CIRQ'ONSTANCES - VTi

OVER jONGLEREN
EN VERBEELDEN
m 2 – Cie Ea Eo
Bij vier jonge makers uit Gent, die
samen Cie ea eo vormen, zijn het
jongleertechnieken die ze aan het
vocabularium van het traditionele
circus ontlenen. de voorstellingen
die ze maken zijn echter duidelijk
theatervoorstellingen. de wereld
die in hun spel ge(re)presenteerd
wordt of de atmosfeer die zij
doen ontstaan wil geen bizar tegenbeeld
creëren in traditionele
zin. integendeel, met hun bewegingstechnieken
en hun unieke
vaardigheden zoeken ze net aansluiting
bij de leefwereld van het
publiek, ver weg van wat vreemd
of onherkenbaar is. het fysieke
spel ontstaat bij Cie ea eo als
verlengde van een eerder universele
gedachte, of als een manier
om die gedachte zonder woorden
toch concreet uit te drukken.
het jonge gezelschap, dat bestaat
uit eric longequel, sander
de Cuyper, Jordaan de Cuyper
en Bram dobbelaere, noemt zich
specifiek ‘jongleergezelschap’, en
vormt omwille van die gedeelde
passie een groep. de vier zijn
voornamelijk autodidact, twee van
hen hebben circusschool gevolgd.
Jongleren combineren zij met
acrobatie, mime en elementen uit
de breakdance, met als gevolg dat
ze een heel eigen bewegingstaal
ontwikkeld hebben waarmee
ze zich uitdrukken op de scène.
Maar wat vooral zo bijzonder is,
is dat de vaardigheden van de
spelers niet enkel het uitdrukken
dienen: ze worden prominent op
de voorgrond geplaatst door op
een natuurlijke wijze deel uit te
maken van het uitgedrukte thema
– het fysieke vocabularium van de
groep vormt als het ware een metafoor
voor de thematiek van de
voorstelling. in m 2 wordt dat heel
duidelijk: één lijn of één narratief
thema staat centraal, waarvan de
uitkomst al in de titel verscholen
zit. het stuk begint namelijk op
een groot speeloppervlak – een
vloer die bestaat uit houtkleurige,
gladde laminaatplanken –, maar
eindigt op een speelvlak van één
vierkante meter. dit ruimtelijke
verloop, dat de hele voorstelling
behelst, krijgt bij iedere fase van
haar ontwikkeling een antwoord
in het spel van de acteurs. Waar
de bewegingen van de groep en
van de vier spelers afzonderlijk in
het begin eerder vrij, uitgebreid
en ruimtelijk zijn, worden ze doorheen
het stuk steeds korter, grimmiger
en gedrongen. Waar in het
begin de afwisseling tussen spelen
in groep en spelen als individu nog
bestaat, vervaagt dat onderscheid
naar het einde toe, zonder echter
Courant 97 >> naar de inhoudstafel
helemaal te verdwijnen. Wat overblijft,
is een chaotische massa van
vier lichamen waarin flitsen van
het individuele bij momenten als
een herinnering doorschemeren.
in m 2 beschrijft Cie ea eo een situatie
die exemplarisch is voor
het functioneren van een gemeenschap:
een groep mensen in dezelfde
tijd en ruimte. aan de hand
van het jongleren, waarin individuele
vaardigheid en verantwoordelijkheid
even belangrijk zijn als het
bewustzijn van de ander en het naleven
en respecteren van afgesproken
regels, maken ze iets duidelijk
over de verhoudingen binnen zo’n
gemeenschap. het verloop zelf
beschrijft de manier waarop verhoudingen
normen worden, en op
welke manier zowel het individu
als de groep zich ten opzichte van
die normen gaat gedragen. Wanneer
er voor de vier spelers slechts
drie stoelen klaarstaan, gaat het
er voor iedere speler om toch een
stoel te bemachtigen, waardoor
telkens één iemand onvermijdelijk
en beduusd recht blijft staan. een
jongleerspel met rode balletjes in
groep kan vreedzaam verlopen,
maar hoe sneller en onverwachter
de bewegingen worden, des te
meer begint het erop te lijken dat
de acteurs elkaar met de balletjes
52
esther severi
onder het genre ‘circus’ verstaan we, traditioneel gezien, voorstellingen die bestaan
uit een opeenvolging van verschillende, los van elkaar staande nummertjes
of verhaaltjes. Iedere act probeert de andere in bevreemding en virtuositeit te
overtroeven. Iedereen die eraan deelneemt, heeft een uitzonderlijke gave of beheerst
een uitzonderlijke vaardigheid. Het aaneenrijgen van al die acts creëert
een eigen bizarre wereld, die voor het publiek vreemd is maar voor de acteurs
van het circus realiteit. Een wereld die dus ver van het publiek af staat, waarin
het zich voor even volledig kan onderdompelen, om dan met die bevreemdende
ervaring en met een hoofd vol nieuwe en onwaarschijnlijke beelden weer naar
huis te keren. met het begrip ‘circus’ gaan echter ook een heleboel termen, technieken,
en vaardigheden gepaard waarvan de toepassing vandaag de dag, onder
invloed van de interdisciplinaire ontwikkelingen in de podiumkunsten en het
bewustzijn van fysieke expressie op de scène, het begrip zelf tot een zeer ruim te
interpreteren genre maakt.