jaarverslag 2009 Sociale Verzekeringsbank - Svb

sociale zekerheid
en solidariteit
40
Pieter Jan Biesheuvel is
voorzitter van de Raad voor
Werk en Inkomen (RWI).
Solidariteit kan volgens
Biesheuvel niet zonder vertrouwen;
het houdt ook in,
dat wie kan, meedoet.
Dubbele inkomens:
minder beroep op
maatschappelijke
solidariteit
‘S
olidariteit komt niet vanzelf, je moet er aan
blijven werken. En het kent ook zijn grenzen.
Bijvoorbeeld in het evenwicht tussen inleg en aanspraken.
Bij het opsporen van fraude wordt ook altijd
als argument gebruikt dat het de solidariteit ondermijnt.
Ik heb niet het idee dat het stelsel onder
druk staat door de trend van economische individualisering.
Het percentage ZZP’ers en flexwerkers
samen ligt de afgelopen 25 jaar vrij stabiel rondom
20 - 25 procent. Plus of min is vooral conjunctureel
te verklaren en dus tijdelijk. Kijk je dan nog naar
het aandeel studenten en scholieren onder de flexwerkers,
dan moet je concluderen dat een economische
zelfstandigheid maar voor een heel beperkt
deel van de beroepsbevolking is weggelegd en de
vaste baan in loondienst nog altijd de norm is. In
die zin is er geen sprake van een grotere of minder
grote druk op onze solidariteit. Als het economisch
goed gaat, stijgt het aandeel economisch zelfstandigen,
maar als het onweert, neemt het ook weer snel
af. Wat nu al wel een rol speelt bij het thema solidariteit,
is de trend dat het vertrouwen in de overheid
zienderogen afneemt. Mensen regelen steeds vaker
bovenop de collectieve regeling nog iets voor zichzelf.
Met name in de pensioensfeer.
Het lijkt wel alsof we meer vertrouwen hebben in
doe-het-zelf regelingen dan in collectieve regelingen.’
‘Dat de aandacht voor solidariteit de laatste twee
jaar toeneemt heeft met de onzekerheden te maken
die een crisis met zich meebrengt. Zo’n crisis trekt
een zware wissel op de solidariteit. Dan is het nogal
belangrijk welke maatregelen de politiek neemt.
Crisismaatregelen die erop gericht zijn om mensen
weer op de arbeidsmarkt te krijgen of te houden,
zijn op termijn beter voor de houdbaarheid van ons
sociale stelsel dan maatregelen die tot doel zouden
hebben om ontslagen werknemers langdurig in hun
levensonderhoud te ondersteunen. Dat is een les uit
de crisis in de jaren tachtig, toen veel werknemers
via de WAO buitenspel werden gezet. Maar het
grote pluspunt in deze crisistijd ten opzichte van
die in de jaren tachtig is dat er nu veel meer gezinnen
zijn met dubbele inkomens. Wanneer er dan
een inkomen wegvalt, is de kwetsbaarheid per leefeenheid
beduidend minder. Van de 22.000 mensen
die onlangs in de bijstand kwamen, zijn er 17.000
alleenstaand. Dus die groep is het meest kwetsbaar
omdat ze van één inkomen moeten rondkomen.’
doe-het-zelf
dubbele inkomens