nr. 6 juni - Publicaties Nederlandse Politieke Partijen

van een vele tijden, Landen en geslachten omvademend menselijk ras,
dutdt ten slotte aan, dat Huet hier de vethouding nationaal en universeel
zeer wel begrepen heeft: de kunstenaars, die het krachtigst 'werkel1
tussen hun volk en voor hun tijd, maken de eerste kans, aan de gehele
mensheid te behoren.
Van Karl Marx, Huet's tijdgenoot * stamt het granieten axioma: ,Het
bewustzijn van de mens wordt bepaald door zijn maatschappelijk zijn."
Het is mij niet bekend, of Huet deze uitspraak gekend heeft. In ieder
geval kleven de ziekelijke frasen omtrent de kunst-om-de-kunst, die de
reeds op hem volgende generatie tot in de treure herhaalt, zijn denkwijze
niet aan. Integendeel: hij staat bijna in de voetsporen van Karl
Marx, als hij zich naar Brugge wendende, een interessante bespiegeling
lanceert over de verhouding van kunst, vrijheid en ... de V1aamse textielnijverheid.
De Vlaamse industrielen van de 14e en 15e eeuw waren
wevers, zo betoogt Huet; hun hele cultuur hing aan een wolkwestie!
Dank zij het rijke proza van deze wolnijverheid stroomde de poezie der
beschaving Vlaanderenland binnen. Hoe kan het anders? ,De mens",
zegt Huet, ,bekomt een geheel andere blik op zijn eigen zijn, naarmate
de zorg voor het dagelijks brood al dan niet voortgaat, zijn hoofdbezigheid
uit te maken. Ret zijn gemene vragen, die welke over eten en drinken,
·over huisvesting en klederen lopen. Eerst wanneer in deze noden
voorzien is, vangt het hager maatschappelijk leven aan."
En hoe demonstreren Vlaanderen's oude steden de waarheid! Welk
een hartbrekend verschil tussen het Brugge, dat Huet in 1878 zag en
dat der 15e eeuw. Tachtig jaar geleden was Brugge inderdaad een dood
stadje van 40.000 inwoners - ,een voormalige wereldstad herschapen
in een begijnhof" zoals de grote stylist Huet het uitdrukt.
Ver gaat Huet terug in de geschiedenis, om Brugge's glorie op te
sporen. Hij vermeit zich in een lange, nagenoeg sensationele beschrijving
van de bruiloft van Karel de Stoute, die in deze stad plaats vond
en waarvan de details een mengeling zijn van decadent ridderdom en
barbarij. Huet gelooft niet, dat kunstenaars als Hans Memlinc of Hugo
van der Goes, die daar toen leefden, er veel behagen in zullen hebben
gehad. Memlinc acht hij bij uitstek door zijn stille en sierlijke heiligen
de schilder der Oud-Vlaamse gelovigheid, ditin contrast tot de bloeiende,
bijna wereldse kerkkust der Italianen. De rijve (dj, de reliekkast)
van Sinte Ursula, door Memlinc beschilderd, is een monument, opgericht
,voor de weerloosheid van het maagdelijke". In Van der Goes'
leven bespeurt Huet een tragische noot, typisch voor de Schilder dier
dagen, die zich door zijn afhankelijkheid van de groten der aarde meer
en meer verwikkeld zag in ,de strijd tussen geweten en brood".
Men ziet: Huet laat zich niet door de zoetheid lijmen, die kwasi van
de Oud-Vlaamse schilderstukken afvloeit. Integendeel, hij dringt snel
en intelligent door tot de kern van deze kunst. Lees b.v., hoe hij in
Antwerpen de schilderijen van Quinten Metsys bekeken heeft: De
mystiek is daar al aan het verdwijnen. Metsys is een realist, die ongetwijfeld
zijn vroomheid gehad heeft, maar die evengoed in staat
bleek, ,de verfijnde boosaardigheid der hogere kringen" weer te geven,
waarvoor zijn Salome met het hoofd van Johannes de Doper kenmer-
I
.,
356