Reis naar de Kruithoorn. - International Institute of Social History

4 5
alleen uit de literatuur kennen. Bovendien zie
vrijdings-bewegingen in de vroegere Portugese
Eritreërs dat zij vroeger - in hun strijd tegen het
zending medicijnen van het Internationale
lijk mislukt. Ik kom daar later nog op terug. De
je dat Eritrese artsen of verplegers in het veld
koloniën deden, of is het een puur militaire
door het westen gesteunde keizerlijke Ethiopië
Rode Kruis (ICRC), die ik eerder in het ERA-ge-
plotselinge terugtrekking van ELF uit Kerora
vaak oplossingen hebben ontwikkeld, die bui-
organisatie? Als er bestuur is, participeert de
- politiek gesteund werden door landen als
bouw in Karthoum heb zien liggen en hierheen
speelde een rol in het uitbarsten van een drie
tengewoon slim zijn voor de omstandigheden
bevolking daarin? Wordt de organisatie door de
Cuba en de Sovjetunie, terwijl deze landen nu
was verscheept, is er niet meer. Snel doorge-
maanden durende burgeroorlog van augustus
waaronder ze moeten werken.”
bevolking gedragen? Hoe is de toestand van de
het nieuwe bewind in Addis steunen en zich
stuurd naar Eritrea. De enorme hal maakt een
tot eind november 1980. De Ethiopiërs schijnen
bevolking, wat betreft ekonomische aktivitei-
van de Eritrese zaak hebben afgewend? Welke
lege indruk. In het grote garagecomplex van
van de situatie gebruik te hebben gemaakt door
Gedurende deze maand is alle werk in de
ten, voedselvoorziening, gezondheid, onder-
invloed heeft dat op hun ideologische oriën-
EPLF krijgt de auto een laatste check: tanken,
Kerora in te nemen, hoewel mijn begeleiders
kliniek op dit project geconcentreerd.
dak, kleding, onderwijs: is de nood zo groot als
tatie? Vragen genoeg, kortom. Als je bedenkt
reservewielen.
zeggen dat het plaatsje nu weer niemandsland
Het onderwijsprogramma, dat normaal een
de ERA-vertegenwoordigers in Europa willen
dat het gewapend verzet hier al zo’n twintig
Voorbij Suakin wordt het ploegen door het
is, zonder permanente bezetting.
flink deel van de dag in beslag neemt, is opge-
doen geloven? Zo ja, zijn er mogelijkheden voor
jaar duurt - het is Afrika’s oudste oorlog - is
zand, steeds kiezend uit het minst onaantrek-
In ieder geval bevinden we ons niet ver van
schort. De tientallen langdurige revalidatie-pa-
effektieve hulpverlening? Laat de oorlogssitua-
de kennis over de Eritrese kwestie in Europa
kelijke wielspoor van voorgaand verkeer.
Ethiopische stellingen in de smalle kunstvlakte
tiënten hebben alle tijd voor rolstoel-volleybal
tie transporten toe? Beschikt ERA of EPLF over
buitengewoon gering.
Nomaden met tenten en kamelen aan beide
langs de Rode Zee. We passeren een trajekt
en éénbenig tafeltennis.
Opvallend beeld: enkele
rolstoelpatiënten, die kennelijk
zelf een verplegersopleiding
hebben gehad,
10 December.
Port Soedan, gastenopvangkamp
Araak
kanten. We halen een enkele volle vrachtauto
in, of ontmoeten een lege op de terugweg. Het
is donker als we bij Merafit de laatste Soedanese
kontrole passeren. De omgang tussen
de Eritreërs en de Soedanezen is hartelijk en
langs een bergkam waar de koplampen van
onze auto uitgaan. Het is een heldere nacht, we
rijden stapvoets door het donker. Onder aan de
rotswand zijn EPLF-stellingen en tank-eenheden.
Dan een paar kilometer vlak niemands-
rijden langs de bedden om
vanzelfsprekend.
land, dan Ethiopische bruggehoofden. Onze
bij anderen de wonden te
verbinden.
Wat wil ik
eigenlijk in Eritrea?
In de eerste plaats
- het klinkt prozaïsch - in
enkele weken tijd zo veel
mogelijk afstand afleggen
in gebieden die permanent
Laat in de namiddag is
alles gereed voor vertrek
naar Eritrea. In gezelschap
van twee andere Europese
bezoekers - vertegenwoordigers
van Noorse
(Ostein) en West-Duitse
(Bernd) hulporganisaties
- klim ik in een door
het Zweedse Rode Kruis
geschonken landrover met
de ERA-markering op de
Opnieuw het mulle zand in.
De chauffeur houdt er enorm
de vaart in; het is zwaar werk.
Hier al valt mij op hoe sekuur
de Eritreërs met hun auto’s
omgaan: als nomaden met hun
kamelen.
Geen nodeloos gerausj,
niet doorzeuren in verkeerde
versnellingen: als het niet gaat
dan gaat het niet.
lichten zouden voor hen zichtbaar zijn.
Om half drie in de ochtend stoppen we op
een lagere, zandige plek, doven de lichten en
wachten in het donker.
Na verloop van tijd duiken gestaltes op
uit het donker, die ons meenemen naar een
grote tent met veldbedden, verscholen onder
bomen en struikgewas. Dit is Araak, het eerste
opvangkamp voor bezoekers.
In de tent ontmoet ik Nicky, een Engelse
die een paar jaar als verpleegster heeft gewerkt
in vluchtelingenkampen in Soedan en nu
in handen zijn van EPLF,
deuren. De chauffeurs
journaliste is. In verband met haar bericht-
de belangrijkste van twee
Mesfen en Testa Alem,
Klokke middernacht eindigt plots de zande-
geving over Eritrea is ze ter gelegenheid van
bevrijdings-bewegingen
een is verpleger van de
rige vlakte. Tamelijk steile rots- wanden, dwars
Numeiry’s bezoek aan Mengistoe uit Soedan
die militair actief zijn in
EPLF-Medische Dienst,
op onze richting, voor zover in het donker valt
uitgewezen. Nòg zo’n diplomatiek verzoe-
het land. Bij verschillende
zullen ons vergezellen
te zien. We volgen een tijdiang de voet van de
ningsgebaar. Dit soort maatregelen dragon bij
Nederlandse hulporganisa-
naar Araak, net over de
heuvels, om dan een bergpad in te schieten dat
aan een tamelijk effektieve nieuwsblokkade
ties liggen verzoeken van de ERA om huma-
voldoende infrastructuur - vervoer, brandstof,
Eritrese grens, waar wij met EPLF-lnformatie
allengs steiler gaat klimmen. We zijn in Eritrea,
tegen de Eritreërs. Toch mocht ze bijwijze van
nitaire hulp voor de burgerbevolking in die
begaanbare wegen, opslagruimte, deskundige
Dienst ons verdere reisprogram zullen bespre-
ergens ten westen van het grensplaatsje Kerora.
kompromis - zo ingewikkeld is Soedan - eerst
gebieden. Hoewel bijvoorbeeld SOH al enkele
mensen - om eventuele hulp effectief te kanali-
ken.
De weg waarop wij rijden - vertellen onze
nog een bezoek aan Eritrea brengen. Ze was
jaren naar vermogen bijdraagt via ERA, vinden
seren naar waar die het meeste nodig is?
begeleiders trots - is recent aangelegd door
iets eerder vertrokken maar moest hier op ons
anderen dat de in Nederland beschikbare
Tot Suakin, een klein historisch havenstad-
EPLF en de burgerbevolking. Ze heet ,,Nooit op
wachten om zoveel mogelijk bezoekers tegelijk
informatie over de situatie in het veld nog te
Naast deze op de praktische hulp-ver-
je gaat het razendsnel, over de geasfalteerde
de knieen!”
van de rondleiding te laten profiteren. Door
veel vragen open laat.
lening toegespitste vragen wil ik ook door
‘Eritrea Highway’. Daar bezichtigen we nog
haar werk in de kampen is ze goed geïnfor-
In welke mate is er werkelijk sprake van
gesprekken met mensen in het veld een betere
even het grote pakhuis van ERA, een impo-
Een jaar geleden reden bezoekers nog via
meerd over allerlei zaken. Bovendien spreekt
permanent ‘bevrijd gebied’? Hoe groot is dat
indruk krijgen van het politieke karakter van
sante constructie van golfplaat en beton, Een
Kerora Eritrea binnen. Behalve
ze enig arabisch en tigrinya, zodat we straks
precies? Is daar echt (nog) een burgerbevolking
het Eritrese verzet. Hoe sterk leeft de wil tot
22-tonner wordt net geladen met gevariëerde
EPLF-eenheden waren daar ook eenheden
ook af en toe buiten de officiele tolk om kun-
of gaat het om verlaten terrein? Oefent het
onafhankelijkheid? Waaruit komt die voort?
voedselvoorraden, voor transport naar Eritrea.
gelegerd van de andere Eritrese beweging ELF
nen. We gaan slapen in de tent. Morgen zullen
EPLF in die gebieden een echt bestuur uit en
Is dat streven een puur nationalistische zaak
Er liggen nog enkele truckladingen met van
(Eritrean Liberation Front), in het kader van
we ons programma bespreken.
draagt het verantwoordelijkheid voor het wel-
of heeft het ook te maken met sociale strijd
allerlei: oude kleding, textiel, melkpoeder,
pogingen om tot grotere eenheid in het verzet
zijn van de bevolking, zoals bijvoorbeeld de be-
en ontwikkelingspolitiek? Hoe verwerken de
vismeel, batterijen, medicamenten. De laatste
te komen. Die pogingen zijn inmiddels jammer-