Download het jaarverslag 1998 - KU Leuven

KATHOLIEKE UNIVERSITEIT
JAARVERSLAG
1998

nhoud
Inleiding
Organisatiestructuur van de K.U.Leuven
Ondennr ijs
1. Globale beleidslijnen inzake onderwijs
2. Kwaliteitszorg voor het onderwijs
3. Opleidingenaanbod
4. Onderwijs- en examenregelingen
5. Gegevens over studenten
6. Examencommissies van de Vlaamse gemeenschap
7. Internationale Relaties
Tabellen
Onderzoek
1. Het onderzoeksbeleid: resultaten en vooruitzichten
2. Kwaliteitsbewaking
3. Financieringsbronnen
4. Personeelsbestand
5. Wetenschappeljjke output per wetenschapsdiscipline
6. Nationale wetenschappelijke samenwerking
7. Internationale relaties
8. Besluit
Tabellen
Personeel
1. Personeelsevolutie aan de K.LI.Leuven
2. Personeelsbeleid voor academisch personeel
3. Personeelsbeleid voor ATP
Sociale voorzieningen voor studenten
1. Globaal overzicht en financiële situatie
2. Huisvesting
3. Voedingssector: universiteits-restaurants Alma
4. Dienstensector
5. Gezondheidssector
6. Studentenorganisaties
7. Studentenadministratie
8. Kerncel Tewerkstelling

Synthese van de jaarrekening
De balans van de K.U.Leuven
Wetenschappelijke dienstverlening
Centrale logistieke diensten
1. Ludit
2. Anemoonproject
3. Universiteitsbibliotheek
4. Universiteitsarchief en Dienst Kunstpatrimonium
Extra-curriculaire mogelijkheden
1. Universitaire Parochie
2. Sport
3. Cultuur
K.U.Leuven Campus Kortrijk
1. Algemeen
2. Dienst voor Studieadvies
3. Onderzoek
4. Dienst Universitaire Permanente Vorming
5. Impulscentrum voor Onderwijsvernieuwing
6. Bibliotheek
7. Informaticabeleid
8. Algemeen Beheer
9. Studentenvoorzieningen
10. Universitaire Parochie
11. Evenementen en Externe Relaties
Interfacultaire Instituten
1. Het Hoger Instituut voor de Arbeid
2. Katholiek Documentatiecentrum en Onderzoekscentrum
3. Instituut voor Levende Talen
4. Steunpunt Werkgelegenheid, Arbeid en Vorming
5. Universitair Centrum voor Statistiek
6. LUCAS
7. Overlegcentrum voor Christelijke Ethiek
Universitaire Ziekenhuizen
Bijlagen

Inleiding
De K.U.Leuven biedt met dit jaarverslag aan de Inrichtende Overheid en aan de
Vlaamse regering een overzicht van haar werking in 1998.
Dit verslag omvat de voornaamste cijfergegevens inzake de hoofdopdrachten van
onderwijs, onderzoek en wetenschappelijke dienstverlening en geeft ook een overzicht
van de financiële situatie, het personeelsbeleid en de voornaamste ondersteunende
functies. Volgens de voorschriften van het besluit van de Vlaamse regering
van 4 februari 1997 in uitvoering van het universiteitsdecreet van 1991 is het
verslag vooral gericht op de beleidsaspecten van deze hoofdopdrachten en ondersteunende
functies.
Met een dergelijk jaarverslag legt de universiteit verantwoording af, naar de buitenwereld
en naar de academische gemeenschap, over haar taakvervulling die in ruime
mate wordt ondersteund met middelen van de gemeenschap.
Ik meen dat de K.U.Leuven met dit verslag kan aantonen dat zij de overheidsmiddelen
aanwendt voor kwaliteitsvol onderwijs, onderzoek en dienstverlening. Zij heeft
zorg gedragen voor de uitbouw van de kwaliteitszorg voor de onderzoeks- en onderwijstaken
en krijgt daarvoor brede waardering in binnen- en buitenland. Zij drukt ten
aanzien van de overheid de verwachting uit dat ze daarvoor in het Vlaams
universitair landschap de armslag en de middelen kan blijven krijgen om haar
potentialiteiten ten volle te kunnen gebruiken.
A. Oosterlinck
rector
Inleiding 1

Organisatiestructuur
van de K.U.Leuven
1. De K.U.Leuven heeft haar bestuurlijke zetel op het adres Oude Markt 13,
3000 Leuven
2. Bestuurlijke organen op het centrale niveau
De belangrijkste gegevens over de organisatiestructuur van de universiteit
worden gepubliceerd in de jaarlijkse uitgave van 'Wegwijs'.
2.1 Als rechtspersoon heeft de K.U.Leuven haar juridische grondslag in de wet
van 12 augustus 191 1 (laatst gewijzigd in 1969 en 1970) die de rechtspersoonlijkheid
verleent aan de K.U.Leuven, de Université Catholique de
Louvain, de Vrije Universiteit Brussel en de Université Libre de Bruxelles.
De basisregeling van de interne structuur is opgenomen in het Organiek
Reglement, dat wordt vastgesteld door de Inrichtende Overheid op advies
van de Raad van Beheer. Verdere interne regelingen, inzonderheid inzake
de structuur van faculteiten, departementen en diverse andere organen
worden bepaald in het Gewoon Reglement, dat wordt vastgesteld door de
Raad van Beheer na advies van de Academische Raad.
2.2 De Inrichtende Overheid is het formele toporgaan van de universiteit; zij
bestaat uit de Aartsbisschop, de Vlaamse bisschoppen en tenminste vier
lekenleden. De Raad van Beheer is het orgaan dat de verantwoordelijkheid
voor het universitair bestuur en de middelen van de universiteit draagt
tegenover derden; behoudens de leden van het Gemeenschappelijk Bureau
omvat deze raad ook een aantal leden uit de universitaire gemeenschap en
een aantal leden aangewezen buiten de universiteit. De Academische
Raad draagt de verantwoordelijkheid voor het gehele academisch beleid.
Hij is samengesteld uit de rector en de leden van het Gemeenschappelijk
Bureau, de decanen, vier studentenvertegenwoordigers, drie vertegenwoordigers
van het assisterend academisch personeel en het bijzonder
academisch personeel en de academisch ombudsman.
2.3 Het uitvoerend bureau van zowel de Raad van Beheer als van de Academische
Raad is het 'Gemeenschappelijk Bureau' dat behalve de rector, de
algemeen beheerder en de rector van de Campus Kortrijk maximum zes
andere leden omvat. Deze leden worden door de rector, na zijn verkiezing,
ter benoeming aan de Academische Raad voorgesteld als één beleidsequipe.
De huidige functie-invulling van deze leden is:
- drie vice-rectoren die als groepsvoorzitter het beleid coördineren van de
drie groepen Humane Wetenschappen, Exacte Wetenschappen en Biomedische
wetenschappen;
- drie coördinatoren respectievelijk voor Onderzoeksbeleid, voor Onderwijsbeleid
en voor Studentenbeleid.
Het Gemeenschappelijk Bureau draagt de verantwoordelijkheid voor het
dagelijks bestuur en de beleidsvoorbereiding.
2.4 De rector wordt verkozen door een ruim kiescollege van alle voltijdse leden
van het zelfstandig academisch personeel (ZAP) en vertegenwoordigers
van het deeltijds ZAP, van het assisterend academisch personeel (AAP) en
van het bijzonder academisch personeel (BAP), van de studenten en van
het administratief en technisch personeel. De rector van de Campus
Kortrijk wordt door een gelijkaardig kiescollege van KLILAK verkozen.
2.5 Eigen organen van de Campus Kortrijk zijn de rector KULAK, de Interfacultaire
Raad die het academisch beleid in KULAK bepaalt, en het Beheerscomité.
2.6 De Universitaire Ziekenhuizen hebben een eigen beheersstructuur die een
ruime mate van bestuurlijke verantwoordelijkheid draagt voor het gehele
ziekenhuisbedrijf:
- het Beheerscomité;
Organisatiest~duur van de K.U.Leuven
1

- het Directiecomité;
- de afgevaardigde beheerder (vroeger genaamd 'algemeen coördinator').
Een permanente overlegcommissie zorgt voor het overleg tussen de
Faculteit Geneeskunde en de Universitaire Ziekenhuizen.
2.7 Diverse centrale adviescolleges zijn opgericht voor specifieke beleidssegmenten.
Vooral te vermelden zijn:
- de Onderzoeksraad en de Raad Onderzoeksbeleid;
- de Onderwijsraad en de Stuurgroep Onderwijsbeleid;
- de Ondernemingsraad;
- het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk;
- de Raad van het Academisch Vormingsinstituut voor Leraren;
- de Raad Universitaire Permanente Vorming;
- de Bibliotheekraad;
- de Luditraad;
- de Interfacultaire raad voor ontwikkelingssamenwerking;
- het Beleidscomité Internationale Relaties;
- de Cultuurcommissie;
- de Raad voor Studentenvoorzieningen;
- de Interfacultaire Raad Vrouw-Man-Universiteit K.U.Leuven.
3. Bestuurlijke organen op het decentrale niveau
3.1 De groepen
De universiteit is ingedeeld in drie groepen, met name Humane Wetenschappen,
Exacte Wetenschappen en Biomedische Wetenschappen. De
groepen staan in voor de coördinatie tussen de faculteiten. De Groepsraad
bestaat uit de vice-rector, tevens groepsvoorzitter, de decanen en
eventueel de andere leden van de Academische Raad uit dezelfde groep.
3.2 De faculteiten
De faculteiten (dertien in totaal) zijn de entiteiten die het onderwijs plannen
en doen uitvoeren en die de departementen coördineren. De faculteiten
hebben een decaan, verkozen in de faculteitsraad. Deze raad is
samengesteld uit alle voltijdse ZAP-leden en vertegenwoordigers van het
deeltijds ZAP, van studenten en van de AAP-BAP-geleding. Een beperkt
bureau van de faculteit staat in voor dagelijks bestuur en beleidsvoorbereiding.
3.3 De departementen
De departementen vormen de hoofdindeling voor de onderzoekstaken van
de universiteit en zijn dus gestructureerd volgens onderzoeksdomeinen.
En zijn een vijftigtal departementen. Zij worden geleid door een departementsraad
met een structuur analoog aan de faculteitsraad, en een
departementsvoorzitter.
3.4 De afdelingen
De departementen zijn op zeer diverse wijze verder onderverdeeld in afdelingen,
centra, instituten of onderzoeksgroepen.
4. Diverse interfacultaire en dienstverleningsorganen
4.1 Buiten deze gestroomlijnde structuur zijn er nog diverse interfacultaire of
gelijkaardige structuren van diverse aard:
- Academisch Vormingsinstituut voor leraren (AVL);
- Hoger Instituut voor de Arbeid (HIVA);
- Katholiek Documentatie- en Onderzoekscentrum (KADOC);
- Leuvense Universiteit Caritas Samenwerkingsverband (LUCAS);
- Overlegcentrum voor Christelijke Ethiek;
- Instituut voor Levende Talen (ILT).
4 I Katholieke Universlei1 Leuven
4.2 Tenslotte dient melding gemaakt van een belangrijke dienst voor onderzoeksvalorisatie:
Leuven Research and Development. Deze entiteit staat

in voor een actieve transferpolitiek van onderzoeksresultaten naar de
industrie, handel en andere sectoren. Deze heeft de status van een
exploitatie waarvan de inkomsten en uitgaven afzonderlijk worden geboekt.
Organisatiestrucluur van de K.U.Leuven
I

Inzake onderwijs bevat dit verslag een overzicht van activiteiten voor het academiejaar
1997-1 998. Voor het geheel van de beleidsontwikkeling wordt de stand van
zaken weergegeven tot eind 1998.
De opdrachtsverklaring van de K.U.Leuven, opgesteld in 1990, geeft de hoofdlijn 1.
aan van het onderwijsbeleid dat de K.U.Leuven aanhoudt.
'Voor haar kennisoverdracht geeft de K.U.Leuven interdisciplinair wetenschappelijk
onderwijs van hoge kwaliteit. Haar programma's integreren de professionele opleiding
in een brede ethische, culturele en sociale vorming. Eerder dan de feitenkennis,
bevordert zij de vaardigheid om problemen te onderkennen, te formuleren en op te W~JS
lossen. Zij schept de noodzakelijke voorwaarden voor een stimulerende onderwijsen
vormingservaring. Bijzondere aandacht gaat naar de blijvende evaluatie van haar
onderwijs met het oog op een verhoogde zelfwerkzaamheid van de studenten, een
intensieve persoonlijke begeleiding, een adequaat beoordelingssysteem, de didactische
kwaliteiten van de docenten en de aanwending van nieuwe onderwijsvormen
en -technologieën. Door haar eerste- en tweedecyclusonderwijs draagt de
K.U.Leuven bij tot een zo breed mogelijke participatie van de Vlaamse jongeren aan
kwalitatief hoogstaand universitair onderwijs, in een omgeving die intellectueel stimulerend,
sociaal ondersteunend en studentvriendelijk is; tevens richt zij zich op
nieuwe doelgroepen. Voorts gaat haar bijzondere aandacht naar de vorming van
jonge onderzoekers, vooral door middel van het doctoraat, en biedt zij in een aantal
kennisdomeinen derdecyclusprogramma's aan, gericht op verbreding en verdieping
van kennis'.
Deze tekst blijft de basisinspiratie voor het eigen onderwijsbeleid. Het onderwijs
krijgt zijn concrete gestalte in de faculteiten, die verantwoordelijk zijn voor de invulling
van de onderwijsopdracht. Het centrale beleid van de universiteit moet daarvoor
het algemeen kader scheppen dat richtinggevend moet zijn en stimulerend en
faciliterend moet optreden; tegelijk moet het ervoor instaan dat de zorg voor de kwaliteit
ingebed is in haar structuren en procedures.
Sedert enkele jaren worden op diverse vlakken ernstige inspanningen gedaan voor
onderwijsverbetering:
- het stimuleren van de Permanente Onderwijscommissies als de echte dragers en
initiatiefnemers van de curriculumbepaling en de evaluatie van het onderwijsgebeuren;
- het verder op brede schaal op gang brengen van geregelde evaluatie door de interne
onderwijsevaluaties;
- het preciseren en aanpassen van het examenreglement;
- het meer centraal stellen van de onderwijstaak in de taakbepaling van de docenten
en in de beoordeling voor benoemingen en promoties;
- het stimuleren van de inspanningen voor permanente vorming;
- het voorzien van onderwijskundige ondersteuning voor onderwijsinnovatie mede
met gebruik van nieuwe media.
Globale
beleidslijnen
inzake onder-
De voornaamste realisatie is wel het opzetten van een systeem van kwaliteitszorg
dat een brede en diepe penetratie gekregen heeft.
In de loop van het academiejaar vond een globale audit plaats over de kwaliteitszorg
van de Vlaamse universiteiten (Aandacht voor kwaliteit in de Vlaamse universiteiten,
Verslag van de Auditcommissie Kwaliteitszorg in het Academisch Onderwijs in
Vlaanderen, april 1998). Deze commissie onder voorzitterschap van prof. F.J.H.
Mertens (Inspecteur-generaal van het Onderwijs in Nederland) bracht voor de
K.U.Leuven een indringende analyse van het systeem van kwaliteitszorg; globaal
gezien werd dit voor de K.U.Leuven als zeer degelijk beoordeeld, uiteraard niet zonder
een aantal opmerkingen en vingerwijzigingen.
Volgend citaat uit het verslag van de Auditcommissie (AC) moge dit bewijzen:
'De organisatie van de kwaliteitszorg en de inbedding van de evaluaties in het management
van de K.U.Leuven maken een degelijke indruk op de AC. Deze universiteit
heeft een naar het zich laat aanzien adequate wijze van implementatie van kwaliteitsmanagement:
men gaat serieus maar in zelfstandigheid om met de visitatieresul-
Onderwijs
I

taten'.
De K.U.Leuven heeft mede op grond van de uitkomst en vooral de suggesties van dit
auditverslag, verder gewerkt aan de uittekening van haar onderwijsbeleidsplan, dat
eind 1998 bijna afgerond was.
Dit plan, dat de opdrachtsverklaring verder uitwerkt in een richtinggevend concept
van 'begeleide zelfstudie', zal een tiental actielijnen omvatten, die het eigen onderwijsbeleid
moeten consolideren. Dit globale plan, waarvoor ook specifieke budgettaire
middelen worden voorzien in de begroting voor 1999, moet een stevige impuls
leveren voor de deskundigheid en de inzet van het academisch personeel voor het
onderwijs.
Niet in het minst moet de kritische en constructieve bijdrage worden geloofd die de
studenten in permanente onderwijscommissies, faculteitsraden en centrale organen
leveren in de permanente gedachtenwisseling over het onderwijs.
Onderwijskwaliteit vraagt uiteraard een goed management van onderwijs op de
2. verschillende niveaus. Op het niveau van de faculteit gebeurt dit door de individuele
Kwaliteitszorg docenten, de decaan of departementsvoorzitter, de faculteitsverantwoordelijke voor
de studiebegeleiding en de Permanente Onderwijscommissie. Centrale sturing wordt
\8-i.~r het gerealiseerd door de Academische Raad op advies van de Onderwijsraad, de
andewijs Stuurgroep Onderwijsbeleid en de coördinator onderwijsbeleid. Enkele centrale
diensten leveren ondersteuning voor het onderwijsproces. Hun bijdrage is een kritische
factor voor de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Maar de docenten
afzonderlijk en gezamenlijk vormen de spil van het onderwijs en dus ook van de
zorg voor de kwaliteit voor de opleiding. Dit mag nooit uit het oog worden verloren
bij elke systematische inspanning voor kwaliteitszorg.
2.1 Interne onderwijskwaliteitszorg
De K.U.Leuven heeft sedert 1994-1995 een systeem opgezet voor de interne kwaliteitszorg.
Interne evaluatiecommissies evalueren om de vier jaar de kwaliteit van het
onderwijsgebeuren. In de evaluatiecommissies zijn personeel en studenten vertegenwoordigd.
Dit systeem berust in essentie op de volgende principes:
1. de verantwoordelijkheid voor de interne kwaliteitszorg ligt bij de faculteiten;
2. interne kwaliteitszorg is gebaseerd op een vooraf geëxpliciteerde onderwijsvisie;
3. interne en externe kwaliteitszorg worden in een geïntegreerd systeem op elkaar
af gestemd;
4. om de vier à vijf jaar wordt een gerichte inspanning geleverd inzake onderwijsevaluatie;
5. de interne onderwijsevaluatie gebeurt per opleiding;
6. in de interne onderwijsevaluatie ligt de klemtoon op kwaliteitsbevordering;
7. bij de interne onderwijsevaluatie wordt aandacht besteed aan het programma als
geheel en aan de afzonderlijke opleidingsonderdelen.
Er is een handleiding opgesteld voor de evaluatiecommissies die jaarlijks wordt bijgesteld;
deze handleiding bevat een algemene situering, een gedetailleerde omschrijving
van de procedure en een aantal werkinstrumenten, zoals suggesties voor vragenlijsten,
modellen van eenvoudige formulieren enz ...
Een belangrijk instrument in dit verband zijn de opvolgingsplannen. De onderwijsevaluatiecommissies
zijn niet alleen verantwoordelijk voor het uitvoeren van de evaluatie
zelf, maar tevens voor de opvolging van de bijsturing. Bij vaststelling van
tekorten wordt overleg gepleegd tussen de Evaluatiecommissie en de Permanente
Onderwijscommissie of de individuele docenten om acties te bepalen voor bijsturing.
Die acties worden vastgelegd in globale of individuele opvolgingsplannen en kunnen
te maken hebben met bv. curriculumopbouw, doceren, cursustekst, examineren,
delibereren, beschikbaarheid van docenten, enz ...
8 1 Katholieke
universiteit ~a*a
Door de onderwijsevaluatie wordt dus ook het academisch personeel geëvalueerd.
Essentieel daarbij is de kans tot eigen reflectie op of commentaar bij de evaluatie
door de betrokken docent en de mogelijkheid om een en ander onder onderwijsdeskundige
begeleiding bij te sturen en nadien de resultaten van een andere of nieuwe
onderwijsevaluatie toe te voegen aan het dossier. Vrijwel steeds treft men bij de
personeelsleden met probleempunten een positieve attitude aan. Er zal wel aandacht

moeten zijn voor mogelijke evaluatiemoeheid.
De werkzaamheden binnen de vorig jaar ingestelde evaluatiecommissie werden verdergezet
voor de opleidingen Familiale en seksuologische wetenschappen, Logopedie
en audiologie, Voedings- en dieetleer, Germaanse talen, Bioingenieur, Natuurkunde,
Communicatiewetenschappen, Burgerlijk elektrotechnisch ingenieur.
In 1997-1998 werd een interne onderwijsevaluatie doorgevoerd voor de opleidingen
Oost-Europese talen en culturen, Romaanse talen, Pedagogische wetenschappen,
Politieke wetenschappen, Sociologie, Scheikunde en Biochemie, Geologie, Burgerlijk
bouwkundig ingenieur, Burgerlijk mijnbouwkundig ingenieur, Burgerlijk scheikundig
ingenieur. Voor 1998-1999 werd een interne onderwijsevaluatie voorbereid voor
Criminologische wetenschappen, Latijn en Grieks, Economische wetenschappen,
Toegepaste economische wetenschappen, Handelsingenieur, Medisch-sociale wetenschappen,
kandidaturen Toegepaste wetenschappen, Burgerlijk ingenieur-architect,
Farmaceutische wetenschappen, Tandheelkunde. In 1999-2000 zal er een onderwijsevaluatie
starten voor Germaanse talen, Kunstwetenschappen (Musicologie),
Geschiedenis, Psychologie, Geografie, Informatica en Computerwetenschappen en
Burgerlijk materiaalkundig ingenieur.
2.2 Onderwijsvisitaties
Volgens het universiteitsdecreet moet elke academische opleiding om de acht jaar
(voor de eerste fase om de tien jaar) voorzien in een beoordeling van de kwaliteit van
de onderwijsactiviteiten zoveel mogelijk samen met andere binnenlandse en buitenlandse
universiteiten. De K.U.Leuven neemt deel aan de onderwijsvisitaties gepland
door de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR), waarvan er enkele uitgevoerd worden
in samenwerking met de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten
(VSNUI.
Als basisinformatie voor de visitatiecommissie en als voorbereiding op het bezoek
redigeert een werkgroep onder leiding van een facultair coördinator een zelfevaluatierapport
over de betrokken academische opleidingen. Kernstuk is de analyse van de
sterkte- en zwaktepunten. Aan de K.U.Leuven vormt de voorafgaande interne algemene
onderwijsevaluatie een optimale voorbereiding voor het opstellen van de zelfevaluatie
voor de visitatie. De handleiding voor de interne onderwijsevaluaties is
immers ook goed bruikbaar voor het opstellen van het zelfevaluatierapport voor de
visitaties.
Ter voorbereiding van de onderwijsvisitaties wordt voor de onderwijsvisitaties een
informatievergadering gehouden voor de facultair coördinatoren. De belangrijkste
aandachtspunten voor de onderwijsvisitaties worden aangegeven via getuigenissen
van facultair coördinatoren die reeds een 'zelfevaluatierapport' en een onderwijsvisitatie
achter de rug hebben. Tevens wordt concreet toegelicht op welke centrale
diensten van de K.U.Leuven men een beroep kan doen.
Onderwijsvisitaties vonden in 1997 plaats voor Economische wetenschappen, Godgeleerdheid-Godsdienstwetenschappen,
Geneeskunde, Oosterse studies. In 1998
komen de visitaties aan de beurt voor Logopedie en audiologie, Familiale en seksuologische
wetenschappen, Natuurkunde, Communicatiewetenschappen, Landbouwkundige
en toegepaste biologische wetenschappen. Voor 1999 zijn er visitaties
gepland voor Burgerlijk bouwkundig ingenieur, Pedagogische wetenschappen, Oost-
Europese talen en culturen, Romaanse talen, Politieke wetenschappen en Sociologie.
In 2000 zijn onderwijsvisitaties voorzien voor Criminologische wetenschappen, Latijn
en Grieks, Medisch-sociale wetenschappen en Burgerlijk ingenieur-architect.
2.3 Opvolging van de aanbevelingen van de onderwijsvisitatiecommissies
Uiterlijk é6n jaar na de publicatie van het visitatierapport moet de betrokken faculteit
een opvolgingsverslag voorleggen. Speciale aandacht gaat naar de concrete opvolging
van de aandachtspunten die expliciet werden aangeduid in het onderwijsvisitatierapport
enlof in de sterktelzwakteanalyse van het zelfevaluatierapport. Het opvolgingsverslag
wordt eerst besproken op centraal niveau samen met de facultaire oplei-

dingsverantwoordelijken. Bij een gunstige beoordeling wordt het verslag van die
bespreking samen met het opvolgingsrapport voorgelegd aan de Academische Raad.
In enkele gevallen wordt vooraf een herwerking of een aanvulling van het opvolgingsverslag
voorgesteld. Indien nodig wordt na verloop van tijd een nieuw opvolgingsverslag
over eventueel resterende knelpunten opgevraagd.
Een doorlichting van de opvolgingsverslagen werd in 1997-1998 gehouden voor
Wijsbegeerte, Wiskunde, Motorische revalidatie en kinesitherapie en Biologie. In
1998-1999 komen de opvolgingsverslagen aan bod voor Rechten, Notariaat, Kerkelijk
recht, Geneeskunde, Economische wetenschappen, Godgeleerdheid-Godsdienstwetenschappen
en Oosterse studies. In het bestek van dit verslag kan niet
ingegaan worden op de afzonderlijke opvolgingsverslagen van de gevisiteerde opleidingen,
wel vermelden we de meest voorkomende elementen.
De opvolgingsverslagen vermelden programmawijzigingen via een verschuiving van
opleidingsonderdelen, het wegwerken van overlappingen, het verhogen van de
samenhang, het verbeteren van de aansluiting tussen de vakken, het optimaliseren
van de keuzemogelijkheden, het beter oriënteren op de arbeidsmarkt of het realiseren
van een meer geïntegreerde benadering. In sommige gevallen worden meer werkcolleges,
seminaries en oefeningen geprogrammeerd. Waar dit aangewezen is, wordt
het toegeleverd onderwijs gereduceerd of meer toegesneden naar de eigen vakdiscipline
onder meer via het geven van meer toepassingen.
Waar nodig worden cursussen en syllabi meer up-to-date gemaakt of wordt er
gebruik gemaakt van internationale handboeken. De actieve en interactieve werkvormen
zijn uitgebreid. De examens worden meer gericht op het toetsen van inzicht.
Meer aandacht gaat naar sociale communicatievaardigheden en mondelinge en
schriftelijke vaardigheden.
Vaak worden de practica sterker gekoppeld aan de hoorcolleges en ook opgewaardeerd
in de eindbeoordeling. Voor bepaalde opleidingen zijn bedrijfsbezoeken, projectgericht
onderwijs, individuele leerprogramma's met oefeningen, seminaries,
oefenzittingen en demonstraties toegevoegd. Meer aandacht wordt ook gevraagd
voor een meer systematische feedback bij verslagen en scripties en voor de studiebegeleiding
en de mogelijkheden van het kritisch en zelfstandig leren (begeleide zelfstudie)
en probleemoplossend werken. De extra-curriculaire mogelijkheden van het
vreemde talenonderwijs aan de K.U.Leuven worden duidelijker bekend gemaakt en er
wordt gewerkt aan de informatie over examens en examencriteria en de begeleiding
van de studenten tijdens de examens (examenombudsdiensten).
Vaak wordt ook meer aandacht gevraagd en gegeven voor stages en wordt er
gewerkt aan de betere voorbereiding en begeleiding daarvan.
Hoewel de eindverhandelingen in de K.U.Leuven over het algemeen gunstig tot zeer
gunstig beoordeeld worden in de verschillende visitatierapporten, moet er op sommige
plaatsen meer aandacht gegeven worden aan de voorbereiding (handleidingen)
en de begeleiding en tussentijdse feedback. Wanneer dit meteen mogelijk is (en
financieel haalbaar gelet op de onvoldoende investeringskredieten voor de universiteiten
...) worden gebreken in uitrusting, lokalen, bibliotheken, zo spoedig als mogelijk
geremedieerd.
2.4 De centrale beleids- en adviesorganen voor onderwijs
Belangrijke impulsen voor onderwijsverbetering gaan uit van centrale adviesorganen
inzake onderwijsaangelegenheden.
2.4.1 De coördinator onderwijsbeleid en de Stuurgroep Onderwijsbeleid
De coördinator onderwijsbeleid is in het Gemeenschappelijk Bureau verantwoordelijk
voor het algemeen onderwijsbeleid. Hij zit ook de Stuurgroep Onderwijsbeleid voor
waarin de vice-rectoren van de drie groepen zetelen samen met de voorzitter van de
Onderwijsraad en de verantwoordelijken van de onderwijsondersteunende diensten.
In de stuurgroep werd in 1997-1 998 vooral aandacht besteed aan de onderlinge
afstemming tussen de ondersteunende diensten en aan de voorbereiding van het
10 1 Kathoi~eke uiversiieil Leuven

eleidsplan voor onderwijs.
2.4.2 De Onderwijsraad
De Onderwijsraad verleent adviezen aan de Academische Raad over onderwijsaangelegenheden
en moedigt initiatieven aan om de kwaliteit van het onderwijs aan de
K.U.Leuven te bevorderen.
In de regel gaat het advies van de Onderwijsraad, eens goedgekeurd door de Academische
Raad, voor uitvoering naar de faculteiten. Diverse acties die hun aanzet vonden
in de adviezen van de Onderwijsraad worden elders in dit verslag uitvoeriger
besproken (zie inzonderheid de punten 2.1 en 2.6).
De Onderwijsraad is samengesteld uit een lid van het zelfstandig academisch personeel
uit elke faculteit en van de Campus Kortrijk, leden aangeduid door het Gemeenschappelijk
bureau, één vertegenwoordiger van het AAP-BAP en vier studentenafgevaardigden.
Namens het Gemeenschappelijk bureau zetelen de coördinator onderwijsbeleid
en de coördinator studentenbeleid tevens in de Onderwijsraad. De Dienst
Universitair Onderwijs (DUO) neemt het secretariaat waar en verzorgt de ondersteuning
van de raad, o.m. door voorbereiding van nota's en werkdocumenten.
Tijdens het academiejaar 1997-1 998 behartigde de Onderwijsraad een aantal reeds
eerder genomen initiatieven: begeleide zelfstudie, het optimaliseringsproject praktijkoefeningen,
de onderwijskundige vorming voor academici en de Algemene Onderwijsevaluatie.
De werkgroepen 'Algemene Onderwijsevaluatie tweede ronde' en 'Onderwijscapaciteitenplan'
hebben hun advies gefinaliseerd en overgemaakt aan de Academische
Raad. Tevens werd een werkgroep 'Studiebegeleiding' opgericht. Een werkgroep
'Studiepunten en Studielast' werd opgericht die tot taak heeft zich te buigen over de
problematiek van de studietijdmeting en toekenning van studiepunten.
Op vraag van de Academische Overheid werd advies uitgebracht over de transparantie
van deliberatiecriteria. De Onderwijsraad heeft naar de Academische Raad tevens
een advies uitgebracht over de onderwijsgerichte onderzoeks-, ontwikkelings- en
implementatieprojecten en de problematiek van de ter-aanvragen van eerste kandidatuurstudenten.
Ook werd een advies geformuleerd over een wijziging van het examenreglement.
Naar volgend academiejaar toe wordt een advies voorbereid over
o.m. de ombudsfunctie.
Tijdens verschillende besprekingen kwam het Onderwijsbeleidsplan ter sprake. In het
kader van de voorbereiding van het Onderwijsbeleidsplan werd door een werkgroep
een nota voorbereid met betrekking tot de taken, de functie en de samenstelling van
de POC's.
Daarnaast moet nog de aandacht gevestigd worden op de volgende belangrijke aandachtspunten.
Praktijkoefeningen
Herhaaldelijk werd er binnen de K.U.Leuven op gewezen dat binnen een aantal 'praktijkoefeningen'
niet altijd de omgeving wordt gecreëerd waarin de student de passende
ondersteuning krijgt om relevante leer- enlof onderwijsdoelen te realiseren.
Vanuit deze vaststelling en op voorstel van de Onderwijsraad werd door de Academische
Raad een optimalisatieproject praktijkoefeningen goedgekeurd.
De resultaten werden gebundeld in een lijvig evaluatierapport. Dit rapport is het
resultaat van grondige besprekingen in de groepspecifieke resonantiegroepen en in de
Onderwijsraad. Door de Onderwijsraad werd een implementatieplan aan het rapport
toegevoegd waarin concrete adviezen en actielijnen werden gepreciseerd. Dit werd
grondig besproken tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van POC-voorzitters.
Onderwijs
I l1

Begeleide zelfstudie
Begeleide zelfstudie zal een centraal concept zijn in het onderwijsbeleid van de
komende decennia. In het recente verleden werd reeds in zes proefprojecten ervaring
opgedaan met de concrete implementatie van dit concept in het universitair onderwijs.
Met het oog op het verder consolideren van de lokaal opgedane ervaringen
heeft de Onderwijsraad een werkgroep Begeleide Zelfstudie opgericht. In een eerste
tussentijds rapport van de werkgroep wordt ingegaan op het 'wat' en 'waarom' van
begeleide zelfstudie. In een tweede tussentijds rapport wordt een conceptueel model
uitgetekend en in een derde tussentijds rapport wordt ingegaan op de implicaties
voor de onderwijsorganisatie. De verschillende tussentijdse rapporten worden uitvoerig
besproken op de Onderwijsraad. Deze reflecties werden ingebracht in de voorbereiding
van het Onderwijsbeleidsplan.
2.5 Centrale ondersteunende diensten voor onderwijs
2.5.1 Dienst Universitair Onderwijs (DUO)
De Dienst Universitair Onderwijs ondersteunt de zorg voor kwaliteit van het onderwijs
aan de K.U.Leuven met initiatieven inzake kwaliteitsbewaking, het verstrekken
van onderwijskundige vorming, ondersteuning van vernieuwingsprojecten. Men
verzorgt daarbij rechtstreekse onderwijskundige en logistieke ondersteuning aan
commissies en individuele docenten. Daarnaast staat de dienst in voor beleidsvoorbereidend
werk: ontwerpnota's voor de Onderwijsraad en voor de werkgroepen daarin.
In december 1997 werd het twintigjarig bestaan van de dienst gevierd met een studiedag
over - uiteraard - onderwijskundige begeleiding in het Hoger Onderwijs l .
De voornaamste inspanningen van DUO waren dit jaar gericht op de volgende acties:
- Onderwijskundige vorming van docenten, waarvoor DUO de organisatie en de
inhoudelijke vormgeving op zich neemt, uiteraard in samenspraak met diverse
docenten.
- DUO staat in voor de onderwijskundige begeleiding en praktische ondersteuning
van de evaluatiecommissies die de interne algemene onderwijsevaluaties uitvoeren.
Dit houdt in dat bijdragen worden geleverd voor het opstellen van het
onderwijskundig referentiekader, het samenstellen van het evaluatieproject, het
interpreteren en opvolgen van de resultaten. DUO is ook verantwoordelijk om aan
de hand van een specifiek ontwikkeld computerprogramma de vragenlijsten samen
te stellen, af te drukken, bevragingsgegevens in te lezen en daaruit rapporten te
redigeren. Deze steun en professionele onderwijskundige inbreng van de DUOstafleden,
ondersteund door een ervaren secretariaat, wordt overal zeer gewaardeerd
en beschouwd als een sleutelfactor in het lukken van de evaluatieinspanningen.
- DUO neemt deel aan diverse werkgroepen binnen en buiten de universiteit. Voor
wat de werkgroepen van de Onderwijsraad betreft, is het DUO die in de meeste
gevallen de redactie van verslagen en adviezen op zich neemt. DUO voert ook
specifieke projecten van de Onderwijsraad uit zoals het optimaliseringsproject
Praktijkoefeningen en het project Begeleide Zelfstudie.
Gerichte dienstverlening
Op verzoek van faculteitsverantwoordelijken of POC's verleent DUO logistieke en
onderwijskundige ondersteuning bij onderzoek van onderwijsproblemen, evaluatie van
studieprogramma's of studietijdmetingen. Deze vrijwillige initiatieven op curriculumniveau
dalen naarmate het systeem van interne kwaliteitszorg sterker wordt veralgemeend.
Wel blijkt het aantal vragen vanwege individuele docenten en POC's t.a.v.
het wegwerken van vastgestelde deficiënties te stijgen.
12 1 Kaihaiieie
Universiteit Leuven
' J. Elen, K. Staessens (red.), Onderwijskundige begeleiding in het Hoger Onderwijs.
perspectieven, 1997.
Uitdagingen en

Op verzoek van de betrokken POC-voorzitters of programma-verantwoordelijken
werd een evaluatie verricht van het LLM-programma (postgraduaat-opleiding tot
'Master of Law') in de Faculteit Rechtsgeleerdheid en van het European Studies
Program in de Faculteit Letteren.
Daarnaast werd tevens de Huisartsenopleiding doorgelicht. Voor de opleiding Wiskunde
werden de examens geëvalueerd. Hetzelfde gebeurde voor al de examens aan
de Faculteit voor Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie.
Evaluatie van doceergedrag
Op DUO werd een steeds stijgend beroep gedaan voor het gebruik van de beschikbare
evaluatie-instrumenten ten behoeve van individuele docenten. Vastgesteld kan
worden dat de aanvragen hiervoor toenemen, mede als gevolg van de systematische
interne onderwijsevaluaties. Meer aandacht zal moeten worden besteed aan de
tijdige rapportering van dergelijke bevindingen. Vragen vanwege zowel jonge als
meer ervaren docenten om hun onderwijsactiviteiten via gesprekken en het bijwonen
van lessen van meer nabij te coachen worden steeds frequenter gesteld.
Met de goedkeuring van 'Begeleide Zelfstudie' als centraal onderwijsconcept stelt
zich naar de toekomst de vraag naar de aanpassing van het gestandaardiseerde evaluatie-instrumentarium
(bv. EVADOC). In de nabije toekomst zal van een revisie werk
moeten worden gemaakt.
Meerkeuzetoetsen
Docenten hebben ook dit academiejaar gebruik kunnen maken van de faciliteiten die
DUO biedt voor de verwerking en kwaliteitscontrole van meerkeuzetoetsen. Overwogen
werd deze dienstverlening op termijn te vervangen door een door de docenten
zelf te hanteren specifiek computerprogramma en een intensieve en recurrente
professionalisering van de betrokken docenten. Hiertoe werd het programma 'Poirot'
ontwikkeld voor intern gebruik aan de K.U.Leuven. In het begin van het academiejaar
1998-1999 werd Poirot definitief in gebruik genomen. Hiertoe werd een speciale
handleiding ontwikkeld. Ook vanuit andere instellingen bestaat interesse voor het
programma.
2.5.2 Leuvens Instituut voor Nieuwe Onderwijsvormen (LINOV)
Het Leuvens Instituut voor Nieuwe Onderwijsvormen, LINOV, is een overkoepeling
van verschillende eenheden: Audiovisuele Dienst, Eurostudiecentrum Open Universiteit
Leuven, Dienst Universitaire Permanente Vorming en de cel EuroPACE 2000.
LINOV verwierf diverse projecten op het vlak van telematica en multi-media-gebruik
in het hoger onderwijs.
- Door het IWT werd het Medialab-project Multimediale opleidingen: 'Een leven lang
leren met breedbandtechnieken en multimedia' aan het I-INOV toegewezen.
- In het kader van het Consortium Onderwijsvernieuwing (OU-Nederland) werkte
LINOV in 1998 verder aan het project Virtuele Nederlandse Universiteit: 'Verrijking
van het onderwijsaanbod door telematicanetwerking binnen het Nederlandse
taalgebied' in samenwerking met diverse andere instellingen.
- Bij het Stimuleringsfonds (STIHO) voor de Innovatie van het Hoger Onderwijs
verwierf LINOV samen met het Departement Fysica van de K.U.Leuven en met de
KaHo St. Lieven en EHSAL het innovatieproject 'Laboratoria op afstand voor ervaringsgericht
leren'.
- LINOV coördineerde het internationaal samenwerkingsproject 'Curriculumontwikkeling
van het hoger onderwijs van China in de 2lste eeuw' van het Ministerie
van de Vlaamse Gemeenschap.
- Bij het Departement Onderwijs werd een projectvoorstel aanvaard: Expertisecentra
Multimediatechnologie en Virtuele Realiteit.
Binnen de K.U.Leuven profileert LINOV zich als een ondersteunende dienst voor het
uitwerken van nieuwe onderwijsvormen. Veel afdelingen doen een beroep op de
expertise en de concrete inbreng van I-INOV voor de aanvragen van onderwijsinnovatieprojecten.
In het kader van de 001-projecten van de K.U.Leuven is LINOV promotor van het
Onderwijs
I l3

project Opbouw en ondersteuning van een gezamenlijk platform voor begeleide zelfstudie-activiteiten
in de kandidaturen burgerlijk ingenieur 'Van studiebegeleiding naar
begeleide zelfstudie'. Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking met diverse
afdelingen van de Faculteit Toegepaste Wetenschappen.
Het LINOV leverde, samen met LUDIT, een belangrijke financiële, materiële en
technologische investering in de uitbouw van CCTV, het campustelevisienetwerk van
de K.U.Leuven met educatieve en communicatieve doelstellingen.
2.5.2. 1 Audiovisuele dienst
In 1998 werden 72 video- en multimedia-projecten afgewerkt; naast producties ter
ondersteuning van onderwijs en onderzoek werden een aantal voorlichtingsprogramma's
opgeleverd: 'De K.U.Leuvenl in opdracht van de Dienst Communicatie, 'De
K.U.Leuven: een stap in de goede richting' ten behoeve van abituriënten en 'Op zoek
naar', over de rol van onderzoek aan de universiteit en in de samenleving, in samenwerking
met de Dienst Onderzoekscoördinatie en met de steun van de Vlaamse
Regering.
De mogelijkheden voor ondersteuning van videoconferentie werden verder uitgebreid
en verfijnd, dit onder meer ten behoeve van het PENTALFA-project voor Interactief
Postgraduaat Afstandsonderwijs van de Faculteit Geneeskunde, waar ISDN-gebaseerde
videoconferentie gecombineerd wordt met gedistribueerde multimedia.
LINOV-AVdienst verzorgt mede de technische ontwikkeling, ondersteuning, opleiding
en de evaluatie van het project.
Het handboek 'Classrooms for Distance Teaching and Learning: A Blueprint', het
concrete resultaat van het BIC-project, werd uitgegeven bij Universitaire Pers Leuven
en kent ruime verspreiding binnen het Hoger Onderwijs in Europa.
Campus Computer TV (CCTV), dat door LUDIT, Dienst Communicatie en LINOV in
het leven werd geroepen, kreeg concretere vorm. De diensten van Studentenbeleid,
in samenwerking met LUDIT en de AVdienst, startten met de voorbereidingen van de
effectieve uitzendingen van kast, het studentenkanaal.
De internationale vereniging EuroPACE 2000 is een transeuropees consortium van
universiteiten en organisaties met als doelstelling de ontwikkeling en ondersteuning
van telematica-ondersteunde onderwijs- en vormingsactiviteiten, leermaterialen en
leerondersteuningsdiensten in een Europees verband. EuroPACE heeft zijn operaties
en administratie toevertrouwd aan de K.U.Leuven via een cel binnen LINOV.
EuroPACE ontwikkelt samen met en voor de leden activiteiten waarin de toepassingen
van de telematica in de Europese context een belangrijke meerwaarde vertegenwoordigen.
Typische voorbeelden hiervan zijn de Europese doctoraatsprogramma's
en de Europese professionele postgraduaatprogramma's.
Tevens werden stappen ondernomen om de interuniversitaire navormingsprogramma's
Telecommunicatie en Informatietechnologie, ontwikkeld in samenwerking
met een consortium gevormd door Fabrimetal, Imec, het Instituut voor permanente
Vorming van de Universiteit Gent en EuroPACE 2000, om te vormen tot één geïntegreerd
postgraduaatsprogramma Telecommunications and Information Technology
dat onder modulaire vorm zal aangeboden worden aan leden in Europa vanaf academiejaar
1 999-2000.
EuroPACE 2000 zal eveneens in het kader van het Europees postgraduaatsprogramma
in Sociale Zekerheid (European Masters Programme in Social Security),
gecoördineerd door het Instituut voor Sociaal Recht, het internetcommunicatieplatform
aanbieden en ondersteunen.
14 l Knhoiieke Univermiel Leuven
EuroPACE ontvangt een substantiële steun van de Vlaamse regering en verwerft
belangrijke opdrachten voor studieprojecten van de Europese Commissie in verband
met trans-Europese telecommunicatiewerken voor onderwijs en permanente vorming.

In 1998 werd in het kader van het Europees Sociaal Fonds het project ADAPT-TIDE
(Technologie de I'lnformation & Développement de I'Emploi) gestart. Dit project
beoogt de introductie, de begeleiding en de evaluatie van ICT in bedrijfsopleiding. In
1998 werd het behoeftenonderzoek in een aantal bedrijven afgerond en voor 1999
wordt gestreefd naar de ontwikkeling van enerzijds pilootopleidingssessies, anderzijds
een prototype-netwerkstructuur voor learning-on-demand.
2.5.2.3 Universitaire Permanente Vorming
De implementatie van het UPV-model voor de K.U.Leuven, zoals het in 1995 werd
uitgetekend, werd door de UPV-raad en de UPV-dienst continu geëvalueerd. Begin
1998 gebeurde een eerste bijsturing op basis van het document 'Universitaire Permanente
Vorming K.U.Leuven. Van blauwdruk tot realisatie 1995-2000. Tussentijds
verslag 1995-1997. Actieplan 1998-2000'. Wat van de in 1995 vooropgestelde
beleidsprioriteiten nog niet gerealiseerd werd, werd als doel vooropgesteld voor de
periode 1998-2000. Via het document 'Universitaire Permanente Vorming K.U.Leuven.
Structuren en Beleid' werd in december 1998 een tweede bijsturing voorgesteld en
tevens een aangepast takenpakket voor de UPV-dienst geformuleerd. Het is de
bedoeling dat de Academische Overheid terzake de beleidslijnen actualiseert.
De UPV-raad behandelde de twee voormelde beleidsdocumenten. Verder werden
behandeld: de nota, opgesteld door de financiële diensten, inzake 'administratief
reglement en afhandelingsprocedure voor de UPV', mogelijke pistes voor sponsoring
voor UPV, de oprichting van een werkgroep 'Evaluatie en Certificering van UPV-activiteiten'.
Van deze werkgroep wordt verwacht dat hij ten behoeve van de Academische
Overheid een beleidsvoorstel inzake evaluatie en certificering uitwerkt.
2.5.2 EuroStudieCentrum Open Universiteit Leuven
Het EuroStudieCentrum Open Universiteit Leuven (ESC-OU) organiseert afstandsonderwijs
voor volwassenen die afzonderlijke cursussen of volwaardige universitaire
opleidingen wensen te volgen in de Rechten (Nederlands recht), Cultuurwetenschappen,
Psychologie, Bedrijfs- en bestuurskunde, Economie, Milieukunde, Informatica.
Door de samenwerkingsovereenkomst tussen de Vlaamse universiteiten en de Open
Universiteit Heerlen is dit studie-aanbod vooral beperkt tot het overeenkomstige aanbod
van de Nederlandse Open Universiteit.
Sporadisch worden in het kader van het European Open University Network (EOUN)
ook andere cursussen aangeboden, meestal met een Europese dimensie (bv. What is
Europe; Sexual assault and domestic violente).
Het ESC-OU Leuven is voor de periode september 1998 - augustus 2000 betrokken
in een Socrates-ODL project, voor de ontwikkeling van een afstandsonderwijspakket
over 'Improving quality assurance of open and distance learning'.
2.6 Onderwijskundige vorming voor docenten en assistenten
In het academiejaar 1997-1998 werd het programma georganiseerd voor 2 groepen
beginnende docenten en 2 groepen beginnende assistenten. In totaal namen 50
beginnende docenten en 37 beginnende assistenten deel aan deze vormingen. Ook
de bovenbouwmodules ('activerend werken met grote groepen', 'begeleiden van
scripties en verhandelingen') kenden een groot succes en werden gevolgd door 75
leden van het academisch personeel. Het aanbod wordt verder uitgebouwd met
bovenbouwmodules over 'studentenproblemen-probleemstudenten', 'meerkeuzevragen'
en ICT-betrokken sessies.
3.1 Opleidingen en toelatingsvoorwaarden 3.
3.1 .l Academische basisopleidingen Opleidingen-
Tijdens het academiejaar 1997-1998 organiseerde de K.U.Leuven eenenzestig aca- aanbod
demische opleidingen, waarvan twaalf ook gedeeltelijk (eerste cyclus) te Kortrijk.
Daarnaast werden er vier Engelstalige academische opleidingen aangeboden:
Onderwijs
l li

Philosophy, Theology, Religious Studies en Canon Law. Een overzicht van de Nederlandstalige
academische opleidingen en van de aangeboden keuzerichtingen in 1997-
1998 wordt gegeven als bijlage 1. Speciale aandacht werd besteed om de
overgangen voor gediplomeerden van andere academische of hogeschoolopleidingen
via studieduurverkorting te verruimen of ook in deeltijds onderwijs aan te bieden (zie
bijlage 2).
Voor 1998-1 999 blijft hetzelfde opleidingsaanbod behouden. Wel werd in de Faculteit
Godgeleerdheid een grondige hervorming ingevoerd door het in elkaar laten
opgaan van de opleidingen Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen, wat
meteen een eerste realisatie was van een der optimalisatievoorsteIlen van ere-rector
R. Dillemans. De overgangsmogelijkheden voor bepaalde gediplomeerden van het
hogeschoolonderwijs van één cyclus werden uitgebreid voor de academische opleidingen
Economische Wetenschappen en Toegepaste Economische Wetenschappen.
3.1.2 Voortgezette academische opleidingen
In het totaal organiseerde de K.U.Leuven in 1997-1998 102 voortgezette academische
opleidingen en drie taalvarianten. Dertig voortgezette academische opleidingen
werden interuniversitair georganiseerd, waarvan zes met buitenlandse universiteiten.
Van de vijftig aanvullende opleidingen werden er vijftien Engelstalige opleidingen
én drie taalvarianten aangeboden, terwijl er acht interuniversitair, waarvan
één met buitenlandse universiteiten, werden georganiseerd. Van de tweeënvijftig
specialisatieopleidingen werden er eenentwintig als Engelstalige opleidingen aangeboden,
terwijl er tweeëntwintig interuniversitair, waarvan vijf met buitenlandse
universiteiten, werden georganiseerd. Een overzicht van de voortgezette academische
opleidingen 1997-1998 vindt men als bijlage 3.
In 1997-1 998 werden twee nieuwe specialisatieopleidingen aangeboden: European
Master in Exercise and Sport Psychology (Europees en interfacultair programma) en
Master of Science in Molecular Biology (2 jaar, georganiseerd door VUB in samenwerking
met K.U.Leuven en UIA). Daarnaast werd Master in Conservation of Historic
Towns and Buildings een tweejarige specialisatieopleiding, terwijl de interuniversitaire
specialisatieopleiding Gehandicaptenzorg voortaan door de RUG werd gecoördineerd.
Voor de interuniversitaire aanvullende opleiding Toegepaste ethiek met de
Engelstalige variant Master in Applied Ethics werd de K.U.Leuven coördinator.
Vanaf 1998-1999 wordt de aanvullende opleiding American Culture and Society
opgeschort. Door de K.U.Leuven wordt samenwerking verleend aan de nieuwe
aanvullende opleiding Intellectuele rechten, georganiseerd door de K.U.Brussel. Voor
de nieuwe specialisatieopleiding European Master in Mathematical Psychology wordt
nog gewacht op de goedkeuring van het programma door andere buitenlandse universiteiten.
De samenwerking met de VUB wordt voor de specialisatieopleiding
Actuariële wetenschappen niet verlengd. Voor de interuniversitair georganiseerde
specialisatieopleiding Ziekenhuishygiëne wordt de K.U.Leuven coördinator. Voor
enkele voortgezette academische opleidingen worden de toelatingsvoorwaarden uitgebreid
of gepreciseerd.
3.1.3 Doctoraatsopleidingen
Tijdens het academiejaar 1997-1 998 organiseerden alle faculteiten een gestructureerde
en verplicht te volgen doctoraatsopleiding voor de doctorandi. Alle faculteiten
hebben in hun reglementering beperkte uitzonderingen voorzien voor studenten voor
wie het praktisch onmogelijk is de doctoraatsopleiding te volgen. De lijst van doctoraatsdiploma's
vindt men als bijlage 4.
De Academische Raad keurde ook een aanbevelingsnota over de 'goede promotor'
goed. De nota moet voor de faculteiten als richtsnoer dienen bij het aanstellen van
promotoren en biedt de doctorandi een houvast bij wat zij van een promotor mogen
verwachten. Men notere dat een studie is gestart over het doctoraatsproces, die
mede een evaluatie van de doctoraatsopleiding zal inhouden.
1. I Katholieke Universiteit Leuven
3.1.4 Academische initiële lerarenopleidingen

De programmahervormingen van de academische initiële lerarenopleiding worden
systematisch verder gezet in de betrokken faculteiten mede onder impuls van het
Academisch Vormingsinstituut voor Leraren (AVL). Een overzicht van de academische
lerarenopleidingen die in 1997-98 werden georganiseerd, vindt men als
bijlage 5.
Men moet evenwel vaststellen dat het aantal studenten dat zich inschrijft voor de
lerarenopleiding op enkele jaren drastisch is gedaald, zowel in de opleidingen die
klassiek tot het lerarenberoep leidden als in andere waar slechts een beperkt aantal
studenten de vroegere aggregatie volgden. Ongetwijfeld heeft ook dit te maken met
de omvang van de nieuwe lerarenopleiding die nog zeer moeilijk te combineren valt
met een 2e cyclusopleiding.
AVL startte dit jaar met de publicatie van de Cahiers voor Didactiek, met artikels en
informatie over didactische onderwerpen. Deze kunnen ook gebruikt worden in
seminaries en sessies van universitaire permanente vorming.
Volgende thema's werden voorzien voor de pedagogisch didactische seminaries:
drugpreventie, migrantenbeleid, discriminatie, pesten op school, discipline, intercultureel
werken, Europese dimensie op school.
3.1.5 Bijzondere onderwijsinitiatieven
Het initiatief van de lessenreeks 'Lessen voor de XXle eeuw' werd voortgezet. Het
is de bedoeling de studenten inhoudelijk te confronteren met een veelheid van
recente, uitdagende probleemthema's via vijftien colleges over recente structuurbreuken
in de geschiedenis, wereldbeeld en wetenschap en mens-zijn op de drempel
van de 21e eeuw. In 1997-1998 werden de volgende thema's behandeld: opvoeden,
kindercultuur in beweging, bouwstenen van de materie, nieuwe muziek, hedendaagse
kunst en moderniteit, straatcriminaliteit, georganiseerde criminaliteit, hedendaagse
inzichten uit de exegese, monetaire unie, politieke cultuur, biotechnologie in
de veehouderij, evolutie van de genetica.
Om de studenten te sensibiliseren voor het ondernemerschap werd vanaf 1997-1998
de interfacultaire lessenreeks 'Initiatie tot ondernemen' georganiseerd. De lessenreeks
omvat getuigenissen van ondernemers, lessen over de onderneming, het
ondernemerschap en het opstellen van een bedrijfsplan voor een vernieuwend
ondernemingsproject. 'Initiatie tot ondernemen' kan als keuzevak opgenomen worden
in alle programma's van de tweede cyclus.
3.2 Samenwerking met andere universiteiten en hogescholen
Zoals reeds vermeld is er een interuniversitaire samenwerking voor acht aanvullende
opleidingen en voor tweeëntwintig specialisatieopleidingen. Het gaat hier meestal
over een samenwerking met Vlaamse universiteiten. Voor de specialisatieopleiding
Vertaalwetenschap zijn ook twee Vlaamse hogescholen betrokken: Hoger Instituut
voor Vertalers en Tolken en de Katholieke Vlaamse Hogeschool. Voor zes specialisatieopleidingen
wordt samengewerkt met meerdere buitenlandse universiteiten:
Master in Comparative European Family Studies, European Master of Public Administration,
Master in Adapted Physical Activity, European Master of Science in Biology
of Physical Activity, European Master in Exercise and Sport Psychology, Master in
Polymer and Composites Engineering.
Specifieke samenwerkingsovereenkomsten inzake onderwijs zijn er met Rijksuniversiteit
Groningen (handelsingenieur), Katholieke Universiteit Nijmegen, Landbouwuniversiteit
Wageningen (voeding en gezondheid), LUC (doctoraatsopleidingen),
K.U.Brussel, Hogeschool voor Wetenschap en Kunst te Brussel, Economische Hogeschool
Sint-Aloysius te Brussel, de Katholieke Vlaamse Hogeschool te Antwerpen,
Lemmensinstituut. Tussen de Faculteiten Rechtsgeleerdheid, Toegepaste Wetenschappen,
Landbouwkundige en Toegepaste Biologische Wetenschappen van de
K.U.Leuven en de UCL is er een uitwisselingsakkoord voor het volgen van opleidingsonderdelen.
Op het gebied van onderwijs en onderzoek is er permanent overleg tussen de Facul-

teit Toegepaste Wetenschappen en de Katholieke Industriële Hogescholen. Een
afzonderlijke samenwerkingsovereenkomst is er tussen de Faculteit Toegepaste
Wetenschappen en de Industriële Hogeschool Leuven (Groep T). Eenzelfde overleg
tot samenwerking is er ook tussen de Faculteit Landbouwkundige en Toegepaste
Biologische Wetenschappen en de Katholieke Industriële Hogescholen.
3.3 Postacademische vorming en contractonderwijs
Door de UPV-dienst werd op 30 april 1998 een studiedag 'Levenslang Leren. Universitaire
Permanente Vorming op de drempel van de 2lste eeuw' georganiseerd. Deze
studiedag creëerde een openbaar discussieforum om te luisteren naar de vragen en
verwachtingen van de profit en de social-profit.
3.3.1 Stuurgroepen
De voornaamste activiteiten die ontstaan zijn uit de werking van de stuurgroepen
betroffen:
1. Vanuit de Stuurgroep Onderwijs
Eurocallt98: een vierdaagse internationale conferentie in september 1998 rond
het gebruik van ICT in het talenonderwijs. Het project werd gesteund door de
Universiteiten van Gent, Brussel en Antwerpen, het Departement Onderwijs, de
Faculteit Letteren en AVLIVSC. Het trok in totaal 468 deelnemers waarvan 243
uit België.
Nascholing als Beleidsinstrument: een uitgebreid vormingsprogramma rond het
nascholingsbeleid in het secundair en het basisonderwijs in samenwerking met
EducoICOV, KULAK-Eekhoutcentrum en de faculteit Psychologie en Pedagogische
Wetenschappen. Het programma bestond uit een inleidende studiedag en
een cursus met drie modules (organisatiebeleid, personeelsbeleid en nascholingsplan)
van telkens drie dagen waarin werd gewerkt aan een integraal nascholingsbeleid
voor de school. Het liep voor in totaal 11 2 deelnemers.
2. Vanuit de Stuurgroep Ondernemingen
Ondersteuning Postgraduaat Information Technology (Faculteit Toegepaste
Wetenschappen). Het postgraduaat IT is een interuniversitaire opleiding die bij
middel van videoconferentie aan 4 Vlaamse universiteiten en 8 bedrijven kan
worden gevolgd. De LIPV-dienst is betrokken bij de concipiëring en de evaluatie
van het programma en bij het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst en
een interuniversitair getuigschrift. De UPV-dienst voert de logistieke organisatie
op de K.U.Leuven-site uit.
Onderhandelingen Integrale Productontwikkeling. Op vraag van het Centrum voor
Integrale Productontwikkeling (CEPRO) werd een interdisciplinair postgraduaat
opgezet. De UPV-dienst onderzocht de interesse hiervoor bij de faculteiten en
bemiddelde tussen de Faculteit Economische en Toegepaste Economische
Wetenschappen, de Faculteit Toegepaste Wetenschappen en CEPRO.
Ontwikkeling aanbod Kennis en Competitie (diverse faculteiten). De besprekingen
voor het inventariseren van het facultair aanbod met betrekking tot deze thema's
werden verdergezet.
3. Vanuit de Stuurgroep Overheid
Medewerking aan de uitwerking van het postacademisch vormingsprogramma
'Beleidsplanning Lokale Besturen', zoals georganiseerd door het Instituut voor de
Overheid. Het programma, dat modulair opgebouwd is, is vooral bedoeld voor
gemeentesecretarissen en zal plaatsvinden in 1998-1 999.
4. Vanuit de Stuurgroep Sociaal-Cultureel Werk
18 I Katholieke UnivNM Leuven
Voorbereiding van het vijfdaagse vormingsprogramma 'De legitimiteit van het

sociaal-cultureel werk in een complexe samenleving' (Centrum voor Sociale
Pedagogiek) voor leidinggevenden uit het sociaal-cultureel werk en docenten aan
sociale hogescholen (1 999).
5. Vanuit de Stuurgroep Vrije Beroepen
Voorbereiding van twee studieavonden omtrent 'Bekendmaking en promotie van
de diensten van vrije beroepen', die zullen plaatsvinden in 1998-1 999.
3.3.2 Vermits de faculteiten en de UPV-centra de eigenlijke organisatoren van UPV
blijven, werden binnen de K.U.Leuven uiteraard nog een heel gamma van
vormingsactiviteiten georganiseerd.
Er zijn op dit ogenblik een twintigtal facultair langlopende programma's die jaarlijks
georganiseerd worden en die zich naar een breder doelpubliek richten (bv. Project
Schoolmanagement, Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen in
samenwerking met andere faculteiten en externe lesgevers; Postgraduaat in de
Bedrijfskunde, Faculteit Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen;
Postacademic Interuniversity Course in Information Technology, Faculteiten Toegepaste
Wetenschappen Leuven, Gent, Brussel, Antwerpen in samenwerking met
industrie; Postuniversitaire Opleiding in de Vastgoedkunde, Faculteit Rechtsgeleerdheid,
Faculteit Toegepaste Wetenschappen, Faculteit Economische en Toegepaste
Economische Wetenschappen - LeuvenIKortrijk).
Naast de faculteiten zijn er ook UPV-centra die (o.a.) postacademische vorming aanbieden,
zoals het AVL-Vliebergh-Senciecentrum, HIVA-Vorming, het Centrum voor
Permanente Vorming in Beroepen en Organisaties (CPVBO), het Centrum voor
Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap (CZV), het Leuvense Universiteit Caritas
Samenwerkingsverband (LUCAS), de Vereniging Geneesheren-Alumni K.U.Leuven en
de Leuvense Tandheelkundige Vereniging (LUTV), het Instituut van de Overheid
(IVO), het Universitair Centrum voor Statistiek (UCS), de postacademische opleidingen
DTEW, Leuven Language Learning (3L) en het PUC West-Vlaanderen-KULAK-
UPV.
Alle activiteiten, ook die van korte (1 u tot 1 dag) en middellange duur (minstens 1
dag), zijn terug te vinden in de databank 'Open Vorming K.U.Leuvenl. Sinds deze
databank operationeel is (augustus 19971, zitten er reeds 1 981 activiteiten in het
archief. Voor het academiejaar 1997-1998 zaten er 1 148 initiatieven in de databank.
Hiervan situeerde zich 37,2% van de activiteiten in de sector Gezondheid en
Welzijn, 26,4 % in de sector Ondernemingen, 13,2% in de sector Onderwijs, 8,6 %
in de sector Overheid, 7,3% in de sector Vrije Beroepen en 7,2% in de sector
Sociaal-Cultureel Werk. Het gemiddeld aantal deelnemers varieert van 10 tot 100. De
gemiddelde prijs voor deelname is afhankelijk van de duur en van de doelgroep en
varieert van 1 000 tot 15 000 BEF voor ééndagsactiviteiten. Voor langlopende
programma's ligt de prijs uiteraard hoger (bv. Postgraduaat in de Bedrijfskunde:
88 000 BEF; Postuniversitaire Opleiding in de Vastgoedkunde: 90 000 BEF).
3.4 Open Onderwijs
Het aantal nieuwe inschrijvingen op moduleniveau bleef voor het Studiecentrum
Open Universiteit Leuven in 1998 status quo (319 in 1997, 317 in 1998). Dit aantal
is het resultaat van een dubbele beweging binnen de invoering van een 'nieuwe
regeling Open Universiteit' op 1 september 1997. Daarbij werden studenten opgesplitst
in twee categorieën: opleidingsstudenten, die kiezen voor een diplomagerichte
opleiding en in dat kader zich engageren tot het opnemen van een minimum aantal
modules per jaar, en cursisten, die zich enkel inschrijven voor een (of enkele) losse
cursussen. Het kiezen voor het statuut van opleidingsstudent wordt sindsdien gestimuleerd,
door de kostprijs van de studie aanzienlijk duurder te maken voor cursisten
dan voor opleidingsstudenten. Daardoor ontstaat weliswaar een grotere opname van
cursussen binnen de groep van de opleidingsstudenten, maar anderzijds haken ook
een aantal studenten af, omdat dit statuut hen dwingt tot een jaarlijkse studieinspanning
die uitstijgt boven hun mogelijkheden, terwijl de gestegen kostprijs voor
cursisten te grote financiële consequenties voor hen heeft.
Onderwijs
1
l9

De genoemde inschrijvingen zijn als volgt verdeeld over de diverse studierichtingen
die door de OU Nederland worden aangeboden:
Rechtswetenschappen (Ned. Recht)
Cultuurwetenschappen
Bedrijfs- en bestuurskunde
Economische wetenschappen
Sociale wetenschappen
Informatica
Milieukunde
Totaal
1 %
19 %
10 %
12 %
31 %
22 %
5 %
100 %
De belangrijkste activiteit van het Studiecentrum Leuven blijft zoals voorheen het
geven van informatie en advies aan belangstellenden, en de organisatie van hun
studiebegeleiding als student. Deze activiteiten omvatten individuele informatie en
advies, collectieve informatie (een open informatie-avond en een open deurdag),
begeleiding van studieplanning en studievoortgang, evenals inhoudelijke
studiebegeleiding en de organisatie van examens en examenbegeleiding.
Met het Studiecentrum Open Universiteit Kortrijk worden een aantal van de begeleidingssessies
gezamenlijk opgezet. Dit is vooral het geval met de begeleiding van de
zeer succesvolle cursus Gerontologie, die als Vlaamse cursus buiten het aanbod van
de Nederlandse Open Universiteit wordt georganiseerd in een gezamenlijke inspanning
van beide studiecentra.
Het Studiecentrum Leuven is sinds een aantal jaren ook actief in projectwerk in het
kader van Tempus en Socrates. In 1998 werd het Ideal project (Tempus) afgesloten,
dat de ontwikkeling van afstandsonderwijs in Hongarije beoogt, en waarin het
Studiecentrum opleiding verzorgde voor Hongaren die in hun land betrokken zijn bij
de ontwikkeling van cursusmateriaal enlof de organisatie van afstandsonderwijs.
Vanaf 1998 wordt deelgenomen aan het Quality project (Socrates-ODL), waarbinnen
een opleiding wordt ontwikkeld voor de kwaliteitsbewaking in aanmaak van cursusmateriaal
voor en de organisatie van afstandsonderwijs.
3.5 Curriculumbewaking en specifieke onderwijsinnovatieprojecten
De informatie over de doelstellingen van de opleidingen, de verdeling van de tijd over
theorie, praktische vaardigheden en onderzoek, en de verhouding van het keuzecurriculum
ten opzichte van het verplichte curriculum wordt vermeld in het programmaboek.
3.5.1 Facultaire curriculumzorg
De Permanente Onderwijscommissies, waarin naast het zelfstandig en assisterend
academisch personeel ook studenten vertegenwoordigd zijn, doen op het niveau van
de opleidingen voorstellen over programmawijzigingen aan de respectieve faculteitsraden.
Ze vervullen op continue basis een forum voor kwaliteitszorg bij het evalueren
van de onderwijsinhoud, de didactische methoden en de evaluatiesystemen.
Doch ook bij vacante leeropdrachten en naar aanleiding van de verlenging van leeropdrachten
vervullen zij een belangrijke adviserende rol. Het verstrekken van
onderwijs is immers een groepsgebeuren, gebaseerd op een wisselwerking tussen
alle betrokken docenten en studenten. Verbeteringen van opleidingsprogramma's
zijn vooral gecentreerd rond bv. het onderwijskundig referentiekader, de syllabi, de
cursusteksten, de studeerbaarheid, de verhouding tussen hoorcolleges en praktijkgerichte
opleidingsonderdelen (inclusief stages en verhandelingen), de verhouding tussen
contact- en zelfstudietijd, het examineren.
De K.U.Leuven wil de voorzitters van de Permanente Onderwijscommissies stimuleren
voor hun cruciale taak om de motor te zijn van de zorg voor het curriculum.
Daartoe wordt een jaarlijkse thematische bespreking met deze voorzitters georganiseerd.
In 1997 werden ervaringen uitgewisseld over de realisatie van 'begeleide zelfstudie'
20 ( Katholieke Universiteit Leuven

aan de K.U.Leuven. In 1998 kwamen de 'praktijkoefeningen' aan bod. Ook over die
beide thema's werd door de Onderwijsraad een nota voorbereid.
3.5.2 Studietijdmeting
Veelal als onderdeel van de Algemene Onderwijsevaluatie werden in het academiejaar
1997-1 998 voor in totaal 16 studiejaren in diverse opleidingen studietijdmetingen
uitgevoerd. Aan de hand van deze metingen, die steeds worden uitgevoerd in
het begin van het academiejaar over het voorgaande jaar wordt gepoogd de reële
studielast voor de studenten te meten. Hierdoor kan men nagaan of de studielast
beantwoordt aan de normen die het universiteitsdecreet stelt, en kan men ofwel de
studietijd voor opleidingsonderdelen aanpassen ofwel de studiepunten aanpassen.
De gebruikte methode verschilt naargelang de aard van het te evalueren programma:
de zogenaamde paarsgewijze vergelijking of de absolute schattingsmethode.
3.5.3 Onderwijsinnovatieprojecten
Onderwijsgerichte projecten K.U.Leuven
Vanaf 1997-98 worden door de K.U.Leuven jaarlijks aparte kredieten gereserveerd
ter ondersteuning van onderwijsgerichte onderzoeks-, ontwikkelings- en implementatieprojecten.
Die kredieten worden op advies van de Onderwijsraad, de Stuurgroep
Onderwijsbeleid en de Onderzoeks- en Ontwikkelingscel toegekend door de Academische
raad. Hiervoor werden in een eerste fase 53 mio BEF en in een tweede fase
35 mio BEF voorzien. De vier prioritaire actieterreinen waarvoor projecten konden
worden ingediend in 1997-1998 waren: onderwijs aan en begeleiding van eerste
kandidatuurstudenten, vakdidactiek, professionele ontwikkeling van onderwijzend
personeel, het onderwijs gericht op vaardigheden. Het prioritaire actieterrein voor
1998-99 en 1999-2000 is 'begeleide zelfstudie'.
De projecten dragen een duurzaam enlof multiplicatie-effect in zich, waar ook andere
studiejaren, curricula en faculteiten uit leren.
Tevens wordt jaarlijks een studiedag ingericht waarop de resultaten van de projecten
worden toegelicht en gedemonstreerd. Op deze wijze wil men deze projecten een
bredere bekendheid geven en de voorbeeldfunctie ervan onderstrepen.
Projecten Consortium voor onderwijsinnovatie
In het kader van het Consortium voor onderwijsinnovatie, dat op initiatief van de
Nederlandse Open Universiteit werd opgericht, werd door de K.U.Leuven een krediet
voorzien om de eerder toegezegde participatie van de K.U.Leuven tijdens het academiejaren
1996-97 en 1997-98 effectief te realiseren. Meer bepaald gaat het om
twee projecten die de K.U.Leuven zelf voorstelt en waarin andere leden van het consortium
participeren: 'Omgaan met vakteksten: de rol van telematica bij begeleiding
van tekstbegrip' (in samenwerking met één andere consortiumpartner: Universiteit
Utrecht, en met twee andere universiteiten: Universiteit Amsterdam en Universiteit
Leiden) en 'Virtuele Nederlandse universiteit: verrijking van het onderwijsaanbod door
telematica-onderwijs binnen het Nederlandse taalgebied'. Daarnaast zijn er drie projecten
voorgesteld door Nederlandse consortiumleden waaraan de K.U.Leuven deelneemt:
'Propedeuse aardwetenschappen: platentektoniek', 'Vaardigheden juristen' en
'Zelfstudie practicum Geografische Informatie Systemen'.
Innovatieprojecten gesubsidieerd door de Vlaamse regering
De Vlaamse regering subsidieerde gedurende het begrotingsjaar 1997 vier onderwijsinnovatieprojecten
waarvoor de K.U.Leuven als hoofdpromotor optrad: Ontwikkeling
van een modulair softwareprogramma voor computerondersteunde gehoortraining
in het hoger muziekonderwijs, Toepassing ontwikkelen voor educatieve
toetsschillen (KULAK), Automatisch genereren van woordenlijsten met Japanse
karakters en toepassing van een computerondersteund testprogramma voor Kanji,
Computerondersteund laboratorium voor productiegeoriënteerde elektronische systemen.
Gedurende het begrotingsjaar 1998 ontving de K.U.Leuven als hoofdpromotor
subsidiëring voor 3 onderwijsinnovatieprojecten: Ontwikkeling van een interactief
elektronisch pakket voor voorkennis- en vorderingstoetsing wiskunde (KULAK),

Begeleide Zelfstudie over en met ICT, Laboratoria op afstand voor ervaringsgericht
leren.
4. 4.1 Onderwijsregeling
Ondemijs- en 4.1 .l Overzicht inschrijvingsgelden
examenregelingen
Voor alle opleidingen werden de interuniversitair afgesproken bedragen gevraagd (zie
programmaboek K.U.Leuven 1997-1 9981, behalve voor vier Engelstalige specialisatieopleidingen
die een duidelijk internationaal karakter hebben en vooral bedoeld zijn
voor buitenlandse studenten uit niet-ontwikkelingslanden.
- GGS Master of Arts in European Studies: 2 000 ECU voor EU-studenten;
4 000 ECU voor niet-EU-studenten;
- GGS Master of Arts in Eastern Mediterranean Archaeology: 40 000 BEF voor
studenten uit EU, Azië en Afrika; 130 000 BEF voor studenten uit USA, Canada
en Australië;
- GGS Master of Laws: 240 000 BEF;
- GGS European Master of Public Administration: 1 250 ECU voor studenten uit EU,
Centraal- en Oost-Europa en ontwikkelingslanden; 2 500 ECU voor niet-EU-studenten;
- GGS Psychotherapie: gewone inschrijvingsgelden + 40 000 BEF per deeltijds
programma.
Om sociale redenen kan het inschrijvingsgeld evenwel worden verminderd voor die
vijf opleidingen.
4.1.2 Toelatingsvoorwaarden
De K.U.Leuven houdt zich strikt aan de overheidsrichtlijnen en de verdragsbepalingen.
Als bijlagen 2 en 3 wordt een overzicht opgenomen waarin de diploma's
worden vermeld die toelating verlenen tot de academische en de voortgezette academische
opleidingen, al dan niet met studieduurverkorting.
4.1.3 Toelatingsexamens
Naast de toelatingsproeven georganiseerd door de Vlaamse regering voor de opleidingen
tot arts en tandarts en de interuniversitair overlegde toelatingsproeven voor
de opleidingen burgerlijk ingenieur en burgerlijk ingenieur-architect, werden in
beperkte mate toelatingsproeven georganiseerd voor enkele academische opleidingen
(zie bijlage 2) (voor overgangen van hogeschoolonderwijs), voor voortgezette academische
opleidingen (zie bijlage 3) en voor de toegang tot het doctoraat (voor overgang
van hogescholen).
4.1.4 Begeleiding van aspirant-studenten en eerstejaarsstudenten
In het deel met betrekking tot sociale voorzieningen voor studenten wordt uitvoerig
toegelicht hoe aspirant-studenten worden geïnformeerd en begeleid in de studiekeuze
en welke inspanningen daarvoor worden verricht. Deze inspanningen liggen in de lijn
van het zogenaamde tienpuntenplan vermeld in de memorie van toelichting bij het
universiteitsdecreet van 12 juni 1991.
Specifiek voor onderwijsbegeleiding schrijft artikel 70 voor:
'De universiteiten moeten ten belope van tenminste vijf procent van de effectieve
formatie van het academische personeel in voltijdse eenheden uitgedrukt, assistenten,
doctor-assistenten of docenten aanduiden wier opdracht hoofdzakelijk bestaat
uit specifieke taken van onderwijsbegeleiding in de eerste kandidatuur. Het universiteitsbestuur
brengt omtrent deze onderwijsbegeleiding via de commissaris van de
Vlaamse regering jaarlijks verslag uit bij de Vlaamse regering'.
Diverse diensten die betrokken zijn bij opvang en begeleiding van eerstejaars, zoals
Dienst Studieadvies, Studentenvoorzieningen, faculteitssecretariaten, Monitoraten en
Examenombudsdiensten, werken nauw samen voor de realisatie van diverse centrale
en facultaire begeleidingsinitiatieven.
22 1 KaMieke Universiteit Leuven

Het zwaartepunt van de studiebegeleiding ligt evenwel bij de faculteiten zelf. De
studiebegeleiding start bij de docenten die met de nodige aandacht voor de problematiek
van eerstejaars hun cursussen geven en toezien op de taken die zij aan assistenten
toevertrouwen. De Dienst Studieadvies biedt faculteitsoverschrijdend individuele
ondersteuning en groepsbegeleiding bij het verwerven van een adequate studiemethode.
Onmisbaar blijft het systeem van de proefexamens, een aanbod met een niet verplicht
karakter, maar waar bijna alle eerstejaars gebruik van maken. De geïndividualiseerde
feedback van de resultaten met commentaar van de docent of de monitor
wordt door de studenten gewaardeerd.
De onderstaande tabel geeft het aantal leden van het academisch personeel (tot en
met de rang van docent) die in 1997-98 als 'monitor of onderwijsbegeleider' hoofdzakelijk
waren ingeschakeld voor de eerstejaars.
Tabel: Aantal 'monitoren en onderwijsbegeleiders' voor eerstejaars K.U.Leuven
1997-98
Faculteit
Eerstejaars ZAPIVTE AAP + BAPI Totaal
VTE APIVTE
Godgeleerdheid
69 1 /0,4 511
6/1,4
Letteren en Wijsbegeerte 1 1 060 ( 13/4,2 1 11/7,2 1 2411 1,4
I Psychologie en Pedagog. Wet. 817 OIO 1 1217.5 12/7,5 1
Sociale Wetenschappen 431 1 413.5 1 5/3,9
ETEW
Wetenschappen & Biomedische 1 467
Wetenschappen en Toegepaste
Wetenschappen
Lich. Opvoed. en Kinesitherapie 382
Dienst Studieadvies
KULAK
111 111 212
488 1 511,5 1 1517.5 1 2019
I Totaal 1 6 453 1 35118.8 1 89/59,8 1 124178.6 1
Tegenover de effectieve formatie van het academisch personeel in voltijdse eenheden
uitgedrukt (nl. 1 564 op 1 februari 1998) zijn er 5 % 'monitoren en onderwijsbegeleiders'
als assistent of docent in voltijdse eenheden uitgedrukt betrokken bij de
onderwijsbegeleiding van de eerstejaars (cf. universiteitendecreet art. 70).
313
2/0,4
Hierbij zijn evenwel niet inbegrepen de leden van het zelfstandig academisch personeel
- hoger dan de rang van docent - en de andere leden van het assisterend academisch
personeel en de medewerkers van de Dienst Studieadvies te Leuven en te
Kortrijk die gedeeltelijk of zelfs hoofdzakelijk ingeschakeld worden voor de onderwijsbegeleiding
van eerstejaars. In verhouding tot het aantal eerstejaarsstudenten op
1 februari 1998 (nl. 6 453) is er één voltijds monitor of onderwijsbegeleider per 82
studenten.
414
3/1,6
717
512
4.1.5 Doorstromingsbeleid van afgestudeerden hogescholen naar K.U.Leuven
Er worden geleidelijk meer brugmogelijkheden voorzien voor hogeschoolgediplomeerden.
Een overzicht van de overgangsmogelijkheden naar academische opleidingen
met studieduurverkorting voor gediplomeerden van het hogeschoolonderwijs wordt
gegeven in bijlage 2. De toelatingsvoorwaarden tot de voortgezette academische
opleidingen voor hogeschoolgediplomeerden worden vermeld in bijlage 3.
Enkele brugmogelijkheden worden meer intensief gebruikt: er is een significant grote
doorstroming van industrieel ingenieur naar burgerlijk ingenieur, van maatschappelijk
assistent naar criminologische wetenschappen en van geaggregeerde voor het secundair
onderwijs-groep 1 naar pedagogische wetenschappen.
Bij de voortgezette academische opleidingen is er een grote doorstroming van industrieel
ingenieur naar Bedrijfseconomie, Milieubeheer-milieukunde en Biomedische en
klinische ingenieurstechnieken; van licentiaat vertalerltolk naar Zakelijke taalbeheer-
Onderwijs
1 23

sing, Media- en informatiekunde en Bedrijfseconomie; van hogeschoolopleidingen van
twee cycli naar Internationale betrekkingen.
4.1.6 Toelating afgestudeerden hogeschoolonderwijs van twee cycli tot doctoraat
Vroeger organiseerden de Vlaamse universiteiten predoctorale proeven, nogal verschillend
in lengte en inhoud. Op initiatief van de K.U.Leuven werden door de VLIR
volgende afspraken gemaakt. Voor de overgang naar de doctoraten in de Toegepaste
Wetenschappen wordt de omvang van de toelatingsproef bepaald op 90 studiepunten
(ongeveer anderhalf jaar studie). Voor alle andere doctoraten varieert de
omvang van de toelatingsproef tussen 30 en 60 studiepunten. Op basis van relevante
onderzoekservaring kan vrijstelling worden verleend voor bepaalde onderdelen
van de toelatingsproef. Wie slaagt in de toelatingsproef ontvangt een getuigschrift.
Tevens wordt voortaan ook concreet vermeld welke hogeschoolgediplomeerden tot
welke doctoraten toegang krijgen.
4.2 Exarnenregelingen
De K.U.Leuven meent dat meer soepele organisatievormen nodig zijn voor de voortgezette
academische opleidingen. Op dit ogenblik kunnen deze opleidingen enkel
voltijds of halftijds worden gevolgd. Vooral afgestudeerden die aan het werk zijn
blijven daardoor afwezig.
Er blijven praktische uitvoeringsproblemen inzake studiepunten, overdracht van examencijfers
en verkorting van studieduur. Vooral op die punten waar het universiteitendecreet
en de uitvoeringsmaatregelen onduidelijk zijn, is er aan de universiteiten
vaak een verschillende toepassing. Er blijkt alleszins bij alle universiteiten een grote
ontevredenheid over de huidige te strakke studiepuntenregeling, die noodzakelijkerwijze
leidt tot puur formele aanpassingen om de optelsommetjes te doen kloppen.
4.2.1 Examenreglement
Het examenreglement is opgenomen in het programmaboek. Voor de voorzitters van
de examencommissies en de examenombudsen is een brochure beschikbaar waarin
naast de reglementtekst de richtlijnen van de Academische Raad evenals de beperkt
toegestane afwijkingen voor sommige faculteiten zijn opgenomen. Diezelfde elementen
zijn eveneens opgenomen in een voor de studenten in vlottere taal omgezet
boekje 'Examenvragen'.
Vanaf 1997-1998 werd in het eerste jaar van de academische opleidingen van de
Faculteit Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen en in de Faculteit
Landbouwkundige en Toegepaste Biologische Wetenschappen een beperkt
semesterexamensysteem ingevoerd.
4.2.2 Overdracht van examencijfers en regeling van vrijstellingen
Overdracht van examencijfers kan aan de K.U.Leuven enkel voorkomen bij niet-geslaagde
studenten die voor een zelfde opleiding verder blijven studeren. De overdrachtsregels
zijn uitvoerig beschreven in artikels 39, 40, 40 bis en 40 quinquies van
het examenreglement.
Vrijstelling kan gegeven worden aan studenten die reeds eerder aan de K.U.Leuven
of een andere instelling slaagden voor (een deel van) een opleiding. De vrijstelling
wordt in eerste orde gegeven op grond van een equivalentiebeoordeling. In de regel
speelt het eerder behaalde cijfer geen rol. De vrijstellingsmogelijkheden worden door
elke faculteit zelf bepaald en staan concreet beschreven in het programmaboek.
4.2.3 Reglementering individueel aangepaste jaarprogramma's
De reglementering voor individueel aangepaste jaarprogramma's staat beschreven in
de artikels 40ter tot en met quinquies van het examenreglement. In het algemeen
vindt men op dit ogenblik de regeling veel te complex. In sommige faculteiten wordt
vaak de vraag gesteld naar een volwaardig creditsysteem. Dit kan echter enkel
21 1 Katholieke Universiteit Leuven

indien er grondige decretale wijzigingen worden aangebracht in de curriculumopbouw
en in de studievoortgangscontrole.
4.2.4 Gelijkwaardigheidsbeslissingen
De K.U.Leuven wordt vaak door de Vlaamse overheid om advies gevraagd over het
bepalen van de gelijkwaardigheid van buitenlandse einddiploma's. De adviestermijnen
zijn relatief kort en de beschikbare informatie is ook vaak eerder beperkt.
Toch heeft men de indruk dat de overheid in het algemeen met gefundeerde adviezen
rekening houdt.
5.1 Input studenten
5.1 .l De totale studentenpopulatie aan de K.U.Leuven.
5. 1. 1. 1 Voorafgaande opmerking met betrekking tot de gegevens.
5.
Gegevens over
studenten
Dit overzicht betreft alle studenten die tijdens het academiejaar 1997-1 998 op de rol
van de K.U.Leuven waren ingeschreven: de academische opleidingen, de voortgezette
academische opleidingen, de lerarenopleidingen, de doctoraatsopleidingen, doctorandi,
navorsers, afzonderlijke vakken, postacademische opleidingen en het voorbereidend
instituut.
De cijfers inzake studenten en inschrijvingen hebben betrekking op de situatie op 1
februari 1998, de cijfers inzake examens en diploma's geven de situatie per einde
academiejaar 1997-1 998.
Ter verduidelijking: het in de tabellen opgenomen studiegebied 'Gecombineerde studiegebieden'
omvat alle opleidingen in niet-Westerse Talen en Cultuur.
5.1. 1.2 Globale evolutie
Op 1 februari van het academiejaar 1997-98 waren 26 81 3 studenten ingeschreven
aan de K.U.Leuven, dat is 31 3 minder dan voorgaand academiejaar (Tabel 1 ). Deze
daling is uitsluitend toe te schrijven aan de verminderde instroom van generatiestudenten
(-384), inzonderheid deze in Geneeskunde en Tandheelkunde als gevolg van
de eerste volledige toelatingsproef.
5. 1. 1.3 Studiegebied
De evolutie per studiegebied is zeer verschillend: enkele studiegebieden kennen nog
een stijging: Wetenschappen (+ 11 8, d.i. +6%) en in mindere mate Toegepaste
Wetenschappen (+42, d.i. +2%) en Sociale Gezondheidswetenschappen (+44, d.i.
+ 7%).
Als gevolg van de toelatingsproef is het uiteraard Geneeskunde dat in absolute termen
de grootste afname van studenten kent (-214, d.i. -7%). Economische en Toegepaste
Economische Wetenschappen (-126, d.i. -4%) en Rechten, Notariaat en
Criminologie (-92, d.i. -3%) blijven verder negatief evolueren en het studiegebied
Psychologie en Pedagogische Wetenschappen (-52, d.i. -2%) is nu blijkbaar ook over
zijn hoogtepunt heen na de continue groei tijdens de vijf voorgaande jaren.
Het zijn ook deze laatste drie studiegebieden die de grootste aantallen studenten
vertegenwoordigen.
5. 1. 1.4 Regime, geslacht, nationaliteit en leeftijd van de studenten
De grote meerderheid van de studenten is ingeschreven voor een voltijdse opleiding
(n=23.793, d.i. 88,7%). Op 2 468 of 9,2% ervan is het voltijds of deeltijds karakter
niet van toepassing (Tabel 2). Bijgevolg zijn er aan de K.U.Leuven slechts 552 studenten
(2,1%) deeltijds ingeschreven. In absolute termen vinden we de grootste
aantallen deeltijds studerenden in Psychologie en Pedagogische Wetenschappen
(n = 103) en in Sociale Gezondheidswetenschappen (n = 98). In dit laatste studiegebied
vertegenwoordigen de deeltijdsen 14,2% van de totale studentenpopulatie
Ondemijs
1 25

(hoofdzakelijk in de aanvullende opleiding Ziekenhuismanagement).
Het aandeel van mannen en vrouwen blijft steeds zeer verschillend per studiegebied.
Sociale Gezondheidswetenschappen, Psychologie en Pedagogische Wetenschappen,
Farmaceutische Wetenschappen en Taal- en Letterkunde zijn voor ten minste twee
derden samengesteld uit vrouwen. Eenzelfde aandeel mannen vinden we voor de
studiegebieden Toegepaste Wetenschappen, Wijsbegeerte en Economische en Toegepaste
Economische Wetenschappen.
91,3% van de studenten heeft de Belgische nationaliteit, 3,4% die van een EU-lidstaat
en nog 5,2% een andere. Het aandeel van de EU-studenten is dit academiejaar
als gevolg van de verminderde instroom in Geneeskunde-Tandheelkunde iets afgenomen.
De relatief grootste concentraties buitenlandse studenten situeren zich uiteraard in de
Engelstalige programma's van Wijsbegeerte en Godgeleerdheid-Godsdienstwetenschappen
(beide ongeveer 40%) en daarnaast in Geneeskunde en Tandheelkunde.
Vergeleken met vorig academiejaar worden geen noemenswaardige verschillen vastgesteld
in de leeftijdsverdeling van de studenten (Tabel 3). De verschillen tussen de
studiegebieden moeten grotendeels worden toegeschreven aan verschillen in nominale
studieduur en de aantallen studenten in opleidingen na de academische opleiding.
5.1.2 Generatiestudenten
5. 7.2. 1 Evolutie
In 1997-1 998 waren er 4 770 generatiestudenten ingeschreven aan de K.U.Leuven,
dit is 384 minder dan het voorgaande jaar (Tabel 4).
Deze daling heeft een belangrijke impact op de totale studentenpopulatie van het
huidige academiejaar, maar zal ook de komende jaren een negatieve invloed blijven
uitoefenen naargelang deze generatie doorschuift in het curriculum.
5. 7.2.2 Studiegebied
In Geneeskunde is, als gevolg van de eerste volledige toelatingsproef, de generatiepopulatie
drastisch gereduceerd (n = 290, d.i. -1 76). Dit gegeven moet uiteraard
bekeken worden op het globale Vlaamse niveau: hieruit blijkt dat het aandeel van de
K.U.Leuven in de generatiepopulatie van Geneeskunde is toegenomen tot 42%.
Eveneens belangrijke negatieve ontwikkelingen in absolute termen stellen we vast
voor Taal- en Letterkunde (-741, Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie (-68,
hoofdzakelijk Kinesitherapie) en Rechten en Criminologie (-68). De Sociale Gezondheidswetenschappen
zijn qua generatiestudenten gehalveerd (-42) als gevolg van de
ontwikkelingen in Logopedie-Audiologie. Deze opleiding was samen met Kinesitherapie
een bedreigd domein voor de universiteiten, wat zich onmiddellijk heeft laten
voelen op de recrutering.
Maar ook hier zijn er enkele groeiers, met name dezelfde als die van de totale studentenpopulatie:
Wetenschappen ( + 57, vooral de opleiding Informatica) en in mindere
mate ook Toegepaste Wetenschappen (+33). Opvallend ten slotte is de toename
van de generatiepopulatie Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen
(+ 27, uitsluitend TEW) in tegenstelling tot de relatief grote afname van de totale
studentenpopulatie (-95 in het laatste jaar tweede cyclus TEW en Handelsir.).
Rechten en Criminologie (n = 660), Psychologie en Pedagogische Wetenschappen
(n = 602) en Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen (n = 550) zijn
veruit meest in trek voor de generatiestudenten K.U.Leuven, gevolgd door Wetenschappen
(n = 432) en Toegepaste Wetenschappen (n = 397).
28 1 Katholieke
Universiteit Leuven

5. 7.2.3 Regime, geslacht, nationaliteit en leeftijd
Zoals vorig academiejaar is ook nu de afname bij de vrouwen (n=2 495, -237)
beduidend groter dan bij de mannen (n = 2 275, -1 471, waardoor hun aandeel reeds
twee jaar na elkaar afneemt. Toch blijven ze nog een meerderheid in de generatiepopulatie
(resp. 52% V en 48% M).
De vrouwen zijn nog steeds sterk oververtegenwoordigd in de studiegebieden Sociale
Gezondheidswetenschappen (93%), Psychologie en Pedagogische Wetenschappen
(76%), Farmaceutische Wetenschappen (71%) en Taal- en Letterkunde (68%) en
ondervertegenwoordigd in Toegepaste Wetenschappen (23%), Economische en Toegepaste
Economische Wetenschappen (38%) en Wetenschappen (40%).
Het aandeel van de 18-jarigen in de generatiepopulatie blijft licht toenemen en
bedraagt nu 84%. Dit kan worden beschouwd als een positieve evolutie, vooral
inzake kwaliteit van instroom. Het aandeel van de 19-jarigen bedraagt 11 % en de
overige 5% is 20 jaar of ouder.
5. 7.2.4 Vooropleiding
Het aandeel generatiestudenten met een vooropleiding Algemeen Secundair Onderwijs
steeg van 91,4% naar 92,6% (Tabel 5a). Binnen deze groep stellen we een
relatief sterke vertegenwoordiging vast van Latijn-Wiskunde (21,6%), Wetenschappen-Wiskunde
(2 1,3%) en Latijn-Wetenschappen (1 0,2%).
Van de 4 770 generatiestudenten zijn er 67 met een diploma van hogeschoolonderwijs,
waarvan 36 met een diploma één cyclus en 22 met een diploma twee cycli
(Tabel 5b).
5.1.3 Nieuwe niet-generatiestudenten
De instroom van nieuwe niet-generatiestudenten bedraagt dit academiejaar in totaal
precies 1 000 eenheden (+ 11 l), waarvan er 475 (48%) instromen op het niveau
van het eerste jaar van de tweede cyclus (grotendeels afkomstig uit kandidatuurinstellingen)
en verder nog 180 in een aanvullende opleiding, 91 in een specialisatieopleiding
en 31 in een doctoraatsopleiding (Tabel 6).
5.1.4 Beursstudenten
Voor de inschrijvingen aan de K.U.Leuven zelf lagen in 1997-1998 de verhoudingen
inzake inschrijvingsgelden als volgt:
a) Volledig tarief
(volledig studiejaar, deeltijds, lerarenopleiding, doctoraatsopleiding)
b) Verminderingsgerechtigden
c) Financiel beursgerechtigden
d) Beursgerechtigden Vlaamse gemeenschap
e) ABOS-beursstudenten
f) Speciale inschrijvingen
(afzonderlijke vakken, vast inschrijvingsgeld, inschrijving zonder
inschrijvingsgeld want betaald door beurs, ...l
De verhoudingen aan de KULAK zijn niet significant afwijkend.
5.2 Output - Examenresultaten en diploma's
5.2.1 Examenresultaten
5.2. 7. 7 Eerste kandidatuur
Uit tabel 7a blijkt dat in 1997-98 slechts 223 studenten van de eerste kandidatuur
niet deelnamen aan de examens en dus vroegtijdig afhaakten; dit is 3,4% van de
Ondewijs
1 27

totale eerste kandidatuurpopulatie.
Globaal was 47,8% van de op de rol ingeschreven studenten eerste kandidatuur
geslaagd. Voor de generatiestudenten bedroeg dit percentage 46,6% (Tabel 7b). De
slaagpercentages van beide groepen zijn ook dit academiejaar weer hoger dan tijdens
het vorige, zodat op twee jaar tijd een belangrijke toename van bijna drie procent
wordt gerealiseerd.
Bij de generatiestudenten varieert het slaagpercentage tussen 26,7% en 72,5%. De
zwak scorende studierichtingen van enige omvang blijven Psychologie en Pedagogische
Wetenschappen (33,0%), Rechten en Criminologie (35,4% - hier moet onderscheid
worden gemaakt tussen Rechten en Criminologie, respectievelijk 39,1% en
16,5% geslaagden) en Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen
(36,5%).
Als gevolg van de eerste volledige toelatingsproef is het slaagpercentage in Geneeskunde
in één sprong toegenomen van 56,5% tot 70,0% dit academiejaar.
Relatief hoge slaagpercentages van generatiestudenten vinden we eveneens in Toegepaste
Wetenschappen (72,5%), Godgeleerdheid-Godsdienstwetenschappen
(60,4%), Gecombineerde studiegebieden (60,5%) en Toegepaste Biologische
Wetenschappen (55,8%).
Het slaagpercentage van de overige studenten eerste kandidatuur, hoofdzakelijk bissers,
is traditioneel hoger (51 ,l %) dan dat van de generatiestudenten, met uitzondering
evenwel van de studiegebieden Geneeskunde, Gecombineerde studiegebieden en
Geschiedenis.
Beduidend grote verschillen in slaagpercentages tussen generatiestudenten en nietgeneratiestudenten
eerste kandidatuur vinden we vooral terug in Sociale Gezondheidswetenschappen,
Toegepaste Biologische Wetenschappen en Economische en
Toegepaste Economische Wetenschappen.
5.2. 1.2 Overige studiejaren
In 1997-98 was 80,7% van de in een tweede kandidatuur ingeschreven studenten
geslaagd, een lichte toename vergeleken met vorig academiejaar. Ook op dit niveau
blijft er een relatief belangrijke spreiding tussen de studiegebieden, van 60.7% tot
92,7% (Tabel 7b).
In 6 van de 18 studiegebieden ligt het slaagpercentage van de tweede kandidatuur
lager dan het gemiddelde.
In het eerste jaar van de tweede cyclus slaagt gemiddeld 90% van de op de rol ingeschreven
studenten. De grootste afwijkingen van dit gemiddelde stellen we vast in
Godgeleerdheid-Godsdienstwetenschappen (72,2%) en Wijsbegeerte (74,6%).
Andere studierichtingen met voor dit studiejaar een lager dan gemiddeld rendement
zijn Rechten-Criminologie (82,1%), Toegepaste Wetenschappen (84,2%), Economische
en Toegepaste Economische Wetenschappen (84,3%) en Sociale Gezondheidswetenschappen
(86,2%).
5.2.2 Diploma's
5.2.2.1 Niveau en regime
In 1997-98 werden 9 362 diploma's uitgereikt aan de K.U.Leuven (Tabel 8a en 8b).
5.2.2.2 Niveau en studiegebied
Het aantal kandidaatsdiploma's (n = 3 416) bleef dit academiejaar vrijwel ongewijzigd
vergeleken met vorig academiejaar (+ 1 ). De grootste afname situeert zich in
Geneeskunde (-49).
De globale afname van de diploma's academische opleiding (n =3 909, d.i.-140) kan
in hoofdzaak worden teruggebracht tot de ontwikkelingen in Economische en Toegepaste
Economische Wetenschappen (-log), Geneeskunde (-73) en Psychologie en
Pedagogische Wetenschappen (-56).
Ook het aantal diploma's voortgezette academische opleiding werd gereduceerd
28 / Kalhoiieke Univertilei1 Leuven

(n = l 064, d.i. -60). Deze afname is evenwel beperkt tot de twee studiegebieden
Toegepaste Wetenschappen (-31 1 en Tandheelkunde (-21 1. De aantallen in de overige
studiegebieden blijven relatief stabiel.
Veruit het grootste aantal diploma's voortgezette academische opleiding worden
behaald in Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen (2561, gevolgd
door Politieke en Sociale Wetenschappen (124) en Toegepaste Wetenschappen
(1 17).
Het aantal diploma's lerarenopleiding is met bijna één derde verminderd (n =641, d.i.
-265). Blijkbaar is het lerarenberoep voor velen minder aantrekkelijk. De grootste
groepen vinden we traditioneel terug in de studiegebieden Psychologie en Pedagogische
Wetenschappen (1 15) en Taal- en Letterkunde (101). De in absolute termen
grootste afname stellen we vast in Wetenschappen (-75) en in Taal- en Letterkunde
(-72).
Een positieve ontwikkeling stellen we dit academiejaar vast bij de doctoraten
(n = 332, d.i. + 62), met de twee belangrijke uitschieters Geneeskunde ( + 33) en
Toegepaste Wetenschappen (+ 16). Voor Geneeskunde moet de toename worden
toegeschreven aan de aangekondigde afschaffing van de aggregatie hoger onderwijs,
waardoor deze versneld werden afgewerkt.
5.2.2.3 Niveau en geslacht
Tabel 8c geeft een gedetailleerd overzicht van de diploma's per studiegebied, niveau
en geslacht.
Alhoewel de vrouwen net nog geen meerderheid vormen in de totale studentenpopulatie,
is dit wel zo in de verdeling van diploma's, zowel op kandidaatsniveau (55%)
als op niveau van de academische opleiding (52%). In de lerarenopleiding blijft ook
traditioneel het overwicht van de vrouwen duidelijk (68%). Bij de diploma's voortgezette
academische opleiding blijven de mannen vooralsnog een meerderheid vormen
(54%) en deze meerderheid is nog duidelijker bij de doctoraatsdiploma's (69%).
Het spreekt vanzelf dat voor al deze categorieën diploma's er belangrijke verschillen
zijn tussen de studiegebieden, maar ook die zijn een weerspiegeling van de verhouding
mannen-vrouwen in de studentenaantallen van de onderscheiden studiegebieden.
5.2.3 Onderzoek loopbaanopbouw
5.2.3. 1 Jaarlijks onderzoek
Er is een jaarlijks onderzoek over 'loopbaanopbouw'.
Enerzijds levert het onderzoek informatie met betrekking tot de tewerkstellingssituatie
van recent-afgestudeerden. Die informatie wordt gehanteerd bij de adviesverstrekking
aan (aspirant-)studenten en alumni. Daartoe worden de onderzoeksresultaten
ter beschikking gesteld van de studiekeuzebegeleiders binnen en buiten de
K.U.Leuven. Binnen de K.U.Leuven zijn dat de adviseurs van de dienst Studieadvies
en de organisatoren van de Infodagen K.U.Leuven. Tot de externe instanties behoren
de PMS-centra en de secundaire scholen. Diezelfde informatie is evenzeer van
belang voor de zelfstudie van de diverse studierichtingen in het kader van de visitatiecommissies.
Anderzijds wordt beoogd op basis van de onderzoeksresultaten tot beroepsprofielen
te komen voor een zo uitgebreid mogelijk gamma van beroepen. Op termijn wordt er
naar gestreefd een computersysteem te ontwikkelen waarbij een (aspirant-)student
zijn vaardigheden, eigenschappen, voorkeuren e.a. opgeeft en waarbij hij als output
een aantal beroepen krijgt die daarmee overeenstemmen. De ontwikkelde beroepsprofielen
kunnen uiteraard ook worden gebruikt in de adviesverstrekking rond studieen
beroepsloopbaan.
Daartoe werd in 1997 een uitgebreide enquête gedaan naar een aantal concrete
tewerkstellingsaspecten van de alumni en naar eigenschappen, vaardigheden,
beroepshoudingen en arbeidsvoorwaarden.
Onderwijs
1
29

De resultaten met betrekking tot de tewerkstellingsaspecten van de alumni 1996
werden per diplomarichting aan de respectievelijke faculteiten bezorgd vóór de Infodagen
1998. De globale resultaten over alle diplomarichtingen samen werden voor
het eerst voorgesteld op de Alumnidag van 1 juni 1998. De media brachten daar
heel wat belangstelling voor op.
De methodologie, ontwikkeld voor het uittekenen van beroepsprofielen, leverde een
eerste reeks relevante resultaten op wat hoopvol stemt voor verdere ontwikkelingen.
Het volledige onderzoeksrapport was klaar tegen eind 1998. Het werd kort nadien
voorgesteld aan studiekeuzebegeleiders op de Profieldag van de faculteit Wetenschappen
en zal verspreid worden naar alle belangstellenden.
In het raam van dit project gebeurt een onderzoek naar de tewerkstelling in bedrijven
van alumni uit de faculteiten Letteren, Wijsbegeerte, Psychologie en pedagogische
wetenschappen en Sociale wetenschappen. Dit wordt uitgevoerd in samenwerking
met verschillende buitenlandse universiteiten. Het onderzoek vertrekt van interviews,
afgenomen van werknemers en werkgevers. Bedoeling is een zicht te krijgen op
sterkte- en zwaktepunten van alumni voor de functies die zij uitoefenen. Die kennis
kan dan op haar beurt worden gebruikt om de tewerkstelling in de particuliere sector
te bevorderen. Het project loopt tot begin 2000. Een eerste tussentijds rapport
werd opgesteld in december 1998.
5.3 Financierbare studenten - 1997-1998
De werkingsuitkeringen in het begrotingsjaar 1999 worden bepaald op grond van de
financierbare studenten, vastgesteld in de telling per 01.02.1 998.
De financierbare studenten worden uitgedrukt in volgende eenheden:
- het aantal studenten;
- het aantal voltijdse eenheden, waarbij deeltijds studerenden en studenten voor
wie de studieomvang tussen 50% en 75% ligt, slechts voor een halve eenheid in
aanmerking worden genomen;
- het aantal onderwijsbelastingseenheden (OBE), verkregen door weging der voltijdse
eenheden met de coëfficiënten toegekend aan de verschillende financieringsgroepen:
A = 1, B = 2; C = 3; L =0,67 (academische lerarenopleiding).
Tabel 9 geeft per faculteit, afzonderlijk per campus en per financieringsgroep de volgende
gegevens: hoofdinschrijvingen, financierbare voltijdse eenheden en de overeenstemmende
aantallen OBE, ten laste van het Departement Onderwijs. Daarnaast
worden ook de aantallen ten laste van de nationaal gebleven kredieten voor ontwikkelingssamenwerking
vermeld.
De begroting 1999 zal een lichte terugval kennen - minus 215 OBE - ten opzichte
van vorig jaar. Eigenlijk is er een daling met 782 OBE, waarvan het grootste deel,
namelijk 567 OBE, zich voordoet in de opleiding kandidaat artsltandarts, arts en
tandarts. Gezien de bevriezing van de aantallen voor deze opleidingen wordt dat
gedeelte van de daling geneutraliseerd voor de berekening van de werkingstoelage.
6.1 Reglementering
-
6.
De reglementering voor de examencommissies van de Vlaamse gemeenschap is
Examen- dezelfde als die voor de universitaire examencommissies, uitgezonderd uiteraard die
commissies bepalingen die door het besluit van de Vlaamse regering uitdrukkelijk buiten werking
zijn gesteld in verband met de overdrachtsvoorwaarden van examencijfers.
van de
Vlaamse
Voor de meeste faculteiten stelt het systeem inzake organisatie weinig problemen.
Enkel in bepaalde faculteiten waar heel wat bijzondere werkvormen worden gehangemeenschap
teerd, zoals begeleide practica, excursies enz. stelt zich soms een probleem als de
beoordeling hiervan een essentieel onderdeel van het programma of opleidingsonderdeel
uitmaakt. In dat geval nemen sommige studenten een bijkomende inschrijving
voor een afzonderlijk vak om toch op de begeleiding een beroep te kunnen doen.
30 / Katholieke Universiteit Leuven

Men moet vaststellen dat de formule van de examencommissies van de Vlaamse
gemeenschap niet functioneert als een echt tweedekansonderwijs in bv. combinatie
met tewerkstelling. Ook wordt van deze formule gebruik gemaakt door studenten
die voorheen reeds ettelijke keren faalden in hun opleiding en die bijgevolg van de
universiteit geen toelating meer kregen om een terlquaterl ...- inschrijving te nemen.
De K.U.Leuven ondersteunde dan ook binnen de VLIR de vraag om het systeem zelf
ten gronde in vraag te stellen.
6.2 Aantal ingeschreven examinandi
In 1997-1998 schreven zich in het totaal voor de eerste examenperiode 89 studenten
(52 mannen en 37 vrouwen) in, gespreid over 64 verschillende studiejaren. Voor
de tweede examenperiode schreven zich 41 studenten (22 mannen en 19 vrouwen)
in, gespreid over 35 studiejaren. Dit is een lichte daling van het aantal deelnemers
ten aanzien van het vorige academiejaar.
Het merendeel van de studenten is Belg (84 in de eerste examenperiode, tegenover 4
EU-studenten en 1 andere; 37 in de tweede examenperiode tegenover 2 EU-studenten
en 2 andere).
Naar leeftijd is er een normale verdeling met een concentratie van studenten geboren
in de jaren tussen 1968 en 1975. Inzake vooropleiding gaat het in het merendeel
van de gevallen (65 op 89 in de eerste examenperiode, 34 op 41 in de tweede) om
studenten die reeds eerder een ander academisch einddiploma behaalden. In
beperkte mate ziet men ook studenten die bij herhaling niet slaagden voor de eerste
studiejaren binnen de universitaire formule, via deze weg toch nog eens herkansen:
17 op 89 in de eerste examenperiode en 6 op 41 in de tweede examenperiode
schrijven nog altijd in op basis van een diploma van secundair onderwijs. Deze laatste
cijfers liggen lager dan voorgaande jaren. Vermoedelijk ligt een betere counseling
over slaagkansen hiervan aan de basis.
6.3 Resultaten
De resultaten voor de examencommissie van de Vlaamse gemeenschap zijn niet gunstig.
In het totaal moest slechts voor 109 personen een beoordeling gegeven worden,
vermits 21 personen zich inschreven voor twee examenperiodes. Voor die 109
personen is de verdeling als volgt:
- 34 (31,2%) bereikten na één examenperiode een gunstig resultaat;
- 12 (1 1 %) bereikten na twee examenperiodes een gunstig resultaat;
- 54 (49,6%) namen slechts aan één examenperiode deel met negatief resultaat;
- 9 (8,2%) bereikten na twee examenperiodes een negatief resultaat;
- geen namen deel aan twee examenperiodes met een gunstig resultaat in elk van
beide.
De slaagcijfers liggen ruim 10% hoger dan vorig academiejaar, maar op zo'n kleine
groep studenten en op grond van een éénmalige verhoging, is het gewaagd blijvende
conclusies te trekken.
In 1997-1 998 reikten de examencommissies van de Vlaamse gemeenschap in het
totaal 20 diploma's uit: 8 voor de eerste cyclus, 12 voor de tweede cyclus.
7.1. Overzicht van de internationale relaties 7.
De internationale samenwerking is een belangrijke dimensie van het onderwijsbeleid. lo?ter~atianai/e
De K.U. Leuven is daarom ook steeds internationaal actief geweest. De laatste tien
Relaties
jaar werd de internationalisering sterk gestuwd door de Europese Commissie, met
name door het Erasmusprogramma. Nieuw is dat nu ook de diverse nationale overheden
hun beleid op elkaar afstemmen, en de leiding nemen in het debat over de
komende structuur van het hoger onderwijs. Een betere afstemming van deze structuren
heeft onder meer nog meer mobiliteit tussen Europese universiteiten tot doel en
bevordert ook naar beroepsuitwegen de 'leesbaarheid' van academische graden. De
onderwijsministers van de vier grote Europese landen (Duitsland, het Verenigd
Koninkrijk, Italië, Frankrijk) hebben op 25 mei 1998 de Sorbonneverklaring onder-
Onderwijs
1 31

tekend. De Vlaamse Minister van Onderwijs heeft zich door zijn handtekening
gebonden aan het debat. Men kan verwachten dat dit debat in de komende jaren het
internationaliseringsbeleid zal beheersen.
De K.U.Leuven wenst in die context zijn internationaleringsbeleid te intensifiëren.
Met dit doel voor ogen heeft de Academische Raad een beleidsnota Internationale
Relaties goedgekeurd.
Als universiteit met wetenschappelijke onderzoeksfaam wil de K.U.Leuven meer buitenlandse
studenten en doctorandi aantrekken. Met name wil zij een aantal voortgezette
academische opleidingen (VAO'sl beter uitbouwen en internationaal aanbieden.
Dit zal punctueel aangevuld worden met initiatieven in samenwerking met
Nederlandse universiteiten op het niveau van de eerste en tweede cyclus. Een expertencommissie
zal de bestaande VAO's evalueren. Bovendien zal de internationale
rekrutering voor VAO's en doctoraatsprogarmma's geïntensifieerd worden. Verder
zullen selectieve akkoorden afgesloten worden met buitenlandse universiteiten om
beloftevolle doctorandi te rekruteren.
De academische overheid wenst tevens dat meer ZAP-leden actief zijn in ontwikkelingslanden.
Zij zal ook meer geld ter beschikking stellen om het aantal bursalen uit
ontwikkelingslanden te doen toenemen. Een ander doel is een sterkere band met de
buitenlandse alumni.
Het beleid inzake bilaterale samenwerkingsovereenkomsten wordt gericht op nieuwe
doelstellingen: samenwerking op het gebied van de onderwijsprogramma's neemt
bijvoorbeeld in belang toe en de uitwisseling van studenten en stafleden zal zich
meer dan vroeger binnen dit kader situeren. Ook schenkt de K.U.Leuven in deze
ontwikkeling in toenemende mate aandacht aan internationalisering op het postinitiële
onderwijsniveau.
Inzake het Erasmusprogramma en de andere Europese programma's blijft de
K.U.Leuven een vooraanstaande rol in Europa spelen. Om de uitvoering van haar
Europese beleidsverklaring te ondersteunen heeft zij de Erasmusuitwisseling van studenten
en docenten in belangrijke mate financieel ondersteund. De dynamiek in deze
uitwisseling komt tot stand in de faculteiten die zich bewust zijn van het nut van de
uitwisselingen voor de studie- en latere beroepsloopbaan van hun studenten. Het is
merkwaardig dat de K.U.Leuven een zo groot aantal buitenlandse studenten blijft
aantrekken in het kader van Erasmus, niettegenstaande de minderheidstaal die het
Nederlands in Europa is. Het Tempus-Phare-programma voor de Centraal- en Oost-
Europese landen wordt in toenemende mate geïntegreerd in het Erasmusprogramma.
Door andere Europese programma's bouwt de K.U.Leuven versterkte verbanden op
met Russische en Zuid-Amerikaanse universiteiten.
Wat betreft de ontwikkelingssamenwerking heeft de K.U.Leuven met eigen middelen
een variëteit van activiteiten uitgebouwd (o.m. studiebeurzen, ondersteuningsprojecten,
prospectiebeurzen, beurzen voor studenten) die toelaten een gericht beleid te
voeren met een beperkt aantal partners in de derde wereld. Belangrijk is ook de
samenwerking met de NGO's. De externe financieringsprojecten worden hoofdzakelijk
opgenomen in het kader van de VLIR-samenwerking, met name institutionele
samenwerking, de zgn. VLIR-eigen initiatieven en de internationale cursusprogramma's.
De scheve communautaire verdeling van de federale middelen voor universitaire
ontwikkelingssamenwerking is nog steeds een pijnpunt dat vergrote aandacht
behoeft.
32 1 Kaihoi~eke
Unlversiteit Leuven
7.2 Internationale onderwijsprogramma's en akkoorden
7.2.1 Samenwerkingsovereenkomsten met buitenlandse universiteiten
Het Beleidscomité Internationale Relaties besteedde gedurende het academiejaar
1997-1998 vooral aandacht aan de doorlichting van de bestaande bilaterale akkoorden.
Een eerste aanzet werd gegeven tot een globale nieuwe beleidslijn, waarbij de
functie van de bilaterale akkoorden ruimer wordt gezien dan het uitwisselen van professoren.
Tegen het jaar 2000 wil de K.U.Leuven haar internationale contacten op

een dynamische manier stroomlijnen.
Het bezoek van rector Oosterlinck aan een aantal universiteiten in Zuid-Afrika en
China was een bijkomende stimulans om de contacten met partnerinstellingen in
deze landen te verstevigen. Reeds vorig jaar werden de eerste contacten gelegd
voor een aantal strategische allianties in Zuid-Afrika en China. Deze plannen werden
verder ingevuld dankzij wederzijdse verkennende bezoeken. De hoop bestaat dat
definitieve afspraken in 1998-1999 kunnen vastgelegd worden.
Ook komt er meer aandacht voor de samenwerking met de buurlanden. Zo worden
de relaties met Nederlandse universiteiten steeds nadrukkelijker in de kijker gezet.
Voorbeeld hiervan is het in 1998 ondertekende Convenant met de Katholieke Universiteit
Nijmegen. Ook het Euroregional Network verbindt de universiteiten van
Nijmegen, Twente, Dortmund, Munster en Osnabruck met de K.U.Leuven.
Lijst van de huidige bilaterale akkoorden van de K.U.Leuven:
Universitat zu Köln
Westfalische Wilhelms-Universitat Munster
Universita di Llrbino (2 faculteiten)
Universita Cattolica del Sacro Cuore Milano (Humane Wetenschappen)
Universita degli Studi di Bologna
Ministry of External Affairs, Spain
Consejo Superior de Investigaciones Científícas Madrid
Universidad de Salamanca (de facto facultair)
K.U.Lublin
University of Wroclaw
University of Warsaw
University of Pennsylvania
University of Chicago
Cornell University
University of California, Berkeley
Kansai Universiteit Osaka
Ministry of Education Taiwan
Commission of National Education China (via ambassade Bejing)
University of Pretoria
University of Free State, Bloemfontein
University of Stellenbosch
University of Illinois at Urbana-Champaign
Met de Europese partnerinstellingen onderhoudt de K.U.Leuven vaak ook intensieve
contacten via het Socrates-programma. De partners uit andere continenten nemen
een bevoorrechte plaats in in de samenwerkingsprogramma's met externe financiering.
7.2.2 Buitenlandse studenten
Op 1 februari 1998 waren er 2 227 buitenlandse studenten ingeschreven en per
einde jaar 2 608. Zij waren afkomstig uit 106 verschillende landen. Daarin zijn niet
begrepen de 507 studenten die in het kader van de Europese Erasmus- en Tempusprogramma's
in Leuven studeerden, maar die ingeschreven bleven aan hun universiteit
van herkomst. Nederland leverde met 360 studenten het grootste aantal daarin.
Van de 2 608 buitenlandse studenten schreven er zich 960 in voor de eerste en
tweede cyclus, 495 voor voortgezette opleidingen, 49 als predoctorandus, 561 als
doctoraatsstudenten, 91 als visiting scholar, 46 als international scholar, 481 voor
vrije opzoekingen, 74 voor afzonderlijke vakken, 22 voor het aggregaat, 9 voor een
postacademisch studiejaar.
Ongeveer 550 studiebeurzen werden toegekend aan buitenlandse studenten, inclusief
studenten-navorsers, Erasmus- en Tempus-beurzen niet meegerekend. Deze
beurzen werden toegekend in het kader van de K.U.Leuven ontwikkelingssamenwerking
(66), door de interuniversitair bilaterale akkoorden van de K.U.Leuven (68) en op
kredieten verstrekt door de facultaire units, de universitaire ziekenhuizen, IMEC, LRD
Onderwijs
1 33

(ca 3301, de dienst Onderzoekscoördinatie (371, de Soros Foundation (1 51, en in het
kader van initiatieven ondernomen door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
en de minister van Wetenschapsbeleid (30).
7.2.3 Gastprofessoren
Aan de K.U.Leuven werden 100 gastprofessoren aangesteld.
De unit 'Huisvesting Gastprofessoren' zorgde voor de accommodatie van buitenlandse
hoogleraren en navorsers, verleende medewerking inzake het aanvragen van
arbeidskaarten en het onthaal in het algemeen. De laatste jaren werd deze service
ook uitgebreid tot leden het het academisch personeel afkomstig uit de Europese
Unie en de landen van Oost- en Centraal-Europa die te Leuven verbleven in het kader
van de Erasmus- en Tempusprogramma's, tot de buitenlandse academici die aan de
K.U.Leuven hun sabbatical leave doorbrachten en tot de houders van een doctorsgraad
die participeren aan een researchproject met inbegrip van research fellows van
het Onderzoeksfonds.
In het totaal werden, gespreid over een jaar, 282 gasten gehuisvest in een veertigtal
appartementen in het Universitair Centrum Groot Begijnhof en in een twintigtal
gehuurde appartementen in de privé-sector.
7.2.4 Vlaamse Projecten voor Internationale Samenwerking (Ministerie van de
Vlaamse Gemeenschap - Departement Onderwijs)
Sedert 1996 wordt op de onderwijsbudgetten van de Vlaamse Gemeenschap jaarlijks
110 mio BEF voorbehouden voor internationale samenwerkingsprojecten van
Vlaamse universiteiten met hun partners in Zuid-Afrika, China, Vietnam, Rusland en
Oekraïne. Ongeveer 10% van dit budget kan ook worden toegekend aan projecten
met andere partnerlanden (de zgn. niet-prioritaire landen). Op de budgetten voor
1998 neemt de K.U.Leuven aan 7 projecten deel: Zuid-Afrika (4), China (1) en
Rusland (2).
34 1 KathoIU
Ynirersiieil Leuren
7.2.5 Europese onderwijsprogramma's
7.2.5.1 Socrates en ERASMUS
1997-1998 was het eerste jaar waarin ERASMUS deel uitmaakte van het grotere
SOCRATES-programma. Net als in het verleden was één van de hoofddoelstellingen
van dit luik het stimuleren van de studentenmobiliteit tussen de deelnemende landen.
De uitwisseling van studenten met zorgvuldig gekozen partnerinstellingen bleef dan
ook één van de hoofdpijlers van het internationaliseringcbeleid van de K.U.Leuven.
Daar waar tijdens het oorspronkelijke ERASMUS-programma de studentenmobiliteit
werd georganiseerd binnen (meestal) vakgebonden netwerken van universiteiten, de
zogenaamde ICP's (Interuniversity Cooperation Programmes), stimuleert de EU de
universiteiten in het kader van SOCRATES om op bilaterale basis uitwisselingsovereenkomsten
af te sluiten. Toch blijven de vroegere ICP's in feite vaak hun stimulerende
rol spelen. Het feit dat de Europese Commissie hen niet langer als gesprekspartner
erkent en zich voor alles rechtstreeks tot het centrale beleid van de deelnemende
universiteiten richt, dreigt echter een deel van de vroegere dynamiek aan de
basis weg te nemen.
Eén en ander laat zich voelen in de aantallen uitgewisselde studenten. Tegenover
1996-1 997 liep het aantal uitgestuurde studenten licht terug: daar waar er in 1996-
1997 nog 646 studenten naar een ERASMUS-gastinstelling vertrokken, waren er dat
in 1997-1 998 nog slechts 586. Het aantal buitenlandse ERASMUS-studenten dat de
K.U.Leuven bezocht kende dan weer een stijging: 455 studenten in 1997-1998
tegenover 41 6 het jaar voordien. Een gevolg van deze evolutie is dat het onevenwicht
tussen het aantal uitgestuurde en het aantal ontvangen studenten iets minder
groot wordt.
Het is niet uitgesloten dat ook tijdens de volgende jaren de aantallen uitgezonden en
buitenlandse ERASMUS-studenten meer naar elkaar toe zullen groeien. De toetreding
van nieuwe landen tot SOCRATES, waaronder enkele van de vroegere TEMPUS-lan-

den (Cyprus, Hongarije, Polen, Roemenië, Slovakije en Tsjechië vanaf 1998-1 999 en
Letland, Estland en Litouwen en mogelijk ook Bulgarije en Slovenië vanaf 1999-
2000), zal er vermoedelijk voor zorgen dat het aantal buitenlandse ERASMUS-studenten
aan de K.U.Leuven blijft toenemen.
ERASMUS-studenten uitgestuurd en onthaald door de K.U.Leuven
Gastland Aantal ERASMUS-studenten Aantal buitenlandse ERASMUSuitgestuurd
door de K.U.Leuven studenten aan de K.U.Leuven
Denemarken 13 29
Duitsland 7 1 4 9
Finland 15 1 O
Frankrijk 138 30
Griekenland 9 23
Ierland 25 18
Italië 4 9 63
Nederland 4 5 3 2
Noorwegen 8 4
Oostenrijk 11 9
Portugal 4 18
Spanje 8 1 8 1
Verenigd Koninkrijk 8 2 35
Ijsland 1 7
Zweden 18 38
I Zwitserland 16 9
Totaal 586 455
Faculteit Aantal uitgezonden Aantal buitenlandse
~~~~~us-itudenten ERASMUS-studenten
Godgeleerdheid 16 9
Kerkelijk Recht O O
HIW 4 6
Rechtsgeleerdheid 126 174
ETEW 8 1 90
Sociale Wetenschappen 4 7 3 5
Letteren 144 44
Psych. & Pedag. Wet. 33 15
Geneeskunde 29 9
Farmaceut. Wet. 1 1
FLOK 13 15
Wetenschappen 1 O 20
Toegepaste Wet. 64 30
LTBW 18 7
Totaal 586 455
7.2.5.2 De andere Europese onderwijsprogramma 's
Een groot aantal van de traditionele TEMPUS-PHARE-partnerlanden behoren sedert
het academiejaar 1997-1998 tot het Socrates-programma. Tsjechië, Roemenië,
Polen, Slovakije en Hongarije regelen de uitwisseling van hun studenten via het studentenluik
van het Socrates-programma. Daardoor werd het aantal effectief ontvangen
TEMPUS-studenten teruggebracht tot een 30-tal. Zij komen uit Estland,
Letland, Litouwen, Albanië en Bulgarije.
De onderwijscontacten met de universiteiten in de vroegere Sovjetunie verlopen via
het TEMPUS-TACIS-programma. Vooral met enkele Russische universiteiten heeft de
K.U.Leuven sterke links opgebouwd. Door de huidige beperkte financiering voor de
samenwerking met andere partnerlanden zijn die contacten momenteel eerder
beperkt.
In het ALFA-programma, voor de samenwerking met universiteiten in Latijns-
Onderwijs
I
35

Amerika, wordt door professoren van de K.U.Leuven vaak samengewerkt met universiteiten
in Argentinië, Bolivia, Brazilië, Chili, Costa Rica, Ecuador, Mexico en Peru.
In 1997-1 998 nam de K.U.Leuven deel aan 21 ALFA-projecten.
7.3 Ontwikkelingssamenwerking
7.3.1 Studentenaantallen
Van de per 1 februari 1998 2 227 ingeschreven buitenlandse studenten zijn er 810
afkomstig uit erkende ontwikkelingslanden. De K.U.Leuven wenst daarin vooral studenten
aan te trekken voor de voortgezette academische opleidingen en doctoraten.
Studenten van de Derde Wereld vond men vooral in de studierichtingen Godgeleerdheid,
Wijsbegeerte, Geneeskunde en Toegepaste Wetenschappen. De programma's
Human Settlements, Water Resources Engineering en Postharvest and Food Preservation
worden speciaal georganiseerd voor postgraduaatsstudenten met beroepservaring.
7.3.2 Activiteiten op grond van eigen universitaire budgetten
Tijdens het academiejaar 1997-1998 implementeerde de Interfacultaire Raad voor
Ontwikkelingssamenwerking verder de in 1996-1997 door de Academische Raad
goedgekeurde beleidsnota. Dit betekent dat vanaf nu ook alle interventiecategorieën
systematisch worden uitgevoerd. Er was een totaal bedrag van 26,25 mio BEF
voorzien voor de acties van IR0 in 1998.
a) Studiebeurzen
Dit blijft de grootste budgetpost van de Raad. Hiermee worden studenten uit ontwikkelingslanden
in staat geteld om hier een derdecyclusprogramma enlof een doctoraat
af te werken. De beurzen zijn beperkt in tijd en elke tussentijdse verlenging is afhankelijk
van een evaluatie. Meer aandacht wordt besteed aan het veralgemeend opleggen
van een predoctorale proef en dus een betere selectie van de kandidaten. Voor
de kandidaat-doctorandi gebeurt de selectie in overleg met het Bureau van de Onderzoeksraad.
66 studiebeurzen werden ter beschikking gesteld aan post-graduaatstudenten,
waarvan 35 een mastersprogramma volgden, 26 een doctoraal en 5 een
postdoctoraal programma.
b) Ondersteuningsprojecten
Hiermee wil men kleine, punctuele financiering mogelijk maken aansluitend bij reeds
lopende projecten die extern gefinancierd worden en waar bepaalde eigen accenten
met dit beperkt budget worden aan toegevoegd. In het lopende budgetjaar werden zo
bij een bestaande institutionele samenwerking korte recyclages ter plaatse in een
bijkomend onderzoeksdomein gefinancierd en een boekenoverdracht gebudgetteerd.
Bij projecten eigen initiatieven werden additionele publicaties enlof studiedagen
betoelaagd.
C) Prospectiebeurzen
Dit is een beurs waardoor een jong ZAP-lid een reeds geconcipieerd samenwerkingsvoorstel
ter plaatse kan gaan finaliseren in overleg met de lokale partner, zodat het
project beter voorbereid bij een financier kan worden ingediend. Het afgelopen jaar
werden slechts een beperkt aantal vragen gehonoreerd.
d) Recyclagebeurzen
Dit is een interventiecategorie waarbij aan mensen uit ontwikkelingslanden na hun
terugkeer de mogelijkheid wordt geboden om voor een korte termijn opnieuw naar de
K.U.Leuven te komen om zich bij te scholen. Men biedt zo de afgestudeerden van de
K.U.Leuven de mogelijkheid om zich te herbronnen omdat ter plaatse vaak de recente
literatuur en de nodige contacten ontbreken. Daardoor worden de samenwerkingsbanden
versterkt.

e) Beurzen voor studenten
Met deze beurzen wordt de mogelijkheid geboden aan onze eigen studenten om in de
opleiding geïntegreerde activiteiten (bv. stage, eindwerk) in een ontwikkelingsland
onder goed begeleide omstandigheden te gaan uitvoeren. De K.U.Leuven wenst zo
onder zijn studenten de belangstelling voor ontwikkelingssamenwerking te stimuleren.
Dit academiejaar vond er voor het eerst een oproep en selectie plaats. De
belangstelling was groot en uiteindelijk konden 34 studenten uitgezonden worden.
Dit had meteen een voorbeeldfunctie. Vlak voor de zomer werd beslist door de VLIR
om een vergelijkbare mogelijkheid voor alle Vlaamse universiteiten open te stellen.
f) Kleine projecten
Hiermee worden een aantal kleinschalige projecten gefinancierd, zoals het project
medische hulp met Kinshasa, recyclage van artsen in Zuid-Amerika en punctuele
ondersteuning van de Facultés Catholiques te Kinshasa.
7.3.3 Samenwerking in het kader van externe financiering
Het academiejaar 1997-1998 stond in het teken van de eerste uitvoering van de
afspraken die de Vlaamse universiteiten via de VLIR hadden gemaakt met de Staatssecretaris
van Ontwikkelingssamenwerking. Dit hield praktisch in dat veel van de
samenwerkingsmogelijkheden waar voorheen de hoofdklemtoon voor de keuze en
uitvoering via het ABOS verliep, werden overgedragen aan de Vlaamse Interuniversitaire
Raad die geïntegreerde programma's moet voorleggen aan de overheid. Deze
behoudt zelf een afstandelijke rol in de selectie en treedt vooral bewakend op ten
aanzien van de correcte uitvoering door de Vlaamse Interuniversitaire Raad. Dit
academiejaar vond de eerste uitvoering plaats van het 'programma Institutionele
Samenwerking', het 'Eigen initiatieven-programma' en het 'Noord-actiesprogramma'.
De uitvoering verliep vaak erg moeizaam omwille van de onduidelijkheid over de beschikbare
budgetten en de richtlijnen die de aanvaardbaarheid van de uitgaven
beschrijven. De herhaalde wijziging van bepaalde elementen voegde zich bij de reeds
gecompliceerde samenwerking met lokale partners wanneer het gaat om de besteding
van de toch wel omvangrijke budgetten. Het is duidelijk dat de nieuwe benadering
nog enige 'inrijtijd' nodig heeft.
De klemtoon van de interuniversitaire samenwerking ligt nu hoofdzakelijk op de 'institutionele
samenwerking'. Het grootste deel van het budget gaat naar een met alle
Vlaamse universiteiten geconcerteerde samenwerking met een beperkt aantal partners
overzee. In de onderstaande tabel wordt weergegeven welke partners zijn gekozen,
welke Vlaamse universiteit namens de anderen de activiteiten coördineert en
welk de coëfficiënt van de partner is (m.a.w. of er op jaarbasis effectief ongeveer 30
mio wordt besteed of slechts een fractie ervan).
Enkel voor het samenwerkingsverband met Cochabamba werd het jaarprogramma
Onderwijs
1
37

1997 nog in belangrijke mate in 1997 aangevat. De goedkeuring van de overheid
kwam er pas tijdens de zomer en de start was enkel mogelijk omwille van de voorfinanciering
door de K.U. Leuven van een omvangrijk budget. De andere samenwerkingsprogramma's
voor 1997 startten uiteindelijk pas rond de jaarwisseling 1997-
1998 met alle budgettaire opvolgingsproblemen vandien. De programma's 1998
startten wel reeds in maart 1998. In de loop van 1997-1 998 werden ook de laatste
institutionele partners gekozen, waarbij Leuven in het bijzonder ijverde voor het
Filipijns samenwerkingsverband. Er is ook gekozen om een drietal netwerken van
universiteiten in Zuidelijk Afrika te ondersteunen, telkens vanuit een thematische
invalshoek. Leuven krijgt de coördinatie van een samenwerking tussen diverse universiteiten
van Zuid-Afrika zelf en omliggende landen rond een versterking van het
onderwijs in de 'Basic sciences'.
De grootste omzet van samenwerking werd in 1997-1998 nog altijd gerealiseerd via
het kanaal van de VLIR-eigen initiatieven. De overheid stelt daarvoor via ABOS (oude
werkwijze) of via VLIR (nieuwe werkwijze) fondsen ter beschikking waarmee de universiteiten
in duur en omvang beperkte samenwerkingsprojecten in de Derde Wereld
kunnen uitvoeren. Bij de aanvang van 1998 was de K.U. Leuven met dergelijke
projecten nog actief in Bangladesh (2x), Bolivia (2x), Brazilië (2x), Burkina Faso,
Cambodja, China (2x), Colombia (2x), Cuba, Ecuador (5x1, Filipijnen, Indonesië,
Ivoorkust (3x1, Kameroen, Kenya (2x), Maleisië, Mexico, Nigeria (2x), Peru, Senegal,
Suriname (2x1, Tanzania, Thailand, Vietnam (5x), Zambia, Zuid-Afrika. Later in 1998
- met enige vertraging binnen de context van de nieuwe VLIR-programma's - startten
nog vier nieuwe projecten in China, India, Thailand, Vietnam. In het voorjaar 1998
vonden parallel de selecties voor de nieuwe projecten 1999 plaats: hier behaalde de
K.U. Leuven twee projecten. Onder meer de door de staatssecretaris opgelegde
verplichting dat de helft van de VLIR-middelen moeten besteed worden in Subsahara-
Afrika had tot gevolg dat Leuvense projectvoorstellen werden vervangen door -
nochtans bij de experten minder gewaardeerde - Afrikaanse voorstellen van andere
universiteiten. Tijdens dit academiejaar werd ook nogal wat aandacht besteed aan
een hernieuwde structurele samenwerking met Congo: omwille van de lokale
politieke problemen en de algemene instabiliteit is er geen verdere concretisering van
de samenwerking gekomen. De K.U.Leuven blijft er alleszins actief via 4 door de
overheid gefinancierde kleinschalige netwerkactiviteiten en voorts via eigen
financiering van samenwerking met de Universités Catholiques te Kinshasa en een
personele samenwerking met de Université de Bukavu.
Begin 1998 legde de VLIR de langverwachte evaluatie van de Internationale Cursusprogramma's
(ICP's) voor. Dit zijn onderwijsprogramma's die hoofdzakelijk gericht
zijn op ontwikkelingsrelevante thema's en bedoeld zijn voor studenten uit ontwikkelingslanden.
De Leuvense ICP's scoorden goed tot zeer goed in deze evaluatie. Het
betreft: Water Resources Engineering; Postharvest and Food Preservation
Engineering, Molecular Biology and Human Settlements. Helaas blijven er ook te veel
andere ICP's betoelaagd, zodat de middelen voor de goede ICP's eigenlijk ontoereikend
zijn. De evaluatie door de VLIR werd tijdens de zomer nog aangevuld met een
ABOS-evaluatie die ten dele de VLIR-evaluatie tegenspreekt, hoewel ook hier de
Leuvense ICP's allemaal gemiddeld of beter dan gemiddeld scoorden. Men blijft op
VLIR-niveau aarzelen om enkele opleidingen stop te zetten en ruimte te scheppen
voor nieuwe initiatieven.
De K.U.Leuven vroeg ook aandacht voor de communautaire verdeling van de middelen
ontwikkelingssamenwerking. Nog altijd gaan veel meer middelen naar de
Franse gemeenschap. De dialoog die de VLIR aansluitend op onze vraag voerde met
de Staatssecretaris leidde echter niet tot enige conclusie.
Ten slotte kan erop gewezen worden dat de K.U. Leuven ook actief blijft in de
wetenschappelijke begeleiding van een aantal NGO's. Het meest actief gebeurt dit
voorlopig in het kader van het Aaron-samenwerkingsverband, waaraan de NGO's
Act, leder voor Allen en Form participeren evenals ontwikkelingsorganisaties zoals
het Felixfonds en Go & Do. Verder lopen er hernieuwde samenwerkingsovereenkomsten
met Wereldsolidariteit en Broederlijk Delen.
3 I Katholieke Universiteit Leuven

Ondemijs
1 39

.-
.-
C
Q
C
m
.- g W
C
m
z
- m
U)
Q
-&
á
-
b W bOb(DNInIn0b -N- WmIn00
-In - 0 b t - Q ) W Q ) O
bmInNmmmmN $$s ONm*w
N W W W -
7
C .
o tf
a o
N
C
C
m
N
F
m
7
m
7
w
-
Cr)
N
u
Q
5 Q
Q
ü
3
G
Katholieke Universiteit Leuven

-
88 888888888 888 88888
m gg ~.sO.SSSSs~. SSS =!=!=!Ss
m
C
i0
000000000 000 00000
00 000000000 000 00000
-7 --------F -7- -7-7-
.-
C
al
C
.- m
.- E2
Z
C
2
Q
U>
al
O :
z
88 888888888 888 88888
z: ?"=?0.=?0.9?? "N" *.
a l ;,alzal alm~jm13~eale+je
e
Z ..erss c 3 =,C
&-r' 60.- 5" o m m U Z %
a l a l rgayC - r o~ aal - l ~ ccalal E V) ~ nag a ~ V) a ral m O € =
O ~ O L CC "{Z; PUS 'U
. u
E y
V ) O O > o . = O
m
m ~ L a l m O o o 8 k al S
3G + u a c a w a m ï 3;; u+Lu+

4
0
g
m Tabel 3: Totale studentenpopulatie K.U.Leuven naar leeftijd (1997-981 (situatie op 01.02.98)
5
m
m. -
r
C
s
Aantallen
Studiegebied
Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen
Godgeleerdh., Godsdienstwet. en Kerk.
Recht
Taal- en Letterkunde
Geschiedenis
Archeologie en Kunstwetenschappen
Rechten, Notariaat en Criminol. Wet.
Psychologie en Pedagogische Wet.
Economische en Toegep. Econ. Wet.
Politieke en Sociale Wetenschappen
Sociale Gezondheidswetenschappen
Lichamel. Opv., Motor. Reval. en
Kinesitherapie
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Toegepaste Biologische Wetenschappen
Geneeskunde
Tandheelkunde
Farmaceutische Wetenschappen
Gecombineerde studiegebieden
Totaal - aantallen
70 taal - procentuele verdeling
Leeftijdscategorie
17j 18j 19j 20j 21j 22j 23j 24j 25j 26-29j 30jen+
O 42 28 38 38 4 1 46 32 28 73 151
O 32 44 36 44 33 23 14 12 68 252
5 303 337 307 285 182 90 43 22 51 92
O 114 165 197 154 111 73 35 21 37 23
3 92 97 112 84 52 44 22 15 36 20
9 552 520 490 495 494 331 170 77 67 41
17 487 422 371 377 345 197 121 65 97 113
9 484 383 417 367 397 257 136 57 120 68
O 20 1 254 223 202 182 136 59 28 42 58
O 35 61 33 1 O0 93 83 65 60 57 103
3 235 233 255 213 134 81 31 14 22 16
15 365 264 307 258 214 148 113 81 220 186
9 399 337 301 297 323 228 161 95 218 174
5 224 185 180 184 220 135 86 45 114 73
16 241 305 263 362 286 348 342 240 363 262
1 24 28 28 50 50 28 13 16 18 33
1 113 107 113 92 96 58 26 19 34 26
1 82 81 71 55 71 62 24 9 16 11
94 4025 3851 3742 3657 3324 2368 1493 904 1653 1702
0,4% l5,0% 14,4% 14,0% 13,6% 12,4% 8,8% 5,6% 3,4% 6,2% 6,3%
Totaal
517
558
1717
930
577
3 246
2612
2 695
1 385
690
1 237
2171
2542
1 451
3 028
289
685
483
26813
100,0%

Tabel 4: Generatiestudenten K.U.Leuven (1 997-98) (toestand op 01.02.981
Studiegebied
Wijsbegeerte en moraalwetenschappen
Godgeleerdh., Godsdienstwet. en Kerk.
Recht
Taal- en Letterkunde
Geschiedenis
Archeologie en Kunstwetenschappen
Rechten, Notariaat en Criminol. Wet.
Psychologie en Pedagogische Wet.
Economische en Toegep. Econ. Wet.
Politieke en Sociale Wetenschappen
Sociale Gezondheidswetenschappen
Lichamel. Opv, Motor. Reval. en
Kinesitherapie
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Toegepaste Biologische Wetenschappen
Geneeskunde
Tandheelkunde
Farmaceutische Wetenschappen
Gecombineerde studiegebieden
Totaal
Regime
Volt. Deelt.
65 8
46 O
342 O
148 O
134 O
660 O
599 3
549 1
276 O
42 O
279 O
432 O
397 O
237 O
289 1
30 O
120 O
112 O
4 757 13
Geslacht
Man Vrouw
41 32
17 29
110 232
81 67
49 85
319 341
142 460
343 207
120 156
3 39
137 142
261 171
306 91
131 106
123 167
13 17
35 85
44 68
2275 2495
Nationaliteit
Belg E U And.
56 6 11
37 2 7
342 O O
148 O O
131 3 O
650 4 6
590 8 4
539 7 4
269 4 3
38 4 O
276 3 O
426 3 3
396 O 1
235 2 O
236 52 2
19 1 O 1
115 2 3
104 2 6
4 607 112 51
Totaal
73
46
342
148
134
660
602
550
276
42
279
432
397
237
290
30
120
112
4770
Regime
Volt. Deelt.
89% 11%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
100% 0%
Geslacht
Man Vrouw
56% 44%
37% 63%
Nationaliteit
Belg EU And.
77% 8% 15%
80% 4% 15%
32% 68% 100% 0% 0%
55% 45% 100% 0% 0%
37% 63% 98% 2% 0%
48% 52% 98% 1% 1%
24% 76% 98% 1 % 1 %
62% 38% 98% 1% 1 %
43% 57% 97% 1% 1%
7% 93% 90% 10% 0%
49% 51% 99% 1% 0%
60% 40% 99% 1% 1%
77% 23% 100% 0% 0%
55% 45% 99% 1% 0%
42% 58% 81% 18% 1%
43% 57% 63% 33% 3%
29% 71% 96% 2% 3%
39% 61% 93% 2% 5%
48% 52% 97% 2% 1%
Totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%

Tabel 5a: Generatiestudenten K.U.Leuven naar vooropleiding (1 997-98)
NIEUW STELSEL
Algemeen S0
Grieks-Latijn
Grieks-Wiskunde
Grieks-Wetenschappen
Latijn-Moderne talen
Latijn-Wiskunde
Latijn-Wetenschappen
Economie-Moderne Talen
Economie-Wiskunde
Menswetenschappen
Moderne Talen-Wiskunde
Moderne Talen-Wetenschappen
Sportwetenschappen
Wetenschappen-Wiskunde
ASO zonder verdere specificatie
Totaal ASO
Technisch S0
Grafiek
Handel en Administratie
Hotel en Voeding
Hout en Bouw
Kunstgerichte sector
Land- en Tuinbouw
Lich. Opvoeding en Sport
Mechanica en Elektriciteit
Sociaal en verzorgende sector
Wetenschappen-Chemie
Overige
Totaal TSO
Beroeps S0
Kunst S0
Overig S0 (Buitenlandsl
TOTAAL NIEUW STELSEL
OUD STELSEL
ALGEMEEN TOTAAL
N
96-97 97-98
312 273
97 90
17 12
399 372
1 027 955
429 45 1
353 339
340 324
203 216
23 1 177
253 204
57 65
919 940
1 1
4 638 4 419
2 2
49 45
6 4
2 2
2
8 8
1 O 11
45 36
19 29
17 9
4
162 148
2 7
79 23
227 766
5 048 4 757
28 13
5 076 4 770
%
96-97 97-98
6.7% 6,2%
2.1 % 2,0%
0.4% 0.3%
8,6% 8,4%
22,1% 21,6%
9.2% 10.2%
7,6% 7,7%
7,3% 7,3%
4,4% 4,9%
5,0% 4,0%
5.5% 4,6%
1,2% 1,5%
19,8% 21,3%
0.0% O,O%
91.4% 92.6%
O,O% O,O%
1,2% 1,4%
30,2% 30,4%
3,7% 2,7%
1.2% 1,4%
0.0% 1,4%
4,9% 5.4%
6,2% 7.4%
27,8% 24,3%
11,7% 19.6%
10.5% 6,1%
3.2% 3.1%
O,O% O,O%
0,4% 0,5%
4,5% 3,5%
99.4% 99.7%
0.6% 0.3%
100.0% 100.0%
44 I Kaihoiíeke
Universiteit Leuven

Tabel 5b: Generatiestudenten met hogeschool vooropleiding (1 997-981
1 CYCLUS
Gezondheidszorg
Handelswet. en Bedrijfskunde
Industriële Wet. en Technol.
Kerkelijke Wetenschappen
Muziek en Dramatische Kunst
Onderwijs
Sociaal-agogisch Werk
Totaal 1 cyclus
2 CYCLI
Architectuur
Handelswet. en Bedrijfskunde
Industriële Wetenschappen
Toegepaste Taalkunde
Totaal 2 cycli
Buitenlands
Franstalige Gem.
TOTAAL
N %
7 19,4%
14 38,9%
4 11,1%
1 2.8%
1 2,8%
8 22,2%
1 2,8%
36 53.7%
1 14,3%
2 28,6%
1 14,3%
3 42,9%
7 10.4%
22 32.8%
2 3.0%
67 100.0%

-
z
C
c"
X T0.=!k'?9*T0.-.9r*.T 2
a
m ,
- m
-
m m - ~ ~ m - - ~ m - - m o
O
bzsss$ssss8ss$sss s ss*
.- O gq=?m.N=!*-.cq**""ycq? e. Nqq
m m m - - m m m ~ - - - - ~ ~ O o00
Z$N---
O
m
C
c"
X
E
.E $cq*cqo-"-.cqTq'?"O.*'?o * 0.
~am0m-03-m0003b003N0 2 00-
- ~ m c o m m - t t m r - m ~ t m - m
- m
C
c"
C
",
E
' U
.-
sssssssssssssss s sss
=?N*?=!NN*kcqW.**'-i? 7 ='.*q
~ C O ~ O ~ ~ C D L O - - N - ~ N O*t8
O
7 7-
ssssssssss$gsss s ss$
s$$ssSssssss8ss 8 88s
999q9990.9999999 999
000000000000000 X 000
000000000000000 O 000
-------------F- 7 7-7
s$8ssss$&e$gssgs 8 88s
N"?Nqb.*N=!T7Y9*'-i9 * .q*
ommm-mmmm-~o--o O m o w
m-mtNmmmNmbmm03m m mom
k~8S8ss8s8SS8888s 8
mNmtmNNm-03Nmm-t - o m 0
m m m o t - m m - - ~ - - o N m t o
7 -7
Omm-oNmmm-mm03bN m mmm
m-om-*mm -7 N -
7
mm mm mm^--
aa-
' hl
NtN
7
7
7
7
z$mmOmmombNMDmmtN N - o m
*
t
O
7
m
h
t
r r
4- 4-
C
a C
- o c c V)' a C
L L a
.E g o 2 E 8 : E p m
E " '
" , a - c m 3 >
.-
" $8
G Q
% 8 = ."$E=:-
3%
J
a
46 I Katholieke Universi teit Leuven

Tabel 7a: Examenresultaten per opleiding en studiejaar (1 997-98) (situatie einde academiejaar)
G = Geslaagd
NI = niet ingeschreven voor de examens
Tot = Totaal aantal studenten ingeschreven op de rol
Studiegebied
Ie Kandidatuur
Generatie i Andere i Totaal
I
I
G NI Tot / G NI Tot / G NI Tot
2e Kandidatuur
G NI Tot
45 8 71
67 5 76
290 2 313
129 3 150
87 1 102
418 5 550
30 11 437
62 3 420
95 6 267
05 1 1 175
28 276
31 1 280
99 2 357
56 1 178
98 8 358
O 42
05 1 130
1 3 88
446 71 470
3e Kandidatuur
G NI Tot
Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen
Godgeleerdh., Godsdienstwet. en Kerk. Recht
Taal- en Letterkunde
Geschiedenis
Archeologie en Kunstwetenschappen
Rechten, Notariaat en Criminol. Wet.
Psychologie en Pedagogische Wet.
Economische en Toegep. Econ. Wet.
Politieke en Sociale Wetenschappen
Sociale Gezondheidswetenschappen
Lichamel Opv., Motor. Reval. en Kinesitherapie
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Toegepaste Biologische Wetenschappen
Geneeskunde
Tandheelkunde
Farmaceutische Wetenschappen
Gecombineerde studiegebieden
Totaal
29 1 1 76 j 12 4 23; 41 15 9
I
29 2 48j14 1 23 j 43 3 1
170 10 349 j 88 4 1631 258 14 512
I
79 5 151 j30 3 73j 109 8 224
64 6 138 j 30 5 66 i 94 11 204
238 16 672 1110 7
l
261 j 348 23 933
202 20 612 j89 12 223 j 291 32 835
205 18 561 1 97 176 j 302 18 737
119 7 283 j73 4 158j 192 1 1 441
12 5 45 j 14 3 24 j 26 8 69
133 9 287 j 58 1 104 j 191 10 391
216 24 448 177 1 130 j 293 25 578
290 4 400 j 50 70 / 340 4 470
134 3 240 j 40 51 j 174 3 291
205 7 293 1 47 15 83 252 22 376
15 30 j 6 1 12 j 21 1 42
60 3 122 125 1 40; 85 4 162
72 9 119 j21 2 441 93 11 163
2 272 159 4 874 j881 64 1 724 j 3 153 223 6 598
12 13
244 3 278
256 3 291

0
g Tabel 7b: Percentage geslaagden per opleiding en studiejaar (1997-98) (situatie einde academiejaar)
2
s. De percentages hebben betrekking op het aantal geslaagden t.o. v. het aantal ingeschrevenen op de rol.
-rTlm
Studiegebied
l e Kandidatuur 2e Kan 3e Kan l e Lic 2e Lic 3e Lic 4e Lic
Gen And Tot
Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen
Godgeleerdh., Godsdienstwet. en Kerk. Recht
Taal- en Letterkunde
Geschiedenis
Archeologie en Kunstwetenschappen
Rechten, Notariaat en Criminol. Wet.
Psychologie en Pedagogische Wet.
Economische en Toegep. Econ. Wet.
Politieke en Sociale Wetenschappen
Sociale Gezondheidswetenschappen
Lichamel. Opv., Motor. Reval. en Kinesitherapie
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Toegepaste Biologische Wetenschappen
Geneeskunde
Tandheelkunde
Farmaceutische Wetenschappen
Gecombineerde studiegebieden
38,2% 52,2% 41.4%
60.4% 60.9% 60,6%
48.7% 54,0% 50.4%
52.3% 41.1% 48,7%
46,4% 45.5% 46,1%
35,4% 42.1 % 37,3%
33,0% 39,9% 34,9%
36.5% 55.1% 41,0%
42,0% 46,2% 43,5%
26,7% 58,3% 37.7%
46,3% 55,8% 48,8%
48,2% 59,2% 50,7%
72.5% 71,4% 72,3%
55.8% 78,4% 59,8%
70,0% 56,6% 67.0%
50.0% 50.0% 50,0%
49.2% 62.5% 52.5%
60.5% 47,7% 57.1%
98,6%
Totaal 146.6% 51 ,l % 47.8%
98.6%
Enige
Lic
93,5%
93.5%
Huisarts
Leraren
opl.
50,0%
58,3%
55,7%
58.0%
68,2%
48,9%
56.4%
51.2%
33.3%
30.9%
31.6%
54.7%
38.9%
29,6%
50,0%
40,0%
66.7%
7
Aanv. Spec.
Zijn niet opgenomen in deze tabel: afzonderlijke vakken, navorser, voorbereidend instituut, doctoraatsopleiding, doctoraat, postacademische opleidingen

t; Y
O ?
n z
i
!$j
w
4
c
a O
o l -
u m
O
m
g
Ei
N
w
??
g f:
m
.-
-
C i0
E
w
a
O
w
a
.Ë
w
u
m
Ei
Q >C
O
l-
m b t ~ m m m ~ m owem
e -ommm
- em.- m
- W
m a wnbe-m-mm wbm m o o w m
W - W m W
-m emmbommom wWw mmcowe
- - e ~ w w ~ o b-
m -- -h
F
m
e- O-OmeweWO W OOOWh
W -
7
b W e$mewb-mm mm* mmm4r-&
e
e-mw - mwm -
7
eb m - m m m e ~ b m wem ~ W - ~ D O
*(D bbWwwwmWm Wm- O-W-m
W W - W - W m
- W 000000000 o00 o o o o m
mm m - m m m e ~ b m ~ W - C D ~
e w bbWwwwmWm we? Wm O-W-m
W W - W - W m
- W
mm m-meommew ~ W O - m e h e
mm W - mm o -me
m
-
W
7
W
W
O
W
h
7
7
7
C
m
g
c
m
Y
u w
a w
m
w
2
6
s
f:
e0 00--WOW00 000 00000
- W
e m m-mmmmwew WO - m e b e
mm m w ~ m w m m - m -mm o - ~ m
m
8 2
a al g* G c c
W 7
m: w w w
c
o
m . m m a l c w c
u> w r EB*3aac ~ 3
5 Li " C.gr O
w :%%L
v U, U, m C au w
z 2 c C > al a 2 .2
Z U,
- c e.E.2 U g &zSq arna a m al g %
e ü ~ ; g g g 3 ; ~ Cl Cl al .E
m w Z r c c m
2: C !j~gi02"0 C." c z 7
2s a
Y . ~ L c.zr"Z.o!
3 V ;
C 0 + c'cwo'O ' a c w o a malal
w .
i ~ g'~.g U , aa l r ~ w"2 w $wo, m ~ S$C 2 3.2 E 38
Z ~ w ~ ~ F
fPWJg g=.$$ .- 5 1 0 . ~ ~ ; c ~ .g;.G ;
wo, U, o m m al* w =
s 0 2 C.%= ~ E r 2 E w U, aaz a w o
w w $ y r w - r o , g c c w w w r m E - ,
T % Z m 2 o >o.- u=
a
w , o ö o . g 5 g h w 5
0 l - L W +
P r n ~ c r - ~ r ~ o c c . ~ ~ y ~ ~ ~ ~ Q ) ~ ~
$30 l-0aPCnwLU)J I -
7
7
Onderwijs
I 49

i?
s Tabel 8a: vervolg
6
: Studiegebied
Kandidaat
Vt Dt Tot
Academische opleiding
Vt Dt Tot
Voortgezette acad. opl.
Vt Dt Tot
Lerarenopl.
Vt
Doct.
N.v.t.
VROUWEN
Wijs begeerte en Moraalwetenschappen
Godgeleerdh., Godsdienstwet. en Kerk.
Recht
Taal- en Letterkunde
Geschiedenis
Archeologie en Kunstwetenschappen
Rechten, Notariaat en Criminol. Wet.
Psychologie en Pedagogische Wet.
Economische en Toegep. Econ. Wet.
Politieke en Sociale Wetenschappen
Sociale Gezondheidswetenschappen
Lichamel Opv., Motor. Reval. en
Kinesitherapie
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Toegepaste Biologische
Wetenschappen
Geneeskunde
Tandheelkunde
Farmaceutische Wetenschappen
Gecombineerde studiegebieden
Totaal
15 O 15
39 2 41
197 O 197
68 O 68
57 1 58
235 O 235
261 O 261
126 O 126
99 O 99
91 O 91
132 O 132
104 O 104
67 O 67
76 O 76
145 O 145
21 O 21
91 O 91
45 O 45
1 869 3 1872
13 O 13
33 5 38
205 O 205
82 O 82
46 O 46
276 O 276
241 2 243
126 O 126
108 O 108
113 1 114
121 O 121
110 O 110
58 O 58
97 O 97
234 O 234
37 O 37
73 1 74
37 O 37
2010 9 2019
5 O 5
4 O 4
31 1 32
16 O 16
4 O 4
24 3 27
27 6 33
87 6 93
57 2 59
11 6 17
45 O 45
8 2 10
40 5 45
26 O 26
14 O 14
10 7 17
10 O 1 O
28 5 33
447 43 490
4
25
7 5
30
14
22
94
22
6
15
34
3 7
6
23
20
O
6
3
436
1
2
9
O
O
3
6
4
O
1
5
25
2
14
23
1
7
O
103

Tabel 8a: vervolg
Studiegebied
Kandidaat
Vt Dt Tot
Academische opleiding
Vt Dt Tot
Voortgezette acad. opl.
Vt Dt Tot
Lerarenopl.
Vt
Doct.
N.v.t.
T0 TAAL
Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen
Godgeleerdh., Godsdienstwet. en Kerk.
Recht
Taal- en Letterkunde
Geschiedenis
Archeologie en Kunstwetenschappen
Rechten, Notariaat en Crirninol. Wet.
Psychologie en Pedagogische Wet.
Economische en Toegep. Econ. Wet.
Politieke en Sociale Wetenschappen
Sociale Gezondheidswetenschappen
Licharnel Opv., Motor. Reval. en
Kinesitherapie
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Toegepaste Biologische
Wetenschappen
Geneeskunde
Tandheelkunde
Farmaceutische Wetenschappen
Gecombineerde studiegebieden
Totaal
49 4 53
72 2 74
290 O 290
129 O 129
85 2 87
418 1 419
329 2 331
364 O 364
195 2 197
105 O 105
228 O 228
231 O 231
299 O 299
156 O 156
246 O 246
30 O 30
105 O 105
72 O 72
3 403 13 3416
56 1 57
98 7 105
284 O 284
153 O 153
75 O 75
544 O 544
306 2 308
390 O 390
200 O 200
140 1 141
209 O 209
236 O 236
352 O 352
216 O 216
442 O 442
49 O 49
94 1 95
53 O 53
3897 12 3909
12 4 16
6 1 7
35 1 36
33 1 34
12 O 12
68 6 74
43 1 O 53
224 32 256
118 6 124
19 18 37
64 O 64
43 3 46
105 12 117
.60 2 62
29 O 29
13 17 30
18 O 18
42 7 49
944 120 1064
7
41
101
57
2 1
36
115
30
7
18
66
59
13
31
28
O
6
5
641
6
19
13
2
3
6
15
6
3
1
9
7 1
5 6
32
74
1
12
3
332

- m
Y
5 >
U)
Q)
o
m
C
C
7
1 ~ ~ 1 0 m ~ m d N ~ a, 7 w m w hain a , r m ~ o
leejolaoa
'~douajejai
'IdO
Q ) ~ v . z ~ ~ ~ J o o A N
t
Q)
a
aqas!uapea~
r r r
N

Tabel 8c: Diploma's K.U.Leuven naar studiegebied en geslacht (1 997-98)
Aantallen en percentages
Studiegebied
Kandidaat
M V
Academische Opl.
M V
Voortgez. Ac. Opl.
M V
Lerarenopl.
M V
Doctoraat
M V
TOTAAL
M V
Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen
Godgeleerdh., Godsdienstwet. en Kerk.
Recht
Taal- en Letterkunde
Geschiedenis
Archeologie en Kunstwetenschappen
Rechten, Notariaat en Criminol. Wet.
Psychologie en Pedagogische Wet.
Economische en Toegep. Econ. Wet.
Politieke en Sociale Wetenschappen
Sociale Gezondheidswetenschappen
Lichamel Opv., Motor. Reval. en
Kinesitherapie
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Toegepaste Biologische
Wetenschappen
Geneeskunde
Tandheelkunde
Farmaceutische Wetenschappen
Gecombineerde studiegebieden
Totaal
38 15
33 41
93 197
61 68
29 58
184 235
7 O 26 1
238 126
98 99
14 91
96 132
127 104
232 67
80 76
101 145
9 21
14 91
27 45
1 544 1 872
44 13
67 38
79 205
71 82
29 46
268 276
65 243
264 126
92 108
27 114
88 121
126 110
294 58
119 97
208 234
12 37
21 74
16 37
1 890 2 019
11 5
3 4
4 32
18 16
8 4
47 27
20 33
163 93
65 59
20 17
19 45
36 1 O
72 45
36 26
15 14
13 17
8 1 O
16 33
574 490
3 4
16 25
26 75
27 30
7 14
14 22
2 1 94
8 22
1 6
3 15
32 34
22 37
7 6
8 23
8 20
O O
O 6
2 3
205 436
5 1
17 2
4 9
2 O
3 O
3 3
9 6
2 4
3 O
O 1
4 5
46 25
54 2
18 14
5 1 23
O 1
5 7
3 O
229 103
1 O1 38
136 110
206 518
179 196
76 122
516 563
185 637
675 371
259 272
64 238
239 337
357 286
659 178
261 236
383 436
34 76
48 188
64 118
4 442 4 920

-
1 Studiegebied
Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen
Godgeleerdh., Godsdienstwet. en Kerk.
Recht
Taal- en Letterkunde
Geschiedenis
Archeologie en Kunstwetenschappen
Rechten, Notariaat en Criminol. Wet.
Psychologie en Pedagogische Wet.
Economische en Toegep. Econ. Wet.
Politieke en Sociale Wetenschappen
Sociale Gezond heidswetenschappen
Lichamel Opv., Motor. Reval. en
Kinesitherapie
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Toegepaste Biologische
Wetenschappen
Geneeskunde
Tandheelkunde
Farmaceutische Wetenschappen
Gecombineerde studiegebieden
Totaal
Kandidaat
Academische Opl. Voortgez. Ac. Opl.
M V
69% 31%
Lerarenopl.
M V
Doctoraat
M V
83% 17%
89% 11%
I
TOTAAL
M V

Tabel 9: Telling financierbare studenten per 01.02.1 998
Faculteit en financieringsgroep
Godgeleerdheid A
Kerkelijk Recht A
Hoger Inst. Wijsbeg. Leuven A
Hoger Inst. Wijsbeg. Kortrijk A
Rechtsgeleerdheid Leuven A
Rechtsgeleerdheid Kortrijk A
Econ. en Toeg.Econ.Wet Leuven A
Econ. en Toeg.Econ.Wet Kortrijk A
Sociale Wetenschappen A
Letteren Leuven A
Letteren Kortrijk A
Psychol. en Pedag. Wetensch. A
HUMANE WETENSCHAPPEN Leuven A
HUMANE WETENSCHAPPEN Kortrijk A
HUMANE WETENSCHAPPEN A
Wetenschappen Leuven A
Wetenschappen Leuven B
Wetenschappen Kortrijk B
Toegepaste Wetenschappen A
Toegepaste Wetenschappen B
Toegepaste Wetenschappen C
Landb. en Toeg.Biol.Wet. A
Landb. en Toeg.Biol.Wet. B
Landb. en Toeg.Biol.Wet. C
EXACTE WETENSCHAPPEN Leuven A
EXACTE WETENSCHAPPEN Leuven B
EXACTE WETENSCHAPPEN Leuven C
EXACTE WETENSCHAPPEN Leuven Totaal
EXACTE WETENSCHAPPEN Kortrijk B
EXACTE WETENSCHAPPEN A
EXACTE WETENSCHAPPEN B
EXACTE WETENSCHAPPEN C
EXACTE WETENSCHAPPEN Totaal
Hoofdinsch.
Financ. Voltijdse O BE ABOS Verschil
Stud. Equival. O BE
t.o.v. vorig
jaar
340 330.0 317.13 38 -8,3
23 18,O 18,OO 4 -4.0
312 285,O 282,36 17 33
12 11,5 11.50 O -2,O
2 815 2 812.5 2 799.96 O -125,4
200 199,O 199.00 O 7.5
2 076 2 049.5 2 031,35 27 -132,5
122 121.5 121,50 O 23.0
1 109 1 095,O 1 089.39 O -3,5
3 060 3 057.0 2 960.64 O 36,4
185 184,5 184.50 O -6.0
2 376 2 341,5 2 299.26 8 -84,8
12 111 11 988.5 11 798,l 94 -318.3
519 516,5 516,5 O 22,5
12 630 12 505.0 12 314.6 94 -295,8
134 134.0 89.78 5 8.0
1 347 1 327.0 2 654.00 12 175.0
121 120,5 241 ,O0 O -14,O
33 33,O 22,11 5 9.4
816 805.0 1 610.00 1 15,O
1 050 1 044.0 3 132,OO 40 -31,5
44 44,O 29,48 O 4.0
464 461 ,O 922.00 O -59.0
642 639.0 1 917,OO 44 -75.0
21 1 21 1 ,O 141,4 1 O 21,4
2 627 2 593,O 5 186,O 13 131.0
1 692 1 683,O 5 049,O 84 -106.5
4 530 4 487.0 10 376,4 107 45,9
121 120.5 241 ,O O -14.0
21 1 21 1,0 141,4 1 O 21.4
2 748 2 713,5 5 427.0 13 117,O
1 692 1 683,O 5 049,O 84 -106,5
4 651 4 607,5 10 617,4 107 31,9

-
c
B
9
r
S
Faculteit en financieringsgroep
Geneeskunde Leuven A
Geneeskunde Leuven B
Geneeskunde Leuven C
Geneeskunde Kortrijk B
Farmaceutische Wetenschappen A
Farmaceutische Wetenschappen B
Farmaceutische Wetenschappen C
Lichamel.0pvoeding en Kinesith. A
Lichamel.0pvoeding en Kinesith. B
BIOMEDISCHE WETENSCH. Leuven A
BIOMEDISCHE WETENSCH. Leuven B
BIOMEDISCHE WETENSCH. Leuven C
BIOMEDISCHE WETENSCH. Leuven Totaal
BIOMEDISCHE WETENSCH. Kortrijk B
BIOMEDISCHE WETENSCH. A
BIOMEDISCHE WETENSCH. B
BIOMEDISCHE WETENSCH. C
BIOMEDISCHE WETENSCH. Totaal
CAMPUS LEUVEN A
CAMPUS LEUVEN B
CAMPUS LEUVEN C
CAMPUS LEUVEN Totaal
CAMPUS KORTRIJK A
CAMPUS KORTRIJK B
CAMPUS KORTRIJK C
CAMPUS KORTRIJK Totaal
K.U.LEUVEN A
K.U.LEUVEN B
K.U.LEUVEN C
Hoofd-
Insch.
Financ.
Stud.
Voltijdse OBE ABOS Verschil
Equival.
OBE
t.o.v. vorig
jaar
41 ,O 27.47 O -10.7
JK.U.LEUVEN Totaal 26 813 22 169 21 953.0 34 285,5 229 -781.7

Onderzoek
1 .l Verslag over het gevoerde beleid: beoogde doelen en resultaten
4
1.1.1 Raad voor Onderzoeksbeleid
Het onderzoeks-
De Raad voor Onderzoeksbeleid heeft als opdracht te zorgen voor een algemene ana- beleid:
lyse van het wetenschappelijk onderzoek aan de K.U.Leuven en hieromtrent sugges-
ties te formuleren voor verbetering van zowel interne als externe structuren en resultaten en
beleidsopties.
vooruitzichten
In 1998 behandelde de Raad voor Onderzoeksbeleid volgende punten :
- deelname van de K.U.Leuven aan IWT-projecten, programma's en mandaten;
- selectie en classificatie van onderzoeksprojecten FWO-Vlaanderen;
- beheer van onderzoeksgroepen;
- kwaliteitszorg en bibliometrische analyse;
- evaluatie K.U.Leuven-deelname aan EU-projecten;
- mogelijke wijziging van het systeem van de vaste mandaten FWO.
Gezien de belangrijke impact van een eventuele overname van de vaste mandaten op
de organisatie van het wetenschappelijk onderzoek in het algemeen en op het ZAPkader
in het bijzonder, kreeg dit agendapunt bijzondere aandacht. Ondanks het feit
dat de modaliteiten van deze operatie nog onduidelijk waren, werden binnen de Raad
voor Onderzoeksbeleid reeds voorbereidende gesprekken gevoerd over de te volgen
procedures, de financiële middelen en de te maken afspraken met het FWO.
Een andere 'rode draad' in de agenda van de Raad voor Onderzoeksbeleid betreft
kwaliteitszorg in het universitair onderzoek. Hierbij wordt de klassieke benadering
van kwaliteitszorg (nl. meten van output onder vorm van publicaties) gaandeweg
uitgebreid tot een meer integrale kwaliteitszorg, waarbij ook aspecten zoals het
begeleiden van doctoraten, inspanningen voor werving van externe fondsen en valorisatie
van onderzoek in rekening worden gebracht.
1.1.2 Dienst Onderzoekscoördinatie
De Dienst Onderzoekscoördinatie is belast met diverse adviserende taken inzake
beleid en functioneren van het wetenschappelijk onderzoek in zijn nationale en internationale
dimensies. De aandacht gaat hierbij vooral naar de evaluatie van dit onderzoek
en de inventarisatie, administratie, voorlichting en bijstand die met het onderzoek
aan de universiteit gepaard gaan.
Een belangrijk werkinstrument voor de opvolging van de externe financiering evenals
voor het intern onderzoeksbeleid vormen de IWETO-databanken, die ook door derden
buiten de K.U.Leuven kunnen geraadpleegd worden. Deze databanken bevatten relevante
projectgegevens, wetenschappelijke uitwisselingen, expertisemogelijkheden en
een inventaris van de wetenschappelijk apparatuur.
Als grote doelstellingen van het intern beleid staan voorop:
1. Voorbereiden en formuleren van voorstellen voor het wetenschappelijk onderzoek
aan de K.U.Leuven, met sterke nadruk op kwaliteit en competitiviteit, teneinde de
K.U.Leuven als topuniversiteit te zien fungeren in het Europa van morgen en in de
wereld.
2. Optimalisering, binnen de bestaande en bereikbare middelen, van het onderzoekspotentieel
van de K.U.Leuven in alle onderzoekseenheden, en uiteraard ook in
zijn uitmuntende centra.
3. Stimuleren van jonge onderzoekers en groepen in een competitieve geest en met
een optimaal gebruik van mensen en middelen.
4. Maximale valorisatie van de vruchten en resultaten van dit wetenschappelijk
onderzoek ten bate van de maatschappij, de economie en de industrie.
Onderzoek
I 57

1.2 Intern reglement van de Onderzoeksraad en het Bijzonder Onderzoeksfonds
inzake de allocatie van middelen
1.2.1 Reglementering en samenstelling van de Onderzoeksraad
Ingevolge het KB van 14 juni 1978 houdende instelling van een Onderzoeksraad aan
de universitaire instellingen werd aan de K.U.Leuven in 1978 de eerste Onderzoeksraad
samengesteld.
De Onderzoeksraad telt negentien eigenlijke leden van wie negen uit de Humane en
tien uit de Exacte en Biomedische wetenschappen. Slechts een deel van de departementen
kan in de Onderzoeksraad worden vertegenwoordigd, gelet op het feit dat er
51 departementen zijn aan de K.U.Leuven.
Buiten de eigenlijke leden bestaat de Onderzoeksraad verder uit de voorzitter, de
coördinator voor onderzoeksbeleid en de drie vice-rectoren. De rector, de algemeen
beheerder, de regeringscommissaris en de afgevaardigde voor de minister van begroting
kunnen aan de vergadering deelnemen.
De leden worden ten persoonlijke titel aangeduid, op basis van hun wetenschappelijke
verdiensten en hun beoordelingsvermogen binnen een wetenschapsdiscipline. De
mandaatsduur bedraagt zes jaar; om de drie jaar dient de helft van de leden
vervangen te worden.
Het Bureau bestaat uit negen leden: vier leden uit de Raad worden aangewezen als
bureauleden naast de voorzitter, de coördinator voor het onderzoeksbeleid, en de drie
vice-rectoren.
Katholieke universiteit Leuven
1.2.2 Werkingltaakstelling van de Onderzoeksraad
De Onderzoeksraad speelt een essentiële rol in het onderzoeksbeleid van de universiteit
en heeft zowel een evaluerende, adviserende als stimulerende taak. De Onderzoeksraad
adviseert over de toewijzing van de onderzoeksmiddelen op basis van evaluatie
van de ingediende voorstellen en dit uitsluitend steunend op wetenschappelijke
argumenten.
Alle dossiers worden door de gezamenlijke Onderzoeksraad besproken en geëvalueerd.
De adviezen worden bij consensus genomen. Er worden door de Onderzoeksraad
geen sleutels gehanteerd voor de verdeling tussen wetenschapsgebieden, voor
de evaluatie van dossiers of voor de toewijzing van de budgetten. Het enige criterium
is de kwaliteit.
In een elftal vergaderingen worden jaarlijks meer dan vijfhonderd dossiers behandeld.
Er is geen preselectie door de Onderzoeksraad van de aanvragen bij het FWO (Fonds
voor Wetenschappelijk Onderzoek), het IWT (Vlaams Instituut ter bevordering van het
Wetenschappelijk Onderzoek in de Industrie) of voor projectvoorstellen die bij andere
instellingen worden ingediend (EU, Impulsprogramma's, enz.). Van alle categorieën
van door de Onderzoeksraad betoelaagd onderzoek worden activiteitenverslagen
verwacht, die door de Onderzoeksraad geëvalueerd worden.
De Onderzoeksraad adviseert hoofdzakelijk voor volgende financieringscategorieën:
+ Bijzonder Onderzoeksfonds:
- Onderzoeksprojecten:
- Geconcerteerde Onderzoeksacties (gemiddeld budget van 50 mio BEF);
- Onderzoekstoelagen (gemiddeld budget van 8 mio BEF);
- Interdisciplinaire Onderzoeksprogramma's (gemiddeld budget van
10,5 mio BEF);
- Onderzoeksmandaten:
- Postdoctorale Mandaten;
- Fellowships;
- Doctorandusbeurzen (Belgen en buitenlanders);
- Andere:
- Prijzen van de Onderzoeksraad;
- Derdecyclusprogramma's;
- Centraal- en Oost-Europese initiatieven;
- Vertaalkredieten.
+ Acties ter stimulering van de deelname aan EU-onderzoeksprogramma's: bijko-

mende financiering, verkennende internationale samenwerking.
+ Interuniversitaire Attractiepolen (IUAP); advies van de Onderzoeksraad desgevallend
op verzoek van de federale overheid.
Het Bureau Onderzoeksraad adviseert eveneens voor de Bilaterale Samenwerkingsprojecten
van de Vlaamse gemeenschap, sabbatical leave-aanvragen, bepaalde prijzen,
enz.
1.2.3 Reglement inzake het Bijzonder Onderzoeksfonds en de allocatie van deze
middelen
Het 'Bijzonder Onderzoeksfonds' (BOF) is samengesteld uit de hiervoor bestemde
overheidstoelage, vermeerderd met een verplichte bijdrage van de universiteit van
minimum 20 %.
Het besluit van de Vlaamse regering terzake bepaalt minimale regels voor de toekenning
van de middelen, voor de verantwoording ervan en voor de beoordeling van de
kwaliteit van de geleverde onderzoeksprestaties.
De Onderzoeksraad heeft ter uitvoering van deze reglementering door de overheid een
volledig uitgewerkt document gemaakt dat dan verschijnt in het onderzoeksblad
'GeDOCumenteerd'.
1.3 Beslissingen van de Onderzoeksraad tijdens 1998
Het financieel overzicht wordt gegeven in Tabel 1.
1.3.1 Geconcerteerde Onderzoeksacties
Geconcerteerde onderzoeksacties (GOA's) zijn een ondersteuning van excellente,
vooraanstaande universitaire onderzoekscentra of onderzoeksgroepen door de
Vlaamse regering gefinancierd, op voorstel van de Onderzoeksraad en met de goedkeuring
van de Academische Raad en de Raad van Beheer van de universiteit. GOA's
kunnen worden toegekend aan onderzoeksprojecten van onderzoekseenheden uit alle
disciplines waarvan de uitstekende waarde op grond van objectieve gegevens aantoonbaar
is, inzonderheid op grond van 'peer review' en op basis van publicaties of
andere indicatoren van wetenschappelijke kwaliteit, steeds in vergelijking met onderzoekseenheden
uit dezelfde discipline. De minimale omvang van een GOA komt neer
op 36 mio BEF voor een vijfjarig project, exclusief de kosten voor apparatuur.
Aangezien het verkrijgen van een GOA-'label' de onderzoeksgroep onderbrengt bij de
'centres of excellence' van de instelling, is de selectie zeer streng. De evaluatie
gebeurt zowel door een bezoek ter plaatse bij de onderzoeksgroep als met het advies
van enkele externe topexperts in het gebied.
De aanvragen die in 1998 werden geselecteerd, worden verrekend in de begroting
van de BOF-middelen van het budgetjaar 2000. Vermits deze middelen nog niet zijn
gekend gaat de Onderzoeksraad ervan uit dat ten minste het op dat moment reeds
gekende budget van 1999 wordt gehaald.
In 1998 werden twaalf GOA-aanvragen ingediend voor een totaal bedrag van ca.
740 mio BEF.
Bij de beoordeling werden in de eerste fase de kwalitatieve aspecten van het project
grondig besproken(*). In een tweede fase kwamen de kwantitatieve aspecten aan
bod(* *l.
*) projectvorm en -voorstelling, projectinhoud (evaluatie buitenlandse experten en leden van de
Onderzoeksraad), innovatieve elementen, valorisatie voor het onderzoek aan de K.U.Leuven.
i**) samenstelling van de onderzoeksploeg, nationale en internationale financieringsbronnen, interacties
met andere ploegen, wetenschappelijke publicaties, uitwisseling van onderzoekers met buitenlandse
ploegen, wetenschappelijke onderscheidingen, aantal doctoraten, citatiegegevens en
impactfactorberekeningen.
Onderzoek
I

Uiteindelijk adviseerde de Onderzoeksraad om op basis van deze grondige en uitgebreide
evaluatie de negen volgende onderzoeksprogramma's voor te stellen als GOA
(2000-2004).
Moleculaire doelwitten voor de chemotherapie van virusinfecties,
AIDS en kanker.
Psychometrische modellen voor de studie van de persoon-
Niet-lineaire chiro- en magneto-optica van moleculen,
grensvlakken en supramoleculaire structuren.
Neuro-endocriene controle van de voortplanting bij solitaire
en gregaire sprinkhanen.
J. Vandewalle Mathematische Ingenieurstechnieken voor Informatie en
Communicatie Systemen (MEFISTO).
Verwerking in de hoger-orde visuele cortex: neuronale en
functionele mapping studies.
Regeling van nucleaire processen door proteïnefosfatase-l .
Proteïne fosforylatie in de controle van de celcyclus.
Het totale budget van bovenvermelde voorstellen bedraagt 436 mio BEF.
1.3.2 Onderzoekstoelagen voor K.U. Leuven-onderzoekers
Naast de GOA's vormen de onderzoekstoelagen (OT) de belangrijkste interventiecategorie
van het Bijzonder Onderzoeksfonds. Ze kaderen in de algemene onderzoekspolitiek
van de K.U.Leuven die ernaar streeft het bestaand onderzoekspotentieel te optimaliseren
en enkel kwalitatief hoogstaand onderzoek te financieren. Gevestigde
onderzoekers of onderzoeksgroepen met internationaal competitief en kwalitatief
hoogstaand onderzoek en die reeds in ruime mate op andere middelen een beroep
kunnen doen, zoals GOA's en IUAP-stuurploegen, komen in principe niet in aanmerking
voor onderzoekstoelagen.
Binnen de categorie onderzoekstoelagen worden twee soorten onderscheiden:
1. Toelagen van bijzondere aard: deze kunnen bestemd zijn voor impulsfinanciering
gedurende 2 A 3 jaar van onderzoeksinitiatieven die nog niet voor substantiële
financiering in aanmerking komen, of voor toelagen voor zeer goed onderzoek,
doch uit hoofde van de discipline of om andere redenen beperkt in omvang.
2. Onderzoekstoelagen:
Deze zijn bestemd voor ondersteuning van bestaand onderzoek van hoog niveau of
van een innovatieve onderzoeksrichting van hoogstaand niveau waarin de
K.U.Leuven toekomst ziet. Uitstekende programma's die wegens modetrends of
tijdelijk anders liggende nationale of internationale financieringsmodaliteiten niet
onmiddellijk de nodige middelen kunnen vinden, komen eveneens in aanmerking.
De projecten moeten over minimum twee en maximum vier jaar lopen en financieren
in hoofdzaak personeels- en werkingskosten. Voor grotere apparatuur wordt,
in principe, gBBn beroep gedaan op het Onderzoeksfonds. De omvang dient per
jaar looptijd ongeveer 2,5 mio BEF te bedragen.
60 1
Katholieke Universiteit Leuven

Via een uitgewerkte procedure worden jaarlijks voor deze categorie intentiebrieven
opgevraagd die inhoudelijk geëvalueerd worden. In 1998 werden 60 intentie-aanvragen
ingediend. Na een 'site visit' door meerdere leden van de Onderzoeksraad en een
evaluatie door de globale Onderzoeksraad werd aan 39 groepen de kans geboden een
meer volledig programma uit te schrijven. Dit laatste werd zowel door ten minste acht
externe experten als door de leden van de Onderzoeksraad geëvalueerd.
Op grond van verdere evaluatie en interviews werden uiteindelijk 31 projecten voor
een totaal bedrag van 270 mio BEF geselecteerd. Eveneens werd er één toelage van
bijzondere aard voorgesteld.
Bij de voorgestelde projecten werd aan de Humane Wetenschappen 37 % van de
middelen toegekend, aan de Exacte Wetenschappen 24 % en aan de Biomedische
Wetenschappen 39 %.
1.3.3 Interdisciplinaire Onderzoeksprogramma's
Ter bevordering van het interdisciplinair onderzoek wordt vanaf 1998 een bedrag van
31,5 mio BEF voorafgehouden op de begroting van het Onderzoeksfonds voor Inter-
Disciplinaire Onderzoeksprograma's (IDO's).
De reden voor de invoering van deze nieuwe interventiecategorie ligt in het strategisch
belang van bepaalde interdisciplinaire onderzoeksgebieden. Een beperkt aantal
projecten kunnen worden geselecteerd en gefinancierd voor de duur van 3 jaar om de
kosten verbonden aan het interdisciplinair karakter van het onderzoek te financieren.
De samenwerkende onderzoeksgroepen moeten reeds een hoog wetenschappelijk
niveau (ten minste 'OTf-niveau) hebben bereikt en een gedetailleerd samenwerkingsplan
voorleggen dat past in het strategisch beleid van de universiteit.
Dit strategische aspect betreft ondermeer de aard van het interdisciplinair onderzoek,
de gevolgde benadering, de gebruikte technologie en de internationaal-wetenschappe-
Iijke doorbraakmogelijkheden.
1.3.4 Postdoctorale mandaten voor K.U.Leuven-gedoctoreerden in 1998
De Onderzoeksraad reserveert jaarlijks een aanzienlijk bedrag voor postdoctorale
onderzoekers die hun doctoraat aan de K.U.Leuven behaald hebben. Sinds 1997
komen ook buitenlanders die aan de K.U.Leuven doctoreerden in aanmerking. Deze
mandaten zijn bedoeld om het doctoraat te valoriseren aan de eigen instelling. Ze
worden voor één jaar toegekend, doch zijn verlengbaar met één jaar.
Dat de nood aan postdoctorale onderzoekersmandaten groot is, blijkt uit het hoge
aantal aanvragen: 133 in 1998 (en 132, 107, 90, 101 respectievelijk in 1997, 1996,
1995 en 1994). Een aantal aanvragen gebeurt parallel aan de analoge categorie van
het FWO (waar aanstelling mogelijk is voor drie jaar). De beoordeling gebeurt op
kwalitatieve en competitieve basis waarbij de kwaliteit van de promotor, de kandidaat
en het project, evenals het belang voor de onderzoekseenheid mee in rekening worden
gebracht.
Van de 88 aanvragen die overbleven na 45 parallel goedgekeurde aanvragen bij het
FWO en met 10 teruggetrokken of onontvankelijke aanvragen, werden er 46 uiteindelijk
goedgekeurd voor een totaal bedrag van 107,165 mio BEF.
1.3.5 Fellowships voor Belgische en buitenlandse onderzoekers
Een aantal postdoctorale fellowships (junior- of senior-fellowships) met looptijd van
één jaar en, mits bijzondere motivering bij de nieuwe aanvraag, verlengbaar met één
jaar, worden ter beschikking gesteld van onderzoekers die niet aan de K.U.Leuven
gedoctoreerd hebben, ongeacht de nationaliteit. Vanaf 1997 kunnen ook onderzoekers
die ten minste 5 jaar geleden aan de K.U.Leuven doctoreerden een fellowship
aanvragen. Men kan een tweede keer een fellowship aanvragen na een periode van 5
jaar afwezigheid.
Stringente voorwaarden zijn: hoge kwaliteit, duidelijke inbreng vanwege de fellow in
Onderzoek
I

het onderzoek van de aanvragende eenheid, en een voldoende lang verblijf bij voorkeur
in AAn enkele periode.
In 1998 waren er drie selectierondes met in totaal 124 aanvragen. Daarvan werden
76 aanvragen goedgekeurd voor een bedrag van 49,997 mio BEF. De toekenningen
gingen voor 13,l % naar de Humane Wetenschappen, voor 16,8 % naar de Biomedische
en voor 70,l % naar de Exacte Wetenschappen.
1.3.6 Doctorandusbeurzen voor buitenlanders
Deze beurzen worden ter beschikking gesteld aan jonge buitenlandse doctorandi, op
voorstel van een promotor verbonden aan de K.U.Leuven waar het mandaat zal worden
opgenomen. Deze beurzen zijn voorbehouden aan beloftevolle, reeds ver gevorderde
doctorandi die aan de K.U.Leuven zullen promoveren. De promotor stelt zich
garant voor de voltooiing van het doctoraat. De beurzen hebben een looptijd van AAn
jaar. Een verlenging met Aén jaar is mogelijk mits nieuwe aanvraag en grondig verslag
over het verloop van het doctoraatsonderzoek.
In 1998 waren er 41 aanvragen. Hiervan konden er 26 worden toegekend aan doctorandi
uit 15 landen. In totaal werd hiervoor 12,602 mio BEF gereserveerd. Hierbij
gingen 24,3 % van de mandaten naar de Humane Wetenschappen, 30,O % naar de
Biomedische en 45,7 % naar de Exacte Wetenschappen.
1.3.7 Prijzen van de Onderzoeksraad
Jaarlijks kunnen drie prijzen toegekend worden aan jonge, beloftevolle onderzoekers:
AAn prijs Humane wetenschappen, éAn prijs Exacte Wetenschappen, en één prijs Biomedische
wetenschappen. De prijzen worden niet toegekend indien de vereiste hoge
kwaliteit niet aanwezig is. Elke prijs bedraagt 200.000 BEF. Minimaal de helft van
dit bedrag moet worden besteed aan kosten voor wetenschappelijk onderzoek.
In 1998 werden Bert Weckhuysen (Interfasechemie: Centrum voor Oppervlaktechemie
en Katalyse) en Bart Van Meerbeek (Tandheelkunde: Conserverende Materialen)
bekroond.
Nieuw sinds 1997 is de Kiwanis-Leuven Prijs. Deze prijs van 100.000 BEF werd door
de Service club Kiwanis-Leuven toegevoegd aan de Prijzen Onderzoeksraad in die zin
dat alle voorwaarden voor de aanvraag, procedure en selectie identiek zijn aan de
Prijzen Onderzoeksraad. In 1998 ging de prijs naar Conny Aerts (Instituut voor Sterrenkunde).
De prijzen van de Onderzoeksraad werden uitgereikt op een plechtigheid in oktober
1998, waarbij ook de loopbaan van Prof. H. Vanden Berghe, naar aanleiding van zijn
emeritaat, werd belicht door Minister-president L. Van den Brande.
1.3.8 Derdecyclusprogramma's voor K.U .Leuven-onderzoekers
Toelagen kunnen worden verleend aan een ploeg van onderzoekers voor de organisatie
van derdecyclusprogramma's, onder de vorm van colloquia en seminariereeksen.
De nadruk moet liggen op de doctoraatsopleiding door een confrontatie met nieuwe
wetenschapsontwikkelingen. De tussenkomst geldt als een 'waarborg' i.e. dat
maximaal een bepaald bedrag wordt uitgekeerd op voorwaarde dat de eigen inkomsten
en de andere financieringsbronnen niet voldoende zijn.
In 1998 waren er 6 aanvragen waarvan er 3 konden gehonoreerd worden.
62 1
Katholieke
Universileit Leuven
1.3.9 Speciale Centraal- en Oost-Europese initiatieven
De Academische Overheid keurde in 1998 een budget van 7 mio BEF goed, vooraf te
nemen van het Bijzonder Onderzoeksfonds, om tegemoet te komen aan de co-financiering
van beurzen en andere dringende noden voor goede onderzoekers uit Centraalen
Oost-Europa. Deze beurzen gaan hoofdzakelijk naar Hongaarse en Albanese
onderzoekers.

1.3.10 Vertaalkredieten
Sinds 1998 zijn er een beperkt aantal kredieten voorzien voor specifieke vertalingen
van excellente wetenschappelijke artikels of bijdragen.
Deze vertaalkredieten zijn vooral bedoeld voor boeken of grotere artikels waarvan de
inhoud een perfect taalkundig niveau vereist, om aldus de internationale uitstraling
van deze universiteit toe te laten. Voor 1998 werd 1 aanvraag toegekend.
1.3.1 1 Actie van de Vlaamse Gemeenschap ter stimulering van de Vlaamse participatie
aan de EU-programma's
Er zijn twee onderdelen bij deze stimuleringsactie: de Verkennende Internationale
Samenwerking (VIS) enerzijds en de Co-financiering (COF) anderzijds.
Voor 1998 (begroting 1997) bedroeg het stimuleringsbudget van de K.U.Leuven
58,251 mio BEF. De operatie 1998 is de laatste in het kader van het bestaande
meerjarig contract met de Vlaamse overheid.
Het ter beschikking gestelde bedrag moet verdeeld worden volgens de verhouding
70130 aan respectievelijk de VIS- en de COF-projecten.
De aanvragen werden door de Onderzoeksraad geëvalueerd op basis van de criteria
vastgelegd door de Vlaamse gemeenschap en op basis van de bijkomende aandachtspunten
van de Onderzoeksraad.
Verkennende internationale samenwerking (VIS)
Deze middelen moeten besteed worden aan internationale onderzoeksprojecten die de
basis vormen voor later bij de EU in te dienen projectvoorstellen. Daartoe selecteert
de Onderzoeksraad naar inhoud en vorm, waarbij de specifieke voorwaarden om succesvol
te zijn bij de EU de doorslag geven.
Uiteindelijk stelde de Onderzoeksraad 8 projecten ter waarde van 40,791 mio BEF ter
financiering voor aan de Vlaamse ministers bevoegd voor Wetenschapsbeleid. Per
project werd tussen 5 en 6,2 mio BEF toegekend.
In het kader hiervan krijgt de universiteit middelen te besteden als co-financiering van
onderzoeksprojecten die reeds door de EU worden gefinancierd. Voor de COF-evaluatie
werd de wetenschappelijke evaluatie reeds ten gronde uitgevoerd door de EU. De
eigen evaluatie beperkt zich dan ook tot de ontvankelijkheidscriteria enerzijds en enkele
aandachtspunten van de Onderzoeksraad anderzijds (bv. de behoefte aan cofinanciering,
de doelstelling van de aanvraag en de voorgestelde aanwending van de
middelen).
Acht van de 14 aanvragers kregen een steun variërend tussen 1 ,O en 3,5 mio BEF en
voor een totaal bedrag van 17,460 mio BEF.
Inmiddels werd door de Vlaamse overheid een nieuw mechanisme opgesteld voor de
verdeling van de stimuleringsmiddelen. Hierbij werd gepoogd rekening te houden met
de resultaten van de stimuleringsactie, een principe dat de K.U.Leuven bijzonder
steunt. Het voorgestelde mechanisme vertoont echter enkele anomalieën, aangezien
evenwaardige resultaten bij grote universiteiten niet evenredig (in feite slechts zeer
fractioneel) beloond worden als bij kleinere universiteiten. De K.U.Leuven dringt dan
ook aan op een bijsturing van het mechanisme, in die zin dat ieder goedgekeurd project
tot eenzelfde bonus leidt onafhankelijk van de grootte van de universiteit.
1.3.1 2 Interuniversitaire attractiepolen
De projecten (fase IV) werden gestart in 1997 en lopen nog tot en met 2001. In
1998 werden geen wijzigingen uitgevoerd.
Onderroek
1 63

1.4 Het onderzoeksbeleid: bijzondere aandachtspunten
Binnen de algemene context van het onderzoeksbeleid zijn er een aantal bijzondere
aandachtspunten.
1.4.1 Evenwicht fundamenteel versus toegepast onderzoek
Een eerste aandachtspunt betreft het evenwicht tussen het fundamenteel onderzoek
enerzijds en het toegepast en beleidsgericht onderzoek anderzijds. De uitgaven van
fundamenteel onderzoek stegen in 1998 sterker dan die van het toegepast onderzoek.
Deze stijging is het gevolg van de toename van uitgaven op het Bijzonder
Onderzoeksfonds (vooral uitgaven op de GOA's), de toename van het aantal mandaten
IWT en FWO en van de uitgaven op projecten van het FWO (Figuur 1). De uitgaven
van fundamenteel onderzoek bedroegen in 1998 52 % van de totale uitgaven.
Het fundamenteel onderzoek is op termijn het meest innoverend, omdat hier in vele
gevallen de basis wordt gelegd van kennis die gebruikt wordt bij toegepast onderzoek.
Hierbij dient opgemerkt dat de definitie die hierbij gebruikt wordt voor 'fundamenteel
onderzoek' en 'toegepast en beleidsgericht onderzoek' artificieel is. Bovendien
neemt de verwevenheid van deze onderzoekstypes voortdurend toe, een evolutie
die vanuit nagenoeg alle financieringskanalen sterk aangemoedigd wordt. Met fondsen
voor 'fundamenteel onderzoek' doelt men hierbij exclusief op Onderzoeksfonds,
FWO, GOA en IUAP met inbegrip van de FWO-mandaten en IWT-bursalen.
Mio BEF
Basis: cf. a + b + c uit Tabel 2
O
'toegepast en beleidsgericht onderzoek' = rubrieken 4 en 5 uit financieringsgroep
a (cf. Tabel 2) + projectonderzoek Leuven Research & Development
(financieringsgroep b)
'fundamenteel onderzoek' = rubrieken 1, 2 en 3 uit financieringsgroep a
(cf. Tabel 2) + mandaten FWO en IWT (financieringsgroep c)
Figuur l.
De evolutie van de uitgaven voor fundamenteel onderzoek enerzijds en
beleidsgericht en toegepast onderzoek anderzijds
64 1
Katholieke Universiteit Leuven

1.4.2 Vrije uitwisseling van onderzoekers
Sinds Erasmus vormt de uitwisseling van onderzoekers een traditie die als bijzonder
vruchtbaar wordt aanzien voor het wetenschappelijk onderzoek. In de huidige internationalisering
van het wetenschappelijk onderzoek vormt de inbreng van nieuwe
externe ideeën voor nagenoeg iedere universitaire onderzoeksgroep een noodzaak om
zich te kunnen handhaven.
Ten gevolge van een aantal wetswijzigingen is het niet meer mogelijk om een wetenschapper,
afkomstig uit een niet-EU lidstaat, het statuut te verlenen van 'vrij opzoeker',
hetgeen ertoe leidde dat er nog drie mogelijkheden overbleven voor de universiteiten
om wetenschappers legaal een statuut te verlenen:
- als student-doctorandus met beurs of op eigen middelen;
- als wetenschappelijk medewerker met arbeidskaart (maximum vier jaar) met minimumwedde
van assistent;
- als navorser met arbeidskaart (maximum vier jaar) met ofwel beurs, ofwel wedde
van tenminste het niveau van assistent.
De toekenning van het verblijfsstatuut van student-doctorandus leidt tot belangrijke
financiële problemen. Doctorandi uit niet-EU landen aan de RSZ onderwerpen is voor
alle universiteiten zeer moeilijk omdat de (co-)financierende overheden meestal geen
RSZ of fiscale inhouding begroten of deze verplichting doorschuiven naar de universiteiten
zonder daarvoor de financiering te voorzien.
Deze financiële implicaties, nog aangevuld door vaak ingewikkelde administratieve
procedures tot het verkrijgen van een verblijfsvergunning, kunnen - indien het beleid
afziet van bijsturing - tot een beperking van de uitwisselingen en bijgevolg tot een
verschraling van het wetenschappelijk onderzoek leiden.
Binnen de K.U.Leuven is de reglementering van toepassing op meer dan 500 vorsers
en bij andere universitaire instellingen is de situatie al even kritiek (cf. studie VRWB
1997-1 998). Gezien de ongenuanceerde onderwerping aan de RSZ de kosten voor
deze wetenschappelijke uitwisselingen verhoogt met ongeveer een derde, mag men
verwachten dat dit type van wetenschappelijke samenwerking - bij gelijkblijvende
financiering - evenredig zal afnemen.
1.4.3 Overhead
De totale uitgaven voor onderzoek, bestaande uit 'projectonderzoek K.U.Leuven en
LR&D', 'mandaten FWO en IWT' en de VIB-dotatie, stijgen elk jaar. De financiële
implicaties hiervan zijn echter niet onverdeeld gunstig: nagenoeg alle onderzoeksprojecten
worden uitgevoerd tegen 'marginale kosten', zijnde de strikt nodige investeringen
in mensen, werkingsmiddelen en in de specifieke noodzakelijke wetenschappelijke
apparatuur. De werkelijke kosten van onderzoeksprojecten liggen echter beduidend
hoger, daar onze onderzoekers voor dit onderzoek o.a. ruimte, infrastructuur,
gebouwen, energie, computer- en communicatiefaciliteiten nodig hebben hetgeen
eveneens onderhoud vereist enz. Deze indirecte kosten, ook centrale beheerskosten
en algemene exploitatiekosten genoemd, zijn tot nu gedragen door de gewone werkingsfinanciering.
Deze toelage is echter niet mee geëvolueerd met de groeiende
onderzoeksactiviteit aan onze universiteit.

werkingsfinanciering
7H onderzoeksuitgaven I
Figuur 2.
De evolutie van de werkingsfinanciering versus de onderzoeksuitgaven
(zonder correctie voor inflatie)
Figuur 2 toont de sterke stijging van de onderzoeksactiviteiten met daarnaast een
duidelijke stagnatie van de werkingsfinanciering. Hierdoor ontstaat een situatie die
voor het universiteitsbestuur onhoudbaar is en die om een dringende structurele
oplossing vraagt. De invoering van een beperkte overhead op contractuele onderzoeksprojecten
is tot nog toe onvoldoende gebleken.
De maatregelen genomen door de overheid om de universitaire onderzoeksactiviteit te
stimuleren vragen dus een gepaste ondersteuning van de indirecte kosten. Dit kan in
concreto op diverse wijzen worden gerealiseerd, ondermeer door een invoering van
een aangepaste overhead op alle onderzoeksmiddelen.
1.4.4 Valorisatie
De K.U.Leuven-onderzoekers worden in toenemende mate en met actieve steun van
LR&D aangemoedigd om de valorisatiemogelijkheden van hun onderzoeksresultaten te
exploreren. Dit is ondermeer merkbaar in een toenemend aantal meldingen van valoriseerbare
resultaten bij LR&D. Daarnaast groeide eveneens het aantal spin-offs
waarbij nieuwe initiatieven werden uitgewerkt of onderzocht. Hierbij kwamen in het
bijzonder volgende onderzoeksdomeinen aan bod: voedings- en geneesmiddelentechnologie,
weefselculturen, sensoren voor biomedische toepassingen, elektromagnetisme,
productie en automatisering en technologie voor sport. Eveneens vanuit de
Humane Wetenschappen worden initiatieven onderzocht.
1.5 Beleidsdoelstellingen op korte termijn en op middellange termijn
Op basis van de opdrachtverklaring van de K.U.Leuven werden in 1996 een reeks
concrete principes van onderzoeksbeleid gedefinieerd waarbij verwevenheid van
onderwijs en onderzoek, nastreven van internationale kwaliteitsnormen en voorrang
aan onderzoeker-geïnitieerd onderzoek bijzonder benadrukt werden. Bovendien moet
onderzoek, naast kennisverwerving of -verbetering, ook oog hebben voor verbetering
van welvaart en welzijn van onze gemeenschap en waar mogelijk ook aanleiding geven
tot innovatie in het bedrijfsleven en de hierbij gepaard gaande creatie van werkgelegenheid.
De organisatie van de begeleiding van het onderzoek gebeurt centraal
via de Dienst Onderzoekscoördinatie en K.U.Leuven Research & Development, maar
ook het interne management van grotere onderzoeksgroepen vormt een bijzonder
aandachtspunt. Een meer intense ondersteuning door interne of externe begeleiding
wordt thans overwogen.
I
Kalholieke Universiteit Leuven

K.U.Leuven Research & Development wordt op dit ogenblik gereorganiseerd waarbij
de juridische ondersteuning van de divisies verder wordt aangevuld met innovatiemanagers
die contacten met potentiële bedrijven actief kunnen opsporen en opvolgen.
Tevens zal de dienst versterkt worden met een octrooideskundige om onderzoekers in
een vroeger stadium advies te kunnen bieden over de beste beschermingsstrategie
voor hun bevindingen.
Het in 1997 opgerichte Gemma Frisiusfonds heeft ondertussen reeds aan een 5-tal
jonge bedrijven de mogelijkheid geboden om zich via voldoende risicokapitaal-ondersteuning
te kunnen ontplooien.
Onderzoeksprojecten
De middelen die via het Bijzonder Onderzoeksfonds door de Vlaamse overheid ter
beschikking gesteld worden voor fundamenteel onderzoek worden uiteraard in de
eerste plaats besteed aan grotere (GOA) en kleinere (OT) onderzoeksprojecten. Door
de gelukkige en gerechtvaardigde toename van de globale onderzoeksmiddelen kan
het aantal projecten en vooral de omvang van de projectfinanciering op een meer
adequaat niveau gebracht worden. Hiermee worden ook de kwaliteitsnormen sterk
bewaakt zowel ex-ante als ex-post. De bestemming van deze middelen is duidelijk
georiënteerd op fundamenteel onderzoek dat op initiatief van de onderzoeker(s) wordt
voorgesteld. Op die manier worden creativiteit en talenten van onze onderzoekers
maximaal gestimuleerd om, weliswaar na grondige 'peer review', via de projectfinanciering
internationaal innovatief en competitief te blijven.
Het aantal aanvragen voor GOA-projecten blijft toenemen en dit kan verklaard worden
door de natuurlijke doorgroei van bestaande onderzoeksgroepen die via OT- en
externe financiering ondertussen een kwaliteitsniveau van GOA-type (menen te) hebben
bereikt. Ook stellen we vast dat zeer grote onderzoeksgroepen zich intern geheroriënteerd
hebben zodat ze via onderafdelingen met voldoende onderzoekers competitief
kunnen deelnemen aan meerdere GOA-aanvragen. Tenslotte is er een groeiende
vraag vanwege afdelingen binnen de VIB-departementen om een GOA-aanvraag te
mogen indienen, ook al werd per beslissing van de Academische Raad in 1995 hun
globaal aantal aanvragen 'bevroren' op het aantal in voege in 1995.
De nieuwe interventiecategorie Interdisciplinaire Onderzoeksprojecten (IDO) werd in
1998 voor het eerst gestart. Vijftien aanvragen werden geëvalueerd en zes hiervan
mochten eind 1998 een meer volledig project uitschrijven voor evaluatie door de
Onderzoeksraad met uiteindelijke financieringsmogelijkheden voor 3 projecten (looptijd
3 jaar). Zowel de kwaliteit als de kwantiteit van de aanvragen bewijzen duidelijk de
nood aaan een specifieke financiering voor interdisciplinaire programmatische samenwerking
tussen reeds succesrijke onderzoeksgroepen.
Onderzoeksmandaten
Door de toename van alle onderzoeksmiddelen groeit het tijdelijk onderzoekskader van
jaar tot jaar aan en is de nieuwe kruissnelheid nog niet bereikt. Gelukkig neemt ook
het aantal postdoctorale onderzoekers toe zodat zij de ideale brug kunnen vormen
tussen de doctorandi en het vaste kader van de universiteit. De duur van dergelijke
postdoctorale mandaten moet echter binnen redelijke termijnen blijven zodat tijdig de
juiste beslissing over de verdere loopbaan (universiteit, bedrijf, overheid) kan worden
genomen. Inclusief het onderzoekskader van K.U.Leuven R&D groeit hierdoor de
tewerkstelling met 216 eenheden tegenover 1997 (versus + 137 eenheden in 1997).
Een uitbreiding van het vast universiteitskader waarvoor wij en alle andere
universiteiten reeds zolang pleiten, werd ook in 1998 niet gerealiseerd. Hopelijk vindt
echter het FWO-voorstel voor de integratie An uitbreiding van het vaste FWO-onderzoekskader
doorgang in het kader van onderwijsdecreet X.
Onderzoekskwaliteit nastreven vereist ook een permanente aandacht voor correcte
evaluatie van zowel ingediende als afgewerkte projecten. Dit wordt systematisch
uitgevoerd voor zowel projecten als mandaten toegekend door het Bijzonder Onderzoeksfonds.
Een evaluatie van de globale - hoewel nog onvolledig geregistreerde -
publicatie-output van de K.U.Leuven in 1997 toonde aan dat per ZAP-lid ongeveer 3
Onderzoek
I
67

artikels verschijnen in 'peer reviewed' internationale tijdschriften en evenveel publicaties
in boekvorm of in 'proceedings' (zie ook 2.6 en 5). Uiteraard zijn er grote verschillen
in publicatiegedrag tussen de verschillende disciplines, maar dit is vermoedelijk
voor een groot deel toe te schrijven aan tradities en werkmethoden eerder dan aan
kwaliteitsverschillen. Uiteindelijk zal alleen een periodieke interuniversitaire vergelijking,
waarbij in de eerste plaats gedacht wordt aan een Europese vergelijking, een
beter inzicht over de sterkten en zwakten van het universitair onderzoek toelaten. Bij
een analyse door de Europese Commissie (Science and Technology Indicators, 1997)
betreffende de wetenschappelijke output onder vorm van publicaties in internationale
tijdschriften bleek de K.U.Leuven alvast een goede reputatie te hebben verworven.
Het beleidsplan van de Vlaamse overheid heeft duidelijk een gunstige invloed gehad
op het onderzoeksgebeuren waarbij zowel het algemeen stimulerend klimaat als de
groei van de financiële middelen synergetisch hebben gewerkt. Verschillende G7-
landen (US, UK, FR) hebben in 1998 via o.a. editorials in Science aangekondigd dat
ze een reeks maatregelen zullen nemen om de overheidsfinanciering voor onderzoek
opnieuw te stimuleren na enkele jaren van stagnatie. Vlaanderen heeft zijn
achterstand wat ingehaald en zal hopelijk zijn ruggensteun niet vlug verliezen. De
doelstelling om 1 % van het BRP (Bruto Regionaal Product) aan overheidssubsidiëring
voor O&O te besteden blijft overduidelijk de beste langetermijn strategie om het
Vlaams wetenschappelijk potentieel een plaats te geven bij de intellectuele elite in de
wereld en langs deze weg het hieruit voortvloeiende welvaartspeil te behouden.
C> 2.1 Opvolging en begeleiding van doctorandi
L.
Doctorandi worden in de eerste plaats opgevolgd en begeleid door hun individuele
Kwaliteitspromotoren,
door algemene enlof individuele doctoraatscommissies, of door andere
bewaking adviescommissies. Dit kan gebeuren via een systematisch enlof periodiek opvolgen
en begeleiden van het onderzoekswerk, het begeleiden en evalueren bij de doctoraatsopleiding
of de evaluatie bij de hernieuwing van mandaten.
De K.U.Leuven heeft de doctoraatsopleiding tot algemene regel gemaakt voor iedere
doctoranduda) die zijnlhaar doctoraat aangevat heeft na 1 juli 1994 (academiejaar
1994-1 995) of ten laatste na de invoering van het specifiek doctoraatsreglement in
de betrokken faculteit. Vrijstelling van de verplichting tot het volgen van de doctoraatsopleiding
kan volgens het facultair reglement toegestaan worden in welomschreven
gevallen.
De inhoud van de doctoraatsopleiding wordt door de faculteitsraad vastgesteld in een
facultair reglement, desgevallend in overeenstemming met andere faculteiten van
dezelfde groep, en ter goedkeuring voorgelegd aan de Academische Raad. De doctoraatsopleidingsprogramma's
worden via het interne informatienetwerk (CWIS) aangekondigd.
In de loop van het academiejaar 1998-1 999 zal een globale evaluatie van
de kwaliteit van de doctoraatsopleidingsprogramma's worden uitgevoerd.
Per faculteit wordt een algemene doctoraatscommissie ingesteld, aan wie de doctorandus(a)
per jaar, of voor meerdere jaren samen, zijnlhaar programma voor de doctoraatsopleiding
voorlegt. De algemene doctoraatscommissie beslist over de goedkeuring
van dit programma, ziet toe op de uitvoering en de regelmatige evaluatie daarvan
en beslist over de toekenning van het getuigschrift van de doctoraatsopleiding.
Bij de hernieuwing van het mandaat van AAP wordt vooreerst het advies van de
departementsvoorzitter, van het rechtstreeks diensthoofd en van het bureau van de
faculteit gevraagd. Dit advies slaat op de wetenschappelijke waarde van het AAP-lid
en, in voorkomend geval, op de vordering van het doctoraat, de wijze waarop de
taken onderzoek enlof onderwijs(assistentie) werden vervuld alsook op de morele en
pedagogische waarde van het AAP-lid.
1
Katholieke Universiteit Leuven
2.2 Evaluatie bij nieuwe aanstellingen en bevorderingen van het academisch personeel
Bij de benoeming of aanstelling in één van de graden van het ZAP wordt rekening
gehouden met de bekwaamheid en de verdiensten van de kandidaat inzake wetenschappelijk
onderzoek en wetenschappelijk onderwijs. Eventueel wordt eveneens

ekening gehouden met de wetenschappelijke dienstverlening, en in voorkomend
geval met de mate waarin hijlzij voordien als lid van het AP zijnlhaar taken plichtsgetrouw
heeft vervuld. Meer toelichting vindt men in de onderdelen onderwijs en
personeelsbeleid van dit verslag.
2.3 Evaluaties door andere instanties (FWO, IWT, EU)
Doctorandi en andere mandaathouders worden bovendien geregeld, ondermeer naar
aanleiding van hernieuwingen van mandaten, geëvalueerd door de bevoegde organen
van FWO, IWT, EU.
2.4 Evaluaties door de Onderzoeksraad
De evaluatie van het onderzoek ligt de Onderzoeksraad nauw aan het hart. De ingezette
middelen moeten immers optimaal worden aangewend voor het gestelde doel.
Deze evaluatie gebeurt dan ook systematisch onder verschillende vormen.
De evaluatie vóór de toekenning van een project of mandaat werd beschreven in punt
1.3. De evaluatie van de projectuitvoering gebeurt onder de vorm van beoordeling
van de tussentijdse en eindrapporten over alle projecten die via het GOA- of OT-systeem
werden toegekend.
De eindrapporten opgesteld door de woordvoerders van de afgelopen K.U.Leuvenprojecten
werden ook in 1998 ter evaluatie voorgelegd aan de leden van de Onderzoeksraad.
De procedure bestond erin dat elk eindrapport geëvalueerd werd door een
lid van de Onderzoeksraad dat qua discipline het best het afgelopen project kon
beoordelen. Deze rapporten én de verschillende evaluaties daarvan werden nadien
ook nog eens door de voorzitter van de Onderzoeksraad doorgenomen en beoordeeld.
De conclusies werden in het Bureau van de Onderzoeksraad, en vervolgens in de plenaire
Onderzoeksraad kritisch besproken.
Eveneens worden de resultaten van de kleinere interventiecategorieën beoordeeld.
Alle begunstigden van een postdoctoraal mandaat, een fellowship en houders van een
doctorandusbeurs moeten een verslag indienen dat ook ter beoordeling voorgelegd
wordt.
Door een ruime aandacht voor selectie en permanente evaluatie van onderzoeksprestaties
wordt een hoog niveau van onderzoekskwaliteit nagestreefd. Uit ex-post analyse
van de evaluatie van GOA- en OT-projecten blijkt duidelijk dat de eindbalans
(zeer) positief is voor alle geanalyseerde GOA-projecten. Voor de OT-projecten is de
overgrote meerderheid zeer positief beoordeeld terwijl een klein aantal projecten na
degelijke inspanningen moeilijk realiseerbaar waren of negatieve resultaten hebben
opgeleverd. Slechts een klein aantal projecten kan als mislukt worden beschouwd.
Aangezien dit als een bijna onvermijdbaar risico kan worden beschouwd bij OTprojectfinanciering
betekent dit dat de selectieprocedures behoorlijk werken doch
continu moeten bewaakt en zo mogelijk versterkt worden.
2.5 Evaluaties met het oog op middelenverdeling in de faculteiten
Reeds langer bestaat in enkele faculteiten een systeem van puntenmeting voor
wetenschappelijk onderzoek dat mede gebruikt wordt als een van de parameters voor
de verdeling van werkingsmiddelen binnen de faculteit. Deze systemen worden veralgemeend,
iedere faculteit kan daarbij rekening houden met de specifieke eigenheid
in de discipline en de publicatiegebruiken. In de loop van 1996 hebben de meeste
faculteitenldepartementen hun (lang bestaande of recente) methodologie terzake
voorgelegd aan de Raad voor Onderzoeksbeleid. Op basis hiervan werden algemene
richtlijnen opgesteld die voor alle faculteitenldepartementen bruikbaar zijn. Het is de
bedoeling dat iedere faculteit jaarlijks zijn intern evaluatieverslag voorlegt aan de Raad
voor Onderzoeksbeleid zodat op basis van deze uitwisseling van ervaring en op basis
van internationale vergelijkingen een voortdurende verbetering van de evaluatieprocedure
kan worden opgebouwd. Een schematisch overzicht van de gebruikte criteria per
faculteit wordt weergegeven in Figuur 3.
Onderroek
1 69

Figuur 3. Facultaire evaluatiesystemen
Farmaceut. Wet.
FLOK
+ + + - -
+ + - -
(s)
-
-
+
-
+
+
+ - -
+ - -
Ja Afdeling
Ja ZAPIAAP
+ Dit criterium heeft een ponderatiewaarde gekregen.
f Dit criterium komt in aanmerking voor ponderatie, doch heeft nog geen concrete waarde gekregen.
- Dit criterium wordt niet bij de evaluatie gebruikt.
De gegevens voor de faculteit Rechtsgeleerdheid zijn niet van toepassing voor het onderzoek in de
criminologie. De interuniversitaire commissie van de Vlaamse rechtsfaculteiten 'klassering wetenschappelijke
onderzoeksactiviteiten' is van oordeel dat de criteria voor klassering van het onderzoek
in de criminologische wetenschappen meer aanleunt bij de criteria van andere sociale wetenschappen
(sociologie, psychologie). Er is wel een rangschikking opgesteld van het belang van de
criteria, doch er is geen concrete waarde aan gegeven.
Er bestaat geen 'citation index' voor de rechtswetenschappen.
VNSU lijst.
Deze tabel geeft de criteria weer van de intra-facultaire reallocatieprocedure voor de verdeling van
de nieuwe mandaten en werkingskredieten (onderwijs en onderzoek).
Voor verdeling van alle middelen.
Gebaseerd op de LORE (evaluatie van het onderzoek) bevraging.
De kwaliteit van de publicaties zal intern geëvalueerd worden.
Uitgegeven cursussen worden bij de evaluatie gebruikt.
Onder dienstverlening wordt verstaan : editor van een boek of tijdschrift, lidmaatschap van de
'editorial board' van een tijdschrift, boekbespreking, deelname in het bestuur van de faculteit of universiteit,
lidmaatschap van commissies zoals FWO en IWT, reader van wetenschappelijke rapporten,
referee, lidmaatschap van jury voor wetenschappelijke prijzen, organisatie congressen, voorzitterschap
wetenschappelijke vereniging.
De huidige allocatie (BartenlVerhelst) houdt enkel rekening met de studenten- en onderzoekeraantallen.
Voor verdeling van onderzoeksmiddelen.
7'0 / Katholieke Universiteit Leuven

2.6 Globale evaluatie van de onderzoeksoutput
In 1997 werden door K.U.Leuven onderzoekers in totaal 2 171 artikels gepubliceerd
in 925 verschillende tijdschriften met een impactfactor groter dan nul. Figuur 4 geeft
de verdeling van de impactfactor van deze artikels weer. De gemiddelde impactfactor
voor deze publicaties in 1997 van de K.U.Leuven is 2,64 (op basis van impactfactoren
1996). Deze relatief hoge gemiddelde impactfactor betekent dat het onderzoek
aan de K.U.Leuven van hoogstaande kwaliteit is, en dat de onderzoeksgroepen van
de K.U.Leuven bij de top van de wereld behoren.
In sommige disciplines, zoals Rechtswetenschappen en letteren, wordt meer in boeken
en nationale tijdschriften gepubliceerd (zie Tabel l l ), waarvoor uiteraard geen
impactfactoren beschikbaar zijn. Dit betekent echter niet dat deze publicaties minderwaardig
zouden zijn. De ingenieurswetenschappen hebben een traditie om hun
wetenschappelijke verwezenlijkingen bekend te maken op congressen, zodat voor
deze discipline conference proceedings een belangrijke waarde krijgen. Bijgevolg is
het louter tellen van publicaties geen goede waardemeter, en moet rekening gehouden
worden met het type publicatie, zoals weergegeven in tabel 11.
7 7
lm pactfactor
7
Figuur 4
De verdeling van de tijdschriftartikels gepubliceerd aan de K.U.Leuven in
1997 volgens de impactfactor (Science Citation Index, 1996).
2.7 Kwaliteitszorg in het kader van de VL.1.R.: pilootproject betreffende het zichtbaar
maken van onderzoekspiestaties in de cultuur- en gedragswetenschappen
Het concrete opzet van het project is het ontwikkelen van indicatoren om de wetenschappelijke
output in de bestudeerde disciplines Taalkunde en Rechten te beschrijven
en een veralgemeenbaar, eventueel gediversifieerd model voor het kenmerken van de
productie (output/publicatiegedrag) te beschrijven.
Het project werd officieel gestart in februari 1997. In een eerste fase werden een
uitgebreide reeks kwantitatieve gegevens verzameld. In de loop van 1998 werd in
een tweede fase een reeks kwalitatieve gegevens opgevraagd bij de onderzoekers.
Deze bevraging had tot doel na te gaan in hoeverre de kwantitatieve data correleren
met de opinie van de betrokken onderzoekers zelf. Om de gegevens te plaatsen in
een breder (internationaal) referentiekader, werd de vragenlijst ook voorgelegd aan
onderzoekers werkzaam in de universiteiten van de Franse Gemeenschap en aan een
groep van onderzoekers uit Nederland en Engeland. Het geheel van deze benchmarking-operatie
werd afgerond eind 1998.
De verwerking en analyse van de gegevens zal worden afgerond in het voorjaar van
1999. De resultaten zullen worden verwerkt in een concept-rapport dat vervolgens
voor commentaar en bemerkingen zal overgemaakt worden aan een aantal deskundigen.
Aan de hand van deze bijkomende informatie zal het eindrapport vervolgens
worden afgewerkt.
Onderzoek
1 71

2.8 Project 'Promoveren aan Vlaamse Universiteiten'
In het kader van het Vlaams beleidsgericht onderzoek (zie 6.1.2) kon aan de Diensten
Onderzoekscoördinatie van de K.U.Leuven en de RUG een project van start gaan rond
het doctoreren aan Vlaamse universiteiten. Het aangevraagde budget werd slechts
voor de helft toegekend. De K.U.Leuven (zoals ook de RUG) draagt zelf de andere
helft bij omdat zij dit onderzoek waardevol acht in het geheel van de kwaliteitszorg.
Door middel van kwantitatief en kwalitatief onderzoek zal nagegaan worden welke
factoren de goede voortgang van een doctoraat bevorderen of belemmeren en welke
loopbaanperspectieven het behalen van een doctoraat biedt. De K.U.Leuven zal hieraan
eveneens een evaluatie van de doctoraatsopleiding koppelen alsook een bevraging
van de promotoren.
In het najaar van 1998 werd gestart met de gegevensverzamelingen.
3, 3.1 Globaal
Financierings- De totale uitgaven voor onderzoek bedroegen in 1998 5,691 mia BEF, een toename
van 10 % ten opzichte van 1997. De totale uitgaven houden geen rekening met
bronnen
onderzoek via VIB en de Universitaire Ziekenhuizen. Tabel 2 toont dat deze toename
het resultaat is van een erg gedifferentieerde groei in de onderzoeksbestedingen van
de onderscheiden financieringskanalen.
De uitgaven via het Bijzonder Onderzoeksfonds stegen in 1998 met 6,93 %. Hierbij
valt vooral de sterke toename (34,2%) van de uitgaven voor de GOA's op. Dit kan
verklaard worden doordat vanaf 1997 bijkomende toekenningen gegeven werden uit
de reserves van het Onderzoeksfonds, hetgeen in 1998 zichtbaar wordt in de uitgaven.
Deze extra toekenningen waren mogelijk dankzij de sterke verhoging van het
totale budget van het Onderzoeksfonds door de extra input die vanaf 1996 jaarlijks
door de Vlaamse Overheid wordt geleverd. Verwacht wordt dat in de komende jaren
de uitgaven via deze categorie verder zullen blijven stijgen, omdat de Vlaamse Overheid
haar inspanning reeds meerdere jaren volhoudt.
Na de forse stijging van de uitgaven binnen de categorie 'Speciaal Onderzoeksfonds'
(+ 19,5 % in 1997) is een stagnatie opgetreden in 1998. De reden hiervoor is niet
volledig duidelijk doch een vertragingseffect tussen de datum van toekenning en de
effectieve uitvoering is vermoedelijk de oorzaak. In de laatste jaren werd bijna systematisch
overgeschakeld naar 4-jarige projecten (in plaats van 2- tot 3-jarige projecten)
zodat de uitgaven meer gespreid worden. Gezien in 1998 een globale toename
was van 9,4 % van de toekenningen in de categorie 'Speciaal Onderzoeksfonds' mag
een forse toename van de uitgaven verwacht worden voor 1999.
De groei van het 'projectonderzoek K.U.Leuvenf (financieringsgroep a uit Tabel 2)
bedroeg 12,1 %. De uitgaven voor projectonderzoek via K.U.Leuven Research and
Development (financieringsgroep b uit Tabel 2) namen toe met 3,2 %.
72 1
Katholieke
Universiteit Leuven
Indien men de som maakt van de financieringsmiddelen die een uitgesproken 'fundamenteel'
karakter hebben, nl. het Bijzonder Onderzoeksfonds, FWO, GOA, IUAP en
de mandaten FWO en IWT, dan stelt men voor 1998 een groei vast van 14 % (zie
ook figuur 1). Hierbij valt, naast bovenvermelde stijging van de uitgaven op de
GOA's, vooral de sterke groei van de uitgaven via FWO-projecten op, die 25,7 %
hoger liggen dan in 1997. Deze stijging is een rechtstreeks gevolg van de extra
financiële inspanningen van de Vlaamse overheid voor het wetenschappelijk onderzoek
dat via het FWO wordt gefinancierd. Ook aan het luik FWO-onderzoeksprojecten
worden sinds 1996 extra middelen toebedeeld. In 1997 was dit minder zichtbaar
in de uitgaven daar de rubriek 'uitrusting' met 29% was teruggevallen terwijl de uitgaven
voor personeel en werking respectievelijk met 29 % en 13,5 % waren toegenomen.
Ook in 1998 blijven de uitgaven op deze laatste twee rubrieken toenemen
met respectievelijk 22 % en 20 % terwijl de terugval van de uitgaven voor apparatuur
volledig wordt gecompenseerd in 1998 (+ 38,2 %).
De uitgaven voor de mandaten FWO en IWT stegen in 1998 met 12,6 %. Deze
stijging is in hoofdzaak het gevolg van een groter aantal tijdelijke FWO-mandaten: 25
aspiranten en 28 postdoctorale onderzoekers meer dan in 1997-1998.

De financieringsmiddelen voor toegepast en beleidsgericht onderzoek (overheden,
internationale organisaties, privé en mecenaat en projectonderzoek LR&D) stijgen met
6,3 % ten opzichte van 1997. De uitgaven via de federale overheid stijgen met
20,8 %, hetgeen in hoofdzaak verklaard wordt door de verhoogde uitgaven voor
DWTC (programma duurzame ontwikkeling).
Bij de internationale projecten is er een stijging van de uitgaven van 6,9 %, die voor
meer dan de helft toe te schrijven is aan de groei van de projecten via de Europese
Unie. Hierbij moet nog worden opgemerkt dat een belangrijk aantal EU-projecten
worden beheerd door LR&D.
De dalende trend bij financiering via het privé-mecenaat (-13,7 %) en de uitgaven
voor de wetenschappelijke dienstverlening (-3,O %) zet zich verder.
Aan de K.U.Leuven waren er in 1998 in totaal 303 onderzoeksgroepen die uitgaven
via externe financiering voor hun onderzoek hebben geboekt. De gemiddelde uitgaven
van een 'onderzoeksgroep' aan de K.LI.Leuven bedragen 10,6 mio BEF (exclusief
uitgaven LR&D en mandaten FWO en IWT).
3.2 Per faculteit
Tabellen 3 en 4 geven een totaaloverzicht van de onderzoeksuitgaven, opgedeeld per
faculteit. Uitgaande van de gegevens van Tabel 4 blijkt dat de Humane Wetenschappen
nog steeds sterk groeien (+ 14,2 %), doch minder spectaculair dan in 1997
( + 18 %). In 1998 zagen de faculteiten Godgeleerdheid, Rechtsgeleerdheid, Economie
en Toegepaste Economische Wetenschappen en het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte
hun onderzoeksuitgaven met 24 % of meer stijgen.
Het groeicijfer van de groep van de Exacte Wetenschappen (11,9 %) benadert het
gemiddelde terwijl dat van de Biomedische Wetenschappen (4,4 %) duidelijk onder
het gemiddelde ligt. Dit laatste kan grotendeels verklaard worden door de stagnatie
in groei die optreedt voor de faculteit Geneeskunde, na de sterke groei in 1994-1995.
Geneeskunde heeft de meeste onderzoeksuitgaven, gevolgd door de faculteiten
Wetenschappen, Toegepaste Wetenschappen en Landbouwkundige en Toegepaste
Biologische Wetenschappen. Deze vier faculteiten samen gaven in 1998 77 % van
het totale onderzoeksbudget uit.
De stijging voor de faculteiten van de campus Kortrijk (+60 %) is vooral te danken
aan de sterke uitbreiding van het onderzoek in de subfaculteit Letteren.
3.3 Per wetenschapsdiscipline
De besteding van de financiële middelen per wetenschapsdiscipline wordt gegeven in
Tabel 5.
4.1 Globaal en per faculteit 4.
Na optelling van de gedetailleerde cijfers per faculteit verkrijgt men het overzicht van
Tabel 6.
bestand
In het kader van de competitieve allocatie van personeel en middelen, en met het oog
op de vorming van jonge onderzoekers, verdienen de mandaten FWO en IWT bijzondere
aandacht.
Aangezien zowel de FWO-mandaten als de IWT-specialisatiebeurzen rechtstreeks
gefinancierd worden door de betrokken fondsen, kan het gewicht van deze mandaten
in het onderzoeksbudget enkel door een berekening van de tegenwaarde worden
ingeschat. In het boekjaar 1998 bedroeg deze tegenwaarde 1 191,8 mio BEF.
a) Mandaten FWO
Tabel 7 toont dat het aantal FWO-mandaten tijdens het academiejaar 1998-1999 523
eenheden bedroeg, te verdelen over 250 Aspiranten, 186 Postdoctorale Onderzoekers,
52 Onderzoeksleiders, 32 Onderzoeksdirecteurs en 3 Bijzondere Doctoraats-
Onderzoek
1 73

eurzen.
Net zoals vorig jaar zijn ten opzichte van het voorgaande academiejaar zowel het aantal
Aspiranten als het aantal Postdoctorale Onderzoekers sterk toegenomen. Respectievelijk
is er een stijging met 25 en 28 eenheden. Dit werd mogelijk gemaakt door
de verhoogde financiële steun van de Vlaamse Gemeenschap aan het FWO en de
extra middelen van de Federale Overheid voor de financiering van bijkomende onderzoekers.
Hierdoor kwamen niet alleen meer middelen vrij voor onderzoeksprojecten
maar vooral ook voor nieuwe mandaten (voor Vlaanderen ca. 260 mio BEF extra).
Wat de mandaten van onbepaalde duur bij het FWO betreft (nl. Onderzoeksleiders en
Onderzoeksdirecteurs), werd door de Vlaamse Regering het totaal aantal vastgelegd
op 200. Concreet betekent dit dat enkel via inleveringen (opname van een vast mandaat
FWO in het ZAP) een evenredig aantal nieuwe onderzoekers kan worden aangesteld.
In 1998 werd deze regel aan de K.U.Leuven toegepast voor 4 onderzoekers.
b) Mandaten IWT
Het IWT financierde in 1998-1999 253 Specialisatiebeurzen (inclusief wijzigingen aan
de hand van de reservelijst). In Tabel 8 wordt de vergelijking gemaakt met het voorgaande
academiejaar: in absolute cijfers betekent dit een stabilisatie van de groei.
Ten opzichte van het aantal IWT-bursalen voor de Vlaamse universiteiten is het
K.U.Leuven-aandeel eveneens gestabiliseerd en bedraagt 46,7%. De slaagkans voor
een eerste termijn IWT-beurs lag voor de Leuvense onderzoekers op 45,1 %. In
vergelijking met vorig jaar, dat qua slaagpercentage een uitzonderlijk jaar was, betekent
dit een daling met 4,6%. Toch heeft de K.U.Leuven de hoogste slaagkans voor
Vlaanderen.
Sedert 1997 werd een nieuwe evaluatieprocedure toegepast voor de verlenging van
de eerstetermijnbursalen. Door dit nieuwe concept werden in 1998 slechts aan 3
Leuvense kandidaten (ten opzichte van 62 aanvragen) geen verlenging van de beurs
toegekend.
Ook dit jaar heeft de Raad van Bestuur van het IWT beslist om aan de eerstejaarsbursalen
een jaarlijkse projectkostenvergoeding ten bedrage van 150000 BEF per bursaal
te voorzien. Momenteel ontvangen de bursalen in een eerste, tweede jaar en
derde jaar deze kredieten die via de centrale financiële diensten van de K.U.Leuven
ter beschikking worden gesteld van de promotor en de bursaal. Door jaarlijks deze
procedure toe te passen, ontstaat er een systematische uitbreiding over de 4 beursjaren
en zullen in het academiejaar 1999-2000 voor het eerst voor alle bursalen projectkosten
worden uitbetaald.
Wat de verdeling van deze bursalen onder de Leuvense faculteiten betreft, blijkt dat
de vorig jaar vastgestelde tendens nl. dat de faculteit Wetenschappen niet langer
inlevert ten voordele van de andere faculteiten, wordt bevestigd. Het aandeel stijgt
voor de tweede maal met 0,6%. Ook de faculteiten Landbouwkundige en Toegepaste
Biologische Wetenschappen (+ 1,3 %) en Geneeskunde (+ 1,5 %) zien hun
aandeel toenemen. Het aandeel bij de faculteit Farmaceutische Wetenschappen kent
een lichte terugval (-0,4 %). Het is opnieuw vooral de faculteit Toegepaste Wetenschappen
die een serieuze terugval kent met 3,4%.
4.2 Per wetenschapsdiscipline
Het overzicht van het personeelsbestand per wetenschapsdiscipline wordt gegeven in
Tabel 9.
5. De evaluatie van de wetenschappelijke output behoort tot de basisopdrachten van de
Wetenschap- Onderzoeksraad. Deze evaluatie leidt niet zelden tot concrete aanbevelingen inzake
groepsvorming, onderzoeksoriëntatie, werving van jonge onderzoekers, enz.
pelij ke
alatput per
wetenschapsdiscipline
De meeste faculteiten hebben ondertussen het voorbeeld van enkele pioniers gevolgd
en stellen een jaarlijks evaluatierapport van de onderzoeksactiviteiten van hun departementen
of afdelingen op, waaraan ook geleidelijk praktische consequenties voor
onderzoeksfinanciering gekoppeld worden.
74 l
Katholieke
Universiteit Leuven

Het aantal behaalde doctoraatstitels wordt beschouwd als een belangrijke outputindicator
aangezien de doorstroming van jong talent duidt op de wetenschappelijke dynamiek
van de onderzoeksgroep. In Tabel 10 wordt een overzicht gegeven van de
verschillende doctoraten die in het academiejaar 1997-1998 aan de K.U.Leuven werden
uitgereikt. Hierbij valt vooral de belangrijke toename op van het aantal behaalde
doctoraten (+61 I vergeleken met 1997. De grootste toename is hierbij voor de
faculteit Geneeskunde, gevolgd door de faculteit Toegepaste Wetenschappen.
Een andere belangrijke outputindicator is het aantal en de kwaliteit van de publicaties.
Er werden in 1998 2 666 (versus 2 340 in 1997) publicaties geteld in tijdschriften
opgenomen in internationale databanken (Current Contents: Agriculture, biology &
environmental sciences, Arts and humanities, Clinical medicine, Engineering, technology
& applied sciences, Life sciences, Physical, chemica1 and earth sciences, Social
and behavioral sciences en Medline).
De gedetailleerde publicatie-output van 1998 is nog niet beschikbaar, daarom wordt
in Tabel 11 een analyse gegeven van de publicatie-output van 1997 per wetenschapsdiscipline.
De gegevens zijn afkomstig van rechtstreekse bevragingen bij de
verschillende faculteiten. Hierbij dient opgemerkt te worden dat er mogelijk een aantal
dubbeltellingen voorkomen aangezien de publicaties door elke afdeling afzonderlijk
worden opgegeven. Voor een aantal disciplines zijn er weinig of geen publicaties,
omdat niet alle afdelingen hun publicaties voor 1997 hebben doorgegeven. Voor de
gegevens van 1998 wordt een meer volledige analyse voorzien.
6.1 Vlaamse onderzoeksacties 6.
6.1 .l Onderwijskundig Beleids- en Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek 1 998 Nationale
(OBPWO) (voorheen FKFO-Ministerieel Initiatief)
wetenschap-
pelijke saïï'îen-
Sinds 1994 werd de selectieprocedure expliciet omschreven waarbij zowel beleidsrelevante
als wetenschappelijke aspecten in aanmerking komen. De ingediende werking
projectvoorstellen moeten betrekking hebben op de prioritaire onderzoeksthema's die
de Minister van onderwijs heeft vastgelegd.
Dit jaar stond voor het programma maximaal 107,500 mio BEF ter beschikking.
In totaal werd 99,700 mio BEF toegewezen (35 ingediende aanvragen). Bij de finale
toekenningen was de K.U.Leuven betrokken bij 9 van de 12 projecten (7 als woordvoerder).
De K.U.Leuven behaalde 56 % van het totaal toegekende bedrag. Vorig
jaar lag de score op 65 %, het jaar voordien op 44 % en in 1995 op 77 %.
6.1.2 Programma voor Beleidsgericht Onderzoek
De Vlaamse Regering besliste op 24 juli 1997 een programma Beleidsgericht Onderzoek
te starten. Het beheer ervan werd toevertrouwd aan de Administratie Wetenschap
en Innovatie (AWI) van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.
Het programma heeft zowel sectorieel beleidsmatige als wetenschapspolitieke doelstellingen
en richt zich vooral naar onderzoeksgroepen uit de sociale- en uit de cultuur-
en gedragswetenschappen. Het programma is te situeren binnen vier grote
onderzoekslijnen: kennisverwerving over een beleidssector, ontwikkeling van kwantitatief
onderbouwende beleidsindicatoren, ontwikkeling van beleidsscenario's, analyse
van beleidsimpact.
In april 1998 keurde de Vlaamse Regering 57 onderzoeksprojecten goed binnen
bovenvermeld programma van 1997.
In totaal werd hiervoor 450 mio BEF beschikbaar gesteld (projectduur 1 tot 3 jaar). Er
werden 168 onderzoeksprojecten ingediend waarvan 62 door de K.U.Leuven. De
K.U.Leuven is betrokken bij 30 van de 57 toegekende projecten (23 keer als hoofdpromotor).
Hieronder valt ook het project 'Het promoveren van onderzoekers in
Vlaanderen' (zie 2.8).
De oproep van 1998 gaf 71 thema's op voor beleidsondersteunend onderzoek. Deze
waren verdeeld over 23 beleidsdomeinen zoals ondermeer ambtenarenzaken, cultuur,
Onderzoek
1

financiën en begroting en landbouw. De K.U.Leuven diende 66 aanvragen in. De toekenningen
worden kenbaar gemaakt in 1999.
Onmiddellijk na deze oproep werd aangekondigd dat een nieuwe oproep werd voorbereid.
Het programma van 1998 zou worden uitgebreid met een onderdeel 'Lange
termijn beleidsgericht onderzoek' waarvoor 50 mio BEF extra wordt toegevoegd aan
het budget van 450 mio.
De sectie West-Europese Archeologie binnen de faculteit Letteren verwierf een contract
van 42,5 rnio BEF in het kader van beleidsgericht onderzoek i.s.m. de Provincie
Vlaams-Brabant en de NMBS in verband met archeologisch beleidsondersteunend
onderzoek in Vlaams-Brabant langs het HST-traject.
6.1.3 Onderzoeksprogramma Humane Wetenschappen
Het was de bedoeling dat de twee grote luiken van het impulsprogramma 'Humane
Wetenschappen', dat in 1996 werd opgestart ter stimulering van het wetenschappelijk
onderzoek in de sociale- en gedragswetenschappen en in de cultuur- en geesteswetenschappen,
ook in 1998 werden verder gezet.
Ter opvolging van het luik 'Wetenschap als Cultuur' werd de onderzoekslijn 'Max
Wildiers' officieus aangekondigd, maar de eigenlijke oproep wordt slechts verwacht in
1999.
6.1.4 Andere programma's
-Beleidsvoorbereidend onderzoek ter ondersteuning van het arbeidsbeleid (VIONA)
De Vlaamse Minister van Economie en Werkgelegenheid lanceerde in 1998 nieuwe
thema's bij het Vlaams Interuniversitair Onderzoeksnetwerk Arbeidsmarktrapportering
(VIONA) met de volgende aandachtspunten: meerjarenaanpak voor arbeidsmarktonderzoek,
objectivering van de toewijzingsprocedure, toenemende aandacht
voor valorisatie van onderzoeksprojecten en de duidelijke afstemming op het programma
voor beleidsgericht onderzoek.
Het totale subsidiebedrag was 46,8 mio BEF. De K.U.Leuven was betrokken in 3
projecten voor een totaal bedrag van 13,3 mio BEF.
Daarnaast was er nog een bijkomende oproep (2,8 mio BEF) betreffende de tewerkstelling
van migranten.
-De Vlaamse administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn lanceerde meerdere
- doch steeds zeer kleine - oproepen, met een korte oproeptijd. Om deze laatste reden
konden de onderzoekers hier weinig op ingaan.
76 1
Ketholieke Universiteit Leuven
6.1.5 Deelname K.U.Leuven-onderzoeksgroepen aan projecten IWT-autonome functie
In 1998 werden aan onderzoeksgroepen van de K.U.Leuven een 24-tal nieuwe projecten
toegewezen voor een totaalbedrag van 200,8 mio BEF, hetgeen ruim 10 mio BEF
meer is dan in 1997. Hiermee wordt de licht negatieve tendens die in 1997 werd
vastgesteld, in positieve zin omgebogen.
De thematieken en disciplines die in deze projecten aan de orde zijn, betreffen niet
enkel de 'klassieke' IWT-domeinen zoals elektronica, computerwetenschappen, werktuigkunde
en materiaalkunde, maar bijzonder opvallend is ook het succes van de
Leuvense groepen uit de bio-wetenschappen. In dit deeldomein werden aan de
K.U.Leuven zes nieuwe projecten toegewezen voor een totaalbudget van nagenoeg
75 mio BEF (= 37.5 % van het totaal toegekend budget aan de K.LI.Leuven). Het
succes van deze groepen is in hoofdzaak te danken aan de unieke competentie die de
K.U.Leuven heeft in enkele niches van de voedingstechnologie.
Enkele goedgekeurde IWT-projecten gaven aanleiding tot complicaties van financiële
aard, die het gevolg waren van een verlaagd subsidiepercentage dat door het IWT
wordt toegepast voor prototype-onderzoek. Het probleempunt hierbij is dat in een
aantal domeinen en projecten de afstand tussen basisonderzoek en de industriële
toepassing ervan zeer klein is. Het risico-karakter van de onderzoeksactiviteiten hoort

ij de beoordeling van de aard van het onderzoek (basis-, gemengd, toegepast of prototype-onderzoek)
bijzondere aandacht te krijgen.
6.1.6 Vlaams Interuniversitair Instituut Biotechnologie (VIB)
Het totale jaarbudget voor de drie VIB-departementen aan de K.U.Leuven groeide in
1998 met 2.9 % tot 261.5 rnio BEF. leder van de drie VIB-departementen werd
onderworpen aan een grondige wetenschappelijke audit, die - na de verdere opvolging
in 1999 - moet leiden tot een eindbeoordeling betreffende toekomstige VIBfinanciering
voor deze departementen. Inmiddels blijkt uit de bibliometrische analyse
dat de Leuvense VIB-departementen behoorlijk tot uitmuntend presteren op het vlak
van publicatie-output. Zo publiceerde het VIB-departement 'menselijke erfelijkheid' in
1998 69 wetenschappelijke artikels met een gemiddelde impact van 4.84 en publiceerde
het VIB-departement 'transgene technologie en gentherapie' 37 artikels met
een gemiddelde impactfactor van 7,98.
In 1998 werden de aan de K.U.Leuven toegekende projecten in het kader van het
zogenaamd 'projectmatig onderzoek' opgestart. Het betreft hier twee projecten rond
respectievelijk planten- en gist-genetica. De toelage aan de K.U.Leuven voor deze
projecten bedroeg 31,4 mio BEF.
In het kader van het maatschappelijk luik van het VIB werden door onderzoekers van
de K.U.Leuven 9 aanvragen ingediend, waarvan er uiteindelijk 4 een positief selectieadvies
kregen. Na verdere beraadslaging werd geoordeeld dat één gunstig geklasseerde
aanvraag van de K.U.Leuven met een gunstig VIB-advies zou ingeleid worden
bij het Vlaamse programma beleidsvoorbereidend onderzoek. De drie overige
K.U.Leuven-aanvragen, waarvan er één zal uitgevoerd worden in samenwerking met
het Instituut voor Biofilosofie, vertegenwoordigen een budget van nagenoeg
37 mio BEF.
6.1.7 Actieprogramma's beheerd door het IWT
Na het beleidsvoorbereidend luik van VLIET-bis, dat reeds in 1997 werd afgehandeld,
werd begin 1998 dB selectie gedaan van de aanvragen in het technologisch luik.
Hierbij waren onderzoeksgroepen van de K.U.Leuven betrokken bij 9 van de 24 ingediende
aanvragen. Uiteindelijk werden hiervan 7 projecten goedgekeurd voor een
totaal bedrag van 90,6 mio BEF. Van dit bedrag is 44,5 mio BEF directe IWT-steun
aan K.U.Leuven-onderzoeksgroepen zodanig dat de K.U.Leuven 60 % van het 'universitaire
VLIET-bis-budget' vertegenwoordigt. Het betreft derhalve een belangrijke
nieuwe stimulans voor het energie-onderzoek aan de K.U.Leuven en het biedt het
Leuvens Energie-instituut de mogelijkheid om zijn wetenschappelijke expertise verder
uit te bouwen.
De K.U.Leuven-projecten in het programma Medialab werden verder uitgebouwd tot
expertisecentra die via het IWT, op basis van intenties ingediend door derden, kunnen
aangezocht worden tot het uitvoeren van bepaalde opdrachten en studies.
In 1998 werden voorbereidingen getroffen om het Informatie-Technologie-programma
(ITA) te verlengen. Er werd een oproep tot het indienen van voorstellen gepubliceerd.
De ingediende aanvragen zullen begin 1999 geselecteerd worden.
6.1.8 Impulsprogramma Natuurontwikkeling (VLINA)
Na de oproep voor 1999 werden er 25 aanvragen ingediend bij AMINAL. Uiteindelijk
werden 8 projecten geselecteerd voor een totaal bedrag van 99,5 mio BEF. Bij twee
van deze projecten is de K.U.Leuven betrokken. Deze projecten hebben een looptijd
van 2 jaar. Voor het jaar 2000 wordt een oproep voorzien voor projecten met een
looptijd van één jaar, omdat het programma dan ten einde loopt. Over een mogelijke
verlenging van dit programma is nog niets bekend.
6.1.9 Bilaterale Wetenschappelijke en Technologische Samenwerking met de
Geo-politieke Prioritaire Landen
In 1998 werd een derde oproep gelanceerd in het kader van de bilaterale wetenschappelijke
en technologische samenwerking tussen Vlaanderen en 7 geopolitieke

landen, nl. Polen, Hongarije, Roemenië, Zuid-Afrika, Chili, China en Québec. Het
totaal budget voor Vlaanderen bedroeg 137 mio BEF. Dit bedrag staat ter beschikking
voor drie jaar lopende onderzoeksprojecten waarbij financiële middelen worden
voorzien voor o.a. wederzijdse uitwisselingen op postdoctoraal niveau en de organisatie
van seminaries en workshops.
In totaal werden voor Leuven 64 aanvragen ingediend met volgende verdeling over de
prioritaire partners: Polen (1 O), Hongarije (1 O), Roemenië (8). Zuid-Afrika (1 5). China
(1 3), Chili (5) en Québec (3). Verspreid over de wetenschapsgebieden geeft dit 5
aanvragen voor de Humane Wetenschappen, 23 voor de Wetenschappen, 11 voor de
Toegepaste Wetenschappen, 16 voor de Landbouwkundige en Toegepaste Biologische
Wetenschappen en 9 voor de Medische en Farmaceutische Wetenschappen.
Rekening houdend met de Vlaamse selectiecriteria en met de eigen strategie inzake
internationale samenwerking heeft het Bureau van de Onderzoeksraad, in opdracht
van de Academische Overheid, een evaluatie doorgevoerd die werd aangevuld met
experts uit bepaalde domeinen.
Uiteindelijk participeert de K.U.Leuven als hoofd- of copromotor in 32 van de 50 toegekende
onderzoeksprojecten (64 %). De financiële weerslag bedroeg 46,6 mio BEF
t.o.v. 137 BEF in het totaal (dus 34 %). Hieruit kunnen we besluiten dat relatief
gezien veel onderzoeksgroepen deelnemen doch met lage budgetten. Verspreid over
de prioritaire partners geeft dit: Polen (4), Hongarije (6). Roemenië (4), Zuid-Afrika
(10), China (6), Chili (2) en Qu6bec (O).
6.1.10 Strategische Technologieën voor Welzijn en Welvaart (STWW)
Dit nieuwe onderzoeksprogramma werd in 1998 operationeel gemaakt waarna een
oproep tot het indienen van intentie-aanvragen werd gepubliceerd. Dit leidde tot 82
intentie-aanvragen, waarvan 34 vanuit de K.U.Leuven. Deze laatste waren gelijk
verdeeld over de twee luiken van het programma: 'technologie en economie' enerzijds
en 'technologie en maatschappij' anderzijds. Het preselectiecomit6 oordeelde dat 17
aanvragen van de K.U.Leuven in aanmerking kwamen voor de tweede ronde die begin
1999 wordt afgewerkt. Het hoge aantal aanvragen bevestigt de grote nood aan een
technologisch programma met een verhoogd wetenschappelijk risico. De vrees dat
dit type van programma een dubbele financiering van bepaalde (in casu meer fundamenteel
wetenschappelijke) projecten in de hand zou werken, lijkt ongegrond. Is het
vanuit beleidsmatig standpunt bovendien niet wenselijk dat risicovol fundamenteel
onderzoek vanuit meerdere invalshoeken geëvalueerd wordt en dat via een specifiek
programma zoals STWW de brug gemaakt wordt naar de toepassing ervan? Binnen
STWW wordt het aspect 'valorisatie' bijzonder benadrukt en moeten de aanvragers
hun onderzoeksresultaten toetsen in een gebruikerscommissie.
6.2 Federale onderzoeksacties
6.2.1 Plan voor wetenschappelijke ondersteuning van een beleid gericht op duurzame
ontwikkeling
DWTC lanceerde in 1998 beperkte oproepen voor beleidsondersteunend onderzoek in
bovenvermeld programma. Aan de K.U.Leuven werden twee projecten toegekend,
respectievelijk in de deelprogramma's Global Change en Aardobservatie.
6.2.2 Programma Dienstencentra en onderzoeksnetwerken
In 1997 werd door de federale minister van wetenschapsbeleid een nieuwe 2-jarige
financiering veilig gesteld voor netwerken die onderzoeksgroepen van federale wetenschappelijke
instellingen in staat hebben gesteld op efficiënte wijze samen te werken
met de universiteiten. In 1998 was een nieuwe actie aangekondigd maar er
verscheen geen officiële oproep.
6.2.3 'Nieuw' Wetenschappelijk ondersteuningsprogramma voor de gezondheidsbescherming
van de werknemer
I
Katholieke Universiteit Leuven
Dit programma liep over twee fasen: 'valorisatie van het vorige programma (1 994-

1998)' en 'nieuwe initiatieven'. De oproep beperkte zich tot promotoren die reeds
een vorig contract hadden.
6.2.4 Wetenschappelijke en Technologische Samenwerking met Centraal- en Oost-
Europa: fellowships
Onderzoeksgroepen die momenteel financiering ontvangen in het kader van een federaal
impulsprogramma kunnen als onthaalinstelling optreden voor een postdoctorale
onderzoeker uit Centraal- en Oost-Europa. Deze beurzen hebben een maximale duur
van 12 maanden.
In 1998 werden 8 aanvragen door K.U.Leuven-onthaalinstellingen ingediend waarvan
er uiteindelijk 6 werden toegekend.
7.1 Europese onderzoeksacties 7.
Internationale
In de loop van 1998 ontstond meer duidelijkheid betreffende de participatiegraad van
Vlaamse universiteiten aan Euro~ese acties binnen het aflo~ende Vierde Kader~ro- relaties
gramma. Uit de beschikbare cijiergegevens, die naar schat;ing voor 90 % volledig
zijn, blijkt dat de K.U.Leuven aan 193 projecten binnen het Vierde Kaderprogramma
deelnam en dat hiermee een budget gepaard ging van meer dan 22 mio ECU. Ter
vergelijking: de deelname van de K.U.Leuven aan het Derde Kaderprogramma (1991-
1995) had betrekking op 190 projecten voor een totaalbudget van 24,8 mio ECU. Er
is dus onmiskenbaar sprake van een zekere stagnatie, die eveneens blijkt uit de evolutie
van de onderzoeksuitgaven op basis van EU-projecten. In het Jaarverslag 1997
werd deze evolutie meer gedetailleerd beschreven en werd ook dieper ingegaan op de
mogelijke oorzaken van de geremde groei van EU-middelen.
Voor Vlaanderen blijft de K.U.Leuven onmiskenbaar de meest vooraanstaande vertegenwoordiger
binnen het Europees forum: van de globale Europese budgetten die
bestemd zijn voor Vlaamse universiteiten, ontving de K.U.Leuven in de voorbije 4 jaar
(via het Vierde Kaderprogramma) 45 %, tegenover 33,6 % voor de RUG, 10.6 %
voor de VUB, 6.83 % voor de UA en 4.1 % voor het LUC (Bron: Administratie
Wetenschap en Innovatie).
De voortrekkersrol van de K.U.Leuven blijkt niet enkel uit een hoog aantal EU-projectdeelnames,
maar wordt ook beklemtoond in de EU-analyse 'Second European Report
on Science and Technology Indicators 1997'. Volgens deze analyse vertegenwoordigt
de K.U.Leuven 21.3 % van de 'national publication output' en is daarmee veruit
de hoogst gerangschikte Belgische universiteit. In de internationale lijst van Europese
universiteiten en onderzoeksinstellingen wordt de K.U.Leuven op de 16de plaats
gerangschikt. Deze ranking is gebaseerd op de hoeveelheid en gemiddelde 'impact
factor' van de publicaties die men in de SCI-database terugvindt.
7.2 Andere internationale onderzoeksinitiatieven
Nieuwe initiatieven met betrekking tot ruimte-onderzoek waren eerder beperkt in
1998, hetgeen ongetwijfeld verband houdt met de hervormingen die ESA thans op
beleidsmatig vlak doorvoert. De traditionele sterkte van de K.U.Leuven in bepaalde
niches van het ruimte-onderzoek leidde dan ook niet tot opmerkelijke nieuwe projecttoekenningen.
Wel werden de lopende initiatieven, in hoofdzaak rond de thematiek
'micrograviteit', met succes verder gezet.
In de loop van 1998 werd ook een doorbraak verwezenlijkt in het sterrenkunde-project
dat de K.U.Leuven in La Palma wenst te verwezenlijken. De Vlaamse overheid
maakte de additionele financiële middelen vrij die nqdig waren om dit project in 1999
ook effectief uit te voeren. Dit initiatief werd reeds vanaf 1987 voorbereid en kon
eerder reeds rekenen op een belangrijke ondersteuning van het FWO en het Onderzoeksfonds
van de K.U .Leuven.
De K.U.Leuven neemt ook deel aan enkele initiatieven van de Wereldbank, CGIAR
(Consultative Group of Agricultural Research), die niet in de hierboven genoemde
boekhoudkundige bedragen zijn inbegrepen. In totaal vertegenwoordigen deze mondiale
onderzoeksinitiatieven een budget van ruim 25 mio BEF.
Onderzoek
I

Tenslotte nam de deelname van de K.U.Leuven in programma's en netwerken van de
European Science Foundation (ESF) toe.
De totale uitgaven in 1998 voor onderzoek aan de K.U.Leuven, bestaande uit 'pro-
8,
jectonderzoek K.U.Leuvenl, 'mandaten FWO en IWT', 'industriële projecten via
Besiuit
LR&D1 en 'wetenschappelijke dienstverlening' bedroegen 5,692 mia BEF. Dit betekent
een groei van 10 % t.o.v. het vorige jaar. Dit is een bijzonder verheugende vaststelling
temeer daar de groei van de middelen voor fundamenteel onderzoek opnieuw de
voorhand krijgt op deze voor het beleids- en toegepast onderzoek.
80 1 Katholieke Universiteit Leuven
De groei van de uitgaven voor onderzoek resulteert in een toegenomen tewerkstelling
van onderzoekers. Zo stellen we vast dat het (tijdelijk) onderzoekskader verder groeit
met 21 6 eenheden. Deze trend is een zeer belangrijke investering in de toekomst van
het Vlaamse onderzoekspotentieel en wordt zowel op pre- als postdoctoraal niveau
voortgezet. Nochtans neemt het vast personeelskader (ZAP en vaste mandaathouders
FWO) ook in 1998 niet toe, wel integendeel! De begeleiding van een groeiend
aantal jonge doctorandi en tijdelijke medewerkers legt een zware druk op het reeds
sterk belaste vast kader.
De groei van het onderzoeksbudget kan in belangrijke mate verklaard worden door de
inspanning van de Vlaamse overheid om meer financiële middelen vrij te maken voor
wetenschappelijk onderzoek. Dit blijkt inderdaad uit de veel grotere groei van de
middelen ter beschikking gesteld door de Vlaamse Overheid in vergelijking met andere
financieringsbronnen (Tabel 2).
Inzake de werving van externe middelen stelt men vast dat de slagkracht van de
K.U.Leuven bij nagenoeg alle belangrijke financieringskanalen voor wetenschappelijk
onderzoek gehandhaafd blijft. Dit blijkt nog het best uit de jaarlijkse nagenoeg constante
toename van de budgetten verworven bij internationale programma's waar de
sterke competitie en de hoge kwaliteitseisen een garantie vormen voor de wetenschappelijke
kwaliteit.
Het eerder geschetste probleem in verband met de vernieuwing van de wetenschappelijke
apparatuur (zie jaarverslagen 1992-1 997) blijft onveranderd. Met het huidige
bestedingsregime van 14 % voor uitrustingsmiddelen, is het niet mogelijk de verouderende
wetenschappelijke apparatuur op een voldoende snelle wijze af te schrijven en
te vervangen.
Op beleidsmatig vlak wordt toenemende aandacht besteed aan de kwaliteitszorg en
de valorisatie van het wetenschappelijk onderzoek en aan de professionalisering van
het beheer van de onderzoeksprojecten.
Voor het handhaven van een hoog kwaliteitsniveau van het wetenschappelijk onderzoek
blijft de K.U.Leuven belangrijke inspanningen leveren. Deze inspanningen hebben
onmiskenbaar een zeer gunstig resultaat, hetgeen ondermeer blijkt uit het aantal
publicaties en vooral uit de kwaliteit hiervan: in 1998 was er een toename van 14 %
ten opzichte van 1997 van het aantal publicaties in internationaal gerangschikte tijdschriften
(SC1 databanken). Daarnaast valt het sterk toegenomen aantal afgelegde
doctoraten op: er werden 61 doctoraten meer afgelegd dan in 1997. Het aantal doctoraten
kan immers terecht beschouwd worden als een belangrijke indicator voor de
wetenschappelijke slagkracht/uitstraling van een universiteit.
Anticiperend op het innovatiedecreet, worden aan de K.U.Leuven heel wat inspanningen
gedaan voor het bevorderen van de valorisatie van het wetenschappelijk
onderzoek. Hierbij is vooral de stimulerende en ondersteunende rol van LR&D belangrijk.
De interne structuur en het globale kader van stafleden werd daarom met succes
aangepast. Het gevolgde beleid heeft het aantal patentaanvragen sterk doen toenemen,
evenals het opzetten van spin-off bedrijven.
Tenslotte zal het Anemoonproject aan de verantwoordelijken van onderzoekseenheden
de mogelijkheid bieden tot een efficiënt en professioneel beheer van de onderzoeksbudgetten.
De vlotte uitwisseling van onderzoekers van over heel de wereld blijft essentieel voor
de verrijking van het wetenschappelijk potentieel en de vernieuwing van onderzoeksideeën
aan de universiteit. Naar aanleiding van de invoering van de nieuwe (federale)
regeling (cf. Staatsblad, maart 19981, dient de aandacht gevestigd te worden op het

sterk negatief effect van deze reglementering op de vlotte uitwisseling van buitenlandse
vorsers.
In 1996-1997-1998 werd cumulatief, in vergelijking met de drie voorafgaande jaren,
in totaal 1004 mio en 1011 mio BEF meer toegekend aan onderzoeksprojecten via
het K.U.Leuven-aandeel in respectievelijk het Bijzonder Onderzoeksfonds en het FWO.
Toch blijft de spanning tussen de vraag en de financieringsmogelijkheden zeer groot.
Vooral de FWO-projectfinanciering blijft zorgwekkend en dit is merkwaardig genoeg
vooral te wijten aan een groei (1993-1998) van 72 % van het totale bedrag aan
gevraagde kredieten terwijl 'slechts' (sic) een toename van 24 % van middelen
beschikbaar was. Dit maakt uiteraard het werk van de vele collega's die met veel
zorg en neutraliteit de 'peer review' evaluatie uitvoeren alleen maar extra moeilijk.
Daarom verdienen zowel de leden van de Onderzoeksraad als van de wetenschappelijke
commissies FWO, IWT, enz. alle dank voor uitvoering van hun volgehouden en
lang niet altijd met dank overladen opdracht.
Onderroek
I

Tabellen
Tabel 1 : Allocatie van de middelen van het Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF) 1998
INKOMSTEN EN VOORWAARDEN 1998
Totale overheidstoelage 778 324 O00 (1)
K.U.Leuven-bijdrage 215000000 (2)
-minimum 20% van (l) = 155 665
-bijkomende toelage = 80000 000
-reserves OF (gedeelte boven min. voor OT en GOA) 41 388 O00 (3)
Totale middelen BOF 1034712000
GOA-toelage: min. 112 van (l ) 389 162 O00
OT-projecten: min. 113 van (1)
259 450 O00
TOEKENNINGEN 1998
De GOA-toekenningen bedroegen:
420 O00 O00
Totaal 420 000 O00 (3)
De toekenningen voor het Speciaal Onderzoeksfonds
bedroegen:
Mandaten:
Predoctorale mandaten:
Facultaire doctoraatsbeurzen 100 O00 O00 16,3 %
Doctorandusbeurzen 12 602 O00 2,l %
Oost-Europese initiatieven 7 O00 O00 1.1 Oh
Postdoctorale mandaten:
Fellowships 49 997 O00 8,l Y0
Postdoctorale mandaten voor Belgen en 107 165 000 17.5 YO
buitenlanders
Projecten en Prijzen:
Onderwijskundige onderzoeksprojecten 35 O00 O00 5,7 %
OT-projecten 270 O00 O00 (3) 44,O %
IDO-Interdisciplinaire onderzoeksprogramma's 31 500 O00 5,l Oh
Prijzen Onderzoeksraad 400 O00 0,l Oh
Derde cyclus programma's 300 O00 0,O Oh
Vertaalkredieten 212 O00 0,O Oh
Totaal 614 176 000 100,O %
Werking Dienst Onderzoekscoördinatie
8 000 O00
Totaal 8 000 000
ALGEMEEN TOTAAL 1042 176000
SALDO -7 464 O00 (4)
(1 ) zie schrijven Administratie Hoger Onderwijs van 28 september 1998.
(2) dit bedrag is als volgt samengesteld:
- 80 000 000: voornamelijk voor doctoraatsbeurzen en kleine categorieën van het BOF.
- 135 000 000: voor doctoraatsbeurzen en onderwijskundig onderzoek
- Opm.: de verplichte 155 665 000 (20% van (1 )) is ruim overschreden.
(3) De toekenningen van 1998 zijn hoger dan de minimale overheidstoelagen bestemd voor GOA-financiering.
Het jaarlijks budget is immers pas bekend na het beëindigen van de GOA-selectie. Er zijn
voldoende reserves opgebouwd (cf. jaarverslag 1997) om het verschil van 30 838 000 te compenseren.
In de volgende jaren zal vermoedelijk niet meer overgebudgetteerd kunnen worden. Hetzelfde
geldt voor de extra bijlage voor de OT-onderzoekstoelagen nl. 10 550 000.
(4) Het uiteindelijk negatief saldo zal worden opgevangen door de reserves opgebouwd door het niet (of
niet volledig) opnemen van toegekende mandaten.
1
Katholieke
universiteit Leuven

Tabel 2:
Uitgaven voor onderzoek K.U.Leuven - Boekjaar 1998 (x 1000 BEF)
Financieringsgroep Personeels- Uitrusting Werking Totaal 1998 % groei % aandeel
kosten t.o.v. 1997 1998
a) Projectonderzoek K.U.Leuven
1. Bijzonder 373 868 49312 175286 598 466 6.93 10.63
Onderzoeksfonds
l .a. Speciaal OF 295 401 13686 101162 410 249 -2,20 7.29
l .b. GOA 78 467 35 626 74 124 188 217 34,24 3.34
2. FWO 433 656 274 376 241 607 949 640 25,69 16.87
3. IUAP 133 915 20 286 42 701 196 901 -3.04 3,50
4. Overheden(1) 629 478 74467 312150 1016095 12.58 18.05
4.a. Federaal 266 005 38 474 145 506 449 985 20,74 7.99
4.b. Regionaal 325 41 9 31545 142212 499 176 4.91 8,87
4.c. Andere 38 053 4448 24433 66 934 23.92 1,19
5.a. Internationale 208 687 20 343 134 944 363 974 6,92 6,47
Organisaties
5.b. Priv6 + Mecenaat 41 065 11065 45510 97 640 -13.72 1.73
Totaal K.U.Leuven 1 820 668 449 848 952 200 3 222 716 12.12
b) Projectonderzoek 1 214 451 3.21 21.58
Leuven Research &
Development (21
C) Mandaten FWO en 1 191 786 12.61 21,17
IWT(3)
Totaal 5 628 953 10,17 100,OO
d) Wetenschappelijke 62 621 -2.95
Dienstverlening
Totaal 5 691 574 10.00
e) VIBdepanernenten(4)
320 141 16,70
Totaal 6011 715 10.34
De groep van overheden werd als volgt ingedeeld:
Federale overheden: alle onderzoeksacties die rechtstreeks door de federale overheid gefinancierd
worden, met inbegrip van het IWONL, ABOS en de Nationale Loterij.
Regionale overheden: alle onderzoeksacties die rechtstreeks door de regionale overheid (Vlaamse
Gemeenschap of Gewest) gefinancierd worden, met inbegrip van het IWT, Aminal, Vlaamse
Investeringsmaatschappij e.a.
Andere: bevatten de onderzoeksacties die niet rechtstreeks gefinancierd worden door de federale
of regionale overheid, maar via een daartoe geëigend orgaan (VLIR, SERV, Regie der Posterijen,
Nationale Bank, steden en gemeenten, ..J.
LR&D VZW en exploitatie.
De mandaathouders FWO en IWT zijn rechtstreeks verbonden aan deze fondsen, zodanig dat de
financiële tegenwaarde van deze mandaten moet worden toegevoegd aan de boekhoudkundige
uitgaven uit financieringsgroep a. De mandaten op FWO-, IWT- en IWONL-projecten werden
daarentegen wel in financieringsgroep a) meegerekend.
(4)
Bron:
Het cijfer voor VIB geeft de dotatie van VIB aan de departementen van VIB die in de K.U.Leuven
gelokaliseerd zijn en voor de onderzoeksprojecten die beheerd worden door het VIB.
op basis van jaarrekeningen Boekhouding K.U.Leuven, Leuven Research and Development, VIB en
eigen berekeningen Dienst Onderzoekscoördinatie
Onderzoek
I

Tabel 3:
Onderzoeksuitgaven voor projectonderzoek in 1998 per faculteit, exclusief
Leuven Research and Development en exclusief mandaten FWO en IWT in
1 000 BEF
Faculteit Personeels- Werking Uitrusting Totaal 1998 % groei tov 1997
kosten
Godgeleerdheid 14 884 1 530 1 828 18 243 +40,3
Rechtsgeleerdheid 84 917 4 871 17 285 107 073 +27,1
ETEW 71 217 3 658 18 249 93 124 +31,8
Soc. Wet. 84 932 4 432 25 633 114 997 -1 ,l
HIW 14 077 1 284 4 782 20 143 + 56,8
Letteren 130 787 10 039 39 289 180 115 + 8,4
Psych. en Ped. Wet. 113 287 9 858 29 962 153 107 10,8
Wetenschappen 286 981 147 402 209 175 643 559 + 15,5
Toegepaste Wet. 274 086 94 313 98 119 466 517 +13,2
LTBW 284 429 46 447 132 016 462 892 +4,1
Geneeskunde 347 795 91 061 300 107 738 963 +11,3
Farmaceut. Wet. 18 880 20 334 17 666 56 880 30.9
FL0 K 17 817 5 374 5 069 28 260 + 12.5
Interfacultaire instituten 48 107 5 867 32 671 86 644 + 3.4
KULAK 20 260 2 977 5 043 28 280 + 62,3
Diverse 8 212 404 15 306 23 922 -5,9
Totaal 1 820 668 449 848 952 200 3 222 716 +12,1
Tabel 4: Onderzoeksuitgaven in 1998 per faculteit, inclusief Leuven Research and
Development en inclusief mandaten FWO en IWT in 1 000 BEF
Faculteit Totaal LR&D2' Mand.=' Totaal Oh Gem. % aan-
1998" FWO en groei jaarl. deel
IWT tov groei 1998
1997 93-98
Godgeleerdheid 18 243 20 532 38 775 +26,3 +17,1 0,7
Rechtsgeleerdheid 107 073 9 586 15919 132578 +24,2 +8,0 2,4
ETEW 93 124 22 278 20 247 135 649 +26,3 + 14,4 2.4
Soc. Wet. 114 997 358 14346 129701 +1,4+15,4 2,3
HIW 20 143 30 689 50 832 +27,0 + 14,O 0,9
Letteren 180 115 4587 115 569 300271 +11,5 +12,4 5.3
Psych. en Ped. 153 107 2 856 51 572 207 535 +9,6 + 10.0 3.7
Wet.
Wetenschappen 643559 110816 312081 1066456 +13,7 +9,6 18.9
Toegepaste Wet. 466 51 7 569 865 21 9 783 1 256 165 + 13,2 + 11.3 22,3
LTBW 462 892 100 451 155 921 719 264 +7,3 +9,6 12,8
Geneeskunde 738 963 331 591 198 253 1 268 807 +3,0 +7,3 22,5
Farmaceut. Wet. 56 880 25 918 19 991 102789 +24,1 +17,8 1,8
FLOK 28 260 1 297 4 808 34 365 +8,9 + 17.7 0,6
Interfacultaire 86 644 19 963 106607 +10,6 +31,2 1,9
instituten
KULAK 28 280 1 079 12 077 41 436 +60,3 +27,1 0.7
Diverse4' 23 922 13 806 37 728 -26,7 +62,6 0.7
Totaal 3222716 1214451 1191786 5628953 +10,2 +9,5 100,O
1) Stemt overeen met financieringsgroep a uit Tabel 4
2) Stemt overeen met financieringsgroep b uit Tabel 4
3) Stemt overeen met financieringsgroep c uit Tabel 4
4) Administratieve Diensten, Universitair Rekencentrum, Audiovisuele Dienst e.a.
5) Inclusief Centraal Beheer LR&D.
Bron: op basis van de jaarrekeningen Dienst Financieel Beleid K.U.Leuven 1998, Leuven Research
and Development en eigen berekeningen Dienst Onderzoekscoördinatie
84 l
Katholieke
Universiteit Leuven

Tabel 5a:
Totale uitgaven (x 1 000 BEF) voor onderzoek (inclusief le geldstroom)
per discipline, opgedeeld in personeel, uitrusting en werking
Arch., Ruimt. Ord. en Stedeb.
77 112 43 966
401 054 60 658
Elektronica en Elektrotechniek 138 412 42 089
Geneesk. en Tandheelkunde 211 865 48 703
Historische Wetenschappen
Informatie- en Comm.-Techn.
Lich. Opv. en Kinesitherapie
Materiaaltechnologie
Natuurkunde
Ped. Wet. en Didactiek
Pol. en Sociale Wet.
Rechtswetenschappen
Soc. Gezondheidswet.
Techn. en Toegep. Scheikunde
Theologie, Bijbel- en Godsdienstwet.
Toeg. Biol. Wet. 300 959 41 943
LR&D en VIB-totalen zijn niet opgedeeld in personeel, uitrusting en werking
Onderzoek
1
85

15 1 ~~~io~ieke Uilversitelt Leuven
Tabel 5b: Totale uitgaven (x 1 000 BEF) voor onderzoek per discipline, opgedeeld per
geldstroom
Discipline Eerste Tweede Derde Vierde Eigen
Aardwet. en Aardrijkskunde 19 842 27 214 43 694 10 998 2 078
Arch., Ruimt. Ord. en Stedeb. 19 365 12 546 37 761 8 423 175
Biologie 30 612 65 221 83 588 17051 5675
Biomedische Wet. 135 847 324 964 483 687 252 536 24 784
Bouwkunde 20 853 7 103 28 995 24 494 585
Diergeneeskunde O O O O O
ETEW 112 288 34 308 72 464 29350 2117
Elektronica en Elektrotechniek 47 566 57 940 96 102 179 227 7 397
Farmacie 37 057 40 148 12 712 33 224 3 766
Geneesk. en Tandheelkunde 142 925 128 513 38 002 153514 8457
Historische Wetenschappen 28 398 46 536 20 026 13 249 5 706
Informatica 24 257 28 907 10 033 72 065 3 281
Informatie- en Comm.-Techn. O O O O O
Letteren 97 842 40 252 64470 26 467 4 969
Lich. Opv. en Kinesitherapie 46 552 15 116 10 267 3 038 2 088
Materiaaltechnologie 19 622 40 902 45 976 173 430 2 689
Natuurkunde 75 097 208 784 70 345 21 293 8 443
Ped. Wet. en Didactiek 25 161 11 280 74 738 1 681 731
Pol. en Sociale Wet. 51 503 38956 139164 3 540 1 245
Psychologie 54 884 33 651 22 234 4914 4962
Rechtswetenschappen 92 823 26 108 81 661 11 688 1 755
Scheikunde 53 241 87 903 57 203 92 415 6 854
Soc. Gezondheidswet. 21 371 5 837 30 790 15 642 207
Techn. en Toegep. Scheikunde 17 503 5 943 6 268 5 268 893
Theologie, Bijbel- en 25 956 13 601 27 35 1464
Godsdienstwet.
Toeg. Biol. Wet. 61 984 74 194 298 593 88 596 11 982
Werktuigkunde 22 157 19 815 37 977 115 285 1915
Wijsbegeerte 27 430 14 168 4 576 1 045 1 399
Wiskunde 16 926 13 275 4 145 2318 2566
Totaal 1329061 1423184 1875496 1360784 118182

Tabel 6: Personele middelen per faculteit in voltijdse equivalenten - volume over het
hele jaar(1998)
Faculteit Mand. K.U.Leuvenl' Mand. FW02' MAND. IWT3'
1998 1998 1998
ZAP + VWP AAP WET. MED. ASP. AND. SB
Godgeleerdheid 23,86 5,47 7,47 6 4 O
Kerkelijk Recht 2,55 0,58 2,Ol 1 O O
Rechtsgeleerdheid 45,37 74,76 52,60 9 3 O
ETEW 62,28 77,77 46,90 14 2 O
Sociale Wet. 26.76 27,36 48,68 8 2 O
HIW 20.28 8,75 10,35 7 9 O
Letteren 88.12 44,32 80,75 35 32 O
Psych. en Ped. Wet. 58,67 49,67 67.29 17 13 O
Wetenschappen 116,55 59.32 197.41 50 70 74
Toegepaste Wet. 107.64 90.55 277.29 27 45 69
LTBW 41.71 22,37 153,40 17 27 75
Geneeskunde 183,32 109,46 167,87 51 52 30
Farmaceut. Wet. 23.52 13,21 15,53 4 5 4
FLOK 35.1 1 22,02 13.00 2 1 O
Interfacultaire instituten 14,82 26,52 75,29 O O O
KULAK 39,66 17,79 11,71 2 5 1
Adm. en techn. diensten 17.02 2,67 9,14 O O O
Diverse 0,OO 1,50 2,l O O O O
Totaal 1997 907,24 654,lO 1238,82 250 270 253
1) AAP: academisch assisterend personeel; ZAP: zelfstandig academisch personeel; VWP:
vastbenoemd wetenschappelijk personeel; WET. MED.: wetenschappelijk medewerker
2) ASP: aspirant; And.: postdoctorale onderzoekers, vaste mandaten FWO
3) SB: specialisatiebeurzen
Bron: Dienst Studie en Planning en Dienst Onderzoekscoördinatie
Tabel 7: FWO-mandaten K.U.Leuven 1998-1 999
Faculteit ASP PD0 BD O L O D TOTAAL
Godgeleerdheid 7 3 1 11
Rechtsgeleerdheid 9 3 12
ETEW 14 1 1 16
Soc. Wet. 8 2 1 11
HIW 7 6 2 1 16
Letteren 35 20 2 7 5 69
Psych. en Ped. Wet. 17 9 2 2 30
Wetenschappen* 52 44 15 15 126
Toegepaste Wet. 27 31 9 5 72
LTBW 17 21 4 2 44
Geneeskunde 51 42 9 2 104
Farmaceut. Wet. 4 3 2 9
FLOK 2 1 3
Totaal 250 186 3 52 32 523
ASP: aspirant; PDO: postdoctoraal onderzoeker; BD: bijzondere doctorandus; OL: onderzoeksleider; OD:
onderzoeksdirecteur.
incl. Subfaculteit KULAK Bron: Dienst Onderzoekscoördinatie
Onderzoek
1 87

Tabel 8: K.U.Leuven: evolutie aantal IWT-bursalen per faculteit
IWONL-bursalen
IWT-bursalen
in aantallen en in % aandeel
Fac 92-93 93-94 94-95 95-96 96-97 97-98 98-99
WET. 94 59,1 88 50,6 77 39,7 73 34,4 64 27,O 72 28,6 74 29,2
TWET. 35 22,O 43 24,7 60 30,9 69 32,5 86 36,3 77 30,7 69 27,3
LANDB 23 14,5 30 17,2 40 20,6 53 25,O 61 25,7 71 28,3 75 29,6
GEN. 4 2,5 8 4,6 13 6.7 14 6,6 23 9,7 26 10,4 30 11,9
FARM. 2 1,3 4 2,3 4 2,1 3 1,4 3 1,3 5 2,O 4 1,6
KULAK 1 0,6 1 0,6 - 1 0,4
Tabel 9:
Inzet van personele middelen, uitgedrukt in voltijdse eenheden: globaal en
per wetenschapsdiscipline, opgedeeld in Zelfstandig Academisch Personeel
(ZAP), Assisterend Academisch Personeel (AAP), Administratief en
Technisch Personeel (ATP) en overig wetenschappelijk personeel (OWP)
(1 998)
Discipline, ZAP AAP ATP OWP Totaal
Administratie 20,12 5,38 948,62 2,48 86,59
Aardwetenschappen en Aardrijkskunde 14,74 5.88 17,63 3,26 1,51
Arch., Ruimt. Ordening en stedebouw 12,77 1 1,99 9,18 6,93 0,88
Biologie 16,63 15,86 35,22 1.17 48,87
Biomedische Wet. 83,33 20.10 256,55 28.52 88,50
Bouwkunde 12.31 9,14 20,60 8.60 0,66
Diergeneeskunde
ETEW 69.04 85.86 37,86 69,02 261,77
Elektronica en Elektrotechniek 27,13 21,32 53,45 185.86 287.76
Farmacie 23.52 13.21 30,57 28,53 95,83
Geneeskunde en Tandheelkunde 98,43 87,57 106,82 80,84 373,67
Historische Wetenschappen 30.38 10.03 16,48 63-08 119,97
Informatica 16,63 17.57 12,64 51,40 98,24
Informatie- en Communicatietechnologie
Letteren 75,76 64,46 41,21 92,16 273.59
Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie 35,l 1 22,02 30,19 16,OO 103,32
Materiaaltechnologie 1 1,84 1 ,O3 41,54 49,54 103,96
Natuurkunde 51,65 20.54 70,38 151,55 294,12
Pedagogische Wet. en Didactiek 22,42 14.92 13.69 41,96 92,99
Politieke en Sociale Wet. 34.55 29.18 59.1 1 125.81 248,65
Psychologie 31,55 33,43 24.38 50,85 140.21
Rechtswetenschappen 50,34 79,56 41,19 68,09 239,17
Scheikunde 32,68 14,23 62,07 132,23 241.21
Sociale Gezondheidswetenschappen 18,83 8,60 12,73 17,39 57,54
Technische en Toegepaste Scheikunde 9,28 8.90 12,64 8,91 39,73
Theol., Bijbel- en Godsdienstwet. 23,86 5.47 12,63 17,47 59.43
Toegepaste Biologische Wetenschappen 34,89 18,46 11 1.27 233.65 398,27
Werktuigkunde 10.39 9,34 25,59 55.88 101,20
Wijsbegeerte 25,03 10,OO 10,22 26,88 72.1 3
Wiskunde 14,03 10,04 3,72 23,76 51.55
Totaal 907,24 654,lO 2 118,17 2 01 1,82 5 691,33
0,OO
0,OO
BB I
Katholieke Universiteit Leuven

Tabel 10. Doctoraten uitgereikt aan de K.U.Leuven tijdens het academiejaar 1997-
1998; vergelijking met het academiejaar 1996-1 997
Faculteit Belgen Buitenlanders Totaal Vergel. t.o.v. 1996-1 997
Godgeleerdheid 4 15 19 + 5
Rechtsgeleerdheid 5 1 6
ETEW 5 1 6 + 5
Soc. Wet. 3 O 3 + 1
HIW 2 4 6 -6
Letteren 18 3 2 1 - 1
Psych. en Ped. Wet. 12 4 16 + 5
Wetenschappen 61 9 70 -5
Toegepaste Wet. 43 13 5 6 +l6
LTBW 2 5 7 32 + 5
Geneeskunde 5 1 24 75 + 33
Farmaceut. Wet. 1 O 3 13 + 3
FLOK 6 2 8 O
Totaal 245 86 331 + 61
Tabel 1 1. Aantal publicaties voor 1997, opgedeeld per discipline
Discipline IT AT B HB R AB CP Overige
Aardwetenschappen en aardrijkskunde 64 11 11 39 1 O 58 O
Biologie 6 7 1 3 3 0 0 0 0
Biomedische wetenschappen 660 75 9 57 7 15 37 O
Diergeneeskunde
Farmacie 137 11 12 4 O 29 5 O
Geneeskunde en Tandheelkunde 989 211 20 134 1 130 58 1
Historische Wetenschappen 40 46 38125 1 O 21 1
Informatie- en Communicatietechnologie
Letteren 96 103 74 146 9 O 30 3
LichamelijkeOpvoedingenKinesitherapie 100 50 29 46 O O 76 2
Natuurkunde 264 7 4 12 O O 43 O
Politieke en Sociale wetenschappen 56 46 37 111 26 O 29 O
Rechtswetenschappen 87 415 148 324 5 O 25 2
Scheikunde 231 2 1 6 1 6 O 1 O
Sociale Gezondheidswetenschappen 25 29 7 12 3 3 30 O
Theologie, Bijbel- en Godsdienstwet. 43 59 23 54 18 2 3 5
Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen 31 28 13 53 O O 6 O
Wiskunde 4 5 1 2 0 3 0 2 0
- IT: internationaal gerangschikte tijdschriften; AT: andere wetenschappelijke tijdschriften; B: boeken; HB:
hoofdstuk boek; R: onderzoeksrapport; AB: abstract; CP: conference proceeding.
- Alleen de rubrieken waarvan de gegevensverzameling vrij volledig was, werden opgenomen.

Personee
De onderstaande tabellen geven een overzicht van de basisindicatoren inzake de
personeelssamenstelling
Tabel 1 : Personeelsbestand: opsplitsing naar wetenschapsdiscipline (effectieven in
voltijdse equivalenten - per 01.02.1998)
ZAP AAP OWP ATP Totaal
Historische Wetenschappen 20,2 8,2 32.4 12,5 73.3
Kunstwetenschappen 10,O 1,0 26,3 5,2 42,4
Letteren 80,9 53,7 92,4 48,5 275,5
Theologie, Bijbel- en Godsdienstwetenschappen 23,7 5,O 20,O 12,7 61,4
Wijsbegeerte 26,2 9,5 23,5 10,2 69,3
Rechtswetenschappen 39,6 71 ,O 43,5 38,l 192,2
Criminologie 10,6 10,7 24,O 2,9 48,2
Economische en Toegepaste Economische Wet. 68,7 88,5 58,3 41 ,O 256,5
Psychologie 32.3 32,O 52,4 26,7 143.3
Pedagogische Wetenschappen en Didactiek 22,6 14,2 41,9 14,8 93,4
Politieke en Sociale Wetenschappen 34,5 29,4 115,2 61,6 240,7
Sociale Gezondheidswetenschappen 18,6 6,2 14,4 14,7 53,8
Biologie 16,6 15,O 56,O 33,4 120,9
Scheikunde 32,8 17,5 128,6 64,2 243, O
Natuurkunde 50,7 22,8 144,3 82,l 299,9
Wiskunde 14,4 10,0 24,O 4.0 52,4
Aardwetenschappen en Aardrijkskunde 15,O 6,O 38,4 17,7 77,l
Bouwkunde 12,l 10,3 27,6 22,O 72,O
Elektronica en Elektrotechniek 26,7 23,l 176,9 53,6 280,3
Werktuigkunde 10,4 10,5 56,6 26,5 104,O
Materiaaltechnologie 12,O 2,O 50,5 40,3 104,8
Informatica 16,7 18,2 49,O 10,9 94,8
Technische en Toegepaste Scheikunde 9.3 10,5 9,7 13,O 42,5
Toegepaste Biologische Wetenschappen 34,8 20,6 213,5 110,4 379,3
Architectuur, Ruimtelijke Ordening en Stedebouw 11,5 13,6 24,5 8,6 58,2
Geneeskunde 86,6 55,l 70,s 101,l 313,6
Tandheelkunde 11.4 34,4 4,4 8,9 59,l
Biomedische Wetenschappen 84,3 19,O 243,3 305,5 652,O
Farmacie 23.1 15,5 23,2 32,5 94,3
Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie 19,7 18,l 26,3 99,l
Algemene en Logistieke Diensten 1 ,o 9,l 999,8 1028,5
Totaal 910,O 654,O 1 912,5 2 249,3 5 725,8
1.
I?@rson@elsevolutie
aan de
K.U.Leuven
Personeel
1

Tabel 2: Personeelsbestand: opsplitsing per faculteit (in voltijdse equivalenten - per
01.02.1998)
Godgeleerdheid
Kerkelijk Recht
Rechtsgeleerdheid
Econ. en Toeg. Econ. Wetensch.
Sociale Wetenschappen
Hoger Instituut voor Wijsbegeerte
Letteren
Psychologie en Pedagogische Wet.
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Landbouwkundige en Toeg. Biol. Wet.
Geneeskunde
Farmaceutische Wetenschappen
Lichamelijke Opv. en Kinesitherapie
Campus Kortrijk
Interfacultair
Algemene Diensten
Totaal
ZAP
23.7
2,6
45.5
61.5
26,9
21,2
92.3
59.5
116.2
106,l
42,l
183,8
23,l
35,l
38,4
14,8
17,5
910,O
AAP OWP
5.0 20.0
0.7 2.0
77.2 65,5
80.3 54,3
28,O 53,2
8.5 23.5
37,3 140.8
47,6 95.3
61.7 348,6
99,7 404,3
24,6 256.0
108,6 303,6
15.5 23,2
19,7 18,l
17,2 20,2
21.4 76,O
1.0 8,2
654,O 1 912,5
ATP
12,7
0, 5
40.3
40,O
26,4
10.2
44.5
40,3
173,l
178,9
124,6
412,l
32,5
26,3
62.5
46,3
978,3
2 249.3
totaal
61.4
5,8
228,5
236.1
134,4
63.3
314,8
242.6
699,5
788,9
447,3
1 007,9
94,3
99,l
138,3
158,5
1 005,O
5 725.8
Tabel 3: Overzicht gastprofessoren en leerstoelen
Faculteit
Godgleerdheid
Kerkelijk Recht
Rechtsgeleerdheid
Econ. en Toeg. Econ. Wetensch.
Sociale Wetenschappen
Hoger Instituut voor Wijsbegeerte
Letteren
Psychologie en Pedagogische Wet.
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Landbouwkundige en Toeg. Biol. Wet.
Geneeskunde
Farmaceutische Wetenschappen
Lichamelijke Opv. en Kinesitherapie
Campus Kortrijk
Totaal
Aantal
gastprofessoren
O
1
5
9
2
O
7
2
5
1 1
4
8
2
1
1
58
Aantal leerstoelen
O
O
O
4
O
O
2
O
O
O
3
3 2
O
O
O
4 1
92 I
Kaîholieke Universiteit Leuven

-pp
pp
p
Tabel 4: Personeelsherkomst: leeftijdsstructuur (in voltijdse equivalenten - per 01.02.1998)
Leeftijd
< 25
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
> 64
Totaal
ZAP
0,o
0, 9
39,7
101,l
126,s
127,l
207,s
190,O
109,l
7,4
910,O
AAP
118,5
321,2
142,8
38,s
16,4
8,s
5,4
1.5
04
0,o
654,O
OWP
536.4
745,O
344,l
154,O
64,4
36,s
17.2
12,5
2.2
O
1 912,5
ATP
138,7
307.2
324.4
329,5
245,6
295,s
352,O
221,s
34,O
0, 1
2 249,3
totaal
793,6
1374,2
850.9
623,5
453,2
468,s
582,6
425,s
145,6
7,5
5 725,8
Tabel 5: Algemeen overzicht personeelsbestand (mannen en vrouwen) ( per 01.02.1 998)
gewoon/buiteng.hoogl.
hoogleraar
hoofddocent
docent
vast wetensch.pers.
ZAP
AAP
overig WP doctoraal
overig WP postdoct.
OWP
atp graad 1-2
atp graad 3-6
atp graad 7- 1 3
atp graad 14-17
ATP
totaal personeel
voltijds
330
131
143
94
12
710
292
895
255
1150
171
635
219
5 9
1 084
3 236
Mannen aantal
deeltijds
57
82
155
153
3
450
209
132
16
148
3
30
17
O
50
857
vte
352,2
155,s
173,4
119,9
12,8
814.2
371.4
947.9
262,l
1210.0
172,7
651,s
227,5
59,O
1 111.1
3 506.7
voltijds
8
18
20
25
9
80
198
545
80
625
151
671
90
10
922
1 825
Vrouwen aantal
deeltijds vte
1
8
14
45
2
70
184
147
13
160
41
291
24
2
358
772
8,3
20,6
23,O
34,O
10,O
95.9
282.5
615,2
87,4
702.5
174,2
847.1
105,4
11,6
1 138.2
2 219.1
Totaal
aantal
396
239
332
31 7
26
1 310
883
1719
3 64
2 083
366
1 627
350
7 1
2 414
6 690
vte
360,5
176,5
196.3
153.9
22.8
910.0
654.0
1563.1
349,5
1 912.5
346,8
1 499,O
332,s
70,6
2 249.3
5 725.8
Personeel
I
93

S
0
8 Tabel 6: Personeelsformatie 1998 - voltijdse equivalenten
-
C
2
GBH H overig ZAP Tot. ZAP AAP Tot. AP ATP
Godgeleerdheid 8.0 6,8 8.9 23.7 5,6 29.3 10,l 1 39,4
Kerkelijk Recht
Rechtsgeleerdheid
Econ. en Toeg. Econ. Wetensch.
Sociale Wetenschappen
Hoger Instituut voor Wijsbegeerte
Letteren
Psychologie en Pedagogische Wet.
Wetenschappen
Toegepaste Wetenschappen
Landbouwkundige en Toeg. Biol. Wet.
Geneeskunde
Farmaceutische Wetenschappen
Lichamelijke Opv. en Kinesitherapie
Campus Kortrijk
Interfacultair
Algemene diensten
Totaal
5,3
168.5
192.1
68,l
45,l
161,6
150.4
299.9
334,7
137,5
492,2
63,6
87,8
109,2
95,O
730,l
3180,5
1 .o 1.4 0.2 2,6 22 4.8 o. 5
29.6 10,6 6.8 47,O 84.1 131.0 37.5
30.7 5.3 27,5 63,4 95,O 158.4 33.7
12,4 6,O 9,3 27,6 25,O 52.6 15,5
62 7.0 7,6 20,7 16,9 37.6 7.5
32,3 17.6 39,6 89,6 40,3 129,8 31,8
21.6 11,8 27,5 60,9 60,l 120.9 29,5
51.1 19.2 47,4 117,7 56,2 173.9 126,l
47.4 19,2 41,6 108,l 101.1 209.2 125,5
17.0 9.8 16,9 43,7 40,2 83,9 53,6
71,7 45,8 62,O 179.4 122.0 301.5 190,8
62 4,O 13.9 24,l 13,O 37.1 26,5
10,O 10,O 15,O 35.0 27.1 62,O 25.8
15.0 6.0 19,l 40,l 22,2 62,2 47,O
0.0 0.0 13,6 13.6 45.6 59.2 35,8
9.0 7.0 19,7 35,7 1 ,o 36,7 693,4
368,9 187,3 376,4 932.6 757.4 1 690.0 1490.5
totaal

2.1 Beleidsdoelen
2.1 .l Implementatie van de nieuwe wetgeving in verband met tewerkstelling van
vreemde arbeidskrachten
n
L.
Pers~neels-
Sinds 17 maart 1998 is de wetgeving met betrekking tot de tewerkstelling van beleid VOO~
arbeidskrachten van buiten de Europese Unie ingrijpend gewijzigd. Deze wijzigingen academisch
hebben ook belangrijke gevolgen voor de universiteiten.
personeel
Deze wetswijziging heeft meegebracht dat voortaan voor alle postdoctorale onderzoekers
en gastprofessoren een arbeidskaart wordt aangevraagd. De veralgemening
van deze verplichting heeft geleid tot een harmonisering van statuut en vergoeding
van de betrokken onderzoekers, en tot een stroomlijning van de interne procedure
(checking van de aanvragen door de Commissie Toelatingsbeleid, volledige dossierbehandeling
door de dienst Academisch personeel).
2.1.2 Voorbereiding van de implementatie van de vernieuwingen in het Vlaams
wetgevend kader in verband met het academisch personeel
Zoals de andere Vlaamse universiteiten is de K.U.Leuven mee betrokken geweest in
de voorbereiding van twee uiterst belangrijke initiatieven op het vlak van de regelgeving
in verband met het academisch personeel.
Vooreerst is er het Onderwijsdecreet X, waarvan het voorontwerp een reeks belangrijke
wijzigingen i.v.m. het academisch personeel omvat. Dit ontwerp wordt behandeld
in het Vlaams Parlement in het voorjaar van 1999.
Verder werd op 1 december 1998 een besluit van de Vlaamse Regering uitgevaardigd
'tot vaststelling van de regeling omtrent de afwezigheden, de tucht, de administratieve
standen, het verlof, de mandaatsbeëindiging, het onderzoek naar de lichamelijke
geschiktheid en het geneeskundig toezicht voor het academisch personeel'.
Dit besluit heeft zowel betrekking op ZAP als AAP en legt voor de verschillende
domeinen waarop het betrekking heeft de basisregels vast. De universiteiten moeten
in de loop van 1999 de nodige maatregelen nemen voor de uitvoering van dit besluit.
Voor de K.U.Leuven houdt dit in dat een aantal grondige wijzigingen in het reglement
van het academisch personeel noodzakelijk zijn.
2.1.3 Extra aandacht voor de problemen van het tijdelijk academisch personeel
De Academische Overheid heeft in 1998 beslist bijzondere aandacht te besteden aan
een aantal problemen, die zich specifiek stelden voor de onderscheiden categorieën
van het tijdelijk academisch personeel (assistenten, doctoraatsbursalen, wetenschappelijk
medewerkers). Bijzondere aandacht ging daarbij naar de optimalisering van de
begeleiding bij het doctoraat, en de ondersteuning bij het prospecteren van de loopbaan
na het doctoraat of na de tewerkstelling aan de universiteit.
2.1.4 Verdere verfijning van het bursalenstatuut
Een steeds terugkerend item in de jaarverslagen betreft de verdere verfijning van het
bursalenstatuut waarin doctoraatsbeurzen kunnen worden toegekend met RSZbijdragen
doch zonder fiscale afhoudingen.
Er werd gezocht naar een meer adequate afbakening van de programma's en financieringsbronnen,
die 'belangeloos' wetenschappelijk onderzoek toelaten en waarop
derhalve toekenning van beurzen gewettigd is. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat
een programmagebaseerde toekenning van beurzen het enige werkbare alternatief is,
maar dat soms voor een verder niveau van detail moet gekozen worden, in het bijzonder
voor duidelijk afgebakende programma-onderdelen.
2.1.5 Vernieuwde onthaalactiviteiten voor AP-leden
Voor het eerst werd een onthaalactiviteit voor nieuw benoemde ZAP-leden georgani-
Personeel
I

seerd. De betrokkenen kregen er naast algemene basisinformatie over structuur en
beleid van de K.U.Leuven en over de kernpunten van hun statuut de gelegenheid tot
persoonlijke kennismaking met de leden van de academische overheid. Deze onthaalactiviteit
werd centraal georganiseerd voor alle nieuw benoemde ZAP-leden
samen.
Onthaalactiviteiten voor nieuwe assistenten, bursalen en wetenschappelijk medewerkers
bestonden reeds vroeger. Deze werden traditioneel centraal georganiseerd voor
vanzelfsprekend zeer grote groepen. Vanaf 1998 werden deze onthaalactiviteiten
voor nieuwe AAP- en gelijkgestelde BAP-leden toevertrouwd aan de onderscheiden
faculteiten, zodat ze een meer persoonlijk karakter kregen. Wel blijft de ondersteuning
vanuit de dienst Academisch personeel met een uiteenzetting over pluspunten
en beperkingen van het statuut voor de assistenten en onderzoekers behouden.
2.2 Bevorderingspolitiek en selectiebeleid
De essentiële criteria voor selectie en bevordering in het AP zijn in uitvoering van het
universiteitsdecreet van 1991 vastgelegd in het reglement van het academisch
personeel.
Zoals reeds in vroegere jaarverslagen onderstreept, is bij de eerste benoeming in het
ZAP een stevig onderzoeksdossier een essentiële vereiste. Bij promoties wordt rekening
gehouden met de concrete taakinvulling inzake zowel onderwijs, onderzoek als
eventueel wetenschappelijke dienstverlening.
Verder dient hier andermaal herinnerd te worden aan de basiscriteria om tot de
onderscheiden graden van het ZAP te kunnen worden benoemd of aangesteld. De
betrokkene moet :
1. voor docent : op grond van de voordien geleverde prestaties beantwoorden aan
de redelijke verwachting dat hijlzij degelijk wetenschappelijk onderzoek en onderwijs
zal verrichten en verstrekken;
2. voor hoofddocent : bewezen hebben dat hijlzij degelijk wetenschappelijk onderzoek
en onderwijs verricht en verstrekt;
3. voor hoogleraar : zich hebben ontwikkeld tot een meer dan gemiddeld creatief en
productief onderzoeker en tot een lesgever met didactische kwaliteiten en met
een brede onderwijservaring;
4. voor gewoon hoogleraar en buitengewoon hoogleraar : zich hebben ontwikkeld tot
een uitstekend onderzoeker die ruime erkenning geniet in zijnlhaar vakgebied en
tot een lesgever met didactische kwaliteiten en met een brede onderwijservaring,
alsmede over leidinggevende kwaliteiten beschikken.
De K.U.Leuven heeft in het voorbije jaar een bijzondere inspanning geleverd om in de
bevorderingsaanvragen de aard, omvang en kwaliteit van de onderwijsprestaties van
de kandidaten onder ogen te nemen. Aan de beoordelingscommissies werd gevraagd
hieraan meer expliciet aandacht te besteden. Zo dienen de commissies vanaf 1998
een fiche op te stellen die, volgens een vast schema van zowel kwalitatieve als
kwantitatieve gegevens, een globaal en overzichtelijk beeld geeft van het onderwijsprofiel
van de te beoordelen kandidaten.
96 I
Kstholieke
Universiteit Leuven
Sinds 1998 wordt bijzondere aandacht besteed aan de mogelijkheid tot bevordering
van 'oudere docenten'. Dit begrip werd nader gespecificeerd als 'boven de 58 jaar'.
Het betreft veelal personeelsleden die niet over een uitstekend onderzoeksdossier
beschikken en bij wie thans wordt nagegaan waarom dit het geval is en of ze zich op
andere domeinen verdienstelijk gemaakt hebben. Indien dit laatste inderdaad het
geval is, kunnen zij voor bevordering in aanmerking komen. Een bevordering heeft

uiteraard gunstige implicaties voor de wedde-evolutie en het pensioen van de betrokkenen,
maar vormt tevens een belangrijke stimulans voor de motivatie waarmee zij
hun opdracht vervullen.
Kandidaten zowel voor nieuwe benoemingen als voor bevorderingen moeten een
uitvoerig dossier voorleggen waarin voor ieder van de opdrachten van onderwijs,
onderzoek en desgevallend wetenschappelijke dienstverlening precieze gegevens
dienen verstrekt te worden over een uitgebreide set van prestatie-indicatoren. Dit
dossier heeft traditioneel betrekking op de prestaties van de laatste vijf jaar. Vanaf
1998 wordt aan de kandidaten gevraagd om daarnaast een dossier over hun 'vijf
belangrijkste publicaties' uit hun gehele loopbaan te bezorgen. Dit bijkomend dossier
geeft een beter beeld van hun algemeen wetenschappelijk profiel.
De K.U.Leuven blijft ervoor opteren om de benoemings- en bevorderingsaanvragen te
groeperen in een grote jaarlijkse operatie, die start in januari en beëindigd wordt
einde juni. Deze groepering biedt het voordeel van tijdsbesparing en helderheid van
de procedure, en niet het minst van een mogelijkheid tot afweging en vergelijking
van aanvragen en dossiers. Niettemin blijft deze operatie een zware belasting. Wij
blijven er wel van overtuigd dat onze procedures zeer geschikt zijn om door de
'checks' op verschillende niveaus de maximaal haalbare objectiviteit te bereiken.
2.3 Prestatiebeloning
Voor de toekenning van persoonlijke vergoedingen voor prestaties van wetenschappelijke
dienstverlening wordt verwezen naar het betreffende gedeelte van dit jaarverslag.
In uitvoering van het onderwijsdecreet VIII werden daarnaast vergoedingen toegekend
aan enkele emeriti jonger dan 65 jaar die nog taken van onderwijs enlof wetenschappelijk
onderzoek verderzetten. Deze vergoedingen bedragen in geen enkel
geval meer dan 380 000 BEF per jaar (kostprijs).
De meeste van deze vergoedingen werden uitbetaald aan professoren aan wie het
statuut van 'bijzonder emeritus' werd toegekend. Dit impliceert dat zij nog een substantieel
pakket van taken van onderwijs enlof onderzoek en eventueel wetenschappelijke
dienstverlening vervullen.
2.4 Coryfeeëntoeslag
De K.U.Leuven heeft er, zoals in het verleden, tot nog toe de voorkeur aan gegeven
om geen initiatieven te nemen voor toekenning van de zogenaamde coryfeeëntoeslag
(art. 100, 2e lid universiteitsdecreet) aan leden van het academisch personeel.
2.5 Evaluatie van het academisch personeel
Voor toelichting over de bestaande initiatieven inzake evaluatie van zowel onderwijs
als onderzoek wordt verwezen naar de betrokken gedeelten van het jaarverslag en
naar punt 2.2 hiervoren inzake de bevorderingspolitiek.
2.6 Vorming van het academisch personeel
Hier dient zoals in de jaarverslagen over de vorige jaren de aandacht gevestigd op
drie initiatieven, met name de doctoraatsopleiding voor de assistenten, wetenschappelijk
medewerkers en doctoraatsbursalen, de docententraining voor ZAP-leden en de
training van assistenten. Voor verdere toelichting over deze punten wordt verwezen
naar het deel over het onderwijsbeleid.
Personeel
1 97

2.7 Samenwerkingsovereenkomsten met andere universiteiten of hogescholen
In 1998 waren er 35 uitwisselingsovereenkomsten van kracht voor het uitvoeren van
een opdracht in een andere universiteit of hogeschool.
14 hiervan waren gesloten met een hogeschool, op basis van artikel 61 van het
hogeschooldecreet. Het betrof hier steeds personeel van een hogeschool dat een
opdracht uitvoerde aan de K.U.Leuven
21 uitwisselingsovereenkomsten waren gesloten in het kader van artikel 80 van het
universiteitsdecreet, met een andere universiteit. Hiervan ging het bij 10
overeenkomsten om personeel van de K.U.Leuven dat een opdracht uitvoerde aan
een andere universiteit en bij de 11 andere overeenkomsten om personeel van een
andere universiteit dat aan de K.U.Leuven een opdracht uitvoerde.
2.8 Gemiddelde leeftijd bü promoties
De gemiddelde leeftijd bij promoties in de loop van 1998 wordt hieronder per graad
weergegeven. Ter vergelijking wordt tussen haakjes de gemiddelde leeftijd bij
promotie voor het vorig jaar weergegeven:
(40)
hoofddocent (40)
40 (39)
2.9 Personeelsverloop
In de tabel hierbij wordt het personeelsverloop weergegeven.
Het einde van een mandaat is de meest voorkomende reden van verloop. Het ontslag
door de werknemer en de wijziging van de financieringsbron is de tweede
belangrijkste reden.
Men kan, zoals verwacht, merken dat het grootste verloop plaatsvindt in het
bijzonder academisch personeel waar de afloop van onderzoekscontracten telkens
noopt tot het einde van een mandaat. Men moet ook opmerken dat een aanzienlijk
deel van de assistenten op eigen initiatief ontslag neemt voor het aflopen van het
mandaat.
ZAP
AAP
BAP
ALG.
TOTAAL
Pensioen
2 9
5
O
34
Overlijden
6
1
1
8
Einde
mandaat
7
1 O0
777
884
Ontslag
Wn (l)
8
139
267
414
Ontslag
Wg (2)
O
O
5
5
vzw
1
28
19
48
Wijz.
financ.
O
3 1
399
430
Totaal
5 1
304
1 468
1 823
( 1) ontslag door de werknemer
(2) ontslag door de werkgever
(3) verlof zonder wedde
2.10 Aantal personeelsleden met uitsluitend formele onderwijstaken (in jaaruren
onderwijs)
1
Katholieke
Universiteit Leuven
Er zijn 450 ZAP-leden aan wie uitsluitend een formele onderwijsopdracht is
toegewezen, onder de vorm van een specifiek opleidingsonderdeel waarvoor men
verantwoordelijk is en waarvoor men per jaaruur wordt betaald,

Per graad zijn de aantallen als volgt:
buitengewoon hoogleraar
buitengewoon hoogleraar voltijds aan de universiteit
deeltijds hoogleraar
deeltijds hoogleraar voltijds aan de universiteit
deeltijds hoofddocent
deeltijds hoofddocent voltijds aan de universiteit
deeltijds docent
deeltijds docent voltijds aan de universiteit
16
30
2 1
5 3
72
8 3
5 1
124
2.1 1 Aantal AP-leden per afstudeerinstelling
Uit de tabel hieronder blijkt dat 68 % van de in 1998 tewerkgestelde AP-leden
afgestudeerd zijn aan de eigen instelling, 19 % aan een andere Belgische universiteit
en 13 % aan een buitenlandse universiteit.
Voor het zelfstandig academisch personeel zijn de percentages respectievelijk 77 %,
11 % en 12 %. Er moet bij deze percentages wel aan herinnerd worden dat de
K.U.Leuven in Vlaanderen van 45 tot 50 % van de universitaire diploma's aflevert.
Universiteit ZAP AAP BAP Totaal
n Oh n % n % n %
1. Belgische
K.U.Leuven 1012 77 497 64 1 225 64 2734 68
Andere 158 11 210 27 376 20 744 19
2. Buitenlandse 168 12 71 9 294 16 533 13
Totaal 1 338 100 778 100 1895 100 4011 100
2.1 2 Overzicht van het aantal medewerkers met ervaring buiten de eigen instelling
20 % van de medewerkers tewerkgesteld in 1998 hebben werkervaring in een
organisatie buiten de K.U.Leuven. Voor het zelfstandig academisch personeel is dat
52 %, voor het assisterend academisch personeel 6 % en voor het bijzonder
academisch personeel 9 %.
3.1 Functioneringsgesprekken: KOMPAS
3.
Het project KOMPAS werd twee jaar geleden opgestart als een belangrijk project ter Personeeisbevordering
van de motivatie van het personeel en de communicatie tussen chefs en
medewerkers en wil langs die weg een belangrijke hefboom zijn voor de organisatie
beleid voor ATP
naar een effectieve en efficiënte realisatie van de doelstellingen van de organisatie.
Steeds meer entiteiten engageren zich om voor zichzelf van dit project een succes te
maken: het departement Natuurkunde, de diensten Studentenbeleid, de Faculteit
Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen, de Faculteit Landbouwkundige
en Toegepaste Biologische wetenschappen, de Logistieke Diensten, een
belangrijk deel van de Technische Diensten en voor 1999 staan er reeds andere entiteiten
als kandidaat in de rij.
3.2 Vorming, training en opleiding
Naast de talrijke opleidingen die in het kader van het KOMPAS-project georganiseerd
zijn zowel voor chefs als voor medewerkers en naast de klassieke veiligheidsopleidingen
die traditioneel in samenwerking met de preventiedienst georganiseerd werden,
werd een nieuw initiatief gestart: opleiding 'zakelijke taalbeheersing'.
Personeel
I g9

Deze opleiding was er niet alleen op gericht de noodzakelijke vaardigheden met de
nieuwe spelling te verwerven maar ook algemeen taaladvies te verschaffen en
mondde voor enkele specifieke doelgroepen uit in praktijkgerichte werkcolleges over
verslaggeving enerzijds en het opstellen van formulieren anderzijds.
3.3 Formatieopstelling
Bij de voorbereiding van de formatie voor het jaar 1999 kwamen, zes jaar na de
invoering van de nieuwe loopbaanstructuur, enkele honderden personeelsleden in
aanmerking voor een reguliere overgang naar de volgende salarisschaal. Ten behoeve
van deze operatie werden alle in aanmerking komende personeelsleden onderworpen
aan een prestatie-evaluatie.
Voor de eerste keer trad de beroepsprocedure in werking die personeelsleden de kans
moet geven in beroep te gaan tegen een door het universiteitsbestuur geweigerde
promotie in de vorm van een graadverhoging. Een beperkte door de rector aangestelde
commissie, bestaande uit twee leden van de werkgeversafvaardiging en twee
leden van de werknemersafvaardiging heeft zich grondig gebogen over drie door de
academisch ombudsman ontvankelijk verklaarde dossiers. In twee gevallen werd
ingevolge de beroepsprocedure een voor het personeelslid gunstige beslissing genomen.
3.4 Conventioneel brugpensioen
Aan de K.U.Leuven loopt er voor het administratief en technisch personeel een collectieve
arbeidsovereenkomst tot 27 mei 2000 die toelaat dat personeelsleden van
58 jaar met 25 jaar beroepsloopbaan en personeelsleden van 55 jaar met 38 jaar
beroepsloopbaan vroeger dan 60 jaar met pensioen kunnen gaan. Voor de personeelsleden
behorend tot de laagste salarisgraden 1, 2, en 3 werd daarbovenop een
aanvullende collectieve arbeidsovereenkomst getekend die deze vorm van loopbaanbeëindiging
aantrekkelijker maakt door het in voege brengen van gunstiger voorwaarden
met betrekking tot het kapitaal van de groepsverzekering dat het normaal
wettelijk pensioen aanvult.
3.5 Informatici : krapte op de arbeidsmarkt
Zoals veel andere organisaties had de K.U.Leuven te kampen met de problemen van
krapte op de arbeidsmarkt voor informatici, onder meer door de tijdelijke opdrachten
die veroorzaakt worden door de invoering van de Euro alsook de komst van het jaar
2000. K.U.Leuven bleef weliswaar gespaard van een grote golf werkverlaters maar
werd wel geconfronteerd met moeizame aanwervingsinspanningen waarvan het
resultaat niet in verhouding was met de geleverde inspanningen.
Een vergelijkende marktstudie heeft aanleiding gegeven tot het invoeren van een
tijdelijke en uitdovende prestatiepremie voor programmeurs en analyst-programmeurs.
Zonder daarmee alle problemen opgelost te hebben, blijkt duidelijk dat de
grootste spanningen daarmee opgeruimd zijn.
3.6 Opvang zieke kinderen
De in 1997 ingestelde regeling ter opvang van zieke kinderen van personeelsleden
die zich toch ter beschikking van het werk willen stellen, bleek zo succesvol dat alras
naar een nieuwe en aangepaste formule uitgekeken moest worden die dan ook uitgewerkt
werd in samenwerking met de eigen Universitaire Kinderdagverblijven en
die, alhoewel de eigen financiële bijdrage van de participerende personeelsleden zelf
verhoogd werd, geenszins aan succes heeft ingeboet. Het spreekt dan ook voor
zichzelf dat dergelijke maatregel duidelijk aan een behoefte tegemoetkomt en dat die
helpt het spanningsveld tussen werk en gezin te verminderen.
1001 Katholieke Universiteit Leuven

3.7 Jobstudenten
Onder auspiciën van de personeelsdienst werden de activiteiten in verband met de
tewerkstelling van jobstudenten aan de K.LI.Leuven zelf overgeheveld naar de
Jobdienst behorend tot de Studentendiensten. Op die manier wordt een service aan
de diensten en aan de studenten zelf gegarandeerd die nauwer aansluit op de concrete
behoeften en met inachtname van alle wettelijke beschikkingen terzake. Van
de gelegenheid werd gebruik gemaakt om de politiek inzake tewerkstelling van kinderen
van personeelsleden, die nog steeds een voorkeursregime genieten, op punt te
stellen.
3.8 Introductie nieuwe personeelsleden
Voor het onthaal en de introductie van nieuwe personeelsleden werd een nieuwe
werkwijze ontworpen waarbij er een onderscheid gemaakt wordt tussen het primair
onthaal en de secundaire introductie. Met primair onthaal wordt bedoeld de activiteit
die op de dienst zelf ontplooid wordt ter snelle integratie van de nieuwe medewerker.
Daar hoort niet alleen de taak van de directe chef bij, die er in bestaat aan de nieuwe
medewerker van meet af aan uit te leggen wat er van hem verwacht wordt maar ook
de rol van een zogenaamde mentor die de nieuweling van bij het begin met raad en
daad bijstaat van kleine praktische inlichtingen tot het wegwijs maken in het organisatieklimaat
van een bepaalde entiteit. De secundaire introductie, verzorgd door de
medewerkers van de personeelsdienst, bestaat er in de medewerkers informatie te
geven over de eigen situatie als werknemer alsook over de arbeidsvoorwaarden en
-omstandigheden in het algemeen aan de K.U.Leuven.
Het universiteitsbestuur besliste om, als adjunct van de academisch ombudsman, een
adjunct-ombudsman aan te stellen die specifiek belast wordt met problemen aangebracht
door personeelsleden uit het administratief en technisch kader. Op deze
manier wordt enerzijds de academisch ombudsman ontlast van een aantal taken en
wordt een lagere drempel ingevoerd voor personeelsleden van het ATP die menen
beroep te moeten doen op de ombudsman. Het blijft evenwel zo dat eerst alle
normale kanalen moeten worden aangesproken vooraleer een bepaalde problematiek
door de ombudsman ontvankelijk verklaard wordt. Zijn taak bestaat er bovendien
voornamelijk in te helpen, de weg te wijzen, te bemiddelen.
3.10 Stress op het werk
In het kader van de nieuwe welzijnswet waarbij de werkgever ook oog moet hebben
voor de psychosociale belasting van zijn werknemers werd beslist in samenwerking
met de bedrijfsgeneeskundige dienst IDEWE, met de Preventiedienst en met de vakbond
LBC een enquête te organiseren bij alle leden van het administratief en technisch
personeel teneinde te kunnen detecteren waar zich ernstige en bedreigende
stressproblemen voordoen en welke eventueel de oorzaken daarvan kunnen zijn.
Bedoeling is daarna de gepaste maatregelen te kunnen nemen opdat het stressniveau
tot een aanvaardbaar peil herleid wordt en op die manier een wezenlijke bijdrage te
kunnen leveren aan het welzijn van het personeel op het werk.

Sociale voorzieningen voor
studenten
Studentenvoorzieningen heeft twee basisdoelstellingen. Vooreerst 'een bijdrage i.
leveren tot de democratisering van het universitair onderwijs'. Onder democratisering
van het onderwijs kan worden verstaan: aan alle jongeren volledige kansen
Globaal
geven tot vorming en intellectuele ontplooiing, ongeacht hun afkomst, financiële overzicht en
mogelijkheden of sociaal-cultureel milieu. Dit betekent niet dat iedereen universitair
financiële
onderwijs moet volgen, maar wel dat zij, die over de nodige intellectuele middelen
beschikken, niet gehinderd worden die studies te kunnen doen waarvoor zij situatie
bekwaam zijn. De tweede doelstelling is het 'informeren, opvangen en begeleiden
van studenten die problemen hebben, voortspruitend uit of nauw samenhangend met
hun verblijf aan de universiteit'. De consequentie hiervan is dat de Studentenvoorzieningen
niet alleen bestaan in functie van studenten uit welbepaalde milieus,
maar toegankelijk zijn voor alle studenten.
De Raad voor Studentenvoorzieningen, samengesteld uit studenten, personeelsleden
en academici, wordt voorgezeten door de coördinator Studentenbeleid en waakt over
de realisering van deze doelstellingen. De Raad neemt initiatieven op de werkterreinen
voeding, huisvesting, psycho-medisch-sociale begeleiding en studentenleven
en beschikt daarvoor over een budget van ruim 473 rnio BEF, waarvan 263 rnio BEF
toelagen (inclusief een gedeelte van het inschrijvingsgeld) en 210 rnio BEF eigen
inkomsten.
De exploitatie 1998 van Studentenvoorzieningen werd afgesloten met een positief
resultaat van 14 610 932 BEF Hierbij werd voor meer dan 12 mio BEF groot
onderhoudswerken opgenomen.
De kosten daalden (exclusief 41 464 396 BEF Fonds onroerende investeringen) met
0,79 % naar 459 181 244 BEF.
De loonkost steeg met 2,61 % tot 152,4 rnio BEF bij een begroting van
147,9 mio BEF. Hierin werd voor 2,8 mio BEF niet begrote personeelskosten opgenomen.
De opbrengsten stegen (exclusief 41 464 396 BEF Fonds onroerende investeringen)
met 0,42 % naar 473 792 176 BEF.
De balans van Studentenvoorzieningen per 3 1.1 2.1 998 geeft verdere informatie over
de financiële situatie van de sociale sector.
Er was ruim 93,7 rnio BEF op zicht- en termijnrekening, dat is 32,9 mio BEF meer
dan vorig jaar. De kortetermijnreserves Studentenvoorzieningen bedroegen
67,2 rnio BEF op 31-1 2-1998, naast 75,4 rnio BEF vorderingen op lange termijn.
Het eigen vermogen steeg met 15,4 mio BEF tot 296 81 1 31 3 BEF.
Het bedrag voor tussenkomsten en voorschotten studietoelagen is dit jaar gestegen
( + 1 225 897 BEF). Gedurende de volledige geschiedenis van het financieringssysteem
werd 246 rnio BEF in het systeem gebracht, waarvan 170,6 mio BEF
toelagen en ruim 75,4 mio BEF uitbetaalde leningen, omzetbare leningen en voorschotten,
die op termijn terugvorderbaar zijn.
Men kan de exploitatiegegevens ook voorstellen in functie van de doelstellingenrealisatie.
Per ingeschreven student beschikt de sociale sector, naast eigen middelen,
over 9 943 BEF toelagen. Daarvan gaat 43 % naar voeding, 18 % naar studentenhuisvesting,
22 % naar studentenbegeleiding, 5 % naar de ondersteuning van
studentenorganisaties, bv. ten aanzien van medebeheer, sport en cultuur. 12 % gaat
naar andere toepassingen, georiënteerd op de democratisering van het hoger onderwijs
enlof de optimalisering van de randvoorwaarden voor studie.
Dit betekent dat, buiten de studietoelagen van de Vlaamse gemeenschap (als budget
ongeveer het dubbele van dat van de sociale voorzieningen), ten minste 30 % van de
Sociale voorzieningen vocf sludenten I
103

sociale toelagen strikt selectief wordt gegeven (eigen huisvesting, sociale dienst,
aanvullende studiefinanciering ...). De overige bestedingsvormen zijn in mindere of
meerdere mate voor alle studenten toegankelijk. Deze zgn. universele besteding
biedt een vangnet voor studenten die binnen de fiscale operationalisering van sociale
doelgroepen uit de boot vallen, maar toch noden hebben, verband houdend met hun
verblijf aan de universiteit. We gaan er vanuit dat, als men studietoelagen en sociale
voorzieningen geïntegreerd beschouwd, op deze wijze meer dan 75 % van de middelen
van de Vlaamse Gemeenschap selectief en een kleine 25 % aanvullend
gebruikt worden.
De inspanningen die de sector levert voor de democratisering van en de randvoorwaarden
tot het hoger onderwijs, zijn in principe en voor de meeste werkterreinen
ook letterlijk gelijkaardig voor hogeschool- en universiteitsstudenten uit de Leuvense
regio. Voor de werkvelden voeding, privé-huisvesting, gezondheid en enkele andere
vormen van juridische en sociale dienstverlening, werd een raamovereenkomst
afgesloten met de Katholieke Hogeschool, de Groep T-Hogeschool en de Hogeschool
voor Wetenschap en Kunst te Leuven. De studenten van deze hogescholen kunnen
op dezelfde wijze als universiteitsstudenten gebruik maken van de afgesproken
vormen van dienstverlening. In ruil betalen ze een gedeelte van hun sociale toelagen
(in totaal 13,5 mio BEF). Aangezien de voor sociale voorzieningen verantwoordelijke
hogeschool-v.z.w.'s slechts over één derde van het toelagenpakket van de universiteiten
beschikken, ondermeer omdat er geen eigen bijdrage uit inschrijvingsgelden
besteed wordt, kan niet de volledige kostprijs van de dienstverlening doorgerekend
worden.
Huisvesting
2.1 Studentenhomes
2.1 .I Capaciteit
Kerncijfers
Eigen residenties:
gesubsidieerd:
2 545 kamers (prijzen van 2 480 tot 5 960 BEF), 13 studio's,
1 20 appartementen, 3 kleine huizen.
Niet-gesubsidieerd: 994 kamers (prijzen van 5 500 tot 8 900 BEF), 160 studio's en
appartementen.
2.1.2 Gemiddelde huurprijs
In de gesubsidieerde studentenhuizen bedraagt de gemiddelde huurprijs 4 449 BEF.
2.1.3 Berekening van de huurprijs
De huurprijs in de gesubsidieerde studentenhuizen is niet afhankelijk van de kamer
maar wordt berekend op basis van het gezinsinkomen en het aantal personen ten
laste van het gezinshoofd. De huurprijzen gaan van 2 480 tot 5 960 BEF per maand;
er worden tien maanden per academiejaar aangerekend.
De laagste huurprijs geldt voor inkomens tot 326 000 BEF per jaar (met 1 persoon
ten laste; 2 ptl: 392 000; 3 ptl: 459 000; 4 ptl: 572 000). De hoogste huurprijs
geldt voor inkomens vanaf 1 370 000 BEF per jaar (1 ptl; 2 ptl: 1 437 000; 3 ptl:
1 510 000; 4 ptl: 1 583 000). Het gezinsinkomen wordt vastgesteld op basis van
het laatste aanslagbiljet; het wordt verminderd met vaste bedragen per persoon ten
laste en met forfaitaire aftrek. De minimum huurprijs per maand voor zelfstandigen
is 4 000 BEF per maand. In de gesubsidieerde studentenhuizen wordt voorrang
gegeven aan studenten die de laagste huur betalen.
In de niet-gesubsidieerde universitaire studentenhuizen bedraagt de huurprijs ongeveer
6 225 BEF per maand, maaltijden niet inbegrepen.
104 Katholieke Universiteit Leuven

2.1.4 Bezettingsgraad
De bezettingsgraad in de gesubsidieerde residenties steeg tijdens het academiejaar
1997-98 van 93,6 % in oktober 1997 naar 96 % in mei 1998. Het streefcijfer voor
de bezetting (97 %) werd niet bereikt. Daarbij moet rekening gehouden worden met
het feit dat de berekening gebeurde op basis van een zeer algemene en op verscheidene
punten voorbijgestreefde telling van de wooneenheden. Een aantal kamers zijn
door hun afmetingen, voorzieningen of ligging duidelijk niet geschikt voor continue
bewoning; andere zijn ter beschikking gesteld aan inwonende residenten in ruil voor
toezicht, informatie en animatie; nog andere zijn om technische redenen niet
verhuurbaar, wegens defecten of werken aan de kamers of in de onmiddellijke
omgeving. De stijgende migratie onder studenten heeft tot gevolg dat het aantal
tijdelijke verblijven gestaag toeneemt; de vervanging van Belgische studenten die aan
internationale programma's deelnemen door buitenlandse die naar Leuven komen
resulteert in hiaten in de bezetting van heel wat kamers. Enkele kamers hebben
noodgedwongen een permanente specifieke functie voor tijdelijke opvang en hebben
daardoor een bezettingsgraad die duidelijk beneden het gemiddelde blijft. Om sociale
redenen wordt een soepele houding aangenomen tegenover studenten die om diverse
redenen hun studies stopzetten voor het einde van het contract; het is niet steeds
mogelijk in de loop van het academiejaar de aldus vrijgekomen kamers nog te
verhuren. Tenslotte wijzen we nog op de rol van Home Vesalius als opvanghuis voor
ABOS-bursalen; zeer vele bursalen slagen er niet in om de gereserveerde kamer te
betrekken op het aangekondigde tijdstip, vooral omwille van moeilijkheden bij het
verkrijgen van een inreisvisum. De bezettingsgraad in dit huis is dan ook beduidend
lager dan het gemiddelde. Wanneer met deze gegevens wordt rekening gehouden,
wordt het streefcijfer van 97 Oh wel degelijk bereikt.
2.1.5 Aandachtspunten van het beleid
Er werd uitgebreid van gedachten gewisseld over het concept 'wooncultuur'. Dit
leidde tot een uitvoerige nota waarin uitgewerkt werd waarom een studentenkamer
voor ons meer is dan 'enkel een dak boven vier muren'. Dit charter voor wooncultuur
probeert de meerwaarde van deze 'woonbenadering' te beschrijven'. De kwaliteit
van het wonen heeft niet alleen met materiële omstandigheden te maken, maar
ook met de psycho-sociale benadering en omkadering van de studentenkamers. Er
wordt gepleit voor een balans tussen studeren en leven, voor participatie, inspraak
en medebeheer, voor een gevarieerd aanbod aan woonvormen en voor een op
gezondheid georiënteerd leefmilieu. Uit deze nota groeide ook de beslissing om een
wooncultuurcentrum op te starten, met een kleine personele ondersteuning, om dit
gedachtengoed verder uit te bouwen.
Een ander erg belangrijk gegeven, was de beslissing alle huisvestingsdiensten binnen
Studentenvoorzieningen onder BBn directie huisvesting te brengen. Daarmee kreeg
de sector éBn full-time aansturing, wat voor een groep van 60 personeelsleden helemaal
geen luxe lijkt.
Gedurende de vorige jaren was vooral de onderbezetting van de kamers en een
gebrekkige schuldopvolging een probleem. Er werden een aantal maatregelen
genomen om beide problemen aan te pakken. Een strikte opvolging van de aanvraagprocedure
en een snel op de bal spelen op de aanvragen in de cruciale periode
mei-september, draaide het bezettingsprobleem om. We werden geconfronteerd met
een te grote proportie overboekingen en de daaruit volgende ongemakken. Volgend
academiejaar dient iets voorzichtiger opgevolgd te worden, zonder evenwel de vrijheidsgraden
van vroeger en de daaruit volgende leegstand van de vorige jaren weer
in te voeren. De slinger ging wat te extreem over en weer.
De terugvorderingen werden systematisch aangepakt. Met name werden de oude
dubieuze schulden aangezuiverd, deels door kwijtschelding als de kans op recuperatie
te laag was, deels door overname van de schuld door de Sociale dienst als het om
minvermogende debiteuren ging, deels door aanmaning. Deze werkwijze, met name
de strikte opvolging der rekeningen, zodat geen schulden op lange termijn ontstaan,
dient in ieder geval verder volgehouden te worden.
' J.DE VUYST, Een charter voor wooncultuur. Wat we wilen, wat we pogen, wat we hopen, waarvan
we dromen . . . 24 pp.
Sociale voorzieningen voor studenten
I I05

De verbouwing van Pius X was zeer omvangrijk op zeer korte tijd. Het eindresultaat
was positief in die zin, dat dank zij de door de academische overheid geïnvesteerde
middelen, een gebouw dat absoluut nood had aan restauratie, grondig aangepakt
werd, in de geest van onze opvattingen naar wooncultuur. Veel van de positieve
resultaten verschrompelden echter in de ogen van de studenten-bewoners, omdat de
inhuizing in het nieuwe gebouw chaotisch verliep. Op enkele maanden tijd een
dergelijke verbouwing realiseren, was bij nadere beschouwing titanenwerk. In de
toekomst kunnen dergelijke werken beter gespreid worden.
Een ander punt waar verschil van mening over bestond, was de onthaalpolitiek.
Omwille van een betere opvolging van de aanvraagprocedure en omwille van het
beter beheer van het volledige kamerbestand, werd een centralisering gerealiseerd
van het administratief personeel. De kost van deze beslissing was een verlaagde
aanwezigheid in de residenties. De studenten-bewoners en -medebeheerders begrepen
deze ingreep niet zo goed.
Naar aanleiding van de hogergenoemde voorbeelden bleek zeer duidelijk de nood aan
structureel overleg met studenten-bewoners en -medebeheerders. Vorig jaar werd
reeds van gedachten gewisseld over een interresidentiële raad. Deze raad is nu
gestart.
Tenslotte werd gedurende dit jaar de Stuurgroep huisvesting opgericht, waarin de
verschillende partners in huisvesting aan de universiteit, betoelaagde zowel als nietbetoelaagde,
participeren. Bedoeling is, om een geconcerteerd beleid te organiseren
over heel de sector. Veel van de zorgen waarvoor de betoelaagde sector staat, zijn
immers ook problemen voor de niet-betoelaagde residenties.
2.2 Werking van de huisvestingsdienst
Kerncijfers
Kotstudenten versus pendelstudenten: 19 552 studenten (of 76,16 % van de studenten
K.U.Leuven) huren een kamer in de universiteitsstad. Privé-markt: 15 720
studenten (of 61 % van de studenten K.U.Leuven) huren een kamer op de privémarkt.
De gemiddelde huurprijs bedraagt 7 833 BEF.
Voor de huisvestingsdienst was het belangrijkste gegeven wellicht het kamerdecreet.
In het zog van dit decreet is er een grote nood aan concrete informatie aan verhuurders
en huurders. Welke administratieve en onderhoudstechnische stappen gezet
dienen te worden, is ook functie van andere reglementering (bv. van de stad), en het
leggen van de totale reguleringspuzzel is een complexe en tijdrovende zaak op zich.
Als men zich realiseert dat we enerzijds de informatiedoorstroming moeten verzorgen,
en anderzijds zelf als belangrijke verhuurder een aantal stappen te zetten hebben
van aanvraag van conformiteitsattest over controles door stadsambtenaren, nieuwe
interne nummering van gebouwen tot onderhoud en groot onderhoud toe, ziet men
de omvang van deze taken.
De politiek ten aanzien van een informatiever en creatiever gebruik van internet
leidde tenslotte tot het inbouwen, met de hulp van de diensten van de Luditmedewerkers,
van 'Kotwijs' en 'Reiswijzer', zoekprogramma's voor respectievelijk studentenhuisvesting
en de bereikbaarheid van Leuven. Deze informatie wordt door de
studenten blijkbaar ten zeerste geapprecieerd. Men realiseert zich daarbij evenwel
niet - en wellicht hoeft dat ook niet echt - hoe gigantisch het voorbereidende werk
was, om de voor het programma noodzakelijke database op te bouwen.
106 Katholieke Universiteit Leuven
I

Kerncijfers:
Totale omzet: 439 157 862 BEF 3.
Maaltijden: 1 524 253 maaltijden
Samenstelling cliënteel: studenten K.U.Leuven en hogescholen 81 %; personeel
K.U.Leuven en Alma: 12,5 %; groepen en particulieren 6,5 %.
3.1 Aantal zitplaatsen in de studentenrestaurants: 3 976 Alma
3.2 Gemiddelde prijs van een warme maaltijd: 107,39 BEF
3.3 Berekeningswijze van de prijs van een warme maaltijd
De prijscategorieën en gemiddelde maaltijdprijs worden door de Raad van Bestuur
van Alma vastgelegd. De aangeboden maaltijden worden over deze prijscategorieën
gespreid zodat een gemiddelde maaltijdprijs van 107,39 BEF bereikt wordt. Alma
garandeert dat er in elk restaurant op elk moment een volwaardige warme schotel
wordt aangeboden aan de laagste prijs (in 1998: 77 BEF). In de grote restaurants
worden er 2 vegetarische schotels aangeboden waarvan 1 maximaal 100 BEF kost.
Aantal maaltijden (zonder maaltijden aan groepen) per prijscategorie en gemiddelde
prijs, totaal
Voed ingssector :
univer~iteitsrestaurants
1997
Prijs- Aantal %
Categ. maalt.
60 67 584 5,O
77 332 914 24.6
87 48312 3.6
1 O0 103 566 7,7
116 233 177 17,2
133 482 O10 35,6
140 67 658 5.0
148 18 461 1,4
Totaal 1 353 682
gemidd.
prijs 108,98
1998
Prijs Aantal %
categ. maalt.
60 89 911 6,8
77 323 761 24,6
87 44 451 3,4
1 O0 108 346 8,3
116 245 701 18,7
133 416 769 31,7
140 66 116 5.0
148 19082 1.5
Totaal 1 314 502
gemidd.
prijs 107.39
verschil
procentpunt
+ 1,85
+ 0,04
-0,19
+ 0,59
+ 1,47
-3,90
+ 0,03
+ 0,09
-2,98
-1,59
Aantal verbruikte maaltijden (exclusief groepen) per maand
Januari 143 470
Februari 151 436
M aart 175 815
April 134 705
Mei 128 630
Juni 126 352
Juli 42 457
Augustus 53 353
September 88 061
O ktober 197 551
November 164 743
December 117 680
Totaal 1 524 253
Het totaal aantal maaltijden inclusief groepen is licht gestegen (+ 0,7 %).
3.4 Beleid
In 1998 stegen de bedrijfsopbrengsten van 423,4 mio BEF naar 439,2 rnio BEF
(+3,7 %). De eigen inkomsten stegen van 306,7 mio BEF naar 313,3 mio BEF en
subsidies van 1 12,8 mio BEF naar 123,9 mio BEF In tegenstelling tot de vorige jaren
is de afhankelijkheid van subsidies terug toegenomen.
Sociale vmieningen voor studenten 1
107

De beperkte stijging van de eigen omzet werd veroorzaakt door de daling van de
gemiddelde maaltijdprijs van 108,98 mio BEF naar 107,39 (-1,5 %) en van maaltijden
in eigen ALMA-vestigingen (-3 %). Het totaal aantal maaltijden inclusief de
maaltijden in vestigingen voor rekening van derden en groepen, steeg licht van
1 513 133 naar 1 524 253. De totale omzet voor maaltijden van alle distributiepunten
daalde licht (-0,5 %l. De omzet werd negatief beïnvloed door de verdere daling
(-5,5 %) van de verkoop van consumpties (dranken en desserten) en verkoop van
grondstoffen en bereide producten (-11 %). De volgende activiteiten kenden een
sterke groei: verkopen in automaten ( + 1 1 %), broodjes en koffie ( + 22 %), recepties
en groepen (+ 11,5 %).
De distributiepunten, vooral cafetaria's, met een sterke
groei zijn: De Valk (+ 15 %), Groep T (+22 %), Alma-service (+ 14,6 %), De Spuye
( + 3 %), Lemmensinstituut ( + 10 %). De volgende distributiepunten kenden een
opvallende daling van omzet, die gedeeltelijk veroorzaakt werd door reorganisatie van
automatenservice: Alma 1 (-4,9 %), Pauscollege (-4,8 %), Hoge Heuvel (-4 %),
Gasthuisberg (-4 %), Sociale Hogeschool (-9 %).
Het totaal van de kosten bedroeg 425,4 mio BEF (een stijging van 2,3 % ten
opzichte van een stijging van de opbrengsten van 3,7 %). De grondstofkost volgde
de stijging van de omzet en het prijseffect was zeer miniem (+0,2 %). De personeelskosten
lagen in 1998 iets lager dan in 1997, door de vermindering van de
sociale lasten voor de lage lonen. Het totaal aantal gepresteerde uren bleef ongeveer
constant (+0,2 %). De productiviteit uitgedrukt in omzet per gepresteerd uur
groeide verder in 1998 (+ 3,5 %). Ook aan de kwaliteit van de geleverde prestaties
werd in 1998 hard gewerkt in functie van het behalen van een gecombineerd
lS09001-HACCP certificaat. De toename van de werkdruk kan op basis van deze
cijfers zeker niet ontkend worden en is één van de prioriteiten voor 1999. Gezien de
sterke schommelingen van activiteiten en verschuivingen tussen activiteiten en
distributiepunten is een selectieve aanpak noodzakelijk. Het procesmatige denken
dat door het ISO-project verstevigd werd en ons dwingt tot het stroomlijnen van de
activiteiten, is een stevige basis om de werkdruk op termijn te verminderen en tegelijk
de kwaliteit van dienstverlening te verbeteren.
Om verder te groeien in kwaliteit en kwantiteit wordt momenteel de managementstructuur
herdacht en verstevigd. Om tot een betere realisatie van doelstellingen te
komen en anderzijds tot een betere balans te komen tussen tevredenheid van klanten
en personeel, wordt er gewerkt aan een meetsysteem en vaststellen van een evenwichtige
set van prestatie-indicatoren. Om de schaaleffecten nog sterker te kunnen
laten spelen en professionaliteit op een aantal domeinen te verhogen wordt een
samenwerking binnen K.U.Leuven met Faculty Club en de Ziekenhuizen uitgebouwd.
Dit vereist ook dat de informatie-uitwisseling tussen deze diensten snel en efficiënt
kan gebeuren. De stap die K.U.Leuven zet naar SAP zal ook door ALMA moeten
gevolgd worden. Samenwerking met hogescholen, met andere diensten van
K.U.Leuven is de sleutel voor de verdere groei en goede resultaten van ALMA.
4.
4.1 Sociale dienst
Dienstensector
Kerncijfers:
Sociale dienst: 6 550 cliënten
Studiefinanciering: 430 studenten hebben een financiële tussenkomst ontvangen.
Buitenlandse studenten: 2 248 consultaties, 35 studenten kregen een huurtoelage,
19 studenten kregen een kortetermijnlening.
De problematiek van de studiefinanciering blijft het belangrijkste werkveld van de
Sociale dienst. Toch kan men dit niet verengen tot een louter materiële invulling,
want vaak is dit verweven met onderhuidse sociale verhoudingen en spanningen.
Ook vragen met betrekking tot het sociaal statuut houden heel wat studenten bezig.
Persoonlijke problemen van studenten, relatieproblemen of conflicten thuis, worden
op eerstelijnsniveau opgevangen en begeleid. Rond de hoofdthema's van de werking
worden een aantal publicaties verspreid die jaarlijks een actualiseringsbeurt krijgen.
Zeer belangrijk blijven de contacten met de sociale organisaties en het onderwijsmiddenveld
(PMS-centra, scholen, gespecialiseerde diensten) om de juiste informatie op
de juiste plaats te brengen. Extra aandacht was er voor de samenwerking met de
Leuvense hogescholen.
108 Katholieke Universiteit Leuven
I
De werking van de buitenlandse studenten richt zich vooral op een goed onthaal en

het creëren van gunstige leefomstandigheden die optimale concentratie op de studies
toelaten en daarnaast de gelegenheid bieden tot integratie van de student en zijn
gezin. De beurzen voor buitenlandse studenten zijn onrealistisch en niet afgestemd
op de kosten van levensonderhoud in ons land. Daarnaast stelt men een opvallende
stijging van het aantal studenten vast die door hun sponsor in de steek worden gelaten
of die met onvoldoende financiële middelen aan hun studies beginnen. De dienst
blijft inspanningen leveren naar het beleid toe op dit vlak. Pangaea, het
ontmoetingscentrum voor buitenlandse en Belgische studenten, kent een groot succes
en telt momenteel 700 leden uit 75 verschillende landen.
Een dergelijke werkwijze stellen we ook voor voor de begeleiding van buitenlandse
studenten en studenten die naar het buitenland gaan. Een voorbereidende nota werd
hierover gemaakt2, die evenwel nog verder dient aangevuld te worden vanuit
academische zijde, om zo een geïntegreerd academisch en psycho-sociaal beleid voor
deze doelgroepen te realiseren. Het is duidelijk dat in het kielzog van deze structurele
discussie nagedacht moet worden over de daaruit volgende werking van de
diensten. Met name de start van een 'guesthouse' lijkt alle betrokkenen te interesseren.
Bedoeling is dat deze werking gebaseerd wordt op inzichten over de verwerking
van de cultuurschok, over multiculturaliteit e.d.m.
4.2 Juridische dienst
Kerncijfers:
1 459 consultaties
De Juridische dienst blijft in de eerste plaats een dienst voor individuele, juridische
vragen van studenten. In de loop der jaren evolueerde deze dienst ook naar een
adviesdienst voor directie en andere studentendiensten. De invalshoek en de specialisatie
is gericht op het uitbouwen van een coherent studentenstatuut.
Voor de Juridische dienst was de herstructurering van de statuten van de buitenlandse
studenten en navorsers een nieuwe topprioriteit. In overleg met de VI-IR werd
een akkoord bereikt met de bevoegde Minister, dat leidde tot de wetswijzigingen
gepubliceerd in het Staatsblad van 17 maart 1998. De implementatie van deze
nieuwe statuten gaat echter bijzonder moeizaam en vraagt veel overleg, zowel binnen
de universiteit, als interuniversitair, als met de overheid.
4.3 Jobdienst
Kerncijfers:
6 505 consultaties van studenten, 2 782 van werkgevers
De Jobdienst beijvert zich om door goede informatie en advies met betrekking tot het
sociaal- en arbeidsrechtelijk statuut van de werkende student, alle betrokkenen bij
studentenarbeid te ondersteunen. Door de jobbemiddeling probeert de dienst de
financiële draagkracht van de student rechtstreeks te beïnvloeden, waardoor de
drempel tot het hoger onderwijs voor een aantal studenten wat lager wordt.
Als nieuw project mogen we hier ook een uitbreiding van de werking van de Jobdienst
vermelden, met name ten aanzien van de administratieve voorbereiding en
verwerking van dossiers van jobstudenten die werken voor de K.U.Leuven. Hoewel
het een erg arbeidsintensieve dienstverlening is, kunnen we door deze werking
meerwaarde realiseren voor de betreffende jobstudenten en voor de universiteit.
4.4 Dienst Studieadvies
Studieloopbaanbegeleiding is een kernopdracht van de dienst Studieadvies. Vanuit
de specifieke deskundigheid van elke subsectie worden bijdragen geleverd om die
taak te realiseren. Drie teams zijn actief in volgende werkvelden:
J.DE VUY ST, Een eeuwenoude traditie van gastvrijheid, 39 pp.
Sociale vowrieningen vow studenten I 109

- Info-team: informeren van (aspirant-)studenten omtrent studiemogelijkheden en
tewerkstelling;
- Studiebegeleidingsteam: begeleiden van studenten bij studiekeuzeproblemen, bij
inadequaat studeergedrag en bij sociaal-emotionele problemen (indien die met een
kortlopende opvang kunnen opgelost worden);
- Werkgroep Gehandicapte Studenten: uitbouw van participatiemogelijkheden aan
hoger onderwijs voor studenten met een handicap.
Studieadvies beschikt over een Mediatheek waar informatie geboden wordt in boekvorm
en op elektronische dragers (cd-rom, Internet ...) over K.U.Leuven-studierichtingen,
studiemogelijkheden in binnen- en buitenland en over tewerkstelling.
Informatie- en begeleidingsactiviteiten zijn bedoeld voor (aspirant)-studenten
K.U.Leuven. De Mediatheek is eveneens toegankelijk voor studenten van het
Leuvense netwerk van Hogescholen (Lens). Begeleiders van studenten met een handicap
uit datzelfde netwerk kunnen ook een beroep doen op de K.U.Leuven expertise.
De drie teams worden in hun activiteiten ondersteund door een secretariaats- en onthaalpool.
In 1998 werden meer dan 22 000 persoonlijke contacten geregistreerd.
telefonische informatievragen benadert de 18 500.
Het aantal
Drie initiatieven werden in 1998 verder uitgebouwd:
1. Het studiekeuzewerkboek 'KiesKeurig', instrument voor transitiebegeleiding van
secundair naar hoger onderwijs, werd vervolledigd en aan leerlingen van diverse
scholen aangeboden. Het werkboek is bedoeld als instrument om leerlingen te
begeleiden bij het samenstellen van hun studiekeuzedossier. Dat dossier is een
persoonlijke synthese van hun studiekeuze. Binnen afzienbare tijd zal het een
verplicht werkstuk worden bij de overgang van secundair naar hoger onderwijs.
PMS-consulenten hebben "KiesKeurig" in klasverband gebruikt en geëvalueerd.
Die toepassing gebeurt opnieuw doorheen het schooljaar 1998-99. Een eindversie
zal beschikbaar zijn vanaf het schooljaar 1999-2000. KiesKeurig komt dan
ook op Internet. Momenteel wordt gewerkt aan een handleiding voor studiekeuzebegeleiders.
2. Een tweede initiatief is een onderzoek over loopbaanopbouw, waarover gerapporteerd
wordt in het onderwijsverslag.
3. Een derde initiatief dat in 1997 een proefdraai kende werd in 1998 breder uitgebouwd.
'K.U.Leuven bij je thuis', een infosessie rond studeren aan de universiteit
werd in 1998 in diverse scholen aangeboden. Doelpubliek zijn laatstejaars secundair
onderwijs en hun ouders. Het programma biedt diverse korte uiteenzettingen
over wetenschappelijk onderzoek, gevolgd door voordrachten over studiekeuze,
studie- en studentenleven, huisvesting en financiering. Aansluitend kunnen
bezoekers terecht op een infomarkt waar alumni van de K.U.Leuven als co-informatoren
fungeren. Alumni beantwoorden vragen rond studie-inhouden en geven
toelichting bij de eigen beroepsuitoefening. Vooraf krijgen zij vanuit Studieadvies
geactualiseerde studie-informatie. Ter plaatse is er voor de leerlingen alle benodigde
documentatie. Die sterk geïndividualiseerde formule wordt door bezoekers
positief gewaardeerd.
Het lijdt geen twijfel dat activiteiten rond tewerkstelling en informatieverstrekking
een bijzonder impuls kregen vanuit een vernieuwde coöperatie met de Alumniwerking.
De informatieactiviteiten van de vroegere Coördinatiecommissie Plaatsingshulp
werden nu geïntegreerd in de activiteiten van de Kerncel Tewerkstelling, op haar
beurt gecoördineerd door Studieadvies. Die geconcerteerde aanpak biedt ruimere
werkingsmogelijkheden en grotere effectiviteit.
1 10 Katholieke Universiteit Leuven
4.4.1 Informatie
Voor aspirant-studenten en studenten is er een gediversifieerd aanbod aan informatie
over K.U.Leuven-studierichtingen, studiemogelijkheden in binnen- en buitenland en
over de arbeidsmarkt:

- Meer dan 1 750 aspirant-studenten en studenten uit binnen- en buitenland kregen
individueel advies; een vergelijkbaar aantal werd telefonisch en langs e-mail
voortgeholpen.
- Informatie over basisstudies:
* de Studieadvies-website met informatie over studierichtingen werd ook in 1998
frequent geraadpleegd; in de drukste studiekeuzeperiodes werden meer dan
60 000 bezoekers geteld per trimester;
* de nieuwe serie infosessies 'K.U.Leuven bij je thuis' startte in oktober 1998;
een 7-tal scholen zijn op het aanbod ingegaan; begin 1999 volgen er nog 7
sessies voor 10 scholen. Met KULAK werd bovendien samengewerkt aan een
specifieke KULAK/K.U.Leuven-infobeurs te Brugge die door ruim 300 leerlingen
bezocht werd. In een tiental scholen werden supplementair voordrachten
geboden over studeren in het Hoger Onderwijs;
* traditioneel werd deelgenomen aan vijf driedaagse regionale Studie- en Informatiebeurzen
voor laatstejaars uit het secundair onderwijs, georganiseerd door de
PMS-centra en het Departement Onderwijs;
* binnen K.U.leuven werd ondersteuning geboden bij de organisatie van de 5
Infodagen.
- Voor laatstejaarsstudenten werden volgende programma's georganiseerd:
* 'Verder studeren in het buitenland', mogelijkheden toegelicht in 11 verschillende
infosessies;
* 'Infodagen rond verdere studiemogelijkheden' voor studenten K.U.Leuven en
UCL resp. georganiseerd aan de UCL en de K.U.Leuven;
* 'Loopbaanbegeleiding', een programma van de Kerncel Tewerkstelling, opgebouwd
uit 9 informatiesessies en -beurzen (Wegwijs arbeidsmarkt, Werken in
het buitenland, Jobinformatiedag enz...). Die activiteiten worden aangekondigd
in een informatieblad (4 nummers per academiejaar) waarin tevens relevante
artikels rond tewerkstelling gepubliceerd staan. Elke laatstejaarsstudent krijgt
die informatiebladen individueel toegestuurd. De Kerncel biedt ook consultaties,
voordrachten en trainingen rond solliciteren en onderhoudt contact met het
netwerk van de facultaire loopbaanadviseurs. Centraal worden jaarlijks 750
vacatureberichten naar faculteiten verspreid.
- Voor kandidatuurstudenten van Kulak, KUB, RUCA, en LUC werd toelichting verstrekt
op infosessies rond aansluitende 2e cyclusstudies aan de K.U.Leuven.
- Op een 5-tal specifieke beurzen werd informatie geboden over verdere studiemogelijkheden
aan afgestudeerden uit hogescholen.
4.4.2 Studiebegeleiding
Ruim 1 400 K.U.Leuven studenten deden een beroep op begeleiding vanuit deze
afdeling. Gemiddeld werden 2 h 3 gesprekken gevoerd met elke student, wat het
aantal contacten op een 3 000-tal brengt. In 1998 werden bovendien 320 volledige
en 250 selectieve testonderzoeken uitgevoerd in functie van heroriëntering enlof
diagnosestelling bij problemen. Studenten komen uit alle studierichtingen. Eerstejaars
zijn in de meerderheid.
Zes groepen studenten volgden trainingen rond doelmatig studeren. Studieplanning
komt wekelijks aan bod doorheen het volledige academiejaar.
In functie van een betere samenwerking heeft de afdeling diverse monitoraten op
Studieadvies uitgenodigd. Een onderlinge kennismaking en een uitwisselen van
gedachten dragen er toe bij de werking beter op mekaar af te stemmen.
Sociale voorrieninpen voor studenten 1 111

4.4.3 Begeleiding studenten met een handicap
Studenten met chronische ziekten enlof fysieke handicaps worden begeleid door de
Werkgroep Gehandicapte Studenten (WGS), een interdisciplinair team van personeelsleden
K.U.Leuven. Vorig academiejaar werd door 144 studenten een beroep
gedaan op dienstverlening. Dat betekent een toename in aantal met 25 % t.o.v. het
academiejaar 1996-97. Doorheen het academiejaar hebben zich 27 aspirant-studenten
aangemeld voor assistentie bij studiekeuze enlof accommodatie. Een groep van
184 studenten vrijwilligers verzorgen de dag- en nachtomkadering van 34 studenten
met een handicap die dergelijke ondersteuning nodig hebben. Voor ouderejaars werd
een speciale infoavond ingericht over begeleid wonen.
Op internationaal plan was WGS medeorganisator van de "Third International Conference
on Higher Education and Disability" georganiseerd te Innsbruck. Diverse leden
verzorgden een presentatie. In 1998 werd eveneens verdergewerkt aan een internationaal
project, met name de uitbouw op Internet van een databank i.v.m. dienstverlening
voor studenten met een handicap in het Hoger Onderwijs van de Europese
Unie (project gefinancierd door Directoraat Generaal XXII van de EC.). Bedoeling van
het project is het faciliteren van deelname van studenten met een handicap aan
Erasmus-uitwisselingen.
Kerncijfers:
Medisch centrum 4 465 patiënten, 2 368 nieuwe patiënten, 7 731 prestaties.
5.
C3i-s+ondheids- Psychotherapeutisch centrum: 640 cliënten, 552 nieuwe aanmeldingen, 5 060 thesector
rapie-uren, 2 558 groepstherapie-uren.
Het Medisch centrum zag een dalend aantal patiënten. Uit de morbiditeitsgegevens
van de jongste vijf jaren blijkt dat de leeftijds- en studiegebonden medische problemen
de specialiteit en de kwaliteit van de dienst uitmaken. Er werden verschillende
preventieve activiteiten opgezet. Zoals de vorige jaren werd meegewerkt aan onderzoeksprojecten.
Dit jaar werd opnieuw een cyclus over relatievorming en seksualiteit
opgezet.
Op het Psychotherapeutisch centrum doet een sterk toenemend aantal studenten een
beroep. Daarbij lijkt de zwaarte van de behandelde thematieken toe te nemen. Meer
en meer begaafde studenten uit ontwrichte gezinssituaties dienen persoonlijke problemen
te verwerken. Het lijkt belangrijk om de volgende jaren bijzondere aandacht
te besteden aan de groeiende noden op het vlak van psycho-medisch-sociale begeleiding
van begaafde studenten. Buiten de individuele psychotherapeutische en psychiatrische
dienstverlening werd een aanzienlijke reeks groepen opgezet. De faalangstgroepen
zijn daarin de belangrijkste. Daarnaast groepstherapieën, sociale vaardigheidsgroepen,
groeigroepen, procrastinatiegroepen en themagroepen. Het
Centrum geeft ook ondersteuning aan diverse preventief georiënteerde werkgroepen.
Ook in crisissituaties wordt onze hulp gevraagd.
Zowel voor de psychotherapeutische begeleiding als voor de medische begeleiding
van studenten werden stuurgroepen ingericht, samengesteld uit studenten, academici
uit de respectieve faculteiten Psychologie en Geneeskunde en personeelsleden
uit de betrokken diensten. Bedoeling van beide stuurgroepen is, om enerzijds te
concerteren, d.w.z. inspanningen in deze werkzone van verschillende instanties op
elkaar af te stemmen, anderzijds om een wederzijdse bevruchting te realiseren van de
wetenschappelijke ontwikkelingen en de praktijk in de diensten. Een eerste concretisering
van een dergelijk beleid in de medische sfeer, is de beslissing om vanaf het
academiejaar 1999-2000 het eerstejaarsonderzoek in de werking van Studentenvoorzieningen
te integreren. De Stuurgroep psychotherapie coacht een studieproject
suïcide, dat dankzij giften kon gerealiseerd worden. Bedoeling is, dat in de toekomst
ook andere dergelijke projecten opgezet worden, bv. ten aanzien van gewichtsproblemen
bij studenten (anorexia, boulemie). Een samenwerking tussen de stuurgroepen
in de medische en de psychotherapeutische sfeer kan daarbij nuttig zijn.
1 / Katholieke
Universiteit Leuven

De genoemde stuurgroepen passen in een concept over werkverdeling, dat systematisch
ingevoerd werd voor de diensten. Een onderscheid werd gemaakt tussen
opdrachten van de tweede, van de eerste en van de zgn. nuldelijn3. Bedoeling is dat
deze nuldelijn, dus de studenten en vrijwilligers overleg plegen met de professionelen
in overlegvergaderingen, dat de professionelen elkaar vinden in teamvergaderingen
en coördinatievergaderingen tussen de teams, en dat het beleid in een sfeer van
medebeheer in stuurgroepen voorbereid wordt naar de Raad voor Studentenvoorzieningen
toe.
6.1 Opsomming van de studentenactiviteiten en -organisaties die een toelage 6.
krijgen
Studentenvoorzieningen betoelaagt enkel Loko, de overkoepelende studentenorganisatie.
De facultaire of departementale kringen houden jaarlijkse praesidiaverkiezingen.
Afgevaardigden uit deze praesidia vinden zich terug in de thematische raden binnen
de koepel Loko; Sociale Raad, Kringraad, Kultuurraad, Sportraad, Portulaka. Ze zijn
verantwoordelijk voor inspraak en medebeheer in en de stimulering van de sector die
hen toevertrouwd wordt door de praesidia. Veto besteedt als weekblad van de
Leuvense Kringorganisatie aandacht aan alle topics die voor een studentenorganisatie
en voor studenten in het bijzonder van belang zijn.
Studentenorganisaties
6.2 Omschrijving van de doelstellingen van de organisaties
Binnen Loko worden vijf werkvelden van participatie, inspraak en medebeheer aangepakt;
de academische zone binnen Kringraad, de sociale sector binnen Sociale Raad,
kultuur resp. sport binnen Kultuurraad resp. Sportraad, en het werkveld van de buitenlandse
studenten, resp. de studenten die naar het buitenland gaan binnen
Portulaka. Loko geeft tenslotte de studentenkrant Veto uit.
Eén project voor de toekomst willen we hier nog even in de verf zetten. Op het
einde van 1998 startten de voorbereidingen van kast, het televisiekanaal voor de
studenten. Vanaf 1999 zal wekelijks een tiental minuten durende studentenvideo
verspreid worden via monitoren op voor studenten belangrijke plaatsen in Leuven en
via het computernetwerk. De video wordt voor en door studenten gemaakt, en tracht
studenten 'uit hun kot te lokken' en hen te informeren over extra-curriculaire activiteiten
in de sfeer van sport, cultuur, academische en sociale thematieken en kwesties,
die buitenlandse studenten aangaan. Hoewel ook dit project naar coaching van
de studenten erg arbeidsintensief is, lijkt ook dit een unieke kans om met behulp van
nieuwe technologieën de oude doelstellingen van de sociale sector te realiseren.
Het uitgebreide inschrijvingssysteem draaide in 1998 bedrijfszeker. Het succes van 7.
de schriftelijke inschrijvingen nam opnieuw toe (met 12,85%). Dit betekent dat
meer dan de helft van de oud-studenten koos voor deze manier van inschrijven.
Hierdoor kon tijdens de inschrijvingsperiode meer aandacht gaan naar de nieuwe
studenten. Ongeveer 99% van deze groep nam een voorinschrijving via internet.
Steeds meer studenten deden dit vanaf hun thuisadres.
Voor de website van Studentenadministratie werd een geapprecieerd stuk met de
inschrijvingsaantallen ontwikkeld.
studentenadministratie
De term is afkomstig van SoRa (studiedag Psychotherapie op 24.9.1997) en staat voor wat doorgaans
de mantelzorg genoemd wordt.
Sociale voorzieningen voor studenten I
113

8. In de Kerncel Tewerkstelling werken vertegenwoordigers van verschillende centrale
diensten (Studieadvies, Studentenvoorzieningen en Alumni Lovanienses) samen om
Kerncel
de studenten te begeleiden bij hun intrede op de arbeidsmarkt. Terwijl de 55 facul-
Tewerkstelling taire loopbaanbegeleiders zich inspannen om de laatstejaars en afgestudeerden uit
hun eigen studierichting te informeren over de arbeidsmarkt, biedt de Kerncel
Tewerkstelling een faculteitsoverkoepelend informatiepakket aan. Tijdens een reeks
informatievergaderingen worden de sollicitatieprocedure (sollicitatiebrief en CV,
sollicitatiegesprek, de verhandeling) en enkele arbeidsmarktsectoren (onderwijs,
diplomatie, werken in het buitenland, algemene jobinformatiedag) toegelicht. De
afstuderenden worden persoonlijk op de hoogte gebracht van deze activiteiten via
het Informatieblad Loopbaanbegeleiding. Zij vinden ook schriftelijke informatie in de
brochures 'Diplomatieke Loopbaan', 'Adressenlijst Werken in het Buitenland' 'Dag
Unief. Wat nu?.
Vanuit Studieadvies wordt in het kader van loopbaanbegeleiding gezorgd voor een
individuele en meer intensieve adviesverlening via een begeleidingscursus 'Eerste
Hulp bij Solliciteren' en persoonlijk advies. In de mediatheek van Studieadvies
kunnen naslagwerken geraadpleegd worden die kunnen helpen bij het voorbereiden
van (spontane) sollicitaties. In de mediatheek staat ook heel wat informatie op elektronische
drager (cd-roms, Internet, WIS, KISS, ... l ter beschikking van de werkzoekende
(oud)-studenten.
In 1998 werd het wetenschappelijk onderzoek afgerond over de tewerkstellingssituatie
bij afgestudeerden van 1996. De resultaten boden een positief beeld over de
intrede op de arbeidsmarkt van de Leuvense alumni. De onderzoeksresultaten bieden
ook een duidelijker inzicht in de structuur van functies, gekoppeld aan persoonseigenschappen,
vaardigheden en het belang dat gehecht wordt aan diverse arbeidsvoorwaarden.
Jaarlijks ontvangt de Kerncel Tewerkstelling ongeveer 750 vacatureberichten die
vanuit het alumnisecretariaat aan de facultaire plaatsingsdiensten worden doorgestuurd.
Om deze vacatures sneller en efficiënter van werkgever naar werknemer te
laten doorstromen, werd het plan opgevat aan bedrijven en studenten/alumni een
elektronische vacaturedatabank aan te bieden.
11 4 Katholieke Universiteit Leuven

Synthese van de jaarrekening
De jaarrekening van de K.U.Leuven is de weergave van het gevoerde beleid ten
aanzien van haar hoofdopdrachten: onderwijs, onderzoek en wetenschappelijke
dienstverlening.
De snelle groei van de sector onderzoek heeft voor gevolg dat de structuur van de
inkomsten en uitgaven van de universiteit de laatste jaren gevoelig is gewijzigd.
Vergeleken met het jaar 1985, is het aandeel in de totale inkomsten van de
basissubsidie van de overheid, die in eerste instantie de normale werking van de
universiteit dekt, sterk gedaald: van 74 % tot 50 % in 1998. Parallel hiermee is het
aandeel van de inkomsten uit onderzoek toegenomen van slechts 14 % in 1985 tot
bijna 29 % in 1998.
Samenstelling van de inkomsten (in %)
Overheidsuitkeringen
Inkomsten van internationale organismen
Inkomsten uit de privé-sector
Rechten, royalties en overhead
Inschrijvings- en examengelden
Financiële inkomsten
Inkomsten uit onroerende goederen
Diverse
1997
1998
Totale inkomsten (in mia BEF)
Het totale jaarinkomen van de diverse begrotingsrubrieken tezamen bedraagt in 1998
15,962 miljard BEF, een stabilisering tegenover 1997. Het vorige jaar was echter
sterk beïnvloed door een éénmalige, belangrijke inkomst door de verkoop van een
contract voor intellectuele rechten. Zonder deze buitengewone inkomst van 1997,
bedraagt de stijging van de inkomsten 2,6 %.
Wat de structuur van de inkomsten betreft, valt verder nog op dat het aandeel van de
overheid in de totale inkomsten van de universiteit in 1998 72,2 % bedraagt, als
zowel de werkingctoelage als de aanzienlijke inspanningen van de overheid op het
vlak van de financiering van onderzoek worden in rekening gebracht, dat het aandeel
van de inkomsten uit de privé-sector 13,6 % bedraagt, terwijl de inkomsten uit
Synthese ren de Jaarrekeningen I l 15

inschrijvings- en examengelden in 1998 onder invloed van de stagnerende
studentenaantallen licht teruggelopen zijn: zij totaliseren nu 383 miljoen BEF tegen
385 in 1997.
De uitgaven, voor alle uitgavenrubrieken samen, bestaan voor 62,6 % uit personeelskosten
en voor 37,4 % uit kosten voor werking en uitrusting.
De totale werkingstoelage bedraagt in 1998 7,907 miljard BEF; de totale uitgaven op
de afdeling Werking belopen, overschrijvingen tussen afdelingen inbegrepen, 8,018
miljard BEF zodat een negatief saldo van ruim 111 miljoen wordt gerealiseerd. De
personeelsuitgaven vertegenwoordigen 75,5 % van de uitgaven in de afdeling
Werking en gaan voor 60,2 % naar het academisch personeel en voor 39,8 % naar
het administratief en technisch personeel. De K.U.Leuven blijft met 76,8 %
overigens ruim beneden de decretale norm van 80 %.
Het negatieve saldo van 111 miljoen heeft te maken met de overschrijvingen tussen
afdelingen. Enerzijds was er een transfer van 215 miljoen BEF naar het Bijzonder
Onderzoeksfonds, anderzijds werd een bedrag van 237 miljoen BEF overgeschreven
naar het Fonds Onroerende Investeringen: de overheidctoelagen blijven immers ruim
onvoldoende om de stijgende investeringsbehoeften van de universiteit en de
noodzakelijke onderhoudsinvesteringen voor het onroerend patrimonium te
financieren.
De onderzoeksuitgaven van de universiteit nemen toe met 10,7 % en bedragen
4,267 miljard BEF. Ze bestaan voor 56 % uit personeelskosten en voor 44 % uit
werkings- en uitrustingsuitgaven.
De op het eind van 1998 nog onbestemde kredieten werden overgedragen naar 1999
en werden inmiddels reeds toegewezen, in belangrijke mate om de bestaande
infrastructuur te verbeteren en een aantal groot onderhoudswerken te kunnen
uitvoeren.
1 16 Katholieke Universiteit Leuven

Overdracht saldo vorig jaar
Inkomsten lopend jaar
Overheidsuitkeringen
Inkomsten van internationale organismen
Inkomsten uit de priv6 sector
Inkomsten uit rechten, royalties en overhead
Inschrijvings- en examengelden
Financiële inkomsten
Inkomsten uit onroerende goederen
Diversen
Uitgaven
Personeel
Werking en uitrusting
Overschrijvingen tussen afdelingen
Inkomsten
Uitgaven
Saldo huidia jaar
Provisies, fondsen en over te dragen
saldi
Bestemd voor faculteiten en diensten
Onbestemd saldo over te dragen
naar volgend jaar
Werkingstoelagen
1 475 198
7 906 884
7 906 884
o
o
o
o
o
o
O
7 566 367
6 057 246
1 509 121
-452 O00
o
452 O00
-1 11 483
1 363 715
988 245
375 470
Fonds
Onroerende
Investeringen
194 808
304 930
272 600
o
16 495
o
o
5 293
10 542
o
449 985
o
449 985
195 536
237 O00
41 464
50 481
245 289
245 289
0
Sociale
voorz.
Studenten
171 953
453 580
191 200
o
o
o
o
13 440
196 867
52 073
562 552
176 545
386 007
112 470
112 470
o
3 498
175 451
146 310
29 141
Bijzonder
Universitair
Onderzoeksfonds
Andere
Onderzoeks
fondsen
1 606 828
3 750 937
2 357 446
495 046
826 226
21 456
o
O
o
50 763
3 668 618
2 027 932
1 640 686
- o
O
o
82 319
1 689 147
1 689 147
0
Patrimonium
Orde
156 560
272 070
16 408
208 323
47 339
o
o
o
o
o
267 251
1 386
265 865
- o
o
o
4 819
161 379
161 379
o -
1 TOTAAL

De balans van de K.U.Leuven
Het balanstotaal stijgt met 8,2 % en bedraagt 20,2 mia BEF. Het bestaat voor
ongeveer de helft uit vaste activa.
Voor een groot deel betreffen deze vaste activa oude historische gebouwen die
moeilijk kunnen geëvalueerd worden zodat mag aangenomen worden dat de waardering
ervan een onderschatting inhoudt.
Hetzelfde geldt voor de technische en wetenschappelijke uitrusting en voor de
gespreide boekenvoorraden over de centrale bibliotheek en de diverse campus-bibliotheken.
De waardering van deze rubrieken steunt vanaf het jaar 1995 alleen op
boekhoudkundig verifieerbare cijfers eerder dan op onzekere schattingen. De scheeftrekking
zal zich bijgevolg de komende jaren corrigeren.
De hoge korte-termijn-vordering heeft te maken met de verschuiving van december
1998 naar januari 1999 van de betalingen van de werkingstoelage (629,4 mio BEF)
en van de subsidie voor het Bijzonder Universitair Onderzoeksfonds (64,8 mio BEF).
Naast deze vorderingen op de Vlaamse overheid bevat deze rubriek ook een belangrijke
vordering op het Abos (50,9 mio BEF) en op diverse onderzoeksinstellingen van
de overheid (363 mio BEF).
Op het passief wordt het vast actief in de eerste plaats gefinancierd door het eigen
vermogen, dat 15,3 mia BEF bedraagt. Het bestaat uit een historisch opgebouwde
onbeschikbare reserve van 3,4 mia BEF en een kapitaalsubsidie van 2,5 mia BEF. De
rest van het eigen vermogen wordt gevormd door de overgedragen kredieten, fondsen
en provisies van de verschillende begrotingsafdelingen. Het gaat hierbij in grote mate
over bedragen die kunnen beschouwd worden als de tegenwaarde voor 'projecten in
uitvoering', waarvan de engagementen zich uitstrekken over verschillende jaren. In
een decentrale bestuursstructuur vormen zij bovendien de reserveopbouw voor de
vervanging van de bestaande wetenschappelijke apparatuur en zijn het provisies die
uit het oogpunt van het goed beheer moeten aangelegd worden voor tegenvallende
contractverwerving in de verschillende onderzoekslabo's en -centra. Samen met de
gegroeide contractfinanciering heeft zich immers een belangrijk sociaal passief
opgebouwd waarvoor alleen de overgedragen kredieten en provisies een tegenpartij
kunnen vormen.
In het eigen vermogen onder de deelrubriek Patrimonium zijn ook het Pooled Fund en
het Voorzorgsfonds opgenomen. Het Pooled Fund bevat momenteel 104 fondsen die
hoofdzakelijk betrekking hebben op mecenaatsfondsen en leerstoelen op naam. De
belegging ervan gebeurt centraal terwijl elk fonds deelt in de opbrengsten in
verhouding tot zijn aandeel in het gezamenlijk kapitaal.
De middelen van het Voorzorgsfonds zijn nog afkomstig van de vroegere unitaire
universiteit en zijn bestemd voor de uitdovende pensioenverplichtingen in eigen
beheer. Het vormt tevens de uiteindelijke waarborg voor de honorering van de
groepsverzekering voor het administratief en technisch personeel, die werd afgesloten
in het kader van het gelijkwaardig geldelijk statuut met de rijksuniversiteiten. De
betoelaging hiervoor schiet nog steeds in onaanvaardbare mate tekort.
Bij de schulden is er de langlopende lening in het kader van het Fonds voor de Ontwikkeling
van de Vrije Universiteiten, die nog uitstaat voor 3,3 mia BEF. Aangezien
de terugbetaling en de rentevergoedingen op deze lening rechtstreeks door de overheid
gebeuren, kan deze langlopende schuld voor de K.U.Leuven balans-technisch
gelijkgesteld worden met eigen vermogen.
De balans van de K.U.Leuven 1 119

ACTIVA
1997
1998
VASTE ACTIVA
I. OPRICHTINGSKOSTEN
ll. IMMATERIELE VASTE ACTIVA
III. MATERIELE VASTE ACTIVA
A. Terreinen en gebouwen
B. Installaties, machines en uitrusting
C. Meubilair en rollend materieel
D. Leasing en soortgelijke rechten
E. Overige materiële vaste activa
F. Activa in aanbouw en vooruitbetalingen
9 237 81 1 493
- O
37 973 790
9 154 901 580
7 285 976 849
1411091312
109 331 468
O
348 501 951
O
9 458 948 301
- O
61 427 364
9 345 080 866
7 241 973 352
1.560179917
144 925 680
O
398 O01 917
O
IV.
FINANCIELE VASTE ACTIVA
A. Verbonden ondernemingen
B. Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat
C. Andere financiële vaste activa
44 936 123
O
43 530 642
1 405 481
52 440 071
O
50 750 242
1 689 829
VLOTTENDE ACTIVA
V. VORDERINGEN OP MEER DAN EEN JAAR
A. Handelsvorderingen
B. Overige vorderingen
9 433 431 442
189 273 802
O
189 273 802
10 752 391 015
169 610 826
O
169 610 826
Vl.
VOORRADEN EN BESTELLINGEN IN UITVOERING
A. Voorraden
B. Bestellingen in uitvoering
115 771 017
115 771 017
O
110 846 970
110 846 970
O
VII.
VORDERINGEN OP TEN HOOGSTE EEN JAAR
A. Handelcvorderingen
B. Overige vorderingen
1 457 908 471
391 030 880
1066877591
1 669 320 21 5
482 720 605
1 186599610
VIII. ANDERE VLOTTENDE ACTIVA EN FINANCIELE WAARDEN
7 096 285 307
8 232 600 870
IX.
LIQUIDE MIDDELEN
349 084 109
328 208 535
X. OVERLOPENDE REKENINGEN
225 108 736
241 803 599
TOTAAL DER ACTIVA
18671 242935
20211 339316
122 Katholieke Universiteit Leuven
l

EIGEN VERMOGEN
I. KAPITAAL
A. Geplaatst kapitaal
B. Niet-opgevraagd kapitaal
ll.
III.
IV.
UITGIFTE PREMIE
HERWAARDERINGSMEERWAARDE
RESERVES
A. Wettelijke reserves
B. Onbeschikbare reserves
1. Eigen aandelen
C. Belastingvrije reserves
D. Beschikbare reserves
V. OVERGEDRAGEN KREDIETEN, FONDSEN EN PROVISIES
A. Overgedragen bestemde kredieten en provisies
- Afdeling Werking
- Afdeling Investeringen
- Afdeling Sociale voorzieningen voor studenten
- Afd. Onderzoeksfondsen : Bijz. Univ. Onderzoeksfonds
- Afd. Onderzoeksfondsen : Andere Onderzoeksfondsen
- Afdeling Patrimonium
- Afdeling voor Orde
B. Overgedragen onbestemde saldi
- Afdeling Werking
- Afdeling Sociale voorzieningen voor studenten
- Afdeling Patrimonium
O
6788562855
1110226584
194 807 247
144017322
1 271 072 038
1 606 827 840
2305050897
1 56 560 927
1271025175
364 971 922
27 935 849
878 1 17 404
O
7815645207
988245811
245 288 61 5
146309846
1 667 009 545
1 689 146 671
2918265032
161 379 687
1464054574
375 470 143
29 140 858
1 059 443 573
Vl.
KAPITAALSUBSIDIES
2 41 1 049 944
2 542 505 174
VOORZIENINGEN VOOR RISICO'S EN KOSTEN
VII. A. Voorzieningen voor risico's en kosten
B. Uitgestelde belastingen
9 806 721
9 806 721
O
9 487 377
9 487 377
O
120 Katholieke Universiteit Leuven

SCHULDEN
VIII. SCHULDEN OP MEER DAN EEN JAAR
A. Financiële schulden
1. Kredietinstellingen, leasingschulden en soortgelijke
2. Overige leningen
B. Handelsschulden
C. Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen
D. Overige schulden
4947183759
3475695434
3466900620
8 794 814
O
O
O
4939180080
3340159342
3329 172834
10 986 508
O
O
O
IX.
SCHULDEN OP TEN HOOGSTE EEN JAAR
A. Schulden > 1 jaar die binnen het jaar vervallen
B. Financiële schulden
1. Kredietinstellingen
2. Overige
C. Handelsschulden
1. Leveranciers
2. Te betalen wissels
D. Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen
E. Schulden m.b.t. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten
1. Belastingen
2. Bezoldigingen en sociale lasten
F. Overige schulden
1352382521
134 156886
1 027 468
86 686
302016400
O
24 242 601
183 615 504
613490587
93 746 389
1429134749
136487 564
O
706 363
377 879004
O
14 987 348
195 732003
637092383
99 343 440
X. OVERLOPENDE REKENINGEN
119105804
136792633
TOTAAL DER PASSIVA
18 671 242 935 20 211 339 316
De balans van de K.U.Leuven 1 121

Wetenschappelijke
dienstverlening
De wetenschappelijke dienstverlening vormt de derde belangrijke maatschappelijke
functie van de universiteit. Zij omvat de ruime waaier van alle activiteiten die het
kenniscentrum dat de universiteit is, levert naar de maatschappij toe. De universitaire
ziekenhuizen zijn daarvan het meest zichtbare, en financieel zwaarste deel, dat een
kernstuk vormt van de gezondheidszorg in ons land. Daarover wordt in dit jaarverslag
in globale termen gerapporteerd in het deel 'Universitaire Ziekenhuizen'.
Maar ook de aanwezigheid van zoveel professoren in diverse publieke discussies, de
ingezonden stukken in kranten en weekbladen van onderzoekers die als deskundigen
hun stem laten horen, vormt een deel van onze dienstverlening, net zoals de 'sprekers
uit Leuven' die bereid zijn een thema uit hun onderzoeksterrein toe te lichten voor
verenigingen.
Het decreet van 22 februari 1995 betreffende de wetenschappelijke dienstverlening
of maatschappelijke dienstverlening door de universiteiten of de hogescholen en
betreffende de relaties van de universiteiten en de hogescholen met andere rechtspersonen,
bepaalt voor de dienstverlening een aantal elementaire spelregels, voornamelijk
met betrekking tot de contractopstelling en de aanrekening en verantwoording
van kosten. Het legt tevens de universiteit de verplichting op om een eigen
reglement te maken om dit alles procedureel nader te regelen.
Opgemerkt weze dat de definitie die in het decreet gegeven wordt aan de wetenschappelijke
dienstverlening in feite alle prestaties voor derden omvat, zodat het
geheel van het contractueel onderzoek ook daaronder valt.
De K.U.Leuven vaardigde een eigen reglement uit dat vooral de procedurele aspecten
regelt. De exploitatie K.U.Leuven Research and Development beheert de contracten
die gesloten worden met bedrijven. Deze zijn in de regel gegroepeerd in zogenaamde
divisies, wat in grote lijnen het equivalent is van een onderzoeksgroep. De andere
contracten lopen via de gewone interne administratieve kanalen (Dienst
Onderzoekscoördinatie, Financiële diensten). In beide filieres wordt gezorgd voor de
overhead-afname en de financiële verrekeningen.
Het decreet staat ook toe dat er persoonlijke vergoedingen kunnen worden toege-
. staan aan de personeelsleden die het contract hebben uitgevoerd, doch dit is beperkt
tot maximum de helft van wat er netto overblijft na uitvoering van een contract. In
het K.U.Leuven-reglement wordt deze mogelijkheid voorzien:
- in het raam van LR&D gebeurt dit per divisie, op voorstel van het divisiehoofd en
onder controle van het Beheerscomitb van LR&D;
- in het raam van andere contracten kan dit slechts gebeuren op vraag van de projectleiders
doch na toestemming van de Centrale Commissie Overhead en Wetenschappelijke
Dienstverlening.
Het dient gezegd dat er slechts in beperkte mate gebruik wordt gemaakt van die
mogelijkheid: in LR&D zijn de divisies er vooral over bekommerd om reserves te vormen
voor toekomstige noden van hun onderzoeksgroep. In de andere filieres komt
het eerder zelden voor dat er een overschot is, dat vatbaar is voor uitkeringen.
Het financieel volume van de wetenschappelijke dienstverlening kan, gelet op de
decretale definitie, moeilijk onderscheiden worden van het toegepast onderzoek. Uit
het globaal overzicht van de onderzoeksuitgaven (zie deel Onderzoeksverslag) onthoudt
men dat een totaal uitgavenbedrag van 1 214,5 mio BEF vermeld wordt voor
LR&D, waarnaast nog een bedrag van 62,6 mio BEF voor specifieke dienstverleningscontracten,
dit naast het geheel van projectmatig onderzoek ten behoeve van federale,
regionale en internationale overheden en ten behoeve van privé-instanties.
Wetenschappelijke dienstverlening 1 123

Centde logistieke diensten
Ludit, het Leuvens Universitair Dienstencentrum voor Informatica en Telematica, zet 1
al de inspanningen voort om binnen de K.U.Leuven een kwalitatief hoogstaande
centrale dienstverlening te verzorgen ten dienste van onderwijs, onderzoek, biblio- Ludit
theek en administratie, en dit met de daarbij horende praktische en wetenschappelijke
ondersteuning.
Het betreft o.a. diensten i.v.m. infrastructuur (centrale en decentrale computersystemen
zoals mainframe, parallelle Unix-server, PC-klassen, e.d.), netwerkdiensten
(KULeuvenNet en lokale netwerkdiensten zoals Vines), diensten voor computationele
methoden en software, wetenschappelijke visualisatie, campuslicenties, inrichten van
cursussen, symposia en informatiesessies, verhuur en verkoop van computermateriaal,
het organiseren van een helpdeskfunctie, e.d.
Volgende projecten werden in 1998 gerealiseerd:
1 .l Verdere uitbouw van het KULeuvenNet
In de loop van 1998 werd het K.U.Leuven-backbone-netwerk verder uitgebouwd,
zowel wat betreft de fysische bekabeling als de toegepaste netwerktechnologie.
- De fysische bekabeling werd verder uitgebreid naar bijkomende universitaire
gebouwen. Hierbij wordt voorzien in een glasvezelverbinding naar het
K.U.Leuven-backbone-netwerk, zodat aansluiting van het gebouw op hoge
snelheden mogelijk wordt. Momenteel worden uplink snelheden van 10Mbps en
100Mbps toegepast, afhankelijk van de grootte van de aangesloten site.
- Bijkomende gebouwen werden intern voorzien van een gestructureerde FTP bekabeling
(= Foiled Twisted Pair). Deze manier van bekabelen vergemakkelijkt aansluiting
op het datanetwerk en vereenvoudigt het beheer van de lokale infrastructuur.
Een belangrijk punt is dat de gestructureerde bekabeling klaar is voor hoge
snelheid datacommunicatie (bv. Fast Ethernet).
- De operationele uitbating van het K.U.Leuven-backbone-netwerk werd verder
gestroomlijnd. Er werd voorzien in een automatische alarmering van het KULeuvenNet
team bij netwerkproblemen (d.m.v. semafoon en SMS berichten). Verder
wordt lange-termijn statistische informatie verzameld, die op de KULeuvenNet
website beschikbaar wordt gesteld.
- De sites te Leuven en Kortrijk werden onderling verbonden via een 2Mbps huurlijn,
zodat het netwerk van KULAK nu integraal deel uitmaakt van KULeuvenNet.
1.2 Verdere uitbreiding en ondersteuning van het KotNet project
Het KotNet project kadert in een geheel om aan de student een maximale toegankelijkheid
te bieden tot de informatie- en telematicamiddelen, zowel binnen als buiten
de K.LI.Leuven.
1.2.1 Aansluiting residenties
Meer en meer studenten beschikken over een personal computer en kunnen nuttig
gebruik maken van een rechtstreekse verbinding op het computernetwerk van de
K.U.Leuven. Eind 1998 zijn in totaal 34 studentenresidenties intern bekabeld en
gekoppeld aan het K.U.Leuven-backbone-netwerk. Hierdoor beschikken de studenten
van op hun kamer over een hogesnelheidcverbinding tot het K.U.Leuven intranet,
en via KULeuvenNet tot het wereldwijde Internet.
1.2.2 Externe toegang tot KULeuvenNet
Voor studenten (en personeel) die niet in de onder punt 1.2.1 vermelde residenties
verblijven, bestaan alternatieve mogelijkheden om toegang te krijgen tot KULeuven-
Net:
- Voor studenten is een dialin-faciliteit uitgebouwd met 64 analoge inbellijnen en 20
analoogldigitaal inbellijnen (die zowel aialoge als ISDN verbindingen ondersteu-
Centrale logistieke diensten 1 125

nen). Voor personeel is een dialin-faciliteit uitgebouwd met 60 analoogldigitaal
inbellijnen. Per maand bellen gemiddeld meer dan 1.500 studenten en meer dan
1 .O00 personeelsleden naar deze infrastructuur.
- In samenwerking met de kabeloperatoren TVD-Leuven en Iverlek wordt aan studenten
en personeel connectiviteit naar het K.U.Leuven netwerk aangeboden via
de interactieve TV-kabel. Dit project biedt studenten en personeel een alternatieve
hogesnelheidcverbinding tot het K.U.Leuven intranet en het Internet.
Het PC-verhuurproject voor studenten werd voortgezet. Hierdoor kunnen de studenten
voor een huurprijs vanaf 1.350 BEF per maand een PC huren. Er zijn 900 PC's in
eigendom, waarvan er 300 werden afgekocht en 300 bijgekocht. In totaal waren er
1 .l 50 huurcontracten.
1.3 PC klassen
Bij het begin van het nieuwe academiejaar werden in de Dekenstraat drie bijkomende
klassen ingericht met elk 30 multimedia PC's, twee printers en een 'snel PC-lokaal'
waar de studenten hun e-mail kunnen controleren. Op de campus Exacte Wetenschappen
werd BBn bijkomend lokaal ingericht met 40 nieuwe PC's.
Dat maakt heden een totaal van 15 PC-klassen met samen 450 PC's. 10 PC-klassen
zijn 24 uur op 24 uur toegankelijk. Er zijn in totaal 20.000 studenten geregistreerd
in de PC-klassen.
1.4 Verdere uitbouw van het 'Campus Wide informatie systeem' (CWIS systeem)
In 1994 werd beslist om een overkoepelend informatiesysteem van de K.U.Leuven
uit te bouwen gebaseerd op www-technologie.
In september 1997 werd de Intranetcel opgericht met als doel interactieve en databank
gebaseerde www-toepassingen te ontwikkelen.
In 1998 werden volgende toepassingen ontwikkeld door de Intranetcel:
- autorisatiesysteem voor kredietbeheerders
- opzoekprogramma studentenkamers (kotwijs)
- invoerprogramma en opzoekprogramma voor studentenjobs
- reiswijzer kotstudent
- interactief programmaboek
- beheer elektronische sleutels voor encryptielbeveiliging
- kaarten (stadsplan)
- afscherming tegen misbruik van e-mail
- administratieve formulieren, bv. reiswijzerformulier.
De volgende, eerder ontwikkelde toepassingen werden gewijzigd enlof uitgebreid:
- elektronische bestellingen in het centraal magazijn
- cataloog technisch magazijn
- raadplegen personeels-, studenten-, onderwijs- en onderzoeksdatabank
- registraties e-mail adressen, dial-up accounts, PC-klas accounts
- het onderhouden van de syllabi
- voorinschrijvingen van de studenten
- on-line versie CampusKrant
- een zoekrobot
- invoerprogramma studentenkamers.
j26 1 Kaholieke Universiteit Leuven
In het PC-lab kunnen de universitaire gebruikers terecht voor advies en ondersteuning
in verband met aankopen van PC-materiaal (en daarbijbehorende software) en lokale
computernetwerken (LAN's). Het PC-lab is tevens behulpzaam bij het operationeel
houden van lokale netwerken in heel wat faculteiten of diensten. Het is ook

etrokken bij het adviseren van netwerkbekabeling in diverse universitaire gebouwen.
Samen met de HELPDESK is het PC-lab verantwoordelijk voor de ondersteuning bij
problemen van aansluitingen aan KOTnet (dial in, residenties, TVD en Iverlek
aansluitingen).
1.6 Mainframe
In december 1998 werd het VM-systeem als gebruikerssysteem en hypersysteem
volledig afgebouwd. MVS blijft het enige uitbatingsysteem op de mainframe dat
zowel door AIV als de bibliotheken en de faculteiten wordt gebruikt. Het beheert
200 GB schijfruimte. Er zijn in totaal simultaan gemiddeld 250 Libis sessies en 150
IMSlDB2 sessies. De mainframe stelt ook de bibliotheek van de K.U.Leuven en een
20-tal aanverwante 'netwerkbibliotheken' ter beschikking via het internet.
In 1998 werd beslist dat de toekomstige administratieve toepassingen in het kader
van het SAP Anemoon-project niet meer op de mainframe zullen draaien. Dit betekent
dat een aantal toepassingen in een overgangssituatie op MVS ook nog na het
jaar 2000 operationeel zullen zijn. Daartoe werd op de mainframe een Y2K testomgeving
opgezet.
1.7 De parallelle Unix-server
Zoals in het gezamenlijk rapport 'Centrale High Performance Computing Capaciteit'
door verschillende onderzoeksgroepen werd onderschreven, voldeed de capaciteit
van de IBM SP Unix parallel server niet meer om aan de huidige vraag te voldoen.
De Ludit-raad heeft een beperkte uitbreiding van de machine goedgekeurd. Hiermee
kon Ludit op korte termijn tegemoet komen aan de grote en steeds groeiende vraag
naar rekenkracht. De uitbreiding dekt niet alle noden, een deel van de acute problemen
werden verholpen.
In totaal heeft de Unix-server nu 31 processoren waarvan minimaal 8 knopen worden
voorbehouden voor het parallel rekenwerk. De totale capaciteit bedraagt ongeveer
13.01 5 Mflops (TPP). Door deze operatie wordt de performantie van de machine
ongeveer verdrievoudigd.
Het is steeds de bedoeling van Ludit een stabiel en goed beheerbaar systeem te hebben
voor een brede groep van gebruikers. De configuratie wordt steeds aangepast
aan de noden. Het behoud van hetzelfde uitbatingssysteem, dezelfde systeemsoftware,
hetzelfde batchsysteem heeft extra kosten van personeel vermeden voor het
converteren naar andere platformen. Deze beperkte uitbreiding is duidelijk een korte
termijnoplossing die aan de onmiddellijke noden tegemoetkomt en die zonder extra
kredietaanvragen werd verwezenlijkt.
1.8 Werking helpdesk 1998
De Ludit informatica helpdesk is bedoeld als centraal meld- en vraagpunt waar alle
studenten en personeel hun informaticavragen kunnen stellen.
Vragen die meer specialisatie of expertise behoeven worden doorgegeven naar de
tweede lijn binnen Ludit of naar de tweede lijn binnen de diverse diensten, AIV
(Administratieve Informatieverwerking), LINOV (Leuvens Instituut voor Nieuwe
Onderwijsvormen), UCS (Universitair Centrum voor Statistiek), of de lokale netwerkbeheerders
(ook KULAK).
Deze Helpdesk heeft in 1998 zijn eerste volledig werkjaar achter de rug.
De eerste maanden werden gemiddeld 200 meldingen per maand geteld. Vanaf oktober,
bij het begin van het nieuwe academiejaar, kende de helpdesk een enorme
expansie en liepen het aantal meldingen op tot gemiddeld 500 oproepen per maand.
De meeste problemen en vragen kaderen in de netwerkproblematiek, waaronder
Centrale logistieke diensten I 127

KOTnet en E-mail. Verder zijn de vragen vooral geconcentreerd rond de standaardpakketten.
Ongeveer de helft van de vragen komt van personeel van K.U.Leuven, de
studenten nemen de andere helft voor hun rekening.
In de PC-Shop van Ludit kunnen faculteiten, diensten, personeel en studenten informaticamiddelen
aankopen aan aantrekkelijke prijzen. In 1998 werden o.a. 1.600
PC's, 1 15 Notebooks en 480 printers verkocht. Globaal betekende dit een omzetstijging
van ongeveer 30 % t.o.v. 1997.
1.10 Cursussen
Ludit verzorgt een waaier van cursussen betreffende het gebruik van de computersystemen,
mathematische en statistische software, desktop en database software.
Deze cursussen worden zowel in de dag als 's avonds gegeven. Deze cursussen
werden in 1998 door een 1.100-tal cursisten gevolgd. De cursussen toegepaste statistiek
worden gegeven in samenwerking met het Universitair Centrum Statistiek.
Nieuwe cursussen over Java, Windows NT en MATLAB kenden een ruime belangstelling.
1 .l 1 Campuslicentiebeurs
Op 16 december 1998 organiseerde Ludit voor de eerste maal een campuslicentiebeurs.
Het was de bedoeling de academische gemeenschap, zowel personeel als
studenten op de hoogte te houden van de meest recente ontwikkelingen van de
diverse software pakketten.
Ludit had ook zijn eigen stand met infobalie, HELPDESK van de dag en een extra
Linux-stand. Als dienstencentrum probeert Ludit de aankopen zoveel mogelijk te
coördineren en werden de meest recente prijsafspraken zo goed mogelijk gedocumenteerd
op het Web.
Midden 1998 is aan de K.U.Leuven een vijfjarenproject gestart, waarin de admini-
2. stratieve informatieverwerking grondig wordt vernieuwd, met als doel: een hogere
productiviteit en een betere kwaliteit binnen de administratieve processen.
Anemoonproject
128 Katholieke Universiteit Leuven
De universitaire gemeenschap formuleerde in de jaren '80 en begin jaren '90 heel
wat bedenkingen over de bestaande mainframe systemen die een centrale plaats
innemen in de administratieve informatieverwerking aan de K.U.Leuven. Om meer
inzicht te krijgen in de oorzaken van de tekortkomingen werd een studie van de
bestaande situatie uitgevoerd door een ad-hoc-team van de eigen universiteit. De
studie concludeerde dat verdere evolutie vanuit de bestaande systemen zinloos was.
'Een vernieuwing is nodig en minder dan drastisch heeft geen zin'.
Aansluitend hierop kreeg de overkoepelende universitaire LUDIT-raad (Leuvens
Universitair Dienstencentrum voor Informatica en Telematica) de opdracht een concreet
voorstel uit te werken waarop beleidsbeslissingen konden gebaseerd worden.
Samengevat bevatte het voorstel twee grote krachtlijnen : een nieuwe organisatie en
een nieuwe technologische basis.
Essentieel is het uitgangspunt dat de automatisering van de administratieve informatieverwerking
zich niet beperkt tot een pure informatica-aangelegenheid, maar een
inspanning vraagt van de volledige universiteit. Een globaal project kan enkel slagen
indien men allen aan hetzelfde project werkt en dit niet als een specifiek project aan
één bepaalde dienst toevertrouwt. Informatisering wordt niet gerealiseerd door middel
van loutere informaticaprojecten maar wel via bedrijfsprojecten. Om deze doelstelling
te bereiken, wordt een nieuwe organisatiestructuur voor de administratieve
informatieverwerking ingevoerd. Dit is geen tijdelijke projectstructuur, maar een
nieuwe, permanente componente van het universitair organigram. Alle administra-

tieve processen van de universiteit worden ondergebracht in zes domeinen : onderzoek,
onderwijs, studenten, financiën, personeel en logistiek & techniek. Een domein
is geen verzameling van afzonderlijke diensten en organisatorische eenheden, maar
van gelijksoortige processen die zich zowel kunnen afspelen in de centrale administratie
als in de decentrale eenheden van de faculteiten en de departementen. Elk
van de zes domeinen wordt beheerd door een architectuurcel. Dit is een groep van
10 tot 15 representatieve gebruikers of eigenaars van de processen. Aan het hoofd
staat de hoogste beleidsverantwoordelijke binnen het betrokken domein. Een sleutelrol
is weggelegd voor de zes informatie-architecten. Zij vormen een brug tussen de
gebruikers en de informaticadiensten. In elk domein zal de informatie-architect de
processen stroomlijnen en ze, waar nodig, vertalen in informatiseringstermen. Ook
de organisatie van de centrale dienst verantwoordelijk voor administratieve toepassingsontwikkeling
wordt aangepast om die opdeling in domeinen te weerspiegelen.
Voor elk domein is er binnen deze dienst een domeinverantwoordelijke die intensief
samenwerkt met de informatie-architect en de architectuurcel, en die de informatiseringsnoden
geformuleerd in de architectuurcel concreet zal beantwoorden.
Op technologisch vlak bevatte het voorstel van de LUDIT-raad volgende aanbevelingen
: 'Verlaat de mainframe omgeving en stap over op een clientlserver technologie,
kies voor een uniform databankbeheerssysteem en koop waar mogelijk nieuwe
toepassingssoftware extern aan.' Vooraleer het vernieuwingsproces concreet kon
starten waren een aantal keuzes nodig. De LUDIT-raad aanvaardde de opdracht om
de selectiefase te begeleiden. Alle selectiedossiers zijn in een tijdsspanne van 4
maanden afgehandeld met eerbiediging van de aankoopprocedures verplicht voor de
universiteit: oproepen in het Staatsblad, lastenboeken, offertes, analyses, toewijzingen.
De Academische Overheid bekrachtigde begin 1998 unaniem de voorgestelde
keuzes: SAP RI3 als geïntegreerd softwarepakket, Oracle als uniform databankbeheerssysteem
en een consortium bestaande uit Cimad (nu IBM), CO1 en Argus
voor de inbreng van de ontbrekende kennis.
De grondige vernieuwing zal gerealiseerd worden in een vijfjarenproject, dat de welluidende
naam 'Anemoon' meekrijgt. De blaadjes van de Anemoon symboliseren de 6
domeinen. De tijdsplanning voorziet een totale overgangsperiode van 5 jaar. Tijdens
deze 5 jaar worden alle processen in alle domeinen BBn voor Bbn onderzocht. Deze
werkwijze vermijdt dat de gebruiker 5 jaar moet wachten op een eerste concreet
resultaat. De eerste realisaties zijn voorzien voor midden 1999 (personeel) en begin
2000 (financiën en externe aankopen).
Een project van een dergelijke omvang vereist een specifieke projectorganisatie. De
algemeen beheerder van de universiteit treedt op als projectsponsor en leidt de
stuurgroep. Tevens wordt een full-time Anemoon-projectcoördinator aangesteld.
Een groeiend aantal medewerkers wordt in toenemende mate bij het project betrokken:
het topmanagement van de universiteit, sleutelgebruikers zowel in centrale als
in decentrale diensten, informatie-architecten, domeinverantwoordelijken, informatici,
systeembeheerders, externe consultants. De onderlinge samenwerking en communicatie
wordt gestroomlijnd in een duidelijke projectstructuur met nauwkeurig afgelijnde
beslissingsbevoegdheden en -termijnen.
Deze ingrijpende vernieuwing vereist aanzienlijke budgetten voor nieuwe soft- en
hardware, externe consultancy en training van projectmedewerkers en sleutelgebruikers.
De Universiteitsbibliotheek stelt het goed. Verscheidene faculteitsbibliotheken kregen 3.
in 1998 lof toegezwaaid, het meest wellicht die van Rechtsgeleerdheid, die bij een
onderzoek van Der Spiegel als beste rechtsbibliotheek van meer dan 100 Europese
Universiteitsuniversiteiten
gerangschikt werd.
bibliotheek
3.1 De Universiteitsbibliotheek is verantwoordelijk voor de verwerving, de
ontsluiting en de beschikbaarstelling van documentaire informatie in geschreven,
gedrukte en elektronische vorm ten behoeve van de leden van de universitaire
gemeenschap. Dit proces van wetenschappelijke informatievoorziening speelt
zich af op drie niveaus. De taak van de faculteits- en departementsbibliotheken
bestaat erin aan de studenten en onderzoekers de gespecialiseerde
Centrale logistieke diensten 1
129

informatiebronnen en de nodige informatietechnologie aan te bieden en hen te
helpen om die zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Meer op de achtergrond staan
de vier Leuvense campusbibliotheekdiensten in voor de aanschaf en de
deskundige verwerking van het informatiemateriaal; in de Biomedische en Exacte
Wetenschappen zorgen ze ook voor de interbibliothecaire documentlevering. Het
derde niveau omvat de Centrale Bibliotheek in Leuven en de Kortrijkse
campusbibliotheek, die naast de opbouw van collecties op een aantal domeinen,
vooral referentie- en bewaartaken vervullen; ze coördineren ook een aantal
bibliotheekactiviteiten en verzorgen de interbibliothecaire documentlevering voor
de eigen gebruikers, maar de Centrale Bibliotheek doet dat tevens voor de
gebruikers van de Leuvense bibliotheken in de binnenstad. Voor de informaticaaspecten
van het bibliotheekwerk wordt een beroep gedaan op het LIBIS-team;
dit houdt het geautomatiseerde bibliotheeknetwerk draaiend, niet alleen voor de
K.U.Leuven, maar ook voor meer dan twintig andere instellingen. In de Centrale
en de meeste andere bibliotheken worden de gebruikers, naast de LIBIScatalogus
en talrijke cd-rom-bestanden, geavanceerde zoekfaciliteiten
aangeboden om documentaire informatie te lokaliseren en op te vragen in
Belgische en buitenlandse bibliotheken, documentatiecentra en
computersystemen. In 1998 zijn ook voor het eerst enkele honderden full-texttijdschriften
ter beschikking gesteld.
3.2 Het hoogste adviesorgaan inzake bibliotheekaangelegenheden is de Bibliotheekraad.
Het hoofdthema van zijn besprekingen in 1998 was de organisatiestructuur
van de Universiteitsbibliotheek. Door de uitbouw van volwaardige faculteitsbibliotheken
is de vraag gerezen of de in 1982 gecreëerde campusbibliotheekdiensten
(vooral in de Geestes- en Gedragswetenschappen) moeten
behouden blijven als semi-decentraal niveau en of de faculteitsbibliothecarissen
geen betere vertegenwoordiging moeten krijgen in de beleids- en beheersstructuur.
Anderzijds is er een consensus gegroeid omtrent de overheveling van het
LIBIS-team van de Directie Informatica naar de Universiteitsbibliotheek, dit om
een betere integratie van het team in de bibliotheekwerking te bevorderen, zo
mogelijk de documentaire informatica-ondersteuning in de deelbibliotheken op te
drijven en de Universiteitsbibliotheek in interuniversitaire verbanden competitiever
te maken. De aandacht van de raad ging verder o.m. naar de problematiek
van toegangscontrole en diefstalbeveiliging, naar de rechtsbescherming van
databanken die het recht op informatie dreigt te hypothekeren, alsmede naar het
ruimtevraagstuk dat, ondanks enige verademing in de laatste drie jaar, op middellange
termijn een zwaard van Damocles blijft.
3.3 In de verschillende bibliotheken zijn ca. 156 voltijdse eenheden tewerkgesteld,
die ondanks de stijgende werkdruk goed blijven presteren. De inspanningen om
de bibliotheekruimten uit te breiden en te verfraaien, gaan onverminderd voort.
In de maand augustus 1998 verhuisden de bibliotheken Psychologie en
Pedagogische wetenschappen naar de Dekenstraat om er te versmelten tot één
faculteitsbibliotheek (PBIB). In dezelfde maand startten de verbouwingswerken
in de faculteitsbibliotheek Sociale Wetenschappen, die vergroot wordt met de
helft van haar huidige oppervlakte. De faculteitsbibliotheek Rechtsgeleerdheid
wordt momenteel uitgebreid met een derde vleugel (ca. 500 m2); naar het zich
laat aanzien, kan deze in oktober 1999 in gebruik worden genomen. De
campusbibliotheek Arenberg voor de Exacte Wetenschappen kreeg een
duidelijkere vorm: de architect, J.R. Moneo, heeft na grondige besprekingen
(met Technische Diensten, gebruikers, stadsdiensten en Dienst voor
Monumentenzorg) de bouwplannen waar nodig aangepast.
3.4 De uitgaven voor boeken, tijdschriften en andere publicaties zijn met ongeveer
acht procent toegenomen. Met de huidige, vooral bij tijdschriften exorbitante
prijsstijgingen is dat niet genoeg om evenveel materiaal te blijven kopen. Er
wordt dan ook in samenwerkingsverbanden uitgekeken naar mogelijkheden om
scherper te onderhandelen met commerciële uitgevers. Anderzijds wordt er ook
gemikt op een grotere bijdrage van de tweede en de derde geldstroom voor een
meer stabiele financiering van de (al dan niet elektronische) documentaire
informatie. Gelukkig worden er ook nog interessante collecties geschonken of
130 Kalholieke Universiteit Leuven

tegen gunstige voorwaarden gekocht. Zo werd de Centrale Bibliotheek o.m.
verrijkt met een grote collectie met betrekking tot Midden-Afrika.
3.5 De verschillende bibliotheken bevatten nu meer dan 4 miljoen volumes. De faculteitsbibliotheek
Godgeleerdheid haalde in 1998 zijn miljoenste band binnen. Het
aantal documenten van de K.U.Leuven in de LIBIS-databank is gegroeid tot meer
dan 2,l miljoen, zowat 53% van het totaal (ca. 4 miljoen; de overige 47 % zijn
afkomstig van de andere netwerkbibliotheken). Ondanks alle prijsstijgingen bedraagt
het aantal lopende abonnementen op tijdschriften nog bijna 15.000.
Hierin zijn niet begrepen de meer dan duizend elektronische tijdschriften waarop
een subscriptie werd genomen, maar voor een aantal daarvan is de papieren
versie nog niet stopgezet. De aanvragen voor interbibliothecaire documentlevering
zijn opnieuw lichtjes gestegen en belopen nu meer dan 100.000; de
verhouding tussen uitgaande (ongeveer 30 %) en inkomende vragen blijft ongeveer
dezelfde; andere instellingen doen dus nog flink wat beroep op ons bibliotheekbezit.
Ook dit jaar werden voor gebruikers, bezoekers en personeel diverse
rondleidingen, demonstraties, introducties en opleidingen georganiseerd.
Bovendien zette de Centrale Bibliotheek op Pinkstermaandag haar deuren open
voor een breed publiek. Na een onderbreking is in december jaargang 11 van Ex
officina verschenen, nu met als ondertitel: nieuwsbrief van de Vrienden van de
Universiteitsbibliotheek. Van BIB-journaal, het informatieblad voor het bibliotheekpersoneel,
verschenen in 1998 twee afleveringen. In de Centrale Bibliotheek
vonden traditiegetrouw verschillende tentoonstellingen plaats, onder meer
over 'De wieg van de boekdrukkunst te Leuven: Leuvense incunabelen in
Leuvens bezit' en over schermboeken uit de prestigieuze Corble-collectie.
3.6 In 1998 werd AMICUS functioneel grondig uitgetest inzake zoeken, catalogisering,
acquisitie en circulatie. Tevens werd onderzocht hoe de gegevens en netwerkstructuur
vanuit DOBISILIBIS naar AMICUS dienen overgebracht. De volledige
overgang zal ongetwijfeld nog een aantal jaren in beslag nemen, maar in
1999 moet de Academische Bibliografie van de K.U.Leuven onder het nieuwe
systeem ter beschikking komen. De Nationale Bibliotheek van Australië ging met
AMICUS in productie en implementeert op zeer grote schaal LibriVision voor
honderden aangesloten bibliotheken. LibriVision werd door LIBIS in samenwerking
met ELiAS ontwikkeld en moet simultane gebruiksvriendelijke toegang verschaffen
tot AMICUS, andere bibliotheekcatalogi en bibliografische databases.
Intussen vervangen vele bibliotheken van het LIBIS-Net trapsgewijs de karaktergestuurde
OPAC door zijn moderne IPAC-opvolger. Voor de gebruiker compenseert
de vertrouwde windows-presentatie en gebruik van de muis duidelijk de
enigszins lagere performantie. Ook de PC-pakketten rond I-IBIS werden uitgebreid
en gemoderniseerd. Een aantal nieuwe partners vervoegden het LIBISnetwerk:
het Grootseminarie te Gent, de arme lieten te Brugge en de Katholieke
Hogeschool Brugge-Oostende. Tevens werd een belangrijk samenwerkingsproject
opgestart met de Stad Leuven: LIBIS zal tegen eind 1999 de ganse automatisering
van de Centrale Openbare Bibliotheek (COB) via een onafhankelijk
DOBISILIBIS-systeem realiseren. De functionaliteit zal aan de behoeften worden
aangepast en een specifieke IPAC zal worden ingebouwd; speciale aandacht
gaat hierbij naar 'self-service' en koppeling met robot-sorteer-systemen. Het
COB-netwerk en LIBIS-Net zullen onderling toegankelijk zijn. Het pakket
elektronische informatiebronnen dat binnen de K.U.Leuven ter beschikking is,
werd grondig uitgebreid en ook de bibliotheekpagina's op het CWIS werden
voortdurend bijgewerkt en verbeterd. Het DIEPER (Digitised European
Periodicals)-project, dat de creatie beoogt van een centraal toegangspunt tot
gedigitaliseerde tijdschriften in Europa werd door de EU goedgekeurd en
opgestart; in een eerste fase wordt een pilootproject met wiskundige
tijdschriften aangepakt.
Centrale logistieke diensten 1 131

4.
Unìversiteitsarchief
en
Dienst Kunstpatrimonium
Dit jaar stond het Arenberg-patrimonium in het middelpunt van de belangstelling. Bij
de herinrichting van de kapel van het Arenbergkasteel als vergaderruimte voor de
Faculteit Toegepaste Wetenschappen konden eindelijk de in 1940 verwoeste glasramen
vervangen worden door nieuwe brandglasramen in een eigentijdse vormgeving.
Er werd een besloten wedstrijd voor jonge ontwerpers georganiseerd. De realisatie
gebeurde in nauw overleg met architect Paul van Aerschot en met substantiële steun
van de stichting Amici Almae Matris. De glasramen zijn van de hand van glazenier
Mieke Verwatermeulen en kalligrafe Els Schneiders. Het Universiteitsarchief leverde
de teksten voor de inscripties, waarbij in trefwoorden de geschiedenis van de
geslachten Croy en Arenberg evenals de hoofdmomenten in de ontwikkeling van de
universiteit werden gecanoniseerd. De glasramen werden onthuld op 11 september
1998. Kunstpatrimonium en Archief zorgden voor een fraaie plaquette. Haast
5 000 bezoekers bezochten de vernieuwde kapel tijdens de Open
Monumentendagen. In de Universiteitsbibliotheek liep de tentoonstelling 'De
wandkaarten van het hertogdom Aarschot' naar aanleiding van het verschijnen van
de gelijknamige publicatie. In de herfst waren bescheiden uit het Arenbergarchief en
vooral ook schilderijen uit de Arenbergcollectie te zien op de tentoonstelling 'Albrecht
& Isabella' in Brussel en 'Felipe II, el rey intimo' in het paleis van Aranjuez (bij
Madrid). De verschillende festiviteiten om en rond Arenberg vonden veel weerklank
in de media.
De ordening en beschrijving van het omvangrijke archief van de Leuvense Studentenkoepel
(LSC - ASR) vond eindelijk zijn beslag. Bestaande archieffondsen zoals
dat van prof. R.M. Lemaire en dat van de familie Di Martinelli, werden ruimschoots
aangevuld door nieuwe schenkingen van de erflaters.
Door de toelevering van iconografisch materiaal en vooral ook met historisch advies
ondersteunde het Universiteitsarchief de restauratie van verschillende gebouwen
(Celestijnenklooster, Pius X-college, Universiteitsbibliotheek). KADOC en Universiteitsarchief
zetten samen een permanente tentoonstelling op in de Leuvense Sint-
Michielskerk, die opnieuw voor het publiek toegankelijk werd gesteld.
'Beiaardmuziek tussen archief en toren' luidde de titel van een andere tentoonstelling
die werd gehouden ter gelegenheid van het Internationaal Beiaardierscongres van 12
en 13 augustus.
Uit de collecties van het Archief en Museum van het Vlaams Studentenleven (AMVS)
kon worden geput voor exposities over zo uiteenlopende onderwerpen als de jaren
zestig, Wies Moens of schermsport en voorts voor de inrichting van een vaste tentoonstelling
over de Vlaamse ontvoogdingsstrijd in de IJzertoren in Diksmuide. Met
het overlijden van dr. Mon de Goeyse (1907-19981, stichter-conservator van het
AMVS, werd ook een beetje een tijdperk afgesloten. De betreurde conservator heeft
nog net voor zijn overlijden het kunstpatrimonium van de universiteit verrijkt met
enkele achttiende-eeuwse staatsieportretten en met souvenirs uit de tijd van de
Brabantse Omwenteling, die zo belangrijk is geweest voor de geschiedenis van de
universiteit.
132 Katholieke Universiteit Leuven

Extra-curriculaire mogelijkheden
De universitaire parochie voert een beleid dat enerzijds een grote pluriformiteit aanmoedigt
en anderzijds de organische eenheid van de werking en de onderlinge
verbondenheid van de verschillende geledingen bevordert.
1.
Universitaire
De noodzaak van een pluriforme aanpak kan vanuit verschillende invalshoeken wor-
Parochie
den aangetoond.
Vooreerst vanuit de verscheidenheid van de doelgroepen. De parochie bestaat uit
Vlaamse studenten, buitenlandse studenten, personeelsleden van de universiteit en
daarbij ook een niet gering aantal mensen die, hoewel niet aan de universiteit werkzaam,
toch in de U.P. een thuis gevonden hebben. Voor deze laatste groep is de
zaterdagavond- of zondagviering het trefpunt, ondersteund door een brede vrijwiligersinzet
in de werkgroep liturgie, koor en dirigenten, organisten, lectoren, vrouwenwerkgroep
liturgie, onthaalgroep, kindernevendienst, jongerenwerking en diaconiewerkgroep.
Vanuit deze 'weekendparochie' wordt ook de werkgroep dooppastoraal
en huwelijkspastoraal gedragen evenals de intense catechese ter voorbereiding
van eerste communie en vormsel.
Voor de studentenwerking blijft de wekelijkse woensdagavondviering met de aansluitende
broodmaaltijd een belangrijk trefpunt, maar lang niet het enige. Er zijn andere
centra van waaruit studenten tot gemeenschapsvorming komen en initiatieven
nemen: de U.P.-gemeenschapshuizen, het Pati Pati-koor, de Jona-redactie, de bezinnings-
en gebedsgroepen.
Hoewel buitenlandse studenten zoveel mogelijk worden geïntegreerd in de gewone
studentenwerking, zijn voor niet-Nederlandssprekenden eigen vieringen aangewezen.
Spaanssprekenden vinden in de Sint-Michielsparochie hun viering. Een kleine
Franstalige U.P.-gemeenschap komt elke zondag samen in het parochiecentrum en de
Engelstalige U.P.-gemeenschap heeft haar vaste stek gevonden in de kapel van het
Justus Lipsiuscollege. In vijf jaar tijd kende deze internationale gemeenschap een
merkwaardige verdieping en uitbreiding zodat zich heel wat nieuwe problemen stellen
van uitrusting, administratieve ondersteuning en financiering van de werking. Sinds
kort is er ook, in samenwerking met de internationale U.P.-gemeenschap, een
Anglicaanse gemeenschap ontstaan.
Maar de verscheidenheid van de doelgroepen is ook nog van een heel andere aard.
Terwijl de enen in de U.P. allereerst een dragende en inspirerende geloofs- en kerkgemeenschap
zoeken, is zij voor anderen eerder een vast sociaal kader of een leefruimte.
Weer anderen vinden er een ontmoetingsplaats bij welbepaalde gelegenheden
in en voor nog anderen is de parochie een dienstencentrum waar men 'in 't
voorbijgaan' een of ander aanbod kan meepikken of met bepaalde vragen - van
levensbeschouwelijke, religieuze of sociale aard - terecht kan. Uiteraard kan alleen
een pluriforme aanpak op deze uiteenlopende verwachtingen inspelen.
Naast het begeleiden van groepen en huisgemeenschappen besteden de pastors dan
ook veel tijd en energie aan onthaal, dienstbetoon en begeleiding van individuele
studenten. Ook gaat veel aandacht naar externe communicatie om het veelkleurige
aanbod bekend te maken; zo bijvoorbeeld het studentenblad Jona, de U.P.-editie van
Kerk en Leven, Bridges van de internationale gemeenschap en de U.P. website die
door een groep studenten wordt verzorgd.
Er is vervolgens een meer inhoudelijke invalshoek van waaruit de noodzaak van pluriformiteit
oplicht. De vraag naar zin, spiritualiteit en geloof neemt in onze cultuurcontext
zeer uiteenlopende vormen aan. Ook christelijke geloofsbeleving en kerkvorming
gebeurt niet volgens een uniform patroon. Geloofsvorming en catechese, liturgie,
sacramentele viering en gebed, dienstbetoon en inzet voor menswaardige samenlevingsopbouw,
solidariteit en aandacht voor de zwaksten, ... het zijn evenzovele
onmisbare componenten van een authentieke kerkgemeenschap.
Maar de dosering
van deze elementen kan heel verschillend zijn en ook binnen elk van deze componenten
loopt de concrete invulling soms sterk uiteen. Voor jonge mensen in het bijzonder
- maar ook voor ouderen - is het aangewezen daarbij ruimte te voorzien voor
groei.
Extracurriaileire mogeliijkheden
I I33

Dat betekent dat zowel initiatieven met lage drempel als doorgedreven vormingsmogelijkheden
en verdiepingskansen worden voorzien. Bij de eerste horen de traditionele
vijfdaagse onthaalsessies in september - na een forse daling verleden jaar nu
opnieuw met een tweehonderdtal deelnemers -, de grootschalige 'Uitpaknacht' in
Alma II met de vele infostandjes over wat in Leuven op het terrein van geloof en
solidariteitsinzet voorhanden is, de abdijweek in de kerstvakantie, het 'halfwijsfeest',
de kotentocht en de initiatieven die op elk gemeenschapshuis worden gehouden.
De 11 U.P.-gemeenschapshuizen blijven een belangrijk element in de werking. Wel is
hun betekenis de laatste jaren gewijzigd: zij zijn van middel tot doel geworden. Eerder
dan de vanzelfsprekende basis te zijn van waaruit de huisbewoners allerlei engagementen
op zich nemen, zijn zij in groeiende mate zelf een op zich staand doel
geworden. De individualisering is immers dermate toegenomen in de levenscontext
van studenten dat het leven in gemeenschap soms een moeizaam leerproces is.
Samen koken en eten, instaan voor gemeenschapstaken, met elkaar rekening houden,
enzovoort is voor velen alles behalve vanzelfsprekend. Een dergelijke gemeenschapservaring
wordt dan ook beleefd als een sterke steun tegenover het zeer reële
gevaar van vereenzaming.
Wat geldt voor het leren leven in gemeenschap is in nog sterkere mate van toepassing
op het christelijk geloven in zijn geheel. Voor de overgrote meerderheid van de
studenten is het christelijk geloof als globale levenshouding en als in de hedendaagse
context geïntegreerde praktijk vrij onbekend. Toch ontbreekt het niet aan openheid
en soms zelfs aan intense zoektochten. Onze parochie heeft daarom ook een proces
op gang gebracht waarin nieuwe vormen van initiatie in het christelijk geloof worden
uitgewerkt. Zo werd gestart met wekelijkse initiatievieringen naast maar niet los van
de wekelijkse woensdagavondeucharistievieringen met broodmaaltijd achteraf.
Voor wie in de hedendaagse cultuurcontext een levensnabij geloof gestalte wil geven
zijn er tal van verdiepings- en vormingskansen. De startdagen in Rotselaar boden
drie dagen intense vorming; voor de tientallen begeleiders van de onthaalsessies
gingen regelmatig vormingsavonden door. Opnieuw werd een persoonlijk begeleide
week van gebedsinitiatie gehouden voor een twintigtal studenten, dit jaar werd voor
het eerst ook een tweede week voor niet-studenten georganiseerd.
Multiculturele en mondiale vorming, maar ook geloofsvorming, is sterk aan de orde in
het nieuw opgestarte kleinschalig (beperkt tot 15 deelnemers) maar zeer intensief
"Universitair Parochieproject voor Zuid-Noord-Uitwisseling" (UPZNU). De in 1997
begonnen vormingscyclus mondde in augustus 1998 uit in een inleefreis van één
maand in Peru. Blijvende banden werden gesmeed en de verdere opvolging loopt
goed. Binnen hetzelfde UPZNU-project loopt een intens vormingsprogramma ter
voorbereiding van een inleefverblijf in Kinshasa (RDC) op uitnodiging van de universitaire
parochie van Kinshasa waarmee een partnerschap werd aangegaan. De situatie
in Congo maakt het geplande inleefverblijf voorlopig onwaarschijnlijk. Ook de intense
werking van het honderdkoppige Pati Pati-solidariteitskoor is hier te vermelden. Wie
de indrukmakende uitvoering in de nokvolle Begijnhofkerk of elders in het land
meemaakt, merkt al vlug dat het hier gaat om méér dan een koor, maar om een
sterke uitdrukking van wereldwijde gelovige solidariteit. Het is samen met UPZNU
tevens één van de wegen waarlangs het 'bouwen aan wereldwijd bondgenootschap'
waarvoor de actie roe der lijk
el en opkomt, in de U.P. gestalte krijgt. Daarbij werd
door de werkgroep Broederlijk Delen van de 'weekendparochie' tijdens de vasten een
wekelijks programma van vasten, bezinning en vorming uitgewerkt.
Naast de vele groepen voor gebed en geloofsverdieping werd het nieuwe initiatief
genomen om met een zevental gebedsgroepen samen te werken om maandelijks een
gebedsviering in de Begijnhofkerk te houden. Vermeldenswaard is ook dat het
drukke studentenbestaan niet belette dat telkens een vijftigtal studenten kwamen
opdagen voor twee gebedswaken van 4 tot 8 uur in de morgen. Ook het dagelijks
psalmgebed kan, nu al het vierde jaar, op trouwe deelnemers rekenen. De adventsvesperdienst
met het koor van 'Leerhuis en Liturgie' uit Lier trok dan weer een ouder
publiek aan.
De grote diversiteit in de werking van U.P. heeft tenslotte ook te maken met haar
specifiek institutioneel statuut: zij is zowel een dienst van de universiteit als een
parochie (met kerkrechtelijk statuut) van de Vlaamse Kerk. Heel wat aspecten van
,341 Katholieke Universiteit Leuven

de werking worden daardoor getekend.
Zo is er een vruchtbare samenwerking met de universitaire overheid voor de opvang
en begeleiding van studenten en familie bij het overlijden van studenten. Onthaal,
begeleiding en steun van buitenlandse studenten gebeurt in zeer vlotte samenwerking
met de diensten van Studentenbeleid. De U.P. was actief betrokken bij de
werkgroep suïcide, de werkgroep preventie, de infodagen voor kandidaat-studenten
en hun ouders, de Interfacultaire Raad voor Ontwikkelingssamenwerking en het eredoctoraat
van Prof. J.M. Ela. Op systematische wijze werden de contacten met de
diensten van Studentenvoorzieningen uitgebreid en de samenwerking beter gestructureerd.
Ook bij verschillende initiatieven in de bredere Vlaamse Kerk is de parochie sterk
betrokken. Meerdere pastors werken mee aan tal van vormingsinitiatieven in de bisdommen,
in onderwijsinrichtingen, de Katholieke Jeugdraad, het Centrum voor Christelijk
Vormingswerk, Broederlijk Delen, Kerkwerk Multicultureel Samenleven en
opvang van asielzoekers, de Interdiocesane Jeugddienst met in het bijzonder de
jongerenvoettocht Stap voor stap.
Het hier geschetste beleid vraagt om een evenwicht tussen twee polen. Enerzijds
een pragmatische aanpak waarmee soepel wordt ingespeeld op nieuwe initiatieven
en evoluties van onderuit. Anderzijds een goed onderbouwde visie op wat prioritair
tot onze opdracht behoort en onze identiteit uitmaakt en wat niet. Aan de ene kant
wordt alle centralisme vermeden en wordt elke activiteitensector, geleding, huisgemeenschap
zo autonoom mogelijk uitgewerkt door de betrokkenen met telkens een
begeleidende pastor. Deze laatste staat onder meer in voor de band met het geheel
van de parochie. Terwijl elk van de zes pastors zijn of haar verantwoordelijkheid
zelfstandig en binnen de dynamiek van de vrijwillige medewerk(st1ers van elk deelgebied
opneemt, wordt elk toch gedrqgen door het hele team. De wekelijkse teamvergadering
en een uitstekende verstandhouding onder de pastors staan borg voor de
coördinatie en een globale oriëntatie die de pluriformiteit tot eenheid brengt en eenzijdigheid
of polarisatie vermijdt. De driedaagse startdagen met een vijftigtal deelnemers
en tijdens het jaar enkele keren een forum (met telkens 20 a 30 deelnemers)
laten toe het gevoerde beleid te toetsen, uit te voeren en bij te sturen. De bijeenkomsten
van het 'Kerkplein' hebben voor de weekendparochie een analoge functie.
Zo gaat de Universitaire Parochie verder ... stap voor stap.
Het Leuvens studentenpubliek maakt ruim gebruik van de sportfaciliteiten. Meer dan 2.
13 000 sportkaarten en 25 000 dagkaarten werden aangeschaft. Een sportkaart of
een dagsportkaart (geldig voor één dag) is een allesdekkend pasje dat de studenten sport
toelaat gebruik te maken van alle sportaccommodaties (terreinen, zalen, kleedkamers,
stortbaden, enz.) van het Universitair Sportcentrum, maar ook de kans geeft
om, eveneens kosteloos, deel te nemen aan de activiteiten die door het sportcomité
georganiseerd worden, alsook om sportmateriaal te ontlenen bij de zaalwachters.
Tenslotte heeft men met de sportkaart vrije toegang tot het zwembad onder de uren
van het 'vrij zwemmen'.
De studenten van de Leuvense hogescholen kunnen van dezelfde voorwaarden
genieten om de universitaire sportinfrastructuur te gebruiken, op grond van het afgesloten
raamakkoord.
Het sportcomité biedt de studenten en het personeel van de K.U.Leuven een waaier
van zowat vijftig verschillende sporten aan, zowel op competitief als op recreatief
vlak.
Op competitief vlak neemt K.U.Leuven in een 20-tal verschillende sporttakken deel
aan de Vlaamse en de Belgische Universitaire competities. Studenten die in één van
deze sporttakken bij de beteren behoren, kunnen zich aansluiten bij de respectievelijke
universitaire ploegen die wekelijks onder leiding van een bekwame trainer trainen.
In de interuniversitaire competities speelt de K.U.Leuven de eerste rol. Naast
deze interuniversitaire competities wordt ook regelmatig deelgenomen aan buitenlandse
wedstrijden.
Ook de recreatieve sporter heeft veel mogelijkheden. Een groep van bekwame monitoren
staat dagelijks van oktober tot april paraat om de studenten te initiëren en te

egeleiden in hun favoriete sport. Het is duidelijk dat deze vorm van dienstverlening
en uitnodiging tot actieve participatie een unicum is voor de Vlaamse universiteiten
en hogescholen en een meerwaarde is die de K.U.Leuven haar studenten aanbiedt.
Vooral activiteiten die de 'fitness' verbeteren, zoals aerobics en conditietraining
genieten veel bijval. Dit omdat deze activiteiten dagelijks klokvast zijn, een beperkte
tijdsinvestering vragen en de moeilijkheidsgraad individueel kan bepaald worden. Een
andere voltreffer is het 'vrij zwemmen'. Door het toenemend aantal zwembeurten
wordt de verzadigingsgraad in het zwembad regelmatig bereikt.
De inspanning die het Sportcomité van de K.U.Leuven gedaan heeft om Leuven tot
de fitste studentenstad te promoten, door de inrichting van een fitnesszaal (UNIVFIT)
met computergestuurde cardiotraining en moderne krachttrainingsapparatuur, heeft
veel succes: reeds een 1 200-tal studenten hebben de weg naar de fitnesszaal
gevonden. Voor elke deelnemer wordt door een permanent aanwezige professionele
begeleider, het aanvangs- en trainingsniveau individueel bepaald waardoor zowel de
beginneling als de topsporter op een niveau kan trainen waarbij een systematische
progressie verzekerd is. De prijs hiervan wordt laag gehouden. Ook naar de personeelsleden
werd een extra inspanning gedaan om de drempel voor de aanschaf van
een fitnesskaart zo laag mogelijk te houden. Nadeel is dat ook hiervan regelmatig de
verzadigingsgraad bereikt wordt waardoor stilaan moet gedacht worden aan de uitbreiding
van de fitnesszaal.
Ook voor de gehandicapte sporters worden georganiseerde trainings- en begeleidingssessies
gehouden.
Om hun collega-studenten ervan te overtuigen dat studie en sport best samen gaan
en dat het ook af en toe wat ludieker kan, organiseert Sportraad Studenten
K.U.Leuven vzw, een studentenorganisatie van LOKO, een aantal massasportmanifestaties.
Met enkele vrijgestelden en heel veel vrijwillige medewerkers slagen zij er
telkens in tijdens de 'massasportklassiekers' heel wat studenten op een ludieke manier
te laten sporten. De meest bekende zijn: de Sporthappening, een introductiedag
in verschillende sporten, de 24-uren aflossingsloop, de Studentenmarathon, Sport
Zonder Grenzen, het recreatief badmintontornooi en de Interfacultaire Bekercompetities.
De jaarlijkse activiteiten worden afgesloten met een zeer goed georganiseerd
Leuvens Internationaal Studentensport Tornooi, LISST. De deelname van elf verschillende
landen en 470 deelnemers zijn getuigen van het succes.
Tijdens de zomervakantie kan de Leuvense bevolking met de vakantiesportkaarten
aan zeer democratische prijzen gebruik maken van de sportinfrastructuur van het
Universitair Sportcentrum (vooral de tennisvelden en het zwembad worden dan druk
bezet). Door het organiseren van omnisportkampen in juli en augustus krijgt de
Leuvense jeugd de kans om zich sportief te ontspannen en kennis te maken met voor
hen minder gekende sporten.
K.U.Leuven Sportnieuws, een tweemaandelijks sportkrantje dat gratis wordt aangeboden
aan de studenten, personeelsleden en gepensioneerden van de universiteit
geeft informatie over sportfaciliteiten en over wedstrijden en voorbije activiteiten.
3.
De Cultuurcommissie coördineert en stimuleert het specifieke cultuurbeleid van de
K.U.Leuven. De cel cultuurcoördinatie doet hiervoor de beleidsvoorbereiding en de
Cultuur administratieve voorbereiding. Het bureau van de cultuurcoördinatie werd grondig
herschikt met als doel twee mensen te huisvesten én een open en meer gerichte
dienstverlening te kunnen bieden aan personeel, studenten en anderen. Tegelijk
werd mevrouw S. Waelkens officieel voorgedragen als kandidaat-lid voor de Cultuurcommissie
en aanvaard.
I M I
Katholieke Universiteit Leuven
3.1 Cultuurbeoefening
3.1 .l De ensembles
Het Universitair Symfonisch Orkest (USO) werkte vanaf het nieuwe academiejaar
1997-1 998 met een nieuwe dirigent, Edmond Saveniers, docent orkestdirectie aan
het Lemmensinstituut. Onder zijn leiding bracht het concert twee prachtige concerten
op 10 en 12 maart 1998. Met de Festivalouverture van Sjostakovitsj, het tweede

pianoconcerto van Rachmaninov en de vierde Symfonie van Brahms.
Het Universitair Harmonie Orkest (UH01 speelde zijn jaarlijks concert op 25 maart
1998 o.l.v. Maurice Van Mechelen. Op het programma stonden werken van Brent
Heisinger, Jan Van der Roost, Piet Swerts, Andrew Lloyd Webber, en vele anderen.
Het Leuvens Universitair Koor (LUK) o.l.v. Edwig Abrath sloot zijn jaarwerking af op
31 maart met het lenteconcert, met liederen uit musicals zoals Evita, West Side
Story, Cats, ..... en de Chichester Psalms van L. Bernstein voor koor, orgel, harp,
percussie en sopraansolo. In juli maakte het koor een concertreis door Portugal. Op
17 december was er een sfeervol kerstconcert in de Begijnhofkerk.
De Interfak Bigband en de Dixieland band speelden onder leiding van Bart Preneel en
onder grote belangstelling werk van Count Basie, Duke Ellington, Jan Mues en
Charlie Parker.
Het Leuvens Alumni Orkest (LAO) gaf op 20 februari 1998 een concert in de Grote
Aula onder leiding van Freddy van Goethem met op het programma werk van
Mozart, Schubert, Rossini en Bernstein. Dit kamerorkest behoort tot de Alumniverenigingen
en geniet administratieve steun van Alumni Lovanienses. Bij de start
van het nieuwe werkjaar werd Peter Devos tot dirigent verkozen.
Het USO en het UH0 zijn voor hun werkingsmiddelen en betaling van de dirigenten
aangewezen op de Cultuurcommissie, van wie ze een jaarlijkse dotatie krijgen. Het
koor en de Bigband daarentegen zijn vzw's en krijgen een kleine steun voor hun jaarlijks
maart-concert. Het Leuvens Alumni Orkest is een Alumnivereniging en geniet
alleen infrastructurele steun (lokalen en instrumenten) van de K.U.Leuven.
Dit jaar werd ook gekenmerkt door enkele nieuwe muzikale initiatieven vanuit de
universiteit. Zo richtten enkele personeelsleden een personeelskoor op. Zo'n 150
personeelsleden van de K.U.Leuven kwamen opdagen op de kennismakingsrepetitie
van de 'Capella Academica1. Het is de bedoeling als een projectkoor te werken en
per jaar met twee concerten (telkens in het voorjaar en het najaar) naar buiten te
komen. Per project zou een nieuwe dirigent aangetrokken worden. Voor de vorming
van het koor werd een beroep gedaan op de deskundige leiding van Peter Dejans,
directeur van het Orpheusinstituut, dirigent van Musa Horti en ex-dirigent van het
L.U.K. Een ander initiatief was de oprichting van een universitair ensemble voor
Oude Muziek. De Cultuurcommissie staat positief tegenover de beide initiatieven.
3.1.2 Campustoneel
Campustoneel (vzw), een toneelvereniging voor studenten, personeel en alumni,
bracht als eerste productie in januari 'Tramlijn Begeerte' (T. Williams) in een regie
van Gerd Terny en in samenwerking met de scenografe Erica Chaffaert. Deze produktie
werd gebracht door studenten die meestal voor de eerste keer op een toneelpodium
stonden. Een tweede productie 'Lemmingen' (J. Albalonga) in een regie en
productie van Jan De Vuyst werd gebracht in maart 1998. In november volgde de
laatste productie van 1998, 'Krullen op de Maan' (M. Smet) in een regie van Chris
Wellekens.
3.1.3 Studententoneel naast Campustoneel
Zowel de studenten van Germania als van Romania brengen jaarlijks een productie
met en door eigen studenten. De studenten Romaanse filologie doen dat in het Frans
en werken hiervoor met een professioneel regisseur. De studenten Germaanse filologie
werden geleid en begeleid door Dirk De Lathauwer, zelf oud-student Germaanse
talen. Sinds 1996 is de interfacultaire theatergroep, Thaleia, werkzaam onder de
leiding en regie van Elske Vriese, studente geneeskunde. Zij brachten met 'Allarm'
(Koos Vriese) voor de tweede keer een geslaagde voorstelling door amateur-acteurs
uit verschillende faculteiten. Germania- als ook Romaniatoneel en Thaleia kregen een
financiële ondersteuning van de Cultuurcommissie.
Voor de eerste maal werd er ook aan internationaal toneel gedaan. De Ierse
Erasmusstudent Robert Ryan regisseerde een groep van 21 buitenlandse studenten in
het toneelstuk 'The Third Man' van Graham Greene.
Exîraarriwlaire rnogeliijkheden 1
137

3.1.4 Subsidies van de Cultuurcommissie
De Cultuurcommissie steunde een aantal initiatieven waarbij de actieve cultuurbeoefening
bij studenten wordt aangesproken: de literaire wedstrijd van Germania,
Romania- en Germaniatoneel, Thaleia-toneel, Erasmustoneel, Ithaka, Campustoneelprodukties,
ExistenzMaximum, ...
3.2 Receptieve Cultuur
3.2.1 UUR KLILtULIR
Het woensdagmiddag UUR KULtUUR dat van oktober tot en met maart gratis wordt
aangeboden heeft tot doel een ruime waaier van cultureel hoogstaande activiteiten
aan te bieden om studenten, personeel en buitenstaanders de kans te geven met alle
vormen van cultuur in aanraking te komen. Rond het theatergebeuren werd samengewerkt
met het STUC. De grote publiektrekkers zijn en blijven de klassieke concerten
en de concerten rond uitheemse muziek. In 1998 ontvingen we sopraan Katlijne
Van Laethem (Huelgas Ensemble), Jan Vermeulen (pianoforte), blokfluitkwartet
Carré, Ny Ajaja (Malagaskisch trio), fluitiste Sabine Warnier en pianist LUC Devos en
het ensemble Q-02 met Michael Weilacher (percussie) en Julia Eckhardt (altviool).
Jan Hoet discussieerde met Louis Tobback als aanloop naar Ithaka dat de volgende
dag plaatsvond. Jazzpianist Mischa Mengelberg, jazzsaxofonist Ab Baars, jazzgitarist
en -componist Philip Cathérine en de formatie 'Greetings from Mercury' gaven de
UREN KULtUUR een swingende dimensie. Opvallend was de grote opkomst van
studenten in het najaar - met tweemaal een opkomst van meer dan 300 man - voor
de prachtige stemmen van de meisjes van Laïs, voor de literaire capriolen van Tom
Lanoye (met extra voorstelling om 14.30 uur), voor de Indiase dans (Bharata
Natyam) door Antonia Volodin en voor de Manjon-vertolking van Raphaëlla Smits.
Tijdens het voorjaar werd het UUR KULtUUR bezocht door gemiddeld 120 toeschouwers
en in het najaar gemiddeld door 190 toeschouwers.
3.2.2 Cultuurdag
Voor de vierde keer organiseerde de Cultuurcommissie een Cultuurdag. Met dit initiatief
wil zij zich laten kennen in het universitaire gebeuren en haar doelstellingen
verduidelijken: een gratis aanbod van hoogstaande cultuurvoorstellingen en steun aan
de actieve cultuurbeoefening. Zoals vorig jaar stond de Cultuurcommissie in voor de
organisatie van een aantal voorstellingen van zeer uiteenlopende aard, terwijl Kultuurraad
de kringen aanspoorde om workshops en cursussen te organiseren en zelf een
aantal initiatieven op dit vlak nam. Deze cursussen werden vooral in november
georganiseerd in tal van domeinen (muziek, dans, video, theater, salsa, pottenbakken,
fietsgraffiti, ... ). De Cultuurdag werd een platform en bood een toonmoment
voor de meeste van deze cursussen, terwijl andere cursussen enkel op 2 december
plaatsvonden.
De dag startte om 13 uur met 4 succesvolle simultane UUR KULtUUR-voorstellingen.
In de namiddag werd i.s.m. het Vlaams Filmmuseum- en archief en de Studio's Filmtheaters
een filmnamiddag aangeboden. De slotvoorstelling van deze cultuurdag
werd gebracht door het ensemble La Fenice onder leiding van Jean Tubéry. Het
programma 'Vlaamse muziek uit de tijd van Rubens en Van Dijck' werd geïllustreerd
aan de hand van dia's van P.P.Rubens, Van Dijck en tijdgenoten.
In de vooravond werd de Cultuurprijs van de K.U.Leuven/Prijs Blanlin-Evrart, uitgereikt
aan twee kunstenaars, LUC Tuymans en Joëlle Tuerlincks voor hun verdiensten
op het vlak van tweedimensionele kunst. De prijs van 500 000 BEF (uit het legaat
Blanlin-Evrart) werd opgesplitst tussen de beide laureaten. De prijs wordt jaarlijks aan
een kunstenaar of ensemble overgemaakt ter bevordering van de kunst in België.
Hierbij komen afwisselend vier verschillende disciplines aan bod (muziek, podiumkunsten,
architectuur en beeldende kunst).
138 I Katholieke
Universiteit Leuven
3.2.3 Patroonsfeest en concert
In 1998 werd naar aanleiding van het eredoctoraat voor professor M. Yunus uit
Bangladesh, door de Cultuurcommissie een avond rond de cultuur van dat land georganiseerd:
'From the heart of Bangladesh'. De voorstelling was een evocatie van de
rijke culturele erfenis van Bangladesh in liederen, dans en muziek.

3.2.4 Orgel- en beiaardconcerten
In 1998 werden door omstandigheden geen orgelconcerten georganiseerd. Het is de
bedoeling om volgend jaar een overkoepelende reeks van orgelconcerten te organiseren
in samenwerking met het Cultureel Centrum, de Leuvense Orgelkring en het
Lemmensinstituut.
Ook de beiaard behoort tot het cultureel patrimonium van de universiteit. De wekelijkse
dinsdag- en vrijdagbespelingen worden verzorgd door de universiteitsbeiaardier
LUC Rombouts en door gastbeiaardiers.
De beiaardzomer van 1998 bruiste van levendige activiteit met de opening van het
'Openluchttheater' in het Erasmustuintje van de faculteit Letteren. Op 12 augustus
vond een uniek concert plaats waarbij verschillende klokkentradities versmolten tot
een opwindende eenheid. Dit concert genoot de steun van de Cultuurcommissie van
de K.U. Leuven, maar ook van de Campanae Lovanienses en de provincie Vlaams-
Bra bant.
3.2.5 Door de Cultuurcommissie gesteunde projecten
Ongeveer 25% van het budget van de Cultuurcommissie gaat naar subsidies aan
projecten die groeien vanuit de universitaire gemeenschap, van originaliteit getuigen
en belang hebben voor een ruim publiek. Initiatieven waarbij de actieve cultuurbeoefening
wordt aangesproken, krijgen voorrang. Andere initiatieven met een hoog
cultureel gehalte die een belangrijke bijdrage leveren aan het universitaire en Leuvens
cultuurgebeuren, kunnen voor subsidiëring in aanmerking komen. Dit jaar ging financiële
steun naar het Festival van Vlaanderen, originele Stuc-producties (Acco Theater
Center uit Israël), het tentoonstellingsproject De Sokkel Onderluit.
3.3 Cultuur buiten de werking van de Cultuurcommissie
3.3.1 Tentoonstellingen Stad - K.U.Leuven - Davidsfonds
In de reeks najaarstentoonstellingen van Stad - K.U.Leuven - Davidsfonds stond dit
najaar het leven en het werk van Dirk Bouts op de affiche, inhoudelijk gerealiseerd
door Prof. M. Smeyers en het departement Kunstgeschiedenis. Deze prestigieuze
tentoonstelling kende een grote nationale uitstraling en trok meer dan 75.000 bezoekers.
De tentoonstelling vond plaats in de Predikherenkerk, de Sint-Pieterskerk, het
Stadhuis en het Stedelijk Museum Vanderkelen-Mertens van september tot december.
3.3.2 Andere tentoonstellingen
Het KADOC, de Faculty Club, de universiteitsbibliotheek en de universitaire ziekenhuizen
richten tentoonstellingen in van zeer uiteenlopende aard. Opmerkelijk waren
de tentoonstellingen in de universiteitsbibliotheek, 'Martinilmartini' , met fotografisch
werk van Marie Françoise Plissart en een documentair-architectuurhistorisch deel met
tekeningen en foto's n.a.v. de afbraak van de Martinitoren en het Rogiercentrum te
Brussel, de tentoonstelling De Sokkel Onderluit rond hedendaags ruimtelijk werk,
'Chassez Ie naturel' en 'En Garde' i.s.m. het Sportmuseum van Leuven. In het
KADOC 'Ma, met ons gaat alles goed' over Jeugd en Gezondheidswerk, 'Bouwen in
de tropen', 'Broeder Max', 'Begijnhoven van A tot Z' en grafmonumenten door Filip
Tas.
3.3.3 Festival van Vlaanderen
In 1998 stond het Festival van Vlaanderen Vlaams-Brabant in het teken van de
'Meesterwerken uit de twintigste Eeuw', aangevuld met een aantal repertoriumconcerten.
Eén hiervan was het Openingsconcert van het academiejaar van de
K.U.Leuven door het Koninklijk Filharmonisch orkest van Vlaanderen onder leiding
van Philippe Herreweghe, doctor honoris causa in 1997. Voor een uitverkochte Sint-
Jan-de-Doperkerk bracht hij een schitterende vertolking van de achtste Symfonie van
A. Bruckner (1824-1896).
3.3.4 STUC, Klapstuk en Kultuurraad
Na een jaar van vernieuwd artistiek beleid onder de artistieke co-directie van An-

Marie Lambrechts en Karolien Derwael, biedt 1998 'Ie nouveau stuc' de kans om
zich te ontplooien. Alle ingrepen in organisatie en programmatie worden gedacht
vanuit de wens tot verbreding: een verruimd artistiek aanbod creëren voor een te
verruimen publieksgroep. De nieuwe aanpak van 1997 werd in 1998 verdergezet en
kreeg zelfs extra slagkracht; de stad Leuven en de provincie Vlaams-Brabant lieten
zich overtuigen van de noodzaak om in Leuven een systematisch artistiek aanbod uit
te bouwen.
In de programmatie blijft er aandacht voor de verschillende kunstdisciplines: theater,
film en video, dans en muziek. Op theatervlak probeert men ook het tussenveld te
bespelen tussen wat het cultureel centrum biedt en het experimentele veld waar het
STUC tot dan voor instond. Ook wat betreft de filmprogrammatie probeert men een
programma uit te werken dat in Leuven nauwelijks aan bod komt. Voor muziek wil
het STUC zich beperken tot jazz en wereldmuziek enerzijds en de alternatieve muziek
anderzijds. Voor de muziek, film en video-programmatie wordt gewerkt met curatoren.
De dansprogrammatie binnen het STUC wordt verzorgd door Klapstuk. Naast
het tweejaarlijks festival (oktober van elk oneven jaar) legt het Klapstuk zich ook toe
op een jaarwerking en op een intensieve studiowerking.
Over het algemeen kan worden gesteld dat het aantal activiteiten van het STUC
wordt opgedreven, en dit binnen alle disciplines. Dit meer-aanbod weet ook duidelijk
meer publiek te mobiliseren en de publiekscijfers verlopen in een opwaartse curve.
Voor haar programmatie werkt het STUC ook samen met de Cultuurcommissie.
Naast geregeld overleg en uitwisseling van informatie, wordt dit een aantal maal
geconcretiseerd in het gezamenlijk organiseren van het UUR KULtUUR, de presentatie
van een voorstelling, een lezing of infrastructurele ondersteuning van de cultuurdag
op 2 december.
Kultuurraad, de Leuvense overkoepelende studentenorganisatie die zich bezighoudt
met kunst en cultuur, vertegenwoordigt de studenten en behartigt hun culturele
belangen. De keuze voor eigen projecten voor en door studenten zette zich door. In
maart was er een editie van Ithaka dat als omgeving en werkterrein het Sint-Maartensdal
koos. Voor de tweede keer werd in april een theaterfestival 'UnderStagements'
uitgewerkt voor zeer jonge theatermakers (vaak studenten) die buiten het
professionele theatercircuit vallen. Buiten deze projecten houdt Kultuurraad zich
bezig met cursussen en workshops. Naast de eigen basiscursussen in muziek, theater,
fotografie en dans, coördineert de raad ook een heel aantal workshops die de
kringen naar aanleiding van de Cultuurdag op 2 december op touw zetten, met de
bedoeling op de Cultuurdag een toonmoment van deze cursus aan een publiek te
tonen.
Sinds 1995 wordt met verschillende partners gewerkt aan een nieuwe infrastructuur
voor het STUC, Klapstuk, Cultuurcoördinatie (de ensembles) en een aantal universitaire
initiatieven met de bedoeling het culturele gebeuren in één herkenbaar gebouw
te centraliseren. Het Arenberginstituut aan de Naamsestraat zal deze functies herbergen
en een deel van dit instituut werd voor de STUC-functies door de K.U.Leuven
ter beschikking gesteld. In 1998 werd de laatste hand gelegd aan de grondige evaluatie
van de haalbaarheidsstudie zodat begin 1999 de definitieve bouwplannen konden
worden bekend gemaakt. De Vlaamse Gemeenschap, de stad Leuven en de
Provincie Vlaams-Brabant en ook de K.U.Leuven zijn financiële partners.
110 1 IMolieke Universiteit Leuven

K.U.Leuven Campus Kortrijk
Het academiejaar 1997-1998 was voor de KULAK opnieuw een succes inzake
studentenaantallen. Het studentenaantal steeg met 5% tot een totaal van 824,
1
waarvan 423 generatiestudenten. De lichte teruggang van de generatiestudenten is Algemeen
grotendeels te wijten aan de gedeeltelijke invoering van de toelatingsproef voor de
artsenopleiding. Wel is het aandeel van KULAK in het totaal aantal generatiestudenten
van arts gestegen tot boven 10%. Ook in de Toegepaste Wetenschappen is er
een sterke stijging. In 1997-1998 werd de organisatie voorbereid van de 2e kandidatuur
Biologie, die binnen de onderwijsbevoegdheid van KULAK valt.
Door het West-Vlaams Economisch Studiebureau enerzijds en door prof. J. Billiet
anderzijds werden studies uitgevoerd naar het profiel en de werkingskracht van
universitaire instellingen. Uit beide studies komt een specifiek KULAK-profiel naar
voor dat volgende karakteristieken vertoont: de uitstekende persoonlijke begeleiding,
de goede reputatie van het onderwijs, hoge slaagcijfers, goede sociale voorzieningen
en een goede eigen sfeer op de campus. De slaagkansen liggen in de eerste
kandidatuur ruim 10% hoger dan het Vlaams gemiddelde.
KULAK besteedt bijzondere aandacht aan onderwijsvernieuwing, onder meer via het
Impulscentrum voor Onderwijsvernieuwing; dat heeft ook impact in de faculteiten
met onder meer bijzondere projecten in de Wetenschappen, Geneeskunde en in de
Rechtsgeleerdheid met vernieuwende activiteiten van pleitoefeningen, praktijkoefeningen
en een belangrijke studentenuitwisseling met de Université de Liege.
KULAK besteedde ook veel aandacht aan de uitbouw van het informatienetwerk,
zoals verder in dit verslag wordt toegelicht. De verankering in de eigen regio krijgt
bijzondere aandacht in KULAK. Een initiatief van het provinciebestuur, na voorbereiding
in de Stuurgroep Hoger Onderwijs, was de stichting van een Open-Leercentrum
in de vorm van een elektronisch netwerk dat de 3 hogescholen en KULAK zal verbinden.
KULAK werd ook betrokken bij Flanders Language Valley Education, waarin de
rector van de KULAK zetelt in de bestuursraad. De UPV-dienst krijgt een onderafdeling
van het Eurostudiecentrum in leper; een analoge onderafdeling wordt opgestart
in Brugge (historisch pand de Saaihalle), waar ook het Documentatiecentrum
voor Vastgoedrecht wordt opgericht onder toezicht van een professor uit de Rechtsfaculteit.
De dienst voor Studieadvies wil de studenten helpen om hun kansen te optimaliseren 2,
om hun studieproject met succes te realiseren.
Dienst voor
Studieadvies
2.1 Ondersteunen van de overgang van het secundair naar het hoger onderwijs.
Om de overgang tussen secundair en hoger onderwijs te helpen bevorderen, is er
eerst en vooral correcte en volledige informatie over het studieaanbod nodig. Dit
gebeurt via de aanwezigheid op de studie- en informatiedagen die provinciaal worden
georganiseerd door de PMS-centra en het departement onderwijs. De KULAK was
aanwezig op de SID-in beurzen te Gent, te Brugge en beperkt ook te Brussel, steeds
in samenwerking met de K.U.Leuven. Samen met de Dienst Externe Relaties en de
West-Vlaamse stichting Domus Lovaniensis werd in het najaar 1998 in de Saaihalle
in Brugge een speciale infohappening voor abituriënten georganiseerd. Verder zijn er
de eigen infodagen: een woensdagnamiddag voor de abituriënten en een
vrijdagavond voor hun ouders. Vanaf dit jaar werd ook gestart met het bezoek aan
scholen in een bepaalde regio (dit jaar Kortrijk) en ontvingen we ook een aantal
klassen op de campus. De website werd verder uitgebouwd met specifieke
informatie voor toekomstige studenten. Er zijn ook talrijke individuele contacten
over studiekeuze en oriëntering.
2.2 Begeleiden van de studenten
De begeleiding van de eerste kandidatuursstudenten richt zich specifiek op het
bevorderen van doelmatig studeergedrag, al dan niet gekaderd in een sociaal-emotio-
KULeunn Campus Kortr~jk 1 111

nele problematiek. De begeleiding staat open voor alle studenten, het aanbod is vrij.
138 studenten van de KLILAK vroegen in een of meerdere gesprekken om individueel
advies, 86 % daarvan waren studenten eerste kandidatuur, 12 Oh studenten uit de
tweede kandidatuur en 2 % studenten uit de derde kandidatuur. Ongeveer de helft
van de vragen heeft te maken met het studeren zelf, een kwart met heroriëntering of
het stopzetten van de studies, daarnaast is ongeveer BBn vijfde van de problemen
eerder van psychische of relationele aard.
Er wordt momenteel een stijgende mate van doorverwijzing in onderling overleg
vastgesteld tussen de monitoren en docenten enerzijds en de Dienst voor Studieadvies
anderzijds, zodat een goede samenwerking ontstond.
3. In de loop van 1998 werd het tweede 3-jaarlijks rapport opgesteld waarin een overzicht
gegeven wordt van de wetenschappelijke activiteiten en realisaties die zich
Onderzoek
recent aan het Interdisciplinair Onderzoekscentrum (IRCI hebben voorgedaan. Dit
rapport (77 blz.) werd op ruime schaal verspreid en biedt volledige transparantie over
het reilen-en-zeilen van het IRC. De trends die modern onderzoek karakteriseren en
die het IRC eigen zijn, werden in 1998 onverminderd aangehouden. Zo zette zich
o.a. de groei aan extra-universitaire middelen tijdens het afgelopen jaar verder door.
Hierdoor kon het personeelsbestand gestaag uitgebreid worden. Nauw gecorreleerd
met de stijgende financiële input was de wetenschappelijke output, vertaald in aantal
wetenschappelijke publicaties. Naast een meer dan behoorlijk aantal proceedings en
abstracts werden in het afgelopen jaar, per ZAP-lid horend bij het IRC, gemiddeld
twee artikels gepubliceerd in internationaal gereviewde tijdschriften. Dit is een
opmerkelijk resultaat indien men rekening houdt met de zware onderwijsbelasting en
de dienstverlening naar de regio.
Als bewijs voor de dynamiek die binnen het IRC aan de dag wordt gelegd kan de
effectieve samenwerking vermeld worden met een 40-tal binnen- en buitenlandse
onderzoekscentra. Bijzonder verheugend is verder dat in de loop van 1998 de idee
om een spin-off op te richten, spruitend uit onderzoek binnen het IRC, concrete
gestalte kreeg. Als potentiële inplantingsplaats werd hierbij uitdrukkelijk geopteerd
voor het incubatie- en innovatiecentrum Kortrijk (IICK) dat in de nabije toekomst op
de KULAK-campus wordt opgericht. Tijdens het afgelopen jaar was het IRC overigens
zeer nauw betrokken bij de planning en de conceptie van dit centrum.
Opmerkelijk feit was ook dat twee van de drie prijzen van de Onderzoeksraad in
1997 werden toegekend aan KULAK-postdoctorale onderzoekers (dr. K. Dekimpe en
dr. J. Desmet).
Onderzoek binnen de Eenheid Algebra en Topologie werd bekroond met de prijs van
de Koninklijke Academie. Ook binnen de Afdeling Taalkunde van de Faculteit
Letteren werd gestart met een ambitieus FWO-project: het opstellen van een nieuwe
Engelse grammatica.
4.
Dienst
4.1 Postuniversitaire centra
Het PUC organiseerde tijdens het academiejaar 1997-1 998 in de provincie West-
Vlaanderen 68 verschillende UPV-programma's in de vakgebieden Recht, Economie,
Universitaire Vastgoedkunde, Wetenschappen en Toegepaste Wetenschappen, Milieukunde,
Geneeskunde, Farmacie, Tandheelkunde, Cultuurwetenschappen, Gedrags- en
Sociale Wetenschappen. 4 415 deelnemers schreven hiervoor in, waarbij elke deel-
Vorming
nemer BBn keer wordt geteld, ook als hij een programma van bv. vier of meer sessies
volgt. De duur van de programma's varieert van 2 tot 220 uren. In totaal waren er
1 203 uren les.
Daarnaast wordt meegewerkt aan talrijke initiatieven van het Eekhoutcentrum (dat
navorming voor de onderwijssector organiseert), van de KULAK-faculteiten, van de
Universiteit Derde Leeftijd en de Davidsfonds-Universiteit voor de Vrije Tijd. Instellingen,
bedrijven en organisaties doen geregeld op het PUC een beroep om samen
vormingsactiviteiten op te zetten.
Door middel van interactieve videoconferenties konden een aantal programma's
simultaan in Kortrijk en Leuven georganiseerd worden, bv. van het Centrum voor
142 Katholieke Universiteit Leuven

Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap. KULAK was ook het referentiepunt in West-
Vlaanderen voor de medische videoconferenties van het zogenaamde Pentalfaproject,
die op verschillende locaties in Vlaanderen konden gevolgd worden vanaf 1 oktober
1998. Samenwerking met de UPV-Dienst Leuven en het Leuvens Instituut voor
Nieuwe Onderwijsvormen is daarvoor de noodzakelijke basis.
4.2 Eekhoutcentrum. Didactisch Pedagogisch Centrum
In 1997-1998 organiseerde het Eekhoutcentrum bijscholing voor 9 415 leraren,
PMS-medewerkers en onderwijsdirecties van alle onderwijsniveaus. Er waren 108
verschillende programma's. Naast de studienamiddagen over vakgebonden didactische
onderwerpen, waren er ook de jaarlijkse studiedagen met uitwisseling van
ervaringen en leermaterialen: de dag van het Nederlands, de dag van de classici, de
dag van de docent hoger onderwijs, de wiskundebeurs enz. Ook dit jaar konden
leraren gedetacheerd worden om langlopende cursussen, zowel in het basis- als in
het secundair onderwijs, te begeleiden en de doorwerking in de scholen zelf op te
volgen.
4.3 Eurostudiecentrum Open universiteit (ESC)
Het ESC Open Universiteit coördineert de dienstverlening aan kandidaat-studenten en
ingeschreven studenten van de Open Universiteit. Geïnteresseerden kunnen algemene
informatie inwinnen over de Open Universiteit, en specifieke vragen stellen
over het studie-aanbod en de studiemogelijkheden en hulp voor studieplanning en
studiebegeleiding. Vanaf januari 1998 wordt deze dienstverlening ook in Brugge
aangeboden.
Er kwam een samenwerking tussen FLV Education leper en de Open Universiteit
Kortrijk tot stand. Op initiatief van FLV Education werd met een permanentie van de
Open Universiteit in leper gestart in juni 1998, met voorlopige locatie in de Ieperse
Lakenhalle.
Het ESC Open Universiteit registreerde in 1997-1998 een totaal van 358 inschrijvingen
(modules). De grootste belangstelling ging uit naar cursussen uit de opleiding
Sociale Wetenschappen en Technische Wetenschappen. In 1997-1 998 werd er voor
een vijftiental cursussen vakinhoudelijke studiebegeleiding georganiseerd. Door middel
van interactieve videoconferenties konden een aantal sessies simultaan in Kortrijk
en in Leuven georganiseerd worden, wat tegelijk een besparing van personeel en
middelen en een verdubbeling van het aanbod met zich bracht.
Het studiecentrum zorgde voor goede bekendmaking van het studieaanbod door
regelmatige mailings aan geïnteresseerden, organisaties en bedrijven, bibliotheken en
culturele centra in de regio West-Vlaanderen
Het Impulscentrum voor onderwijsvernieuwing ondersteunt docenten in hun onder- 5.
wijsvernieuwende initiatieven. Het voorbije jaar werd vooral aandacht besteed aan
toetsautomatisering. Een goedgekeurd StlHO-project (Stimuleringsprogramma Inno- 'm~uiscentrum
vatie Hoger Onderwijs) van het ministerie van onderwijs was de drijfveer voor deze voor Ondewijsthemakeuze.
In het TOe2TS-project (http://www.kulak.ac.be/impuls/toets/) wordt
ook een Internet-interface ontwikkeld voor het opstellen en afnemen van elektrovernieuwing
nische toetsen.
In september heeft het Impulscentrum twee cd-roms uitgegeven:
- 'Wijzigingen aan de wetgeving inzake Hypothecair krediet', een multimediale syllabus
in opdracht van het Postuniversitair Centrum West-Vlaanderen
- 'Vous dites?!! Exercices et tests interactifs', een zeer didactische cd-rom vol oefeningen
en tests op veelgemaakte fouten door Nederlandstaligen in het Frans. Uitgegeven
door Acco Uitgeverij.
Het Impulscentrum geeft sinds 1998 ook een driemaandelijkse nieuwsbrief uit met
K U Leuren Campus KorìrC I 143

informatie en achtergrond over de werking. Meer informatie op de website:
http://www.kulak.ac.be/impuls.
Men notere dat ook in de faculteiten Wetenschappen en Geneeskunde middelen voor
projecten van onderwijsvernieuwing werden behaald in het kader van de 001-projecten
van de K.U.Leuven en de STOHO-projecten van het Ministerie van Onderwijs.
6.
Bibliotheek
De bibliotheek van KULAK heeft 618 lopende tijdschriften ter beschikking, dit is 28
meer dan in 1997, en 211 754 volumes. De vele boeken illustreren de banden die
de campus heeft in de regio en in het land. In het najaar 1998 werd een
opmerkelijke tentoonstelling rond Federico García Lorca georganiseerd. De uitbouw
van de elektronische bibliotheek ten slotte blijft veel aandacht en vele 'financiële
middelen vragen; het budget voor cd-roms verdubbelde bijvoorbeeld in 1998.
Historici, rechtskundigen, filologen en studenten uit de andere studierichtingen
vinden er een 'bibliotoop' waar elektronische, gedrukte en archiefinformatie op een
natuurlijke, geïntegreerde manier worden aangeboden. De bibliotheekvernieuwing
verliep in 1998 verder in lijn met onderwijsvernieuwing.
7.
Informaticabeleid
De voornaamste realisaties van het informaticabeleid zijn de volgende:
- Via twee werkgroepen die zorgden voor de inhoudelijke afstemming en voor de
vormgeving in het systeem werd KULAK-CWIS uitgebouwd; eind 1998 beschikten
alle faculteiten en grotere eenheden over een eerste stel degelijk uitgebouwde
CWIS-pagina's.
- Het geplande vernieuwde backup-systeem voor KULAKnet werd aangekocht en
operationeel gesteld; het pakket Meeting Maker werd aangekocht als elektronisch
agendapakket voor de KULAK-medewerkers en als lokalenbeheerssysteem voor de
KULAK-lokalen. Een paar tientallen gebruikers maken vandaag gebruik van dit
elektronisch agendasysteem.
- De Commissie InformaticaBeleid heeft een upgrading van het KULAKnet geconci-
pieerd in drie fasen. Een eerste fase werd eind 1997, begin 1998 gerealiseerd en
bestond in het plaatsen van een eerste glasvezel-backbone. In een tweede fase
wordt een algemene glasvezel-backbone doorheen gebouw A en B geplaatst en
worden daarenboven enkele verouderde repeaters vervangen door moderne
switches. Met de uitvoering van deze tweede fase werd gestart in de herfst van
1998.
- Er werd ook een nieuwe PC-klas opengesteld en enkele noodzakelijke upgrades
werden uitgevoerd in de oudere PC-klas. Nu beschikt men over 50 pc's, opengesteld
voor de studenten.
- Een 2 Mb-lijn tussen Leuven en Kortrijk werd operationeel vanaf september 1998;
hierdoor vervallen een aantal beperkingen van de BELNET-lijn en is KULAK nu een
volwaardig deel van het grote KULnet. Dit is belangrijk o.m. om interactief CDrom-databanken
te kunnen raadplegen en eventueel het gebruik van Campus
Computer TV (CCTV) mogelijk te maken.
8.
Algemeen
Beheer
De algemene betrachting om aan de KULAK steeds 'kwaliteit' te leveren vertaalt zich
o.m. in de dwingende noodzaak tot verdere modernisering en uitbreiding van de
infrastructuur. De systematische renovatie van de verlichting werd een belangrijk
aandachtspunt: een eerste fase van vernieuwing in de labo's werd ingezet.
In het gebouw C werden lokaalherschikkingen doorgevoerd: vooral om de grote toename
van tijdelijke staf- en wetenschappelijke medewerkers te kunnen opvangen.
Het reglement voor de verplaatsingen van het academisch personeel in het kader van
hun onderwijsopdracht werd aangepast aan de vigerende wetgeving.
De recurrente werkingsmiddelen voor de algemene diensten van de KULAK lagen in
1998 13 % lager dan in 1997. Daarentegen werd de toelage aan de faculteiten met
30 % opgetrokken.
De dienstverlening in het Guesthouse in het centrum van de stad werd stopgezet en
werd vervangen door nieuwe voorzieningen op de campus. Er werd een nieuwe 'Club
KULAK' ingericht waar personeel en gasten van KULAK-K.U.Leuven elkaar kunnen
ontmoeten bij een goed verzorgde lunch in een gezellige atmosfeer. Daarnaast wer-
144 Katholieke Universiteit Leuven

den enkele studio's met gemeenschappelijke living ingericht voor (buitenlandse) gasten
van de KULAK.
De geplande bouw van het Vlaams Kunststoffencentrum en het Innovatie- en Incubatiecentrum
kon nog niet starten omwille van verschillende acties die door omwonenden
tegen het project gevoerd worden. Met de aanleg van het park daarentegen
werd wel gestart. De tweede fase is voorzien voor eind 1999.
In het kader van het mobiliteitsplan van de stad Kortrijk is de campus vanuit de stad 9.
beter bereikbaar door een grotere frequentie van bussen.
Studenten-
De verbintenis aangegaan met de vzw Alma in 1997 kent verder een gunstige evolu- voorzieningen
tie. Er is tevredenheid omtrent het aanbod, de kwaliteit en de variatie van het voedsel.
Dit wordt opgevolgd door de tweemaandelijkse maaltijdencommissie, samengesteld
uit vertegenwoordigers van de Alma en alle geledingen van de KULAK.
Het studentencentrum, het vroegere studentenhuis, kreeg in 1997 een grondige
renovatie. Naast de vier studio's, hoofdzakelijk verhuurd aan gast-onderzoekers,
werd een vergaderruimte voorzien, die ook wordt gebruikt voor culturele manifestaties.
De universitaire residenties, Groene Mote en Studentendorp, waren zoals vorig jaar
opnieuw volledig bezet. De huurprijzen van de kamers werden niet verhoogd.
De subsidiëring van de Sociale Sector aan de KULAK werd nagenoeg op het niveau
van de vorige jaren behouden, wat een noodzaak is voor de bloei van het sociaalcultureel
leven aan onze campus. Er werd financiële ruimte voorzien om de studenten
dezelfde faciliteiten aan te bieden als aan onze Alma Mater, zoals gestructureerde en
professionele begeleiding bij faalangst.
De ontmoetingsdagen voor nieuwe studenten in Anseremme kenden 'traditioneel'
10.
een groot succes. 165 nieuwe studenten op een totaal van 430 generatiestudenten
namen deel aan een van de vier sessies. 'Met minder schrik en meer vrienden' heb- Universitaire
ben ze hun universitaire studies aangevat.
Parochie
Het blijft moeilijk om studenten naar de wekelijkse viering te krijgen, Aswoensdag en
kerstviering uitgezonderd.
De meer 'horizontale' activiteiten konden wel rekenen op een stijgende deelname:
wereldwinkel, wekelijkse broodmaaltijd voor oud-studenten in de derde wereld, de
maandelijkse werkgroepen voor kinderen, bejaarden en gehandicapten. Dit jaar werd
opnieuw gestart met de schrijfactie van Amnesty International. De parochie was heel
actief in de studentenactie Student-Aid. Het zijn geen spectaculaire acties, maar ze
zijn uiterst waardevol om de volgehouden inzet.
Als bijzondere evenementen waren er het internationaal wijsgerig colloquium 'Multi- 11,
culturalisme' in samenwerking met Catho Lille, het XXste congres van de International
Society for the History of Education met 250 deelnemers in augustus 1998. Evenementen
Daarnaast zijn ook te vermelden die vier studieavonden van de KBC-leerstoel Onder- en Externe
nemerschap en van het Financieel forum West Vlaanderen.
Relaties
Samen met de Kortrijkse hogescholen werd de tweede editie van 'De week van de
Kortrijkse student' georganiseerd. In samenwerking met de Cultuurcommissie van de
KULAK werden diverse culturele evenementen op touw gezet. Verschillende
hoogwaardige middagconcerten werden opengesteld voor kaderleden van de
omliggende bedrijven.
In het kader van het samenwerkingsproject (sinds 1992) tussen KLILAK en Furman
University in Greenville (South Carolina, USA) coördineerde de Dienst Externe
Relaties het studieverblijf van 27 Amerikaanse studenten op de Kortrijkse campus in
november 1 997.
K.U.Leuven Campus Kortrijk I 145

Interfacultaire instituten
Het HIVA werd in zijn huidige structuur opgericht in 1974, op initiatief van de q,
K.U.Leuven en de Christelijke Arbeidersbeweging.
Wet Hoger
De voornaamste doelstelling is wetenschappelijke inzichten verwerven over maat- Instituut voor
schappelijke problemen van werknemers en van kansarme groepen in de samenleving,
om aldus een bijdrage te leveren tot de oplossing van deze problemen. Dit
de Arbeid
wordt gerealiseerd door het aantrekken en uitvoeren van beleidsgericht onderzoek op WIVA
de domeinen van onderwijs en arbeidsmarkt, sociaal en economisch beleid, arbeid.
In 1998 waren er ongeveer 120 projecten in uitvoering, verdeeld over de drie onderzoekssectoren.
Hiertussen zaten er heel wat Europese projecten, die meestal in het
kader van een consortium of netwerk werden uitgewerkt. De portefeuille van onderzoeksopdrachten
bedroeg ongeveer 170 miljoen. De belangrijkste opdrachtgever is
de Vlaamse overheid (70 miljoen). Dan volgen diverse instellingen en bedrijven (29),
Europese projecten (19), Christelijke arbeidersbeweging (191, de Federale Overheid
(1 5), Steden en gemeenten (1 3). De K.U.Leuven staat in voor enkele personeelsmandaten
en voor de infrastructuur.
Het opzetten van opleidingsinitiatieven vormt een tweede activiteit van het HIVA.
HIVA Vorming organiseert, in het kader van UPV, een 50-tal verschillende activiteiten;
zowel langlopende opleidingen (40 u), seminaries en workshops, basiscursussen
als studiedagen. Deze zijn ongeveer gelijk verdeeld over de domeinen mens-management,
preventiebeleid-arbeidsveiligheid en milieubeleid. Tijdens het academiejaar
1997-1998 waren 1 117 studenten ingeschreven en werden er 2 643 uren cursus
aangeboden. De omzet bedroeg zowat 26 mio BEF. Op strategisch niveau is er de
steun van een Beschermcomité, op operationeel niveau van diverse denk- en stuurgroepen.
Er zijn ongeveer 105 personeelsleden, waarvan een vierde deeltijds werkt. In de
verschillende onderzoekssectoren werken een 80-tal wetenschappelijke medewerkers,
waarvan een 20-tal stafleden. De administratieve en technische ondersteuning
gebeurt door 25 medewerkers. In de cursussen HIVA-vorming is er ook een intense
samenwerking met verschillende faculteiten en departementen van de K.U.Leuven,
vooral met de faculteit Toegepaste Wetenschappen, de afdeling Arbeids- en Organisatiepsychologie
en het Instituut voor Milieu- en Energierecht.
De wetenschappelijke output bestaat uit publicaties: de resultaten van de afgewerkte
projecten werden neergeschreven in 50 onderzoeksrapporten; daarnaast verschenen
een 150-tal artikels en bijdragen in boeken, referaten op congressen. Er werden ook
21 studiedagen georganiseerd, o.m. over sociale economie, sociale huisvesting,
trajectbegeleiding, sociale tewerkstelling en arbeidsbemiddeling.
De beleidsgerichte output omvat talloze artikels in beleidsgerichte tijdschriften,
voordrachten en lezingen voor bepaalde doelgroepen. Een volledig overzicht van
deze output is te vinden in het activiteitenverslag 1997-1998.
Er wordt zeer veel aandacht besteed aan een actief publicatie- en promotiebeleid. De
onderzoeksresultaten worden ruim en efficiënt verspreid naar de opdrachtgevers en
andere geïnteresseerden. Aan het HIVA zijn reeds 625 titels verschenen. In 1998
werden 50 onderzoeksrapporten gepubliceerd. Een volledig overzicht is te vinden in
de thematische publicatielijst van het HIVA.
In de toekomst zal bijzondere aandacht worden besteed aan een systematische kwaliteitsbewaking.
Er wordt een intern publicatiefonds opgericht, waardoor de productie
van internationale publicaties wordt gestimuleerd. Een cel 'research based
consultancy' wordt uitgebouwd.
Interfacultaire instituten 1
147

2.
Katholiek
Documentatieen
Onderzoekscentrum
KADOC
KADOC slaagde erin zich in 1998 sterker te profileren als documentatie- en studiecentrum
met betrekking tot de katholica in Vlaanderen. Het centrum vervult een
agorafunctie als ontmoetingsplaats van diverse wetenschappelijke disciplines, maar
ook van de onderzoekswereld en de katholieke gemeenschap. Dit uit zich enerzijds
in een sterke toename van comparatief-internationale samenwerking en onderzoek en
anderzijds in enkele binnenkerkelijke advies- en studieprojecten.
Er was een grote instroom aan documentatie, waarbij de verhouding kwantiteitlkwaliteit
een opvallend gunstige balans vertoont. De documentatie beslaat ongeveer
15 km en is voor ca 75% toegankelijk. De verdere uitbouw van de werkinstrumenten
blijft prioritair, evenals de overschakeling van Libis naar Amicus, waarbij
KADOC als een van de pilootinstellingen functioneert.
Het wetenschappelijk onderzoek neemt toe. Vorig jaar werden veel internationale
contacten gelegd in Frankrijk, Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Italië, in voorbereiding
van geplande colloquia of andere, meer duurzame vormen van samenwerking.
Ook qua projectonderzoek was het een goedgevuld jaar. Het orgelpunt van het neogotiekonderzoek
was de publicatie van de biografie annex oeuvrecatalogus van Joris
Helleputte, als eerste deel in de nieuwe reeks 'KADOC-Artes'. De onderzoeksgroep
'Katholieken, kunst en cultuur' startte met onderzoek van het modernisme, 1908-
1958. De onderzoeksgroep 'Binnenkerkelijke ontwikkelingen' bereidde een publicatie
voor rond 'Relatie en huwelijk', als derde deel van de reeks 'Levensrituelen' en een
bundel over 'Facetten van de seculiere clerus in Vlaanderen in de 19de en 20ste
eeuw'. Andere nieuwe projecten waren: 'Sociaal-economische geschiedenis van
Vlaams-Brabant' en 'Vrouwen als zelfstandige ondernemers'. Voorbereidende
contacten werden gelegd rond 'Vlaamse arbeid in Noord-Frankrijk'. Een onderzoeksveld
in volle ontwikkeling is dat van de religieuze instituten, die in toenemende mate
hun archief en documentatie op het KADOC deponeren. In totaal werden vier boeken
gepubliceerd: twee in de reeks 'KADOC-Artes', en telkens één in de reeksen
'KADOC-Studies' en 'Diversen'.
Het personeelsbestand bleef stabiel. Eind 1998 werkten er 42 personeelsleden op
KADOC.
3.
Instituut voor
Levende
Talen
I LT
3.1 Opdracht
Het Instituut voor Levende Talen is een interfacultair instituut dat taalservice verleent
aan de faculteiten, instituten en diensten. Hierbij wordt rekening gehouden met het
opleidingsprofiel en de opleidingsdoelstellingen van de betrokken faculteiten en diensten.
Het ILT doet eveneens aan toegepast didactisch onderzoek in verband met
moderne (vreemde) talen, vaak in samenwerking met de Faculteit Letteren.
Er worden 8 talen onderwezen in 6 verschillende faculteiten: Arabisch, Chinees,
Duits, Frans, Engels, Japans, Nederlands, Russisch. Deze verplichte of optionele
taalcolleges worden uitsluitend door de studenten van de betrokken faculteiten
gevolgd.
Daarnaast zijn er nog: Nederlands voor anderstaligen, Kiswahili, Bulgaars, Deens,
Noors, Pools, Tsjechisch en Zweeds die ook toegankelijk zijn voor studenten van
andere faculteiten, uitwisselingsstudenten en andere hoger opgeleiden.
148 Katholieke Universiteil Leuven

3.2 Kerncijfers
Totaal aantal studenten
Totaal aantal docenten
Totaal aantal ATP
Aantal ZAPIBAP
Aantal AAPIPA
Aantal ATP
Totaal omvang opdracht in VTE
7 006
43
6
9,72 VTE
20,07 VTE
4,55 VTE
34,34 VTE
3.3 Projecten
In 1998 werd meegewerkt aan diverse nationale en internationale projecten, gefinancierd
door organisaties als Lingua, Tempus-Tacis, het ministerie van de Vlaamse
gemeenschap, het CLVV (Taalunie);
1. Ontwikkeling van 'distance learning teacher programme English' voor Voronezh
State University;
2. 'Small is beautiful', een multimediale zelfstudieleergang Nederlands voor uitwisselingsstudenten;
3. Woordenboek Modern Arabisch-Nederlands en omgekeerd;
4. Frans leerwoordenboek 'Français des affaires';
5. Instap, een multimediale leergang Nederlands;
6. WALL-project: ICCP (Interactive Classroom Computer Project);
7. Ondersteuning bij het oprichten van taalonderwijs in project 'Training in
democracy, democracy in training' aan de University of the North, Branch of Qua
Qua, Oranje Vrijstaat, Zuid-Afrika.
3.4 Structuur van het ILT - taalleergangen en aantal studenten
Faculteiten
ETEW
Rechtsgeleerdheid
Sociale Wetenschappen
Letteren
Geneeskunde
Voorbereidend Instituut
ILT 2
ILT 2: vrije studenten
Talen
Duits, Engels, Frans
Duits, Engels, Frans
Duits, Engels, Frans, Nederlands
Arabisch, Bulgaars, Chinees, Deens,
Japans, Nederlands, Noors, Pools,
Russisch, Tsjechisch, Zweeds
Engels
Nederlands
Nederlands voor anderstaligen
Bulgaars, Deens, Kiswahili,
Nederlandse taalbeheersing, Noors,
Pools, Tsjechisch, Zweeds
Aantal studenten
2 681
1 104
90 1
624
7 5
5
1 400
227
Het WAV is een samenwerkingsinitiatief tussen de afdeling Arbeids-en Organisatie- 4.
sociologie (Departement socioÏogie), het Centrum voor ~cÖnomische studiën en de
sector Arbeid, HIVA.
Steunpunt
Werkgelegenheid
~ ~ b en ~ i d
Het Steunpunt WAV is opgericht om logistieke en wetenschappelijke ondersteuning
te bieden aan onderzoekers en beleidsmedewerkers die werkzaam zijn rond thema's
als werkgelegenheid, werkloosheid, arbeidsverhoudingen, vorming, aansluiting Vorming
onderwijs-arbeidsmarkt.
In het kader van het VIONA-programma (Vlaamse Regering) zorgt het Steunpunt
WAV
voor:
- de informering en documentering over ontwikkelingen op de arbeidsmarkt;
- de netwerkvorming met arbeidsmarktonderzoekers en de brede valorisatie van
wetenschappelijk arbeidsmarktonderzoek via de publicatie van het trimesteriële
tijdschrift 'Nieuwsbrief Steunpunt WAV';
- de monitoring en rapportering van trends en evoluties op de arbeidsmarkt (zie
Interíawltaire instiMen I
149

Jaarboek over de Arbeidsmarkt);
- de netwerkvorming met Vlaamse statistiekadministraties.
In opdracht van de federale overheid organiseert het gebruikersgroepen met federale
statistiekadministraties en is het betrokken bij samenwerkingsprojecten met diverse
federale statistiekinstellingen rond verbetering van en betere valorisatie van de
bestaande statistische gegevens (Agora-programma). Op vraag van de European
Foundation, Dublin is het Steunpunt nationaal correspondent voor de EIROdatabank
(rapportering voortgang arbeidsverhoudingen).
De specificiteit van het Steunpunt ligt in de intermediaire rol die het speelt als
communicatieschakel tussen onderzoekers en medewerkers van overheidsdiensten
en administraties die statistische gegevens over de arbeidsmarkt verzamelen. Vanuit
deze rol als intermediair contactpunt heeft het Steunpunt een telefonische informatielijn
uitgewerkt rond arbeidsmarktgegevens. Wie op zoek is naar arbeidsmarktcijfers
of literatuur rond arbeidsmarkt of arbeidsverhoudingen kan daar terecht voor advies.
Het Steunpunt WAV telt 12 FTE wetenschappelijke stafleden en 4 FTE ATP leden.
Het jaarlijks beschikbaar budget bedraagt ongeveer 30 mio BEF. Per jaar worden 3
nieuwsbrieven, 6 jaarboeken (1 Vlaanderen, 5 provinciale) en verscheidene thematische
dossiers gepubliceerd. Alternerend richt het Steunpunt jaarlijks een Arbeidsmarktonderzoekersdag
of Arbeidsmarktstatistiekdag in.
5.
Het Universitair Centrum voor Statistiek (UCS) is in het academiejaar 1988-1989
gestart als samenwerkingsverband tussen onderzoekseenheden die bedrijvig zijn op
Universitair het gebied van zuivere en toegepaste statistiek. Momenteel zijn ZAP- en AAPIBAP-
Centrum voor
leden van 15 onderzoekseenheden uit alle faculteiten van Leuven en Kortrijk en
Ludit bij de activiteiten betrokken. De stuurgroep bestaat uit 34 leden.
Statistiek
UCS
Volgende activiteiten werden ontplooid:
- International Study Program in Statistics (ISPS), een postgraduaat opleiding met
40 inschrijvingen in 1998. In 1998 kwamen naast doctoraatstudenten ook 14
Griekse studenten het programma volgen.
- Interne dienstverlening aan de universitaire gemeenschap:
- 18 kortlopende cursussen statistiek en gegevensverwerking met gemiddeld 20
deelnemers;
- interne consulting bij 12 onderzoeksgroepen uit diverse faculteiten;
- hulpverlening bij statistische verwerking door centrale diensten.
- Statistisch onderzoek: 7 seminaries, 1 workshop, 1 themamiddag.
- Externe dienstverlening:
- externe consulting voor 3 grootschalige projecten;
- 13 kortlopende cursussen, waarvan 4 binnen bedrijven.
- Contractonderzoek:
- project met de onderwijsraad (1 voltijdse, 2 halftijdse medewerkers);
- DWTC project 'Duurzaam beheer van de Noordzee' (1 voltijdse en 1 deeltijdse
medewerker).
6. LUCAS is het Samenwerkingsverband tussen de K.U.Leuven en Caritas Catholica
Vlaanderen. De opdracht van dit centrum bestaat uit onderzoek, vorming en
LUCAS
dienstverlening in de domeinen van de gezondheidszorg, de welzijnszorg en de
internationale solidariteit.
De werking van LUCAS wordt gefinancierd door middel van een jaarlijkse
basisfinanciering door beide partners in het samenwerkingsverband en door middel
van externe projectfinanciering. Voor 1998 bedroeg de basisfinanciering 4 miljoen en
er werden voor een bedrag van 16 miljoen externe projecten gefinancierd. De staf
bestaat uit de directeur, de coördinator en een projectleider en zes wetenschappelijke
medewerkers met een contract van bepaalde duur en een administratieve
medewerker.
150 Katholieke Universiteit Leuven
I
Sedert 1989 heeft LUCAS een 50-tal projecten gerealiseerd. De onderzoeksthema's
worden in overleg tussen beide partners bepaald in een paritair samengesteld

Bestuurscollege waarin vertegenwoordigers zetelen van de Faculteiten Geneeskunde,
Sociale Wetenschappen, Economie, Theologie en Psychologie en van de Caritas
Verbonden en de Solidariteitsacties. De opdrachtgevers zijn overwegend de Vlaamse
en Federale overheid en overlegplatforms in de gezondheidszorg en de welzijnszorg.
De belangrijkste onderzoeksthema's zijn op dit ogenblik: de formele en de informele
zorg voor (dementerende) ouderen, de zorg voor chronische psychiatrische patiënten,
de hulpvraag en het hulpaanbod in de welzijnszorg, vrijwilligheid en zingevingsvragen
in chronische zorgsituaties. Het hoofdaccent ligt hierbij in de eerste plaats op
beleids- en praktijkgericht onderzoek dat multidisciplinair is opgevat en dat meestal
begeleid of ondersteund wordt door een multidisciplinair samengestelde stuurgroep.
Daarnaast worden op dit ogenblik in samenwerking met de Faculteiten Sociale
Wetenschappen en Psychologie en Pedagogische Wetenschappen doctoraten
voorbereid.
Het Overlegcentrum voor Christelijke Ethiek, dat thans ook internationaal opereert '7 " w
onder de naam European Centre for Ethics, werd opgericht in 1989.
Overleg centrum
Het werd oorspronkelijk opgevat als een interfacultair en interuniversitair
samenwerkingsverband. Het overlegcentrum bevordert de samenwerking en de
uitwisseling van informatie over wetenschappelijk onderzoek en andere activiteiten Ckiri~telij
tussen de centra voor ethiek.
Het verzorgt de coördinatie van het European Ethics Network en de jaarlijkse uitgave
van een directorium met informatie over Europese ethici en centra voor ethiek. In
het kader van dit netwerk coördineert het centrum ook het project: jointly developed
core materials for courses in professional ethics.
Het centrum bereidt tevens de standpuntbepaling voor naar aanleiding van een aantal
actuele ethische kwesties
Ethiek
ke
Het overlegcentrum geeft de tijdschriften
Perspectives uit.
Ethische Perspectieven en Ethical
Interfacultaire instituten I
151

Universitaire zieken huizen
Binnen de U.Z. Leuven werd omwille van de sterk tegenvallende financiële resultaten
van 1997, in 1998 het responsabiliseringsproces dat vroeger op gang was gebracht,
versneld voorbereid en ontwikkeld, dit alles binnen een globaal veranderingsproject
voor de U.Z. Leuven.
Medio 1998 werden de definitieve rekeningen voor 1997 vastgelegd en
bekendgemaakt. Het boekjaar 1997 vertoonde een operationeel verlies van 951 mio
BEF, samen met een negatief saldo voor 1997 van 59 mio BEF voor uitzonderlijke
kosten en opbrengsten. Tevens werd een gecumuleerd negatief saldo van 506 mio
BEF voor vorige boekjaren vastgelegd. Voor de financiering van het
veranderingsproject werd een herstructureringsprovisie voorzien ten belope van 500
mio BEF. De beslissing tot doorvoering van een veranderingsprogramma werd eind
1997 genomen.
De financiële problemen van de U.Z. Leuven vinden hun oorzaak in het einde van de
groei aan de inkomstenzijde terwijl de uitgaven zijn blijven toenemen.
Het einde van de groei aan inkomsten heeft twee belangrijke structurele oorzaken:
het stagnerend overheidsbudget voor gezondheidszorg, dat leidt tot toenemende
beperkingen op de vergoeding voor de verpleegdagen en op de terugbetaling van
de honoraria;
de vertraging van de vraag naar zorgen mogelijks wegens de verhoging van het
remgeld ten laste van de patiënt - en dit in weerwil van de stijgende noden,
veroorzaakt door de veroudering van de bevolking.
De inkomsten van de U.Z. Leuven waren in 1997, voor het eerst na vele jaren niet
gegroeid. Tussen 1988 en 1996 groeide de omzet gemiddeld met meer dan 7% per
jaar. In 1997 was hij met 1,5% gedaald, waarbij de oorzaak gesitueerd wordt in een
globale stagnatie van het aantal zorgverstrekkingen, als in de afremming van de
financiering door de overheid. Bovendien is er toenemende concurrentie van de
andere ziekenhuizen.
Tegenover inkomsten, die niet meer groeiden, stonden uitgaven, die bleven
toenemen.
Daarnaast bleek de U.Z. Leuven ook onvoldoende gewapend om snel en wendbaar te
reageren op steeds snellere evoluties in de gezondheidszorg en in de financiering
ervan.
De onrustbarende financiële situatie was de aanleiding tot een reeks maatregelen en
opties binnen een globaal veranderingsproject.
Om de inkomsten te verhogen werd een project 'Waterdichte facturatie' gestart
waarbij gestreefd werd naar procedures die garant stonden voor een volledige
facturering van de aanrekenbare prestaties.
Verder werd een project 'Optimalisatie Medische Dienstverlening' opgestart. Doel
van dit project was de 'klantvriendelijkheid' en de service t.o.v. patiënten en
verwijzende artsen te verhogen, wat op termijn ook de inkomsten ten goede zou
komen. Tegelijkertijd moest dit project de efficiëntie verhogen binnen het kader van
de beschikbare middelen.
Dit project omvatte o.m., maar niet uitsluitend, volgende opdrachten:
* reductie van wachttijden voor afspraken en onderzoeken;
* efficiëntieverhoging in de raadplegingen, van inschrijving tot rapportering;
* verbetering van:
- de doorstroming van patiënten door verschillende diensten
- de organisatie van de daghospitalisatie
Universitaire ziekenhuizen I
153

- het opnamebeleid.
De belangrijkste maatregel was de beslissing tot een volledige doorlichting van alle
diensten binnen de U.Z. Leuven met het oog op een optimalisatie van de
dienstverlening en een inzicht in de strategische opportuniteiten. De optimalisatie
van de dienstverlening zal eveneens leiden tot een meer optimale omkadering in
functie van de dienstverlening.
Alle medische en niet-medische diensten werden stuk voor stuk in die zin
doorgelicht. De verbeteringsvoorstellen op gebied van strategie en van efficiëntie
werden door de Diensten zelf uitgewerkt.
Het hele project werd begeleid door een gemengd 'Kernteam' dat samengesteld werd
uit 6 medewerkers van McKinsey & Co. en 16 medewerkers uit diverse medische en
niet-medische diensten van de U.Z. Leuven, die voor de duur van het project van de
meeste van hun gewone opdrachten in hun Dienst ontlast werden.
De analysemethodiek werd aangereikt door de leden van McKinsey & Co, terwijl
zowel de U.Z.-leden als de medewerkers van McKinsey ieder hun eigen specifieke
ervaring en inzichten inbrachten.
Het Veranderingsproject van de U.Z. Leuven heeft drie krachtlijnen:
* het introduceren van een nieuwe manier van denken en werken (via
zorgprogramma's & activiteitencentra);
* het ondersteunen van deze nieuwe manier van werken door relevante
managementinformatie en opvolgingssystemen (boordtabellen);
* een goed afgelijnde projectstructuur, die enerzijds berust op de bestaande
Diensten en anderzijds de nieuwe manier van werken incorporeert.
De doorlichting van de Diensten gebeurde vanuit twee dimensies: via
'zorgprogramma's' en via 'activiteitencentra'.
Een 'zorgprogramma' bestaat uit een gecoördineerd geheel van klinische en nietklinische
activiteiten die gericht zijn op een groep patiënten met een gelijkaardige
pathologie, die een homogeen of een zeer gelijkaardig zorgpatroon hebben.
Een 'activiteitencentrum' is een toeleverancier van klinische of niet-klinische diensten
aan één of meer zorgprogramma's. De activiteitencentra zijn herkenbare operationele
eenheden, waarin 'middelen' (personeel en werkingsmiddelen) van de Diensten
geconcentreerd zijn en die ieder een welomschreven dienstverlening afleveren.
Deze doorlichting gebeurde in een aantal opeenvolgende, maar gedeeltelijk
overlappende 'golven', waarbij telkens een welbepaald aantal Diensten waren
betrokken. Het einde van deze doorlichting werd voorzien tegen eind april 1999.
In de loop van 1998 werden een aantal institutionele beslissingen genomen of
geconcretiseerd.
Prof. Dr. J. Peers nam eind juni 1998 ontslag als Voorzitter-Afgevaardigd Beheerder
van de U.Z. K.U.Leuven. Prof. dr. G. Mannaerts, Vice-Rector Biomedische
Wetenschappen, werd tijdelijk aangesteld tot Voorzitter van het Beheerscomit6 van
de U.Z. KU Leuven. Prof. dr. J. Janssens werd aangesteld tot hoofdgeneesheer, dit
tot augustus 1999.
Begin maart 1998 werd een bijkomend manager met bedrijfservaring, Dr. Sc. E. De
Wolf, opgenomen in het Beheerscomit6 van de U.Z. Leuven. Dr. Sc. E. De Wolf
werd tevens tot eind december 1998 aangesteld als Algemeen Directeur van de U.Z.
Leuven en tevens Voorzitter van het Directiecomité. Zijn opdracht was vanuit deze
positie het veranderingsproject op gang te trekken.
154 1 Kaholieke Unversiteit Leuven
Dr. B. Van Daele werd benoemd tot algemeen directeur, met ingang op 1 januari
1999.
Inzake de ontwikkeling van activiteiten werd een daling van hospitalisatie-activiteit

vastgesteld en een duidelijke stijging van ambulante dienstverlening, inclusief
daghospitalisatie.
Globaal werd trouwens vanaf eind 1997, begin 1998 een hospitalisatiebeleid
gestimuleerd dat een toename van het aantal verantwoorde opnames combineert met
een concentratie van de medisch-technische activiteit op zo weinig mogelijk dagen.
De dagziekenhuisactiviteit werd verder ontwikkeld daar waar het medisch
aangewezen en financieel verantwoord was. In september 1998 werd een aanvraag
voor vrijwillige afbouw van 56 bedden in het U.Z. Sint Pieter bij de bevoegde
overheid ingediend. In december 1998 werd beslist over te gaan tot een bijkomende
vrijwillige afbouw van 117 erkende bedden in het U.Z. Sint Pieter. Onder meer
omwille van deze beddenafbouw werd een personeelsreductie met ongeveer 200
VTE doorgevoerd. Deze reductie kon volledig via natuurlijke afvloei worden
verwezenlijkt.
Universitaire ziekenhuizen 1 155

Het jaarverslag 1998 wordt gepubliceerd ter
uitvoering van artikel 48 van het Gewoon
Reglement Structuur en van artikel 162 van het
Decreet betreffende de universiteiten in de
Vlaamse Gemeenschap van 12 juni 1991.
Eindredactie en coördinatie:
F. Van Nieuwenhove, T. Boon, M. Ryngaert, S. Van Huyck
Redactieadres:
K.U.Leuven
Stafdienst Rectoraat
Naamsestraat 22
3000 Leuven
Verantwoordelijke uitgever:
G. Roelans
Oude Markt 13
3000 Leuven