'Open Boek - over open educational resources in Nederland' (pdf)

nieren in het materiaal ingebakken zit, dreigen we de inkomsten uit collegegelden
te verliezen als we alles vrij beschikbaar zouden maken. Dat zou een gevaar
vormen voor ons voortbestaan.
‘Ook open leermiddelen moeten vermarkt worden als je wil dat
ze gebruikt worden.’
In welke richting denkt u?
‘De oplossingsrichting die we volgen in het StOER-project is dat we de inkomsten
minder koppelen aan de leermaterialen, maar meer aan de diensten die de
Open Universiteit biedt, zoals de begeleiding, het aanbieden van een leeromgeving
en de tentaminering. We hebben ervoor gekozen een bijdrage te vragen in
de vorm van een soort abonnement voor deze diensten. Daarmee kunnen we
de kosten dekken die gemoeid zijn met de verspreiding.’
Zouden de leermiddelen niet gratis beschikbaar moeten zijn? Ze zijn toch al
ontwikkeld met publieke middelen?
‘Het punt is dat je de content niet alleen moet ontwikkelen. Je moet deze ook
geschikt maken voor publicatie in digitale vorm, zodat deze via allerhande media
- internet, mobiel, iPad – te raadplegen is. Dat is veel werk als je het tegen
hoge kwaliteitsnormen doet. De producten moeten goed geredigeerd worden
en aantrekkelijk vormgegeven. Het is een specialisme, dat meestal niet bij de
oorspronkelijke auteur ligt. Daarnaast heb je nog de kosten van de marketing
en de distributie. Voor al die kosten moet je dekking zien te vinden.’
Het lijkt wat vreemd om te spreken over ‘marketing’ bij materiaal dat je eigenlijk
gratis beschikbaar zou willen stellen.
‘Toch is het wel degelijk nodig om je content te vermarkten als je wilt dat die
bij de eindgebruiker terecht komt. Op internet is onvoorstelbaar veel materiaal
beschikbaar. Hele repositories vol met onderwijsmateriaal dat niet of nauwelijks
gebruikt wordt.’
Hoe komt het dat dit materiaal niet gebruikt wordt?
‘Omdat het moeilijk vindbaar is, of van discutabele kwaliteit, of omdat mensen
helemaal niet weten dat het er is. Daarom spreek ik ook over vermarkten. Maar
wie gaat de kosten dragen voor een reclamespotje of een advertentiecampagne?
Die kosten wil niemand op zich nemen, omdat de baten niet direct
terugkomen bij degene die de investering doet.’
Het verdienmodel voor OER wordt doorgaans gezocht in de geboden dienstverlening.
Wie gaat er dan nog content ontwikkelen?
‘Wat we wel eens vergeten is dat onderwijs niet hetzelfde is als content distribueren.
Bij de Open Universiteit hadden ze er ook soms een handje van om te
zeggen ‘de cursus is klaar’ als eigenlijk bedoeld werd ‘de leermaterialen zijn
klaar’. Onderwijs is geen product, zoals een boek, het is een dienst. De cursus is
22 Open Universiteit