw<br />
De voorziening nieuwbouw betreft het<br />
bedrag aan genomen onrendabele toppen<br />
onder aftrek van de werkelijk bestede<br />
bedragen per nieuwbouwproject.<br />
Pensioenvoorzieningen<br />
De pensioenregeling is ondergebracht bij<br />
Stichting Pensioenfonds voor de<br />
Woningcorporaties (SPW) en is naar haar<br />
aard een toegezegde pensioenregeling.<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft in het geval<br />
van een tekort bij SPW geen verplichting tot<br />
het voldoen van aanvullende bijdragen<br />
anders dan hogere toekomstige premies.<br />
Lang en kortlopende schulden<br />
De geldleningen zijn opgenomen tegen<br />
nominale waarden. De leningen worden<br />
afgelost op basis van een vooraf<br />
overeengekomen aflossingsschema.<br />
Kortlopende schulden<br />
De posten zijn gewaardeerd tegen nominale<br />
waarde.
Grondslagen voor bepaling van het<br />
resultaat<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Algemeen<br />
Het resultaat wordt bepaald met inachtneming<br />
van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen.<br />
Baten en lasten worden<br />
verantwoord in het jaar waarin zij zijn<br />
gerealiseerd.<br />
Huren<br />
De jaarlijkse huurverhoging is van<br />
overheidswege gebonden aan een maximum.<br />
Voor het verslagjaar 2010 bedroeg dit<br />
huursompercentage 1,2% (2009: 2,5%).<br />
Overheidsbijdragen<br />
Voor de te vorderen BWSH-bijdragen is geen<br />
egalisatierekening gevormd. De jaarlijkse<br />
bijdrage wordt verantwoord als exploitatieopbrengst<br />
in het jaar waarop deze betrekking<br />
heeft.<br />
Resultaat verkoop woningen<br />
Hier worden de opbrengsten verantwoord van<br />
de verkochte woningen onder aftrek van de<br />
boekwaarde, verhuiskostenpremie en overige<br />
verkoopkosten.<br />
Lasten onderhoud<br />
De lasten onderhoud betreffen de werkelijke<br />
kosten inzake materiaalverbruik en<br />
werkzaamheden uitgevoerd door derden. De<br />
kosten m.b.t. het eigen werkapparaat zijn<br />
verantwoord onder de personeelskosten en<br />
overige bedrijfslasten.<br />
Nieuwbouwproject: “Groenewal” te Balk<br />
63<br />
Overige bedrijfslasten<br />
Hieronder worden de overige kosten<br />
verantwoord die zijn gemaakt in het kader van<br />
de gewone bedrijfsvoering zoals huisvestingskosten,<br />
bestuurskosten, algemene kosten,<br />
overige personeelskosten, belastingen,<br />
verzekeringen etc..<br />
Rentebaten/opbrengsten f.v.a en effecten<br />
Hieronder is verantwoord de (te) ontvangen<br />
rente. De rente op beleggingen aangewend<br />
voor langere termijn wordt verantwoord onder<br />
"opbrengsten financiële vaste activa en<br />
effecten".<br />
Rentelasten<br />
De rentelasten hebben voornamelijk<br />
betrekking op de rente op de langlopende<br />
leningen.<br />
Belastingen<br />
Woningcorporaties zijn met ingang van het jaar<br />
2008 integraal belastingplichtig voor de<br />
vennootschapsbelasting. De regels voor<br />
woningcorporaties zijn uitgewerkt in een<br />
vaststellingsovereenkomst (VSO2).<br />
In de nieuwe RJ 645 richtlijnen is de verwerking<br />
van belastingen in de jaarrekening van de<br />
woningcorporaties verder uitgewerkt.<br />
In de basis zijn de regels zoals omschreven in<br />
RJ 272 ‘Belastingen naar de winst’ ook voor<br />
woningcorporaties van toepassing.<br />
In RJ 272.306 is geregeld dat voor alle<br />
verrekenbare tijdelijke verschillen tussen de<br />
fiscale en commerciële waardering een latente<br />
belastingpost dient te worden gevormd tot het<br />
bedrag dat het waarschijnlijk is dat er fiscale<br />
winst beschikbaar zal zijn voor verrekening.
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
De waardering van latente belastingverplichtingen<br />
en latente belastingvorderingen<br />
is gebaseerd op de fiscale<br />
gevolgen van de per balansdatum<br />
voorgenomen wijze van realisatie of<br />
afwikkeling van de activa, voorzieningen,<br />
schulden of overlopende passiva. De<br />
voorgenomen wijze van realisatie of<br />
afwikkeling is gebaseerd op het strategisch<br />
voorraadbeleid. De horizon voor toetsing<br />
bedraagt derhalve een periode tussen de 5<br />
tot maximaal 10 jaren.<br />
De berekening van de latente<br />
belastingvorderingen en -verplichtingen<br />
geschiedt tegen het gemiddelde wettelijke<br />
belastingtarief. In hoeverre in de komende<br />
jaren sprake zal zijn van fiscale winsten is op<br />
dit moment onzeker, ook gezien de<br />
onzekerheid ten aanzien van waardering<br />
onroerend goed. Gelet op deze onzekerheid<br />
zijn in <strong>2011</strong> geen nieuwe latenties in de<br />
jaarrekening opgenomen.<br />
Latente belastingvorderingen zijn<br />
opgenomen onder de financiële vaste activa<br />
indien de verwachte looptijd > 1 jaar.<br />
Nieuwbouw Westerbuorren te Balk – opgeleverd in <strong>2011</strong><br />
64<br />
Ten aanzien van de acute belastinglast en<br />
belastinglatenties in de jaarrekening zijn<br />
een aantal standpunten ingenomen die<br />
eerst bij afwerking van de aangiften over de<br />
verslagjaren door de fiscus zullen worden<br />
getoetst. Dientengevolge kan de fiscale last<br />
over <strong>2011</strong> en voorgaande jaren nog<br />
wijzigingen ondergaan.<br />
Kasstroomoverzicht<br />
Het kasstroomoverzicht is opgesteld in<br />
overeenstemming met de indirecte<br />
methode zoals opgenomen in RJ 360. Bij<br />
deze methode wordt het nettoresultaat<br />
aangepast voor de posten van de winst- en<br />
verliesrekening die geen invloed hebben op<br />
de ontvangsten en uitgaven in het<br />
verslagjaar, mutaties in de balansposten en<br />
posten van de winst- en verliesrekening<br />
waarvan de ontvangsten en uitgaven niet<br />
worden beschouwd als behorende tot de<br />
operationele activiteiten.<br />
In het kasstroomoverzicht wordt<br />
onderscheid gemaakt tussen operationele,<br />
investerings- en financieringsactiviteiten.
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Toelichting op de geconsolideerde balans (x € 1.000)<br />
Vaste activa<br />
Materiële vaste activa<br />
65<br />
31-12-11 31-12-10<br />
Onroerende zaken in exploitatie 58.583 59.602<br />
Onroerende zaken in ontwikkeling 230 1.059<br />
Onroerende en roerende zaken t.d.v. de expl. 867 721<br />
Totaal materiële vaste activa 59.680 61.382<br />
Onroerende zaken in exploitatie<br />
Mutatieoverzicht:<br />
Woningen<br />
en woongebouwen<br />
Onroerende<br />
zaken niet zijnde<br />
woningen<br />
Overige<br />
zaken<br />
Totaal<br />
Stand per 01-01-<strong>2011</strong><br />
* aanschafwaarde 70.862 12.406 57 83.325<br />
* cum. afschrijving 22.580 1.086 57 23.723<br />
Boekwaarde 48.282 11.320 - 59.602<br />
Mutaties in het boekjaar<br />
* investeringen 1.431 - - 1.431<br />
* desinvesteringen -434 - - -434<br />
* afschrijvingen -2.020 -340 - -2.360<br />
* corr. afschrijvingen 344 - - 344<br />
Saldo -679 -340 - -1.019<br />
Stand per 31-12-<strong>2011</strong><br />
* aanschafwaarde 71.858 12.406 57 84.321<br />
* cum. afschrijving 24.255 1.426 57 25.738<br />
Boekwaarde 47.603 10.980 - 58.583<br />
Investeringen <strong>2011</strong><br />
Woningen en woongebouwen Activering<br />
13 woningen Balk 1.431<br />
Totaal investeringen 1.431<br />
Desinvesteringen <strong>2011</strong><br />
Woningen en woongebouwen Afboeking<br />
Verkoop 3 woningen gem. G/S -66<br />
Verkoop 4 woningen gem. SWF -64<br />
Verkoop 4 woningen gem. Skarsterlân -304<br />
Totaal desinvesteringen -434
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
66<br />
Verwachte verkoop woningen in exploitatie 2012<br />
Van de woningen en woongebouwen in exploitatie wordt verwacht dat 20 woningen in<br />
2012 zullen worden verkocht. Hiervan zijn 5 woningen uit het reguliere<br />
verkoopprogramma. De andere 15 woningen komen voort uit niet gerealiseerde<br />
projecten: Hoannekamp (4), Jhr. Van Eysingastraat (6) en terug levering aan de Stichting<br />
Hof en Hiem (5). Ultimo 2012 zijn er nog ca. 115 woningen aangemerkt voor verkoop.<br />
Verkoop woningen<br />
Aantal Verwachte<br />
opbrengstwaarde <br />
Boekwaarde<br />
Verkoop<br />
-kosten<br />
Boekwinst<br />
Reguliere verkoop 5 582 29 65 488<br />
Hoannekamp 4 95 20 39 36<br />
Jhr. van Eysingastraat 6 120 - 54 66<br />
Talmapark 5 512 37 - 475<br />
Totaal 20 1.309 86 158 1.065<br />
Afschrijvingsmethode en -termijnen<br />
De afschrijvingsmethode en -termijnen bedragen respectievelijk voor:<br />
Methode Periode<br />
Woningen (incl. grond) Lineair 50 jaar<br />
Garages Lineair 25 jaar<br />
Woningaanpassingen Lineair 20/25 jaar<br />
Bibliotheek Lineair 25 jaar<br />
Zorgcomplex GGZ Lineair 40 jaar<br />
Zorgcentrum Ny Marienacker Lineair 35 jaar<br />
Zekerheden<br />
Aan gemeente Skarsterlân recht van eerste hypotheek verleend voor een bedrag van<br />
€ 21,4 mln. (incl. rentekosten) op meerdere complexen als zekerheid dienende voor de<br />
door deze gemeente verstrekte garanties op geldleningen. Deze 86 woningen hadden<br />
ultimo <strong>2011</strong> een gezamenlijke WOZ-waarde van € 12 mln. Terwijl het schuldrestant van de<br />
leningen met een gemeente garantie per 31-12-<strong>2011</strong> een omvang had van € 8,4 mln.<br />
Verzekering<br />
De onroerende en roerende zaken in exploitatie zijn per 31 december <strong>2011</strong> voor<br />
€ 175.250.562 (2010: € 170.224.832) verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade.<br />
Deze waarde is begin 2012 door de verzekeringsmaatschappij bepaald.<br />
Actuele waarde<br />
De actuele waarde bedroeg volgens de aanslag onroerende zaakbelasting <strong>2011</strong>:<br />
Actuele waarde Aantal eenheden Bedrag x € 1.000<br />
Woningen en woongebouwen 2.125 281.165<br />
Zorgcentrum Nij Mariënacker 53 5.778<br />
Zorgcomplex GGZ 32 2.722<br />
Woonvz. J.P. van den Bent St. 10 809<br />
Garages 42 192<br />
Bibliotheek 1 141<br />
Dienstencentrum 2 235<br />
Totaal actuele waarde 2.265 291.042
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Bedrijfswaarde<br />
Bij de berekening van de bedrijfswaarde is o.a. rekening gehouden met de volgende<br />
uitgangspunten: disconteringsvoet (5,25%), lastenstijging (3,00%), onderhoudslaten<br />
stijging (3,00%) en 2,00% huurverhoging.<br />
67<br />
Huurwoningen<br />
De bedrijfswaarde van de huurwoningen in het verslagjaar is toegenomen met een bedrag<br />
van € 1.253.000 ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo voorgaand verslagjaar. De<br />
belangrijkste oorzaak van deze stijging is de toevoeging van de bedrijfswaarde van 13<br />
opgeleverde nieuwbouwwoningen.<br />
Niet-zijnde woningen<br />
De bedrijfswaarde van het zorgcentrum Nij Mariënacker te Workum<br />
(€ 7.160.655) is gelijk gehouden aan de boekwaarde (conform beschikking College Bouw<br />
Ziekenhuisvoorzieningen).<br />
De bedrijfswaarde van het zorgcomplex GGZ te Workum (€ 3.789.487 incl. grondwaarde)<br />
is vastgesteld op basis van een exploitatieduur van 40 jaar. Parameters voor de eerste 10<br />
jaar zijn conform huurcontract. Daarna de bovengenoemde parameters.<br />
De bedrijfswaarde van woonvoorziening J.P. van den Bent Stichting te Balk (€ 951.915 incl.<br />
grondwaarde) is vastgesteld op basis van een exploitatieduur van 50 jaar.<br />
Bedrijfswaarde Huurwoningen n/z woningen Overig Totaal<br />
Saldo per 01-01-<strong>2011</strong> 66.847 11.912 - 78.759<br />
Verkoop & sloop -259<br />
Vrijval kasstromen -5.036<br />
Effect 1 jaar opschuiven 2.923<br />
Wijziging primo-medio 1.527<br />
Wijziging levensduur -<br />
Wijziging Parameter huur -480<br />
Wijziging Parameter disc.% -<br />
Wijziging Parameter inflatie -<br />
Nieuwbouw (incl. grond) 1.546<br />
Niveauwijzigingen 1.115<br />
Totaal mutatie 1.336<br />
Saldo per 31-12-<strong>2011</strong> 68.100 11.902 93 80.095<br />
Rentabiliteitswaardecorrectie 3.862<br />
Totale bedrijfswaarde 83.957
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Onroerende zaken in ontwikkeling<br />
Huurprojecten in ontwikkeling<br />
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie<br />
Mutatieoverzicht:<br />
68<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Huurprojecten in ontwikkeling 230 1.059<br />
Totaal onroerende zaken in<br />
ontwikkeling<br />
Bestede<br />
kosten<br />
230 1.059<br />
Tlv voorz.<br />
onrendabel<br />
Bedrijfspand Inventarissen Vervoer-<br />
middelen<br />
Totaal<br />
Balk:<br />
24 wn., (locatie Groenewal) 723 638 85<br />
St. Nicolaasga:<br />
4 wn., (Jhr. van Eysingastraat) 317 203 114<br />
Langweer:<br />
2 wn., (Hoannekamp) 31 - 31<br />
Saldo per 31-12-<strong>2011</strong> 1.071 841 230<br />
Totaal<br />
Stand per 01-01-11<br />
* aanschafwaarde 1.695 456 318 2.469<br />
* cum. afschrijving 1.095 408 245 1.748<br />
Boekwaarde 600 48 73 721<br />
Mutaties in het boekjaar<br />
* investeringen - 270 35 305<br />
* desinvesteringen - -204 -29 -233<br />
* afschrijvingen -67 -44 -37 -148<br />
* corr. afschrijving - 198 24 222<br />
Saldo -67 220 -7 146<br />
Stand per 31-12-11<br />
* aanschafwaarde 1.695 522 324 2.541<br />
* cum. afschrijving 1.162 254 258 1.674<br />
Boekwaarde 533 268 66 867
(Des)investeringen <strong>2011</strong><br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
69<br />
Inventaris Investering Afschrijving<br />
Zonnepanelen 5 locaties 210 15 jaar<br />
Narrowcasting 3 5 jaar<br />
3 multifunctionals 18 5 jaar<br />
Vernieuwen showroom 16 5 jaar<br />
Entree kantoor 11 5 jaar<br />
Toegangsbeveiliging 8 5 jaar<br />
2 scanners 4 5 jaar<br />
Diverse afboekingen inventaris -204 -<br />
Totaal inventaris 66<br />
Vervoermiddelen (Des)investering Afschrijving<br />
2 aanhangwagens 3 5 jaar<br />
1 directieauto 32 5 jaar<br />
2 aanhangwagens -2 -<br />
1 directieauto -27 -<br />
Totaal vervoersmiddelen 6<br />
Afschrijvingsmethode – en termijnen<br />
De afschrijvingsmethoden en –termijnen bedragen respectievelijk voor:<br />
Methode Periode<br />
Bedrijfspand Balk Lineair 25 jaar<br />
Bedrijfspand Workum Lineair 35 jaar<br />
Zonnepanelen Lineair 15 jaar<br />
Inventarissen Lineair 5 jaar<br />
Vervoermiddelen Lineair 5 jaar<br />
Verzekeringen<br />
De verzekerde waarde van de onroerende en roerende zaken ten dienste van de<br />
exploitatie bedroeg per 31 december <strong>2011</strong>:<br />
Soort verzekering Verzekerde waarde<br />
Bedrijfspand Balk Uitgebreide gevaren 2.510<br />
Bedrijfspand Workum Uitgebreide gevaren 90<br />
Inventaris, voorraad Balk Uitgebreide gevaren 593<br />
Automatiseringsapparatuur Balk Brand/elektroverz. 180<br />
Vervoermiddelen WA-casco -<br />
Reconstructie/ fraude Uitgebreide gevaren 227<br />
Voorraad algemeen Brand 250<br />
Totaal verzekerde waarde 3.850<br />
Actuele waarde<br />
De waarde van de onroerende zaken ten dienste van de exploitatie bedroeg volgens de<br />
aanslag onroerendzaakbelasting <strong>2011</strong> € 1.177.000 (panden Balk en Workum).
Financiële vaste activa<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
70<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Deelnemingen 6 6<br />
Latente belastingvordering 233 250<br />
Effecten - 159<br />
Overige vorderingen - -<br />
Totaal financiële activa 239 415<br />
Deelnemingen<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Deelneming Huistest B.V. 6 6<br />
Totaal deelnemingen 6 6<br />
Het aandeel van <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> in Huistest B.V. is 33,3%. In de B.V. is de<br />
softwareapplicatie “Huistest” ingebracht met als doel: “verder ontwikkelen en<br />
exploiteren van de softwareapplicatie”.<br />
Latente belastingvordering<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Saldo per 1 januari 250 267<br />
Mutatie <strong>2011</strong> 17 17<br />
Totaal effecten 233 250<br />
De actieve belastinglatentie is gevormd voor tijdelijke verschillen in de fiscale waardering<br />
van leningen.<br />
Effecten<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Saldo per 1 januari 159 151<br />
Aankoop/verkoop effecten 157 -<br />
Afw. lagere/hogere beurswaarde 2 8<br />
Totaal effecten - 159<br />
Effecten zijn gewaardeerd tegen aankoopwaarde dan wel lagere beurswaarde.<br />
Alle effecten zijn begin <strong>2011</strong> verkocht. Dit was reeds eerder aangekondigd. Ten aanzien<br />
van beleggingen wil <strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> geen hoofdsomrisico meer lopen.
Vlottende activa<br />
Voorraden<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
71<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Klein materiaal 30 48<br />
Groot materiaal 274 261<br />
Totaal voorraden 304 309<br />
De omloopsnelheid van het klein en groot materiaal bedraagt 1,53 (2010: 1,61).<br />
Onderhanden projecten<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
16 koopwoningen Balk (Groenewal) 138 703<br />
4 koopwoningen Sint Nicolaasga 54 2<br />
Totaal onderhanden projecten 192 705<br />
Vorderingen<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Huurdebiteuren 44 38<br />
Gemeenten 27 13<br />
Overige vorderingen 340 169<br />
Belastingen 588 424<br />
Overlopende activa 81 86<br />
Totaal vorderingen 1.080 730<br />
Huurdebiteuren<br />
Aantal huurders Huurachterstand<br />
Huurachterstand <strong>2011</strong> 2010 <strong>2011</strong> 2010<br />
0-1 maand 69 68 23 20<br />
1-2 maand 18 12 12 8<br />
2-3 maand 4 5 4 5<br />
3-4 maand 4 4 5 5<br />
4-5 maand - - - -<br />
5-6 maand - - - -<br />
> 6 maand - - - -<br />
Vertrokken bewoners 7 2 - -<br />
Totaal 102 91 44 38
Gemeenten<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
72<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Gemeente Gaasterlân-Sleat - -<br />
Gemeente Súdwest-Fryslân 5 1<br />
Gemeente Skarsterlân 22 12<br />
Totaal gemeenten 27 13<br />
Overige vorderingen<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Rabobank 155 70<br />
Samenwerkingsverband <strong>Friesland</strong> 159 72<br />
Diverse corporaties 4 3<br />
Verzekeringen 4 9<br />
Overig 18 15<br />
Totaal overige vorderingen 340 169<br />
De post overig betreft regelingen met huurders dan wel facturen voor vertrokken<br />
bewoners.<br />
Belastingen<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Vennootschapsbelasting 2009 - 59<br />
Vennootschapsbelasting 2010 309 309<br />
Vennootschapsbelasting <strong>2011</strong> 279 -<br />
Dividendbelasting - 3<br />
Te vorderen BTW - 53<br />
Totaal belastingen 588 424<br />
Overlopende activa<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Subsidie Domotica (Zorggroep Tellens) 81 86<br />
Totaal overlopende activa 81 86<br />
Liquide middelen<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Kas 1 -<br />
Rekening courant ING 2 3<br />
Rekening courant Rabobank 68 40<br />
Rekening courant BNG -602 -682<br />
Beleggersrekening Rabobank - 454<br />
Telespaarrekening Rabobank 6.655 3.990<br />
Bedrijfsdepositorekening Rabobank - 6<br />
Totaal liquide middelen 6.124 3.811
Eigen Vermogen<br />
Kapitaal<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
73<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Totaal kapitaal (€ 102,10) - -<br />
Overige reserves<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Algemene bedrijfsreserve 17.291 17.169<br />
Totaal overige reserves 17.291 17.169<br />
Algemene bedrijfsreserve<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Saldo per 1 januari 17.169 10.507<br />
Jaarresultaat 122 6.662<br />
Totaal algemene bedrijfsreserve 17.291 17.169<br />
Voorzieningen<br />
Voorziening nieuwbouw<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Stand per 1 januari 812 5.439<br />
Dotaties:<br />
Onrendabele toppen t.l.v. 2010<br />
Onrendabele toppen t.l.v. <strong>2011</strong><br />
Onttrekking:<br />
Bestede kosten nieuwbouw t.l.v. voorz.<br />
-<br />
-132<br />
-680<br />
-2.726<br />
-<br />
-1.901<br />
Totaal voorziening nieuwbouw - 812
Langlopende schulden<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
74<br />
Overheid Krediet-<br />
instellingen<br />
Totaal<br />
Saldo per 1 januari 380 45.752 46.132<br />
Aflossingen -10 -1.448 -1.458<br />
Nieuwe lening - 3.500 3.500<br />
Saldo per 31-12-<strong>2011</strong> 370 47.804 48.174<br />
Aflossingen voor 2012 11 1.441 1.452<br />
Gemiddeld rentepercentage 5,71% 4,01% 4,03%<br />
Rentabiliteitswaarde -13 3.849 3.862<br />
Looptijd < 5 jaar - 7.136 7.136<br />
Looptijd > 5 jaar 370 40.668 41.038<br />
Saldo per 31-12-<strong>2011</strong> 370 47.804 48.174<br />
De duration van de portefeuille bedraagt 7,4 jaar (2010: 7,7).<br />
Rente-instrumenten<br />
Roll-over lening van de NWB (2006-2016) met een hoofdsom van € 4,0 mln. Waarvan<br />
50% is afgedekt door een Collar (2% - 5%).<br />
Zekerheden<br />
De rente en aflossing van een zevental leningen van kredietinstellingen worden<br />
gegarandeerd door het WSW. Ten behoeve van deze leningen is garantie van het WSW<br />
verkregen tot een bedrag van € 21.289.000.<br />
Bovendien is gemeente Skarsterlân recht van eerste hypotheek verleend op meerdere<br />
complexen voor een bedrag van € 21,4 miljoen (incl. rentekosten) als zekerheid<br />
dienende voor de afgegeven garanties op geldleningen (zie ook de toelichting onder de<br />
activa in exploitatie).<br />
Kortlopende schulden<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Schulden aan leveranciers 633 528<br />
Gemeenten 54 13<br />
Belastingen/premies sociale verzekering 280 1.188<br />
Overige schulden 88 26<br />
Overlopende passiva 1.099 1.484<br />
Totaal kortlopende schulden 2.154 3.239
Schulden aan leveranciers<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
75<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Dit betreft schulden aan leveranciers,<br />
aannemers e.d. per ultimo boekjaar<br />
633<br />
528<br />
Totaal schulden aan leveranciers 633 528<br />
Gemeenten<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Gemeente Gaasterlân-Sleat 54 13<br />
Totaal gemeenten 54 13<br />
Belastingen en premies sociale verzekeringen<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Loonheffing 4 de kwartaal 38 39<br />
Omzetbelasting december 218 1.125<br />
ASW afrekening 4 e kwartaal 24 24<br />
Totaal belastingen & premie soc.verz. 280 1.188<br />
Overige schulden<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
BDO accountantskosten 14 21<br />
Telecom zorginfrastructuur 67 -<br />
Overige schulden 7 5<br />
Totaal overige schulden 88 26<br />
Overlopende Passiva<br />
31-12-<strong>2011</strong> 31-12-2010<br />
Vooruit ontvangen huur 20 29<br />
Niet vervallen rente leningen 900 944<br />
Investering 33 app. St. Nicolaasga - 341<br />
Verlof/vakantie-uren 113 99<br />
Vooruit ontvangen voorschotten HTS 66 71<br />
Totaal overlopende passiva 1.099 1.484<br />
Niet uit de balans blijkende verplichting<br />
Verplichting nieuwbouw<br />
<strong>Wonen</strong> <strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> heeft zowel intern als ook extern de verplichting op zich<br />
genomen voor de realisatie van 28 huurwoningen. Met de betrokken gemeenten zijn<br />
harde afspraken gemaakt de aantallen zoals gepland daadwerkelijk te realiseren.<br />
Per 31-12-<strong>2011</strong> dient hiervoor naar schatting een resterend bedrag ad € 2.611.208 te worden<br />
betaald. Dit is het bedrag tussen de inschatting van de kosten van de lopende projecten<br />
minus de daadwerkelijke bestedingen. Alle onrendabele toppen die betrekking hebben op<br />
de projecten van genoemde verplichting zijn reeds in het huidige, of voorgaande jaar ten<br />
laste van het resultaat in de jaarrekening gebracht.
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
76<br />
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening<br />
(x € 1.000)<br />
Huuropbrengsten<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Te ontvangen netto huur:<br />
- woningen 9.978 9.620<br />
- garages 16 16<br />
- bibliotheek/Waldrikhiem 12 12<br />
- zorgcomplex GGZ 208 202<br />
- zorgcentrum Nij Mariënacker 770 786<br />
- woonvoorziening JPB 52 50<br />
Af: huurderving wegens leegstand -39 -74<br />
Af: huurderving wegens oninbaarheid -7 -9<br />
Totaal huren 10.990 10.603<br />
De gemiddelde huurverhoging per 1 juli <strong>2011</strong> was 1,3%.<br />
De huurderving (incl. oninbaarheid) in <strong>2011</strong> was 0,41% (2010: 0,78%) van de bruto jaarhuur.<br />
Opbrengst servicecontracten<br />
Te ontvangen vergoedingen:<br />
Diverse leveringen en diensten<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Af: huurderving wegens leegstand -2 -3<br />
Totaal vergoedingen 278 235<br />
De derving op te ontvangen vergoeding servicecontracten bedraagt 0,70% (2010: 1,22%)<br />
van de te ontvangen netto vergoedingen.<br />
Overheidsbijdragen<br />
280<br />
238<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Jaarlijkse bijdragen in exploitatietekorten 31 31<br />
Afkoop bijdragen in exploitatietekorten 46 -<br />
Bijdrage zonnepanelen 10 -<br />
Totaal overheidsbijdragen 87 31<br />
Eind <strong>2011</strong> is een voorstel gedaan door het ministerie van VROM/WWI (SenterNovem) tot<br />
afkoop van jaarlijkse BWS-bijdragen geaccepteerd. Het betreft jaarlijkse BWS-bijdragen<br />
van 7 complexen over de periode <strong>2011</strong>-2016.
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Resultaat verkoop woningen<br />
Betreft verkoopopbrengst minus de boekwaarde en verkoopkosten van 11 woningen<br />
(2010: 12 woningen). Het totale verkoopresultaat is € 958.000 positief.<br />
77<br />
Aantal Opbrengst<br />
verkopen<br />
Boekwaarde <br />
Verkoopkosten<br />
Totaal<br />
Gem. Gaasterlân-Sleat 3 325 38 44 243<br />
Gem. Sudwest Fryslân 4 374 9 25 340<br />
Gem. Skarsterlân 4 474 43 49 382<br />
Hertaxaties e.d. 7 -7<br />
Totaal 11 1.173 90 125 958<br />
Overige bedrijfsopbrengsten<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Vergoeding onderhoud: WMO 37 32<br />
Vergoeding onderhoud: derden 25 33<br />
Vergoeding onderhoud: huurders 120 73<br />
Vergoeding onderhoud: toezicht nwbw 59 96<br />
Vergoeding administratiekosten 2 2<br />
Dividend Huistest BV 5 -<br />
Pro rata BTW regeling - 163<br />
Overige vergoedingen 18 6<br />
Totaal overige bedrijfsopbrengsten 266 405<br />
Afschrijving op materiële vaste activa<br />
Onroerende zaken in exploitatie:<br />
Woningen, garages, bibliotheek,<br />
verzorgingshuis<br />
Onr. en roerende zaken t.d.v. expl.:<br />
Bedrijfspand, inventarissen,<br />
vervoermiddelen<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
2.360 1.269<br />
147 134<br />
Totaal afschrijvingen op m.v.a. 2.507 1.403<br />
Overige waardeveranderingen materiële vaste activa<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Afboeking van m.v.a. -186 -2.703<br />
Totaal ov. waardever. m.v.a. -186 -2.703<br />
Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar het volkshuisvestingsverslag (blz. 45).
Lonen en salarissen<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
78<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Salarissen 1.108 1.088<br />
Ziekengelden -21 -19<br />
Uitzendkosten 106 80<br />
Totaal lonen en salarissen 1.193 1.149<br />
Sociale lasten<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Sociale lasten 169 158<br />
Totaal sociale lasten 169 158<br />
Pensioenlasten<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Pensioenpremies 209 209<br />
Totaal pensioenlasten 209 209<br />
Onderhoudslasten<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Klachtenonderhoud 295 249<br />
Mutatieonderhoud 292 298<br />
Planmatig onderhoud:<br />
- accidenteel onderhoud 357 241<br />
- preventief onderhoud (incl. kwaliteit) 2.284 1.716<br />
Totaal normonderhoud 3.228 2.504<br />
Dynamisch onderhoud 2.706 858<br />
Aanpassingen WMO 36 32<br />
Werk t.b.v. derden 26 32<br />
Totaal incl. loon & opslag 5.996 3.426<br />
Af: kosten eigen werkapparaat -1.110 -896<br />
Totaal lasten onderhoud 4.886 2.530<br />
Lasten servicecontracten<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Levering goederen en diensten 398 309<br />
Af: kosten eigen werkapparaat -88 -49<br />
Totaal lasten servicecontracten 310 260
Overige bedrijfslasten<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
79<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Overige kostensoorten:<br />
Overige personeelskosten 103 107<br />
Huisvestingskosten 104 109<br />
Bestuurskosten 34 37<br />
Algemene kosten 869 709<br />
1.110 962<br />
Zakelijke bedrijfslasten:<br />
Belastingen 487 405<br />
Verzekeringen 27 28<br />
514 433<br />
Overige lasten 42 41<br />
Totaal overige bedrijfslasten 1.666 1.436<br />
Renteresultaat<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Rentebaten<br />
Rente Rabobank 158 51<br />
Heffingsrente 10 92<br />
Rente projecten (intern) 116 178<br />
284 321<br />
Opbrengsten fin. v.a. en effecten<br />
Rente obligaties+beleggingen - 2<br />
Resultaat effecten -2 33<br />
-2 35<br />
Rentelasten<br />
Rente leningen overheid 21 22<br />
Rente leningen kredietinstellingen 1.937 1.924<br />
Boete/debetrente 10 11<br />
1.968 1.957<br />
Totaal renteresultaat -1.686 -1.601<br />
Vennootschapsbelasting<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Vennootschapsbelasting<br />
Actieve belastinglatentie 17 17<br />
Te vorderen 2006/2007/2008/2009 - -67<br />
Totaal vennootschapsbelasting 17 -50<br />
Ingevolge de integrale belastingplicht is vanuit het commerciële resultaat het fiscaal<br />
belastbaar bedrag berekend en de daaruit voortvloeiende vennootschapsbelasting over<br />
<strong>2011</strong>. Er is tevens rekening gehouden met voorgaande jaren.
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
De berekening van de belastingplicht is als volgt opgebouwd:<br />
Commercieel jaarresultaat voor<br />
belastingen<br />
80<br />
Jaarrekening <strong>2011</strong><br />
(enkelvoudig)<br />
X € 1.000<br />
Bij:<br />
+ Fiscaal lagere afschrijvingen 2.213<br />
+ Fiscaal geen waardeveranderingen -186<br />
+ Bijdrageheffing CFV 124<br />
+ Boetes -<br />
+ Beperkt aftrekbare kosten 5<br />
2.156<br />
Af:<br />
- Opbr. verkoop woningen/bedr.middelen 1.170<br />
- Correctie bijdragen 10<br />
- Vrijval (dis)agio op leningen kred.inst. 83<br />
- Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek 1<br />
- Herbestedingsreserve 997<br />
- Overige bedrijfsopbrengsten 5<br />
- Energieinvesteringsaftrek -<br />
2.266<br />
Belastbare winst <strong>2011</strong> -<br />
Te betalen vennootschapsbelasting -<br />
Af: Betaalde voorlopige aanslag 2010 309<br />
Af: Betaalde voorlopige aanslagen <strong>2011</strong> 279<br />
Te ontvangen vennootschapsbelasting 588<br />
Winst na belasting -<br />
Te verrekenen verliezen:<br />
Belastbaar bedrag 2006 36<br />
Belastbaar bedrag 2007 143<br />
Belastbaar bedrag 2008 606<br />
Belastbaar bedrag 2009 -<br />
Belastbaar bedrag 2010 -<br />
Belastbaar bedrag <strong>2011</strong> -<br />
Totaal te verrekenen verliezen 785<br />
De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de<br />
winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele<br />
verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente<br />
belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van nietaftrekbare<br />
kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de<br />
latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in<br />
het te hanteren belastingtarief.<br />
Het gemiddelde wettelijke belastingtarief bedraagt 25,5%. Een afwijkende effectieve<br />
belastingdruk wordt veroorzaakt door het benutten van fiscale verliescompensatie, de<br />
waardering van latenties en fiscaal vrijgestelde winstbestanddelen.<br />
Mede door de dalende waarde van het vastgoedbezit is het onzeker of in de komende<br />
jaren fiscale winsten kunnen worden gerealiseerd. Gelet op voorgaande zijn geen nieuwe<br />
latenties verwerkt in de jaarrekening.<br />
110
Overige informatie<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Werknemers<br />
Ultimo het verslagjaar <strong>2011</strong> had de corporatie 27 werknemers in dienst.<br />
Bestuurder en Toezichthouders<br />
Lasten ter zake van bezoldiging en ter zake van pensioenen van:<br />
- Bestuurder € 143.743 (2010: € 139.756). Dit zijn de lasten van het vaste loon, de<br />
pensioenpremie, de sociale verzekeringen en de fiscale bijtelling auto opgeteld.<br />
Er is geen winstdeling- of bonusregeling van kracht.<br />
Opbouw van de beloning <strong>2011</strong> 2010<br />
Vast inkomen € 103.032 € 101.503<br />
Afkoop pensioenverplichting n.v.t. n.v.t.<br />
Variabel inkomen n.v.t. n.v.t.<br />
Pensioenpremie werkgever € 23.672 € 23.369<br />
Werkgeverslasten soc. verz. € 7.811 € 5.462<br />
Fisc. bijstelling auto € 9.228 € 9.422<br />
Totaal € 143.743 € 139.756<br />
81<br />
- Toezichthouders en voormalige leden van de Raad van Toezicht € 33.000<br />
(2010: € 29.230). De bezoldiging van de toezichthouders bestaat uit vaste beloningen.<br />
Raad van Toezicht<br />
Naam M/V Leeftijd Functie Benoemd<br />
van - tot<br />
T.O. Hettinga M 68 jr. Voorzitter 01-04-2009<br />
01-04-2013<br />
R. Post M 71 jr. vicevoorzitter 01-07-2008<br />
01-07-2012<br />
Y. Kooistra M 65 jr. lid 01-07-2010<br />
01-07-<strong>2011</strong><br />
M. de Vries M 55 jr. lid 01-07-2010<br />
01-07-2014<br />
Herbenoem-<br />
baar<br />
Honering<br />
(€)<br />
Onkosten-<br />
vergoeding<br />
(€ )<br />
Totaal (€)<br />
nee 9.000 - 9.000<br />
nee 6.000 - 6.000<br />
ja 6.000 - 6.000<br />
ja 6.000 - 6.000<br />
P. Schuurman V 31 jr. lid 01-07-2010 ja 6.000 - 6.000<br />
01-07-2014<br />
Totaal 33.000 - 33.000
Kengetallen<br />
Gegevens woningbezit<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
82<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
2009<br />
2008 2007<br />
Aantal verhuureenheden<br />
1. Woningen/woongebouwen 2.125 2.132 2.107 2.132 2.184<br />
2. Garageboxen 42 43 43 43 43<br />
3. Zorgcomplex GGZ 32 32 32 32 -<br />
4. Zorgcentrum Nij Mariënacker 53 53 53 53 53<br />
5. J.P. van der Bent Stichting 10 10 10 - -<br />
4. Bibliotheek 1 1 1 1 1<br />
5. Dienstencentra 2 2 2 2 2<br />
Totaal 2.265 2.273 2.248 2.263 2.283<br />
Gem.verzekerde waarde (01-01) 77.376 74.890 80.560 76.516 70.073<br />
Gem.grondslag onr. zaakbelasting 128.495 132.986 135.090 129.495 123.839<br />
Mutaties in het woningbezit<br />
1. Aantal opgeleverd 13 37 - 17 23<br />
2. Aantal aangekocht - - - - -<br />
3. Aantal verkocht 11 12 15 28 25<br />
4. Aantal gesloopt 10 - 10 - -<br />
5. Aantal samengevoegd - - - 40 -<br />
6. Opgeleverde koopwoningen - 2 - 10 -<br />
Typering woningbezit in %<br />
1. 1-2 persoonswoningen 12,0 12,0 15,7 16,0 17,4<br />
2. Gezinswoningen 43,5 46,6 45,3 45,6 45,7<br />
3. Multifunctionele woningen 19,0 18,8 18,6 18,3 17,2<br />
4. Appartementen 3,4 2,9 0,8 0,8 0,8<br />
5. Seniorenwoningen 16,4 14,0 13,9 13,7 13,4<br />
6. Aanleunwoningen 5,7 5,7 5,7 5,6 5,5<br />
Huurprijsklasse *<br />
Goedkoop € 0,00 - € 361,66 637 667 738 781 854<br />
Betaalbaar € 361,66 - € 554,76 1.463 1.440 1.357 1.337 1.317<br />
Duur € 554,76 - ≥ 25 25 12 14 13<br />
* huurprijsklasse wordt jaarlijks aangepast op basis huurtoeslaggrens
Kwaliteit woningbezit<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
83<br />
<strong>2011</strong> 2010 2009 2008 2007<br />
Onderhoud<br />
1. Totaal aantal reparatieverzoeken 1.927 1.816 2.136 2.412 2.440<br />
2. Aantal reparatieverzoeken p/won. 0,9 0,9 1,0 1,1 1,1<br />
3. Kosten niet-planmatig onderhoud:<br />
- klachtenonderhoud p/won.<br />
- mutatieonderhoud p/won.<br />
4. Kosten niet planmatig onderhoud<br />
per reparatieverzoek/mutatie:<br />
- klachtenonderhoud<br />
- mutatieonderhoud<br />
139<br />
137<br />
117<br />
140<br />
178<br />
196<br />
286<br />
212<br />
248<br />
202<br />
153 137 176 253 222<br />
1.384 1.386 2.108 2.043 1.947<br />
5. Kosten planmatig onderhoud p/won. 1.243 918 1.725 1.716 1.440<br />
6. Totale kosten onderhoud p/won. 1.519 1.174 2.099 2.215 1.890<br />
Prijs-kwaliteitverhouding<br />
1. Gemiddeld aantal punten WWS 153 143 143 142 140<br />
2. Gemiddelde netto huurprijs 394 386 378 367 360<br />
3. Gemiddelde prijs per punt 2,58 2,70 2,65 2,58 2,56<br />
4. Huurprijs in % max. red. huurprijs 54 59 58 58 59<br />
Verhuur woningbezit<br />
<strong>2011</strong> 2010 2009 2008 2007<br />
1. Aantal mutaties 215 215 196 261 312<br />
2. Mutatiegraad 11,1 10,7 9,8 12,0 14,3<br />
3. Acceptatiegraad 67 71 55 69 75<br />
4. Percentage huurders met IHS 22 22 25 26 28<br />
5. Gem. IHS bedrag per maand 157 160 154 145 150<br />
6. Huurachterstand in % jaarhuur 0,4 0,3 0,3 0,4 0,4<br />
7. Huurderving in % jaarhuur 0,4 0,8 0,8 0,8 0,8<br />
8. Gem. huurverhoging woningbezit 1,3 1,2 2,5 1,6 1,1<br />
9. Gem. leeftijd woningbezit (jaren) 33,3 33,8 32,5 31,5 30,9
Verhuur woningbezit<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
84<br />
<strong>2011</strong> 2010 2009 2008 2007<br />
Financiële continuïteit<br />
1. Solvabiliteit (eigen vermogen) 25,6 25,5 16,8 12,4 14,8<br />
2. Rentabiliteit eigen vermogen 0,7 38,8 25,8 -17,7 -51,0<br />
3. Rentabiliteit totaal vermogen 3,1 12,7 7,2 1,0 -4,5<br />
4. Liquiditeit (current ratio) 3,6 1,7 2,1 1,0 1,4<br />
5. Rentevoet externe financiering<br />
(rente%*schuldr.ult.bkjr./schuldr.ult.bkjr.)<br />
4,1 4,2 4,3 4,7 4,8<br />
6. Interne financiering per woning 5.415 7.153 6.314 6.641 5.610<br />
7. Operationele cash-flow p/won.<br />
(resultaat+afschr.+mut.egal.rek.)<br />
1.237 3.783 1.943 -4 -1.542<br />
8. Intrest dekkingsratio 1,7 2,6 2,1 4,7 5,6<br />
Balans en W & V<br />
1. Boekwaarde per woning 22.401 22.646 21.561 21.876 21.566<br />
2. Bedrijfswaarde per woning 32.047 31.354 29.763 25.653 25.313<br />
3. Geleend bedrag per woning 22.670 21.638 21.129 20.896 20.225<br />
4. Boekwaarde fin. activa p/won 112 195 201 702 801<br />
5. Eigen vermogen per woning 8.137 8.053 4.987 3.656 4.202<br />
6. Totaal opbrengsten per woning 5.920 5.936 6.015 6.630 6.178<br />
7. Afschrijving per woning 1.180 658 656 577 566<br />
8. Overige lasten per woning 3.881 1.425 3.406 5.764 7.494<br />
9. Rentebaten per woning 134 151 156 105 106<br />
10. Rentelasten per woning 926 918 907 997 966<br />
11. Jaarresultaat per woning 57 3.125 1.287 -648 -2.170<br />
Personeelsbezetting<br />
<strong>2011</strong> 2010 2009 2008 2007<br />
Aantal formatieplaatsen<br />
(o.b.v. 36 uur per week)<br />
1. Directie 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0<br />
2. Woondiensten:<br />
verhuur/secretariaat<br />
technische dienst indirect<br />
4,9 4,4 5,1 5,6 5,4<br />
2,9 2,9 2,9 2,0 3,0<br />
technische dienst uitv.<br />
9,8 9,8 9,9 9,9 11,9<br />
3. Financiën, Planning en Controle<br />
(incl.techn.beheer)<br />
6,8 6,8 7,4 7,4 7,4<br />
Aantal formatieplaatsen (ultimo jaar) 25,4 24,9 26,3 25,9 28,7<br />
Aantal werknemers<br />
mannen<br />
vrouwen<br />
27<br />
21<br />
6<br />
26<br />
20<br />
6<br />
Aantal parttime werknemers 9 7 8 4 5<br />
Gemiddelde leeftijd 44 43 42 44 44<br />
Ziekteverzuim, excl. zw. (%) 4,57 6,06 2,25 0,79 3,47<br />
28<br />
21<br />
7<br />
27<br />
21<br />
6<br />
30<br />
23<br />
7
Woningbestand<br />
Gemeente<br />
Gaasterlân-Sleat<br />
Gemiddelde ouderdom: 33,32 jaar<br />
Hoofdstuk 11 Geconsolideerde jaarrekening<br />
Aantal<br />
woningen<br />
01-01-11<br />
85<br />
Mutatie 2010<br />
Totaal Nieuwbouw<br />
Verkoop<br />
Afbraak/<br />
Samengevoegd<br />
Aantal<br />
woningen<br />
31-12-11<br />
In<br />
aanbouw<br />
31-12-11<br />
Totaal Totaal<br />
Balk 664 13 1 676 24<br />
Sondel 11 11<br />
Nijemirdum 28 28<br />
Oudega 4 4<br />
Oudemirdum 104 1 103<br />
Bakhuizen 119 1 118<br />
Harich 4 4<br />
Wijckel 32 32<br />
Sloten 56 56<br />
Subtotaal 1.022 13 3 1.032 24<br />
Gemeente<br />
Sudwest Fryslân<br />
Workum 527 4 523<br />
It Heidenskip 4 4<br />
Subtotaal 531 4 527 -<br />
Gemeente<br />
Skarsterlân<br />
St. Nicolaasga 371 1 9 361 4<br />
Langweer 76 1 75<br />
Idskenhuizen 41 1 40<br />
Scharsterbrug 62 1 61<br />
Ouwsterhaule 27 27<br />
Tjerkgaast 2 2<br />
Subtotaal 579 4 9 566 -<br />
Totaal 2.132 13 11 9 2.125 28<br />
Bouwperiode Aantal %<br />
Voor 1945 20 0,9<br />
1945 - 1959 230 10,8<br />
1960 - 1969<br />
416 19,6<br />
1970 - 1979 478 22,5<br />
1980 - 1989 505 23,8<br />
1990 - 1999 265 12,5<br />
2000 - <strong>2011</strong> 211 9,9<br />
Totaal 2.125 100
Hoofdstuk 12 Enkelvoudige jaarrekening<br />
Enkelvoudige balans (na winstbestemming)<br />
Activa<br />
Vaste activa<br />
86<br />
31-12-11<br />
(x €1.000)<br />
31-12-10<br />
(x €1.000)<br />
Materiële vaste activa<br />
Onroerende zaken in exploitatie 58.583 59.602<br />
Onroerende zaken in ontwikkeling 230 1.059<br />
Onroerende en roerende zaken t.d.v. de expl. 378 168<br />
Totaal materiële vaste activa 59.191 60.829<br />
Financiële vaste activa<br />
Deelnemingen 6 6<br />
Latente belastingvordering 233 250<br />
Effecten - 159<br />
Overige vorderingen 1.361 1.361<br />
Totaal financiële vaste activa 1.600 1.776<br />
Totaal vaste activa 60.791 62.605<br />
Vlottende activa<br />
Voorraden 304 309<br />
Onderhanden projecten 192 705<br />
Vorderingen<br />
Huurdebiteuren 44 38<br />
Gemeenten 27 13<br />
Overige vorderingen 340 169<br />
Belastingen 588 424<br />
Overlopende activa 81 86<br />
Totaal vorderingen 1.080 730<br />
Liquide middelen 6.119 3.809<br />
Totaal vlottende activa 7.695 5.553<br />
Totaal activa 68.486 68.158
Passiva<br />
Eigen vermogen<br />
Hoofdstuk 12 Enkelvoudige jaarrekening<br />
87<br />
31-12-11<br />
(x €1.000)<br />
31-12-10<br />
(x €1.000)<br />
Kapitaal -<br />
Overige reserves 17.501 17.408<br />
Totaal eigen vermogen 17.501 17.408<br />
Voorzieningen<br />
Voorziening nieuwbouw - 812<br />
Totaal voorzieningen - 812<br />
Lang lopende schulden<br />
Leningen overheid 370 380<br />
Leningen kredietinstellingen 47.804 45.752<br />
Totaal langlopende schulden 48.174 46.132<br />
Kort lopende schulden<br />
Schulden aan leveranciers 633 528<br />
Gemeenten 54 13<br />
Belastingen/premies sociale verzekering 280 1.188<br />
Overige schulden 745 593<br />
Overlopende passiva 1.099 1.484<br />
Totaal kortlopende schulden 2.811 3.806<br />
Totaal passiva 68.486 68.158
Hoofdstuk 12 Enkelvoudige jaarrekening<br />
Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening<br />
Bedrijfsopbrengsten<br />
88<br />
Begroting<br />
<strong>2011</strong><br />
Realisatie<br />
<strong>2011</strong><br />
Realisatie<br />
2010<br />
(x €1.000) (x €1.000) (x €1.000)<br />
Huren 10.866 10.990 10.603<br />
Opbrengst servicecontracten 235 278 235<br />
Overheidsbijdragen 31 87 31<br />
Resultaat verkoop woningen 473 958 1.381<br />
Overige bedrijfsopbrengsten 143 266 405<br />
Som der bedrijfsopbrengsten 11.748 12.579 12.655<br />
Bedrijfslasten<br />
Afschrijving op m.v.a. 1.436 2.444 1.340<br />
Overige waardeveranderingen m.v.a. 175 -186 -2.703<br />
Lonen en salarissen 1.304 1.193 1.149<br />
Sociale lasten 171 169 158<br />
Pensioenlasten 225 209 209<br />
Onderhoudslasten 4.554 4.886 2.530<br />
Lasten servicecontracten 240 310 260<br />
Overige bedrijfslasten 1.907 1.803 1.573<br />
Som der bedrijfslasten 10.012 10.828 4.516<br />
Bedrijfsresultaat 1.736 1.751 8.139<br />
Financiële baten en lasten<br />
Rentebaten 25 284 321<br />
Opbrengsten f.v.a. en effecten 75 43 85<br />
Rentelasten 2.111 1.968 1.957<br />
Jaarresultaat voor belastingen -275 110 6.588<br />
Vennootschapsbelasting<br />
Jaarresultaat na belastingen<br />
Jaarresultaat na belastingen<br />
excl. opbrengst verkoop woningen/<br />
overige waardeverandering m.v.a.<br />
255<br />
-530<br />
17<br />
93<br />
-50<br />
6.638<br />
-828 -1.051 2.554
Hoofdstuk 12 Enkelvoudige jaarrekening<br />
89<br />
Toelichting op de enkelvoudige balans (x € 1.000)<br />
Vaste activa<br />
Materiële vaste activa<br />
Totaal Kantoorpand ZWF<br />
enkelv.<br />
Onroerende in exploitatie 58.583 - 58.583<br />
Onroerende zaken in ontw. 230 - 230<br />
Onr. en roerende zaken t.d.v. de expl. 867 489 378<br />
Totaal materiële vaste activa 59.680 489 59.191<br />
Financiële vaste activa<br />
Totaal Kantoorpand ZWF<br />
enkelv.<br />
Deelnemingen 6 - 6<br />
Latente belastingvordering 233 - 233<br />
Overige vorderingen - 1.361 1.361<br />
Totaal fin. vaste activa 239 1.361 1.600<br />
Vlottende activa<br />
Liquide middelen<br />
Totaal Kantoorpand<br />
ZWF<br />
enkelv.<br />
Kas 1 - 1<br />
Rekening courant ING 2 - 2<br />
Rekening courant Rabobank 68 5 63<br />
Rekening courant BNG -602 - -602<br />
Telespaarrekening Rabobank 6.655 - 6.655<br />
Totaal liquide middelen 6.124 5 6.119
Eigen vermogen<br />
Hoofdstuk 12 Enkelvoudige jaarrekening<br />
90<br />
Totaal Kantoorpand ZWF<br />
enkelv.<br />
Overige reserves 17.291 -210 17.501<br />
Totaal overige reserves 17.291 -210 17.501<br />
Kortlopende schulden<br />
Totaal Kantoorpand ZWF<br />
enkelv.<br />
Overige schulden 2.154 657 2.811<br />
Totaal overige schulden 2.154 657 2.811
Hoofdstuk 12 Enkelvoudige jaarrekening<br />
91<br />
Toelichting enkelvoudige winst- en verliesrekening (x € 1.000)<br />
Bedrijfslasten<br />
Afschrijvingen<br />
Totaal Kantoorpand ZWF<br />
enkelv.<br />
Onroerende in exploitatie 2.360 - 2.360<br />
Onr. en roerende zaken t.d.v. de expl. 147 63 84<br />
Af: bijdrage g.t.v. - - -<br />
Totaal afschrijvingen 2.507 63 2.444<br />
Overige bedrijfslasten<br />
Totaal Kantoorpand ZWF<br />
enkelv.<br />
Huisvestingskosten 104 137 241<br />
Totaal huisvestings- kosten 104 137 241<br />
Renteresultaat<br />
Totaal Kantoorpand ZWF<br />
enkelv.<br />
Rentebaten 284 - 284<br />
Opbrengst fin v.a. -2 45 43<br />
Rentelasten 1.968 - 1.968<br />
Totaal renteresultaat -1.686 45 -1.641
Winstbestemming<br />
Bedrijfsresultaat <strong>2011</strong><br />
Hoofdstuk 13 Overige gegevens<br />
92<br />
Vooruitlopend op de Raad van Toezichtvergadering op 23 mei 2012 wordt het resultaat <strong>2011</strong> als volgt<br />
toegevoegd aan het eigen vermogen:<br />
Algemene bedrijfsreserve € 122.000<br />
------------------<br />
Resultaat <strong>2011</strong> € 122.000
Goedkeuring <strong>Jaarverslag</strong><br />
Inrichting van de administratie<br />
De gehele administratie en het<br />
samenstellen van de jaarrekening<br />
wordt in eigen beheer uitgevoerd. De<br />
administratie is volledig<br />
geautomatiseerd, waarbij gebruik<br />
gemaakt wordt van de<br />
programmapakketten van<br />
servicebureau NCCW te Almere.<br />
Het jaarverslag is conform de Modeljaarverslagleggingvolkshuisvestingsinstellingen<br />
opgesteld, rekening<br />
houdende met de richtlijnen voor de<br />
jaarverslaglegging en het BBSH.<br />
De controle van de jaarrekening is<br />
opgedragen aan BDO Audit &<br />
Assurance BV. De rapportage<br />
geschiedt aan de Raad van Toezicht.<br />
Verklaring bestuurder<br />
De bestuurder verklaart dat <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> in <strong>2011</strong> uitsluitend<br />
werkzaam is geweest in het belang<br />
van de volkshuisvesting en dat alle<br />
middelen van de organisatie zijn<br />
aangewend voor de uitvoering van de<br />
activiteiten op het gebied van de<br />
volkshuisvesting, dan wel zijn<br />
besteed aan activiteiten die<br />
bevorderlijk zijn voor een goede<br />
volkshuisvesting.<br />
Balk, 8 mei 2012<br />
Namens het bestuur<br />
Drs. J. Huisman,<br />
directeur-bestuurder<br />
w.g.<br />
Hoofdstuk 13 Overige gegevens<br />
93<br />
Verklaring Raad van Toezicht<br />
De Raad van Toezicht verklaart hierbij de<br />
van de bestuurder van Stichting <strong>Wonen</strong><br />
<strong>Zuidwest</strong> <strong>Friesland</strong> aangeboden<br />
jaarrekening <strong>2011</strong> te hebben beoordeeld<br />
en akkoord bevonden. Deze vaststelling<br />
door het bestuur en de goedkeuring door<br />
de Raad van Toezicht (conform artikel 7 lid<br />
5a van de statuten) is verleend nadat alle<br />
betrokkenen de stukken hebben<br />
gecontroleerd en kennis hebben genomen<br />
van de bevindingen van BDO Audit &<br />
Assurance BV.<br />
Balk, 23 mei 2012<br />
Namens de Raad van Toezicht<br />
Dhr. T.O. Hettinga, voorzitter<br />
w.g.<br />
Dhr. R. Post, vicevoorzitter<br />
w.g.<br />
Dhr. Y. Kooistra, lid<br />
w.g.<br />
Dhr. M. de Vries, lid<br />
w.g.<br />
Mevr. P. Schuurman, lid<br />
w.g.
Hoofdstuk 13 Overige gegevens<br />
94
Hoofdstuk 13 Overige gegevens<br />
95