Reis naar de Kruithoorn. - International Institute of Social History

32 33
Terug in Sahel
24 December.
Zara Hospital
- She’eb
In afwachting
van de terugtocht
naar Sahe! wordt
de dag grotendeels
rustend
doorgebracht
onder de bomen
van Zara Hospital.
Tijd om nog
wat te fotograferen,
informele
gesprekjes te voeren en rond
te slenteren. lemand heeft
ontdekt dat wij, de bezoekers,
dezer dagen kerstmis horen te
vieren.
Op de vraag hoe wij dat
thuis plegen te doen was een
enigszins spottend antwoord
gevallen: ,,Te veel eten.” Dus
heeft de keuken voor de gelegenheid
verrukkelijke koekjes
gebakken voor bij de thee.
pogingen om het aanbod af te houden, maar
met minder succes - of vasthoudendheid - dan
gisteren de blote voeten dokters in Koko. Om
vier uur in de ochtend arriveren we in She’eb,
toch weer doodmoe, de bunker in en slapen.
De egel is voor morgen.
25 december. schuilen in she’eb, bezoek
aan ,,info-city”
Goytoem had gisteren nogal geheimzinnig
gedaan over het tijdstip van ons vertrek uit
Zara, dat uur na uur werd uitgesteld. Een dag
in totaal. Hij was ook wat vaker met veldte-
maar net ingebruikgenomen.
Er is zelfs aandacht
geweest voor wat
versiering.Tot diep in de
nacht bezoeken we installaties
zoals: een drukkerij
met kleine offset-persen,
stencilkamers, een radiostudio
waar programma’s
op casette worden
opgenomen om dan elders
te worden uitgezonden
vanuit een mobiele zender,
redactielokalen voor een
hele serie publikaties van allerlei EPLF-departementen
en massa-organisaties (kranten,
tijdschriften, schoolboeken, nieuws-bulletins,
etc.), documentatiecentra op allerlei gebied,
een filmstudio met onlangs geïnstalleerde
eigen ontwikkeltanks en montageruimte, een
fotoafdeling (ontwikkelen, afdrukken, archief),
radio-luisterdiensten die nieuwsberjchten
uit de hele wereld opnemen en verwerken in
eigen bulletins, reparatiewerkplaatsen voor
ieder type apparatuur dat hier gebruikt wordt,
typekamers, een enveloppenplakkerij, waar
begeven naar de vlakbij Info-City gelegen kaderschool.
Het blijkt - qua huisvesting - een uit
platte rotsblokken opgestapeld amphitheater te
zijn met enkele honderden zitplaatsen rond een
stenen katheder. In de openlucht, afgedekt met
zeildoek en geboomte. In de omgeving bunkers
met kantoortjes, bibliotheken en slaapruimte.
Aktieve leden van de verschillende massaorganisaties
uit het hele land kunnen door
hun afdelingen worden aangewezen om hier
speciale kaderkursussen te komen volgen.
Een groot deel van de dag brengen we door
istische verscheidenheid in Eritrea maakt de in
Afrika wel gehoorde mening, dat de opstand
hier zou voortkomen uit een chauvinistischtribale
gezindheid van de Eritreeërs tegen de
‘andere Ethiopiërs’, onzinnig. De respektvolle
behoedzaamheid waarmee hier in praktijk met
dit gegeven wordt omgegaan - juist opvallend
ontdaan van de pompeuze, chauvinistische
opgekloptheid waarmee nationale emancipatiebewegingen
zich nog wel eens willen ontsieren
- is meer dan overtuigend. Er zouden hier meer
nensen op bezoek moeten komen.
zoals elektra, karosseriewerk, motorreparatie,
banden, vering, etc. Er staan een paar imposante
draaibanken voor metaalbewerking. Net
als in de strijdkrachten aan het front valt het
grote aantal meisjes hier op. Als geschoolde
metaalbewerkers achter draaibanken, met
mokers bezig karosserie uit te deuken, lassen,
noem maar op, alsof het allemaal zo hoort. In
een Nederlandse garage zal je zo’n beeld nog
niet aantreffen. ledere afdeling houdt weer een
administratie bij van taken en verrichtingen,
van voorraden en aanvullingsverzoeken. Ver-
Bij zonsondergang vertrekken we voor de
lefoons in de weer dan normaal. Hier vertelt
iedereen bij toerbeurt plakcorvée heeft, etc.
in een kantoortje met bibliotheek, in gesprek
Ook praten we over EPLF’s pogingen om
nietigd vijandelijk materiëel is een belangrijke
lange terugtocht naar She’eb in Sahel. Tus-
hij pas waarom. Er zijn weer nieuwe bombar-
Jachtige drukte alom. Op de een of andere on-
met Ogwai, die namens het departement voor
al in bevrijd gebied landhervormingen door te
bron van reserve-onderdelen, maar er moet
sen Zara en Hasta treffen we een doodzieke
dementen uitgebarsten op het noord-oostelijk
navolgbare manier is zeifs in deze onderaardse
massa-organisatie verantwoordelijk is voor de
voeren. Daarbij moet rekening worden gehou-
ook gekocht en geïmproviseerd worden. Dat
nomandenvrouw aan, die door blote voeten
front, bij de gastenopvang in Araak en op het
omgeving iets van de sfeer voelbaar die in elk
kaderschool. Maar de gesprekken gaan gro-
den met de verschillende types van grondbezit
is wel een botleneck, want het rijden op de
dokters op een draagbaar naar de weg is
hoofdkamp voor krijgsgevangenen. Ook hier
krantebedrijf op deze aardbol aanwezig schijnt
tendeels over de buitengewoon ingewikkelde
die zich onder feodale en koloniale omstandig-
ruwe bergwegen levert een enorme slijtage op.
gebracht. We nemen haar - kreunend en half
boven She’eb zijn vliegtuigen overgekomen,
te zijn. Het spaarzame licht van de door een te
sociografische geschiedenis van Eritrea: zeker
heden hebben ontwikkeld. Opvallend aspekt:
Veel onderdelen worden aangepast, vanuit de
flauwvallend - mee tot aan de kliniek in Hasta.
maar die hebben niets laten vallen. Er is grote
zwakke generator gevoede elektrieke peertjes
negen duidelijk te onderscheiden volkeren, met
bij deze landhervormingen lebben voor het
ene auto in de andere. Normaal wordt hier de
Vervolgens slaagt de chauffeur erin een knie-
waakzaamheid. In de vallei heerst overdag
accentueert de ietwat grauwe bleekheid die
eigen taal, kultuur, middelen van bestaan, die
eerst in de Eritrese geschiedenis vrouwen op
klok rond gewerkt, maar vanwege de bom-
hoog stekelvarken aan te rijden en hij glimt van
doodse stilte. Wie niet persé buiten hoeft te
eigen is aan nachtredakties.
allemaal op de een of andere manier hun plaats
voet van gelijkheid met mannen aanspraak
bardementen van de laatste dagen nu alleen
genoegen: toch nog een echt kerstmaal voor
de gasten, straks in She’eb. Hij en Goytoem
hebben zich steeds erg bezorgd getoond of de
reis voor ons niet te vermoeiend is en of we
zijn blijft onder de bomen of onder de grond.
Ook wij blijven vandaag schuilen.
‘s Nachts vertrekken we voor een korte rit
naar het vlakbij gelegen Information Depart-
26 December. info-city,
kaderschool en de autowerkplaats
moeten hebben binnen dat nationale geheel,
dat Eritrea heet, Een permanente speurtocht
naar een ontwikkelingsmodel dat voldoende
respekt opbrengt voor het eigene en traditi-
kunnen maken op een eigen stuk grond.
Ook alweer ergens in de buurt - een uur
lopen in het donker - ligt een omvangrijk
garage-komplex, half ondergronds, half onder
‘s nachts. Ook hier besteedt iedere werker
een flink deel van de tijd aan verdere (vak-)
opieiding.
Na middernacht volgt nog een rit van
het op de kleine maaltijden wel uithouden. Ik
ment, Alweer een ware ondergrondste stad,
Deze omgeving blijkt hoe langer hoe meer
onele, maar toch het gemeenschappelijk en
bomen verscholen. Er wordt door een paar
ongeveer een uur, voor de overnachting vlakbij
heb nergens last van, wel konstante trek. Een
met tientallen goedgebouwde bunkerruimtes
te bevatten. Randstad Sahel, schiet me door het
vernieuwingsgerichte benadrukt. Alleen al dit
honderd mensen gewerkt volgens een uitge-
een door EPLF gebouwde graanmolen. Op de
egelbout zal er evenwel best ingaan. Wij doen
in de bergwanden. Het komplex is nieuw, nog
hoofd, als we ons vroeg in de ochtend op weg
feit van de grote ethnische, kulturele en lingu-
werkt systeem met gespecialiseerde afdelingen,
kaart raak ik zo langzamerhand enigszins het