'Open Boek - over open educational resources in Nederland' (pdf)

Community’s verhogen de slaagkans
Wim Liebrand
Al bijna een half mensenleven beweegt hij zich op de scheidslijn tussen onderwijs
en ict. In die tijd heeft Wim Liebrand, Directeur Stichting SURF, veel
hypes en trends meegemaakt. Voor open educational resources ziet
Liebrand zeker mogelijkheden, maar alleen als de repositories goed verbonden
worden met community’s én als de kwaliteitsborging geregeld is.
Wanneer hoorde u voor het eerst iets over open educational resources?
‘Pff, da’s al een geruime tijd geleden want ik ben m’n halve leven al betrokken
bij ‘ict-werk’. Het eerste open educational resources-project waar ik van hoorde
was het Project Gutenberg, dat al dateert uit de beginjaren ’70. Daar was een
student op het idee gekomen om alles wat in principe in de bibliotheek te
vinden is op te slaan in de computer zodat je dat via die manier kon verspreiden.
Dat project was een beetje open educational resources avant la lettre op
het gebied van tekstboeken. Een geweldige klus, want destijds bestond er nog
geen internet en moest je hele boeken overtikken op het mainframe waarna de
informatie via tapes verspreid werd naar andere computercentra. Het leuke is
dat dat project nog steeds loopt (www. projectgutenberg.org red.) en dat het
inmiddels zo’n 70.000 elektronische boeken heeft opgeleverd die vrij toegankelijk
zijn.
Het idee van open educational resources speelt dus al heel lang, maar door
de komst van internet, zo halverwege de jaren ’90, kreeg je een massa aan dit
soort initiatieven waarbij cursussen, teksten en onderwijsmaterialen via internet
verspreid werden. De grootste gemene deler daarin was dat de kwaliteit
van al dat materiaal over het algemeen zeer bedroevend was. Daar kwam pas
verandering in toen MIT aan het begin van deze eeuw kwam met hun initiatief,
dat wél aan hoge kwaliteitseisen voldeed. Want dat was één van de uitgangspunten
van MIT: high quality material. En dat heeft een enorme boost gegeven,
zowel in kwaliteit als in mogelijkheden van open educational resources.’
Wat vond u van al die initiatieven?
‘Aardig, maar ik had nooit gedacht dat het aan zou slaan. Want het was een
hels karwei om op een mainframe 128 tekens te gebruiken in plaats van 64
hoofdletters. Daar moest je trucs voor bedenken. Het was dus in de begintijd
heel omslachtig. Maar toen MIT kwam, dacht ik: dáár zit wat achter. Want de
potentie van open educational resources is heel groot als je zorgt voor high
quality material. Zeker als er zo’n gerenommeerd instituut achter staat. Dat ben
je in staat om heel veel mensen te benaderen die je normaliter niet bereikt. Van
mensen die niet in staat zijn om boeken te kopen, pensionado’s en het MKB
tot een hele massa mensen in de onderontwikkelde landen waar een geweldig
16 Open Universiteit