Reis naar de Kruithoorn. - International Institute of Social History

12 13
Evenals ,,Launcher” had gezegd in Araak,
maar ongeharde bezoekers tijdens dit soort
wordt mij hier tijdens gesprekken over die be-
reizen van hun stokje gaan, worden ook wij op
voorradingsroutes verzekerd, dat het ook voor
deze reis als dat maar enigszins mogelijk is op
mij mogelijk zou zijn om met zo’n karavaan
ziekenhuisdieet gezet, maar dan bijna dagelijks
mee te trekken. Maar er is een reis te voet of
iets extra, niet wekelijks. Ik zal het daar de rest
per kameel nodig van een dag of acht, alvorens
van deze reis uitstekend op uithouden, maar
in de buurt van de bezette stad Keren weer op
wel ten koste van enige kilo’s lichaamsgewicht
auto’s kan worden overgestapt voor de tocht
en met een konstante gezonde trek.
naar Filfil. Heen en terug plus een wachttijd
Een apart veld wordt bewerkt door ploegjes
op de volgende karavaan en een verblijf in
van de paar honderd Ethiopische krijgsgevan-
dat gebied zou mij meer tijd kosten dan ik op
genen die hier gelegerd zijn. Dat is een klein
deze reis beschikbaar heb. Jammer, omdat de
deel van de naar opgave ongeveer vierduizend
mate waarin EPLF achter de Ethiopische linies
krijgsgevangenen die nu in EPLF-handen
opereert een vraagpunt is voor buitenlandse
zijn en die een zware druk betekenen op de
hulp-organisaties. Maar uit de verschillende
beperkte voedselvoorraden. Hun hoofdkamp
gesprekken over dit onderwerp, zowel formele
zal ik later nog bezoeken. De groep hier is
als toevallige, met guerrillastrijders die zulke
speciaal belast met het werk in de groentetuin,
tochten zeif hebben gemaakt, kan ik mij toch
waarvan de produkten bestemd zijn voor pa-
enigszins een beeld vormen van de situatie.
tienten in de krijgsgevangenenkliniek. Andere
Hoewel de Ethiopiërs zowel Keren als Afabet in
perfekt zichtbaar, maar het werkt kennelijk,
gevangenen werken aan de bouw van veilige,
handen hebben, schijnen zij de weg daartussen
zolang als het duurt. Ploegjes guerilla-strijders
ondergrondse huizen voor eigen gebruik. Ze
niet te gebruiken. Afabet wordt bevoorraad
zijn met hakken bezig nieuwe terrassen aan te
dragen blauwe broeken en jasjes die ooit door
vanuit Gulbub aan de kust, per konvooi of
leggen. De rivier is ook drenkplaats voor kud-
het Rode Kruis zijn geschonken en werken
helikopter, pakweg eenmaal per maand.
des geiten en koeien, ten dele eigendom van
samen met EPLF-strijders die als bewaker op-
Het vlakke land rond Nacfa maakt hier
burgers en ten dele van EPLF. Deze produkten,
treden. De sfeer lijkt mij redelijk ontspannen.
ook enige landbouw mogelijk. De rivierbed-
voor zover van EPLF, zijn bestemd voor de
Ook de gevangenen maken veel muziek op
ding die langs de stad loopt bevat water. Te
ziekenhuizen, waar het normale, uiterst karige
zelfgefabriekte instrumenten, doen aan sport
te oordelen is er ook binnen de stad gevochten.
de weinige plekken in Sahel waar grotere
dagelijkse menu van sorghum-brood met
en volgen een schoolprogramma. Afgezien van
We besteden de ochtend aan een wandeling
luchtlandingsoperaties achter de EPLF-linies
hooguit wat linzen kan worden aangevuld met
de - niet overdadige - bewaking een beeld dat
door de hevig gebombardeerde stad.
mogelijk zouden zijn.
éénmaal per week een vlees-saus en wat verse
niet zo heel veel verschilt van het dagelijks
De toren van de grote moskee staat nog
Op het eerste gezicht maakt Nacfa een
groente. Om te voorkomen dat goeddoorvoede,
leven elders in Sahel.
overeind, maar een van de vleugels van het ge-
desolate indruk. Een spookstad. De burgerbe-
Buiten Nacfa stuit ik weer, net als in She’eb
bouw ligt in puin. Volgens de verhalen gebom-
volking is vrijwel geheel geëvakueerd, naar
voortdurend op ploegjes mannen en vrouwen
bardeerd tijdens een grote wekelijkse dienst,
vluchtelingkampen of naar schuilplaatsen
die met pikhouwelen bezig zijn ondergrondse
die echter uit voorzorg elders plaatsvond, zodat
buiten de stad: geïmproviseerde onderkomens
huizen te bouwen. Alles wijst erop dat EPLF
het aantal slachtoffers bij die aanval beperkt
in tenten of grashutten, verspreid langs steilere
niet van plan is om het strategische basisgebied
bleef. Ook het orthodoxe kerkje op een heuvel
berghellingen of verscholen onder schaarse
van Sahel zonder slag of stoot prijs te geven,
aan de rand van de stad is zwaar gehavend. Op
bosjes. Maar bij nader inzien blijkt er ook in
mocht het jongste Ethiopische offensief door-
het centrale kruispunt twee enorme bomkra-
de stad nog van alles te gebeuren. Kelder-
zetten. Men graaft zich in en maakt plannen
ters. Inskripties op muren van half vernielde
ruimtes onder de huizen worden kennelijk nog
die kennelijk zijn gebaseerd op de veronderstel-
huizen: ,,Vrijheid wordt met bloed gekocht”.
gebruikt, voor opslag, als werkruimte of als
ling dat de posities hier houdbaar zijn.
Nacfa is door zijn ligging kwetsbaar voor
nachtverblijf. Ten dele door burgers, ten dele
In een van die bunkers worden we ‘s mid-
luchtaanvallen. In tegenstelling tot het grillig
door EPLF-diensten.
dags voorgesteld aan Ali Said, lid van het EPLF
woeste, ontoegankelijke bergland van Sahel
De stad heeft nog steeds een soort regio-
den op kameel-karavanen, die om de Ethiopi-
weinig voor de tijd van het jaar, maar toch
Politbureau (een soort klein dagelijks bestuur
dat ik tot nu toe heb gezien, ligt Nacfa in een
nale centrumfunctie. Van hieruit onderhoudt
sche linies bij Afabet heentrekken, verder naar
een kleine, bovengrondse stroom. Op beide
binnen het door de massa-organisaties en gue-
open kom, omgeven door boomloze, glooiende
EPLF met een vrachtauto een nachtelijke
het zuiden, naar Filfil, rondom Asmara, naar
oevers bevinden zich flinke groentetuinen, die
rilla-eenheden gekozen, omvangrijke Centrale
heuvels en plateaus’. Tijdens een wandeling
busdienst voor burgers naar de marktplaats
het kustgebied ten noorden van Massawa en
met een elektrische pomp worden geïrrigeerd.
Co-mite). met speciale verantwoordelijkheid
in de omgeving zie ik, dat er veel artillerie en
Tokar in Soedan en naar verschillende streken
zelfs dwars door het land heen naar noordelijk
Er groeit kool, bloemkool, tomaten, uien en
voor de Nacfa-zone. Daartoe behoort ook het
luchtafweergeschut is opgesteld rondom de
in Eritrea. Hier worden ook hulpgoederen en
Danakil.
spaanse peper, 2 hektare nu in totaal. Het doet
Afabet-front, iets verder naar het zuiden. Hij
stad. Zonder die bescherming is dit een van
andere voorraden uit vrachtwagens overgela-
merkwaardig aan, want het is vanuit de lucht
geeft ons een eerste briefing over de militaire