Reis naar de Kruithoorn. - International Institute of Social History

30 31
thiseerden, maar dit geheim hielden vanwege
hun dorp moesten verwezenlijken. Dat comité
is de gezondheid van de mannen zichtbaar
ELF’s aanwezigheid. Als wij arriveren zitten de
was sinds zijn oprichting maar een enkele keer
veel beter dan die van de vreselijk tengere
mannen net bijeen in de rivierbedding voor een
vernieuwd. Een groep jongeren die ooit heeft
vrouwen, gevolg van de traditie waarin de man
les ‘politieke opvoeding’, Onderwerp van ge-
aangedrongen op vernieuwing, werd daarvoor
voorop staat. Dat houdt in dat hij in het gezin
sprek blijkt ‘de natuurlijke rijkdommen van het
met lijfstraffen teruggewezen. Door de zicht-
het eerste eet en op bezoek bij vrienden ook
land’ te zijn: over de noodzaak om voorzichtig
bare emoties tijdens deze gesprekken wordt het
altijd eten krijgt. Pas na de man en zijn gasten
te zijn met bomen (brandhout) en andere
mij duidelijk dat dit niet praatjes voor de vaak
eten de vrouwen en kleine kinderen wat er
vegetatie en over de voedingswaarde van vlees.
zijn, maar dat het hier om authentieke verhalen
over blijft. Daar wordt een lesje over gegeven.
Er is een geanimeerde diskussie, beslist geen
gaat. Een van de vijf omstreden dorpsoudsten,
Ik zie kudden van een paar honderd geiten
éénrichtingsverkeer. We hebben vervolgens
met een wat ongemakkelijk lachje: “Eerlijk
rondlopen: een jong herdertje slaat steeds met
uren durende gesprekken met de mannen en
gezegd, in die tijd meden onze eigen dorps-
een lange stok tegen de boomkruinen, waarna
de vrouwen - in dit traditioneel levende dorp
genoten ons als de pest, want wij moesten
de oude blaadjes naar beneden dwarrelen als
moet dat nog gescheiden - over hun levensom-
altijd wat van ze hebben, terwijl ze er niets
voer voor de geiten. De mannen krijgen het
standigheden. Onvermijdelijk duikt daarbij een
voor terug kregen. Soms een berichtje dat hun
advies om af en toe een geit te slachten voor de
vergelijking tussen ELF en EPLF voortdurend
kamelen - of zoons - waren gesneuveld op het
vrouwen en kinderen, zeker als die ziek zijn of
op. Ze vertellen daarover in praktische, on-
veld van eer. Men wilde wel offers brengen,
de vrouw zwanger is of net een kind heeft ge-
ideologische termen, met als konklusie dat ze
maar niet zo. En wijzelf, ja, wij moesten wel.
had. De verpleegster neemt mij mee het dorp in
eigenlijk opgelucht zijn van ELF te zijn verlost
Het was dwang.”
als zij op kraamvisite gaat in een aantal hutten.
wensterfte. De al genoemde geslachtsziektes,
die door gebrekkige weerstand erger zijn dan
elders. Veel malaria van een zwaardere en
er is geen vaccin. Het enige wat ze nu kunnen
doen is infectie zo vroeg mogelijk vaststellen
en dan aandringen op slacht en verbranding.
leeft van sorghum-verbouw in de rivier-bedding
in de natte tijd en houdt vee, geiten en
kamelen, waarvan men alleen de melk zelf
en van EPLF hoge verwachtingen hebben. Is
de periode van ervaring met EPLF niet te kort
voor die konklusie? “De mensen hier reizen
23 december. Voettocht
naar Koko
Als de behandeling voorbij is en wij onze
rijst koken, blijkt, dat de dorpsoudste al bij aankomst
een geit voor ons had willen slachten en
resistentere variëteit dan in Sahel.
En voorlichting. Ook mensen zijn vatbaar als
konsumeert. Kamelen worden verhuurd als
veel en van reizigers uit Sahel hoorden we
klaarmaken, maar dat de blote voeten dokters
Een gesprekje met een patiënt: “Ik ben al
ze besmet vlees eten. De groep houdt voorlich-
lastdier, of - evenals de geiten en ander vee
vaak wat daar allemaal gebeurde. Zoiets willen
lets voor zevenen in de ochtend vertrekken
daar niet van willen weten. Hoewel zo’n geste
lang ziek (longontsteking) maar ik kom nu pas
tingsbijeenkomsten in de hele streek, waar veel
- verkocht om extra graan, koffie en suiker te
we hier ook”. Daarbij gaat het om voor de hand
wij vanuit Zara Hospital voor een voettocht
overeenkomt met de traditie van gastvrijheid,
om behandeling. Ik kan niets betalen en dat
publiek op af komt. Tevens worden onder de
kunnen kopen. De vrouwen vlechten rieten
liggende essentiële, maar tot nu toe ontbeerde
naar het dorp Koko, in de bergen opzij van de
zou daardoor het principe van gratis medische
moest onder ELF wel. Ik zal er niet om liegen,
bevolking alweer assistenten opgeleid: ‘blote
matten voor eigen gebruik (hutten-bouw) en
zaken zoals gratis medische verzorging, onder-
rivier, met een mobiele kliniek van zeven blote
behandeling in feite worden uitgehold. Zo’n
ze gaven vroeger wel aspirine kado. Maar ze
voeten veeartsen’. Een bezoek van de groep
verkoop en er worden houten schalen gemaakt.
wijs, adviezen voor landbouw en veeteelt. De
voeten dokters, aangevoerd door een verpleeg-
betaling in natura gaat de draagkracht van
onderzochten je niet en dat sloeg dus nergens
vindt altijd plaats nadat leden van de massa-or-
De verkoop gebeurt in Tokar of Kassala, in Soe-
mensen laten zich uitgesproken anti-Ethiopisch
ster, khalasjnikov op de schouder. De ploeg
het dorp te boven en op den duur zouden de
op. Maar sinds drie jaar geleden moest je voor
ganisaties voorbereidend informatiewerk heb-
dan. Die tocht wordt door enkelen gemaakt, in
uit. Sinds twintig jaar - het grootste deel van
heeft het dorp al een paar maal eerder bezocht
dokters onherroepelijk als een last ervaren
alles betalen.” Er volgt een diskussie tussen
ben gedaan, zodat de specialisten met optimale
een karavaan van zo’n twintig kamelen plus
een mensenleven hier - heeft men slechts
en weet vrij aardig wat er te doen zal zijn.
worden. Bovendien mogen de dokters niet
haar en andere patiënten over de prijzen van
efficiëntie kunnen worden gebruikt.
de dieren voor de verkoop. Ze keren terug met
tweemaal Ethiopiërs ontmoet: soldaten die in
Behalve medicamenten en onderzoeksappara-
alle dagen geit eten, terwijl de rest van EPLF
verschillende behandelingen.
In het ziekenhuis is een depot met kleding
boodschappen voor het hele dorp. Ado Okut is
twee grote offensieven hun gebied binnendron-
tuur wordt proviand - rijst en thee - meegeno-
het met een handje sorghum moet doen. “Het
Een deel van Zara Hospital is gehuisvest in
voor distributie, balen met de letters ERA. Een
een zeer traditioneel levend, islamitisch dorp,
gen, mensen neerschoten (ook in dit dorp), vee
men voor een middagmaal. We steken de rivier
lijkt teveel op de ELF-praktijk”, zegt een van
tenten van het Internationale Rode Kruis, maar
deel wordt net op een vrachtauto geladen om
waar Tigre en Had-arab als eigen talen worden
doodden en gewassen verbrandden. Vijandige
over en volgen dan een nauwelijks zichtbaar,
de dokters tegen mij. Ondertussen staat het
van een soort dat eigenlijk te klein is. ICRC
ergens onder de bevolking te worden verdeeld.
gesproken en het Arabisch van Soedan als
indringers van buiten. Maar ELF werd toch
slingerend voetpad. Door de vlakte eerst, dan
arme dier in kwestie, met de poten twee aan
heeft ook grotere modellen, maar die worden
Dragon: “We komen een beetje op die methode
handelstaal.
ook als een onderdrukkende bezettingsmacht
allengs klimmend.
twee gebonden, onder onze boom, terwijl de
slechts spaarzaam afgegeven. De meeste patien-
terug. Oude kleding inzamelen in Europa is
In het dorp hebben zich een paar jonge
beschouwd, die verplichte belasting hief - in
Net in het zicht van de eerste hut van Koko
onderhandelingen over zijn lot nog voortduren:
ten liggen nu in hutten van gras en takken,
gemakkelijk, maar schoonmaak, selectie en
mannen en vrouwen van het EPLF-departe-
een dorp waar nauwelijks geld circuleert - en
houdt de kolonne stil. De beleefdheid vereist
langdurig, vriendelijk, maar vasthoudend. Of
onder de bomen. Meer grote tenten zouden het
transport levert enorme kosten op. We kunnen
ment voor massa-organisatie gevestigd. Ze
jonge mannen en lastdieren opeiste in bepaalde
dat de hele ploeg niet zomaar komt binnenval-
het dan niet bijwijze van uitzondering toch
leven wel erg vergemakkelijken.
dat geld beter gebruiken voor aanschaf van
slapen onder een boom aan de rand van het
quota, zonder daarbij ooit naar de bevolking
len. Een man gaat vooruit, roept van enige
voor de Europese gasten kan? Of meenemen
Vanuit Zara werkt ook een veeartsenij-
katoen in Soedan en meer naaimachines,
dorp en proberen door gesprekken met de
te luisteren. De vaak opgelegde lijfstraften
afstand een begroeting, waarop een dorpsoud-
naar Zara, om te delen met de andere kamera-
groep. Die zit nu in Sjerit voor een onderzoek.
zodat we hier zef kleren kunnen maken naar
bewoners een beeld te krijgen van nun levens-
werden als het meest vernederend ervaren.
ste hem tegemoet komt. Die wijst een groepje
den? Nee, echt niet. Het doet toch zichtbaar
Ik praat hier met een achterblijver. De groep
plaatselijke smaak en gewoonte. Daar gaan we
wijze en problemen. Ze zijn al begonnen met
Men vertelt hoe een paar mannen aan een paal
bomen aan waar wij ons kunnen installeren.
pijn. Als kompromis accepteren we heerlijke
ontmoet een enorme vraag naar veterinaire
in de toekomst meer aan doen.”
lager onderwijs voor de kinderen, hebben van
in de zon werden gebonden, zonder voedsel of
Hij zorgt ondertussen dat daar wat matten
zwarte koffie waar een verfrissend kruid is in
hulp: “De bevolking is wel voorzichtig. lemand
De middag en avond brengen we door in
verschillende volwassenen gehoord dat die ook
water, totdat de rest van het dorp voldoende
heen worden gebracht en gaat de mensen in
meegekookt. Voor de EPLF-ers een al lang niet
brengt bijvoorbeeld eerst een kameel. Als
het dorp Ado Okut, zeshonderd mensen in
graag alfabetisatieles zouden krijgen en er zijn
geld en vrijwilligers had bijeengebracht. Een
het dorp waarschuwen dat de dokters er zijn.
meer gekende luxe. Toch een voor iedereen
die een week later niet dood is, komt de hele
hutten van rieten matten, in de pastelgroene
gesprekken over de vorming van een gekozen
flinke reeks gedetailleerde voorbeelden. De
Enkele tientallen mensen - vooral vrouwen
aanvaardbare opiossing.
kudde pas.” Men heeft gekonstateerd dat
schaduw van de hier zo typische ‘ubbel’-bo-
volksassemblee. Eén van deze EPLF-mensen is
politieke ‘inspraak’ van het dorp was beperkt
en kinderen - worden onderzocht, de meesten
runderpest een akuut probleem is. Er zou een
men, op de witte zandoevers van de Zara-bed-
oorspronkelijk afkomstig uit dit dorp, waar een
tot een door ELF aangesteld comité van vijf
krijgen medikamenten. Er wordt een nieuw
massale vaccinatie-kampagne nodig zijn, maar
ding. Het is een permanent dorp. De bevolking
paar families al jarenlang met EPFL sympa-
dorpsoudsten, die de opdrachten van ELF in
geval van tbc ontdekt. Net als in Ado Okut