nr. 6 juni - Publicaties Nederlandse Politieke Partijen

Multatuli. Het merkwaardige is, dat Huet zijn eigen misvattingen ook
zelf weer herstelt. Als hij het oude Brussel betreedt, en daar de Sinte
Goedele tussen aile uitingen van modernisme ziet staan, wordt hij eensklaps
weer getroffen door de bevallige stoutmoedigheid van de gothiek,
die ,haar armen naar de wolken heft". En bij de aanblik van de Grote
Markt met gildehuizen en Stadhuis raakt hij ronduit in lyrische stemming,
en voelt men de trillende echtheid van zijn stem:
.. N ergens komt in Belgie het nationale zo aangenaam uit. Elders grijnst
de herinnering. Hier glimlacht zij ... De melancholiekste reiziger, die Brussel
bezoekt, moet handelbaar worden, wanneer zijn schreden hem naar de
Grote Markt voeren. Het is grootse coquetterie, artistieke comfort [ weelde,
zouden wij zeggen], breed kantwerk, goudsmederij met een gedachte
tot ac~tergrond. Kortom, een zonnestraal op de levensweg van de bouwkunst.
Zulke uitlatingen doen ons onder het lakwerk van het cosmopolitisme
een oudere, echtere en diepere Huet gevoelen, die de zin van het
volkseigene verstaat, zoals voor het laatst nog eens blijkt uit zijn bezoek
aan Leuven, waar hij de vlammende verfijning v~m het stadhuis aldaar
schildert, en dan in mismoedigheid om het te gronde gaan van de Zuidnederlandse
beschaving het hoofd buigt en zich afvraagt, hoe het kleine
landen in de toekomst moet vergaan ...
Huet's Land van Rubens eindigt niet met zijn nog al wraakbare, door
klassebegrenzingen versmalde filosofie van bloei en verval der culturen.
Het bevat nog een verslag van zijn reis door de Kempen, deels
aan de hand van Vlaamse en Franse literatuur, gevolgd door een uitstapje
in het Luikse, met een journalistieke schildering van de badplaats
Spa en een lofzang op de Ardennen. Het zijn hoofdstukk~n, die
alleszins lezenswaardig zijn, ook, omdat Huet de gelegenheid aangrijpt,
de herinneringen aan de Belgische vrijmaking van 1830 in te vlechten,
die Potgieter ons in ,Het leven van Bakhuizen van den Brink" naliet.
Maar in feite verwijderen wij ons, met name in de beschouwingen over
Spa en de Ardennen, van het gebied der Zuidnederlandse beschaving,
dat hier onze belangstelling had.
Er is een ironisch gezegde: ,;Telkens, als er een nieuw boek verschijnt,
neem ik een oud." Als aile ironische gezegden gaat ook dit maar ten
dele op. Het is echter, bij de geestesarmoede van onze huidige
bourgeoisie, en bij veel hoi gepraat over Europese integratie uit die
koker, volstrekt van toepassing op HetLand van Rubens van Busken
Huet, dat nu al meer dan 75 jaar oud is en zoveel springlevende bladzijden
en karakteristieken bevat.
Tegenover het Amerikanistisch lichtvaardig en gevaarlijk gezwets
over Europese eenwording en de zinneloosheid van aile nationale cultuur
staat daar Huet's boek, dat trots zijn zwakheden een meesterlijk
getuigenis aflegt van de onsterfelijkheid van de nationale elementen
in de volksbeschaving. Dat is van Het Land van Rubens de dubbele
betekenis: het verheldert voor ons niet aileen de betekenis van Noorden
Zuidnederlands geestesgoed, maar laat ons ook beseffen, hoe de
schrijver Cd. Busken Huet zelf dat in zijn tijd heeft verrijkt.
1955 .
THEUN DE VRIES
361