SIZED FOR ART NOUVEAU - VisitBrussels

Een nieuwe wending
Na een lang verblijf in de Verenigde Staten tijdens de Eerste Wereldoorlog keert Victor Horta terug naar Brussel. Hij verkeert in grote
financiële moeilijkheden en gaat onmiddellijk aan het werk.
Het zijn nu heel andere klanten die van zijn diensten gebruikmaken en de opdrachten zijn bijzonder groot: het Museum voor Schone
Kunsten in Doornik en het Brugmann ziekenhuis, het Paleis voor Schone Kunsten en het Centraal Station in Brussel. Hij bouwt ook het
erepaviljoen van België voor de Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes in Parijs in 1925. Deze titanenwerken
leveren hem nationale faam op. Hij krijgt het Legioen van Eer uitgereikt en wordt in 1931 door koning Albert I tot baron verheven.
Ondanks deze unanieme erkenning eindigt zijn leven in mineur. Horta betreurt het feit dat hij niet de tijd heeft genomen om zijn werken
te publiceren. Dit brengt hem tot de paradoxale beslissing om het grootste deel van zijn archieven en tekeningen te vernietigen.
Wel schrijft hij in 1939 zijn memoires, waarin hij zijn grote ideeën op papier zet en zijn levensloop beschrijft. Op 8 september 1947
overlijdt hij.
Bronnen: De ‘Memoires’ van Victor Horta en de waardevolle inlichtingen van Françoise Aubry, conservatrice van het Horta Museum in Brussel
3. Henry van de Velde
Henry Van de Velde is een van de belangrijkste protagonisten van de art nouveau. Zijn creaties waren het praktische resultaat van
een theoretisch kader waarover de kunstenaar geregeld publiceerde. Na een korte succesvolle periode in Brussel vestigde hij zich in
Duitsland. Daar kon hij zijn artistieke capaciteiten volledig ontplooien. Als oprichter van de school voor decoratieve kunsten van Weimar
hervormde hij het kunstonderwijs en stond hij daarmee aan de basis van de moderne beweging die tot ver in de twintigste eeuw de
architectuur en de sierkunst beïnvloedde. Na korte verblijven in Zwitserland en Nederland, keerde hij in 1926 terug naar België om er
met zijn onderwijssysteem de decoratieve kunsten een nieuwe impuls te geven. Die culmineerde in de oprichting van de kunstschool Ter
Kameren in 1926. In 1947 vertrok Van de Velde naar Zwitserland. Daar wijdde hij de laatste tien jaar van zijn leven aan de redactie
van zijn memoires.
Henry Van de Velde werd opgeleid als schilder. Hoewel succesvol werd hij geconfronteerd met een ernstige artistieke crisis die hem
omstreeks 1893 deed besluiten om de schilderkunst op te geven en zich toe te leggen op het kunstambacht. Daarmee zou hij zich
internationaal profileren. Zijn toekomstige echtgenote, Maria Sèthe, speelde een niet onbelangrijke rol in deze ontwikkeling. Zij steunde
hem zijn gehele loopbaan en profileerde zich gaandeweg als zijn trouwste medewerkster.
Hoewel Van de Velde geen architectenopleiding had gevolgd, tekende hij in 1895 de plannen voor villa Bloemenwerf in Ukkel (Brussel),
de persoonlijke woning van het jonggehuwde echtpaar. Naast de buitenarchitectuur ontwierp hij ook het interieur, de meubels, het behangpapier,
de stoffen en zelfs de jurken die Maria er zou dragen. Het huis was zo opzienbarend dat het uitgroeide tot een internationale
aantrekkingspool voor kunstenaars en intellectuelen uit het avant-gardemilieu.
Het bezoek van de Duitse kunstcriticus Julius Meier-Graefe en de kunsthandelaar Samuel Bing aan Van de Velde was van cruciale betekenis
voor de verdere ontwikkeling van zijn carrière. Bing gaf hem de opdracht vier interieurs te ontwerpen voor de prestigieuze opening
van zijn galerij L’Art Nouveau, einde 1895. De commotie die zijn bijdrage in Parijs veroorzaakte, gaf grote ruchtbaarheid aan zijn werk,
dat vooral in Duitsland werd gesmaakt. Meier-Graefe speelde daarin een belangrijke rol. Zo wijdde hij in 1898 een volledig nummer van
zijn tijdschrift Dekorative Kunst met Franse uitgave L’Art décoratif aan de creaties van Van de Velde en in 1899 opende hij in Parijs de
kunsthandel La Maison Moderne, die volledig werd ingericht en bevoorraad door de Belgische kunstenaar. Het leverde Van de Velde in
toenemende mate opdrachten vanuit België, Duitsland en Frankrijk op. Door de grote vraag naar zijn creaties, stichtte hij al in 1897 de
Société Van de Velde waarvoor hij twee jaar later in Brussel een gebouw met werkplaatsen, ateliers en bureauruimtes huurde.
Gezien de belangrijkste opdrachten vanuit Berlijn kwamen, werden daar einde 1899 de Henry Van de Velde Kunstwerkstätten gesticht.
Enkele maanden later smolten zij samen met het Hohenzollern-Kunstgewerbe-Atelier en in 1900 vestigde Van de Velde zich met zijn
gezin in de Duitse hoofdstad voor een periode van twee jaar.
www.VISITBRUSSELS.BE
5