nr. 6 juni - Publicaties Nederlandse Politieke Partijen

I
'
l
kan men minder volmaakte en minder omvangrijke bedrijven met voordeel
toepassen, onder bepaalde lokale verhoudingen van grondstoffentoevoer,
beschikbare arbeidskrachtep en besparingen bij de distributie.
En ook al zouden er tijdelijke verliezen met de invoering van nieuwe
technieken gepaard gaan, dan kunnen de voordelen, op langere zicht
en bij planmatige toepassing en verder ontwikkeling van de technologische
processen, deze aanvankelijke ver liezen verre overtreffen.
Het is dus begrijpelijk, dat de Sowjet-Unie de eerste was, die een
electrische centrale op de basis van atoomenergie in bedrijf heeft gesteld,
terwijl de Ver. Staten op het gebied van de vreedzame toepassing
van kernenergie nog geen practische resultaten hebben verwezenlijkt
en men daar de rijke hulpmiddelen liever aan vernietiging besteedt.
Dit betekent natuurlijk niet, dat de heersende geldmachten in de Ver.
Staten geen belangstelling voor het vraagstuk hebben. Zeer zeker moeten
zij rekening houden met de vreedzame toepassing in socialistische
landen, die een bedreiging voor hun economie zou kunnen vormen .
Voorts is ook de kapitalistische wer.eld verre van een eenheid en zou
toepassing in sommige kapitalistische landen een verschuiving in de
onderlinge concurrentieverhoudingen kunnen teweeg brengen. Men
dient daarbij in het oog te houden, dat de voordelen van vreedzame
toepassing van deze nieuwe energie allerminst voor aile landen gelijk
zijn.
Engeland bijv., waar verschillende takken van industrie met verouderde
productiemiddelen werken zou van een vernieuwing grotere
voordelen hebben, dan een later ge'industrialiseerd land als de Ver.
Staten. De economist Dr. L. Rostas, aangehaald door Prof. P. M. S.
Blackett in ,Atoomenergie en zijn gevolgen", toont voor een grote groep
industrieen aan, dat de productiviteit van Amerikaanse ondernemingen
dubbel zo groat is als die van overeenkomstige Engelse industrieen.
Bij elke technische revolutie in het verleden van de kapitalistische Ianden
hebben verschuivingen plaats gevonden.
Wat de energiebronnen betreft hebben wij slechts te denken aan de
windmolens, de waterraderen en de stoommachine, deze laatste eerst op
de grondslag van hout als warmtebron, daarna van steenkolen (waarbij
Engeland tijdelijk een overwicht had). De electriciteit, in combinatie
met moderne waterkrachtinstallaties gaf aan landen als Zwitserland
en Zweden een voorsprong. De toenemende betekenis van de petroleum
als energiebron en als grondstof voor synthetische producten verschafte
de Ver. Staten een heersende positie. En gedurende al deze wisselingen
bleven naast de nieuwe, ook de oude energiebronnen en technische
hulpmiddelen van betekenis en werden deze, elk op eigen terrein,
verbeterd en vervolmaakt, ten einde zich te kunnen handhaven.
Wanneer we ons nude vraag stellen * naar de betekenis van de nieuwe
energiebron, dan moeten we ons niet voorstellen, dat deze in een kort
tijdsbestek aile andere energiebronnen zal verdringen. Van groter belang
is het, na te gaan, welke voordelen de toepassing voor de verschillende
landen en gebieden heeft en in hoeverre de machtsverhoudingen
in de wereld daardoor kunnen worden be'invloed.
Opgemerkt werd reeds, dat Engeland van een technische vernieu-
339