krant 44 - Universiteit Utrecht

More documents

Recommendations

Info

Chronische moeheid misschien door XMRV-virus Kennislink, oktober 2009 Tweederde van de patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom is besmet met het XMRV-virus . Met XMRV duikt opnieuw een kandidaat op als veroorzaker van het chronisch vermoeidheidssyndroom. Er zijn in de loop van de jaren al talloze kandidaten genoemd, van Mycoplasma fermentans tot het Epstein- Barr virus dat de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt. Elektronenmicroscopische opname van virusdeeltjes van het XMRV die uit een cel ontsnappen. Naar schatting één procent van de wereldbevolking lijdt aan het chronisch vermoeidheidssyndroom. De ziekte kenmerkt zich door een slopende vermoeidheid die vele jaren kan aanhouden. apen) leukemie en bindweefselkankers veroorzaken. Maar bij de mens was zo‟n virus niet bekend. De enige levensbedreigende kanker die bij mensen alleen na een virusinfectie ontstaat, is baarmoederhalskanker. Daarvoor zijn twee typen van het humaan papillomavirus (HPV) verantwoordelijk die bij seksueel contact worden overgedragen. Meisjes kunnen zich tegenwoordig tegen het virus laten vaccineren, voordat ze seks hebben. In het dierenrijk zijn veel meer virussen bekend die kanker veroorzaken. Nanochip toont onzichtbare kanker kennislink.nl, oktober 2009 Het opsporen van kanker is een van de belangrijkste manieren om de ziekte te bestrijden, maar erg goed kunnen artsen dat nog niet. Nanotechnologen schieten te hulp met chips die het zoeken vergemakkelijken, en deze week mogen we officieel de meest precieze kankerchip ooit verwelkomen. Die zijn niet erg gevoelig. Daarbij moet de uitgeblazen adem eerst in het lab geconcentreerd worden. Douchekop zit vol bacteriën kennislink.nl, oktober 2009 Van dagelijks douchen wordt je misschien toch niet zo schoon als je dacht. Wetenschappers ontdekten dat je tijdens het wassen een grote hoeveelheid bacteriën over je heen krijgt. De bacteriën blijken afkomstig te zijn uit de douchekop en kunnen bij gevoelige mensen problemen aan de luchtwegen veroorzaken. Tijd om de douche het huis uit te doen? In leidingwater zitten ongeveer tien miljoen bacteriën per kubieke meter. Ter vergelijking: binnenlucht bevat één miljoen bacteriën per kubieke meter. Het is dan ook niet verrassend om bacteriën te vinden in badkamers, badhuizen en zwembaden. Kanker prostaat mogelijk door virus NRC, oktober 2009 Prostaatkanker ontstaat misschien door een virusinfectie. Pathologen van Columbia University vonden sporen van het virus XMRV in één op de vier prostaatkankers. In prostaatweefsel dat was weggehaald bij patiënten met goedaardige prostaatvergroting (geen kanker) was één op de zestien preparaten met het virus besmet. Bovendien kwam het virus vaker voor in kwaadaardiger prostaatkanker, met een hoge kans op uitzaaiingen. Het virus XMRV dat nu in verband wordt gebracht met het ontstaan van prostaatkanker. XMRV staat voor xenotropic murine leukemia virus-like virus. Die virussen zitten in een groep van zogenaamde gammaretrovirussen die ook bij andere zoogdieren (katachtigen en De nieuwe nanosensor gaat het opsporen van kanker een stuk makkelijker maken. Artsen willen tumoren opsporen, nog voordat deze beginnen met uitzaaien. Deze week is de snelste en meest precieze tumorzoeker ooit gebouwd: een nanochip van Stanford University. De chip kan al binnen één dag uitsluiten of een kankergezwel in het lichaam aanwezig is. Omdat beginnende of terugkerende tumoren erg klein zijn, duurt dat nu nog zeker meer dan maand. Neus met nanotech ‘ruikt’ longkanker kennislink.nl, oktober 2009 “Even blazen alstublieft”. Over enkele jaren horen we dit niet alleen van de politie, maar ook van de dokter. En dan kan je maar beter goed uitademen: een nieuwe test kan namelijk vaststellen of er tumoren in je longen zitten. Heb je teveel tolueen en 2,3-dimethylhexaan in je adem? Dan doe je er goed aan om een spoedafspraak met je oncoloog te maken. Het blijkt namelijk dat longkanker-patiënten een overvloed van vooral die twee stofjes in de adem hebben. Dat hebben ze gemeten met een nieuwe „elektronische neus‟ met gouden nanodeeltjes. De neus is zo gevoelig dat patiënten er direct in kunnen blazen. De nieuwe elektronische neus werkt met gouden nanodeeltjes. Bestaande detectoren werken met elektrisch geleidende polymeren. De douchekop vormt een ideale omgeving voor bacteriën. De binnenkant van de douchekop is donker, vochtig en warm. Tijdens het wassen krijg je een grote hoeveelheid bacteriën over je heen, waarvan sommigen schadelijk zijn voor de gezondheid. Schimmel tegen malaria blijkt resistentie-wonder kennislink.nl, oktober 2009 Muggen die de dodelijke malariaparasiet bij mensen overbrengen, trekken zich steeds minder van insectengif aan. Wageningse onderzoekers perfectioneren daarom een nieuw wapen, dat ze al sinds 2004 testen: een schimmelparasiet waar muggen aan doodgaan. Deze week blijkt dat de schimmel muggen opnieuw gevoelig maakt voor ouderwets gif. Deze week is er goed nieuws over deze schimmels: ze blijken muggen, zelfs wanneer Natuurwetenschap in het Nieuws, nummer 44 6 St. Bonifatiuscollege, Utrecht
ze al gif-resistent waren, opnieuw gevoelig te maken voor insectengif. Dat schrijven de Wageningse onderzoekers in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Een mug legt het af tegen de schimmel Beauveria bassiana. Toch verwachten de onderzoekers op de lange termijn alleen de schimmel nodig te hebben bij het tegengaan van malariabesmettingen. Volgens Bart Knols, hoogleraar tropische ziekten en medeauteur van het onderzoek, lieten eerdere proeven zien dat de schimmels eigenhandig ruim driekwart van de menselijke malaria-infecties tegenhouden. De genezende illusie Hoe een placebo werkt Noorderlicht.vpro.nl, oktober 2009 Geef mensen een zoutoplossing, maak ze wijs dat het een medicijn is en zie: ze worden beter. Dat is het placebo-effect in een notendop. Vaak wordt smalend gezegd dat het „tussen de oren‟ zit. Klopt. De werking is aantoonbaar in de hersenen, blijkt uit nieuw onderzoek. Als de wetenschap íets heeft aangetoond, dan is het wel de werking van placebo‟s. Tsja, dat kun je er beter niet op zetten. Hoe is dat mogelijk? Vaak wordt gezegd dat de werking „tussen de oren‟ zit. Dat wordt vaak een beetje neerbuigend bedoeld, alsof de patiënt zichzelf maar wat wijsmaakt. Maar het placebo-effect speelt zich inderdaad letterlijk tussen de oren af, blijkt uit nieuw onderzoek. De hersenen maken van nature een kleine hoeveelheid stoffen aan – endogene opioïden genaamd - die pijn en angst onderdrukken. Die stoffen worden vrijgegeven op het moment dat er een placebo wordt toegediend, schrijven onderzoekers inNeuron. Daarvoor is de hersenschors verantwoordelijk, die ook een belangrijke rol speelt bij het registreren en verwerken van pijn. ADHD-er ook vaker dik en verslaafd Noorderlicht.vpro.nl, oktober 2009 ADHD-ers zijn niet alleen overactief. Ook kampen ze vaker met overgewicht of drugsverslaving. Hoe kan dat? Hun beloningscentrum in het brein ligt op z'n gat, blijkt uit Amerikaans onderzoek. „Ik ben ermee geboren, 't is een stofje dat ik mis. En daardoor ben ik vaak veel te wild en veel te druk, ik gooi van alles om, maar dat gaat per ongeluk‟, schrijft Mylène op haar weblog. Mylène heeft ADHD. En alhoewel de stoornis vaak vertaald wordt met „ze is hyperactief‟, is er meer aan de hand. ADHDers zijn niet alleen druk, maar kunnen zich ook slecht concentreren, hebben vaker overgewicht en zijn verslavingsgevoeliger. Hersenscans laten zien dat bij een ADHD-er het beloningssyteem ontwricht is. De scans liegen er niet om. De 53 patiënten met ADHD hadden duidelijk een tekort aan zowel receptoren als transporters in de hersengebieden die een voorname rol spelen bij motivatie en beloning. Bovendien was er een sterk verband tussen de tekorten en ADHD-klachten. Volwassenen met minder eiwitten konden zich bijvoorbeeld stukken slechter concentreren. Drugs kapen je geheugen Noorderlicht.vpro.nl, oktober 2009 Middelen als nicotine danken hun verslavende werking onder meer aan het feit dat ze het beloningssysteem overnemen. Jammer maar helaas: ongezonde gewoonten zetten zich makkelijk vast in je geheugen. Het was al bekend dat een vette hap zorgt voor de aanmaak van langetermijnherinneringen aan de plek waar je „m at. Daar hoort een sigaretje bij. Handig om die plaats weer terug te vinden, een evolutionaire erfenis uit de tijd dat nog niet op elke hoek van de straat een snackbar zat. Iets dergelijks is aan de hand met nicotine, blijkt uit nieuw onderzoek gepubliceerd in Neuron. Nicotinegebruik leidt tot herinneringen aan het gebruik van het middel, waaronder de plaats van gebruik en de mensen die erbij aanwezig zijn. „Meestal helpen dergelijke herinneringen ons om succesvol gedrag te ontwikkelen, maar in onze studie waren de herinneringen verbonden aan de verslavende drug‟, aldus een van de onderzoekers. Teamsporter happier dan solosporter? Noorderlicht.vpro.nl, oktober 2009 Bewegen? Doe aan teamsport! Een teamsporter maakt meer endorfine vrij dan een solosporter. Of je nou in je eentje kilometers hardloopt of samen met teamgenoten een cruciaal punt scoort, sporten is goed voor lichaam en geest. Sport maakt het geluksstofje endorfine vrij in je brein. Dat geeft je een blij en soms 'high' gevoel. Maar één ding heeft teamsport voor op solosport. Sporten met teamgenoten maakt méér endorfine vrij, laten onderzoekers van de universiteit van Oxford zien (Biology Letters, 15 septemer). Daardoor voelt een teamsporter zich na training of wedstrijd mogelijk happier. Teamsport. Lekker je endorfines een boost geven. Volgens Cohen speelt endorfine en het bijhorend gevoel van euforie ook een rol bij andere groepsactiviteiten zoals samen muziek maken of eens lekker lachen om een flauw filmpje. Sociale isolatie verergert kanker Noorderlicht.vpro.nl, oktober 2009 Een tumor groeit sterker als de muis er alleen voor staat. De sociale omgeving speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van een tumor. Een „negatieve sociale omgeving‟ – onderzoekersjargon voor isolatie of eenzaamheid – zorgde bij vrouwtjesmuizen voor een veel groter gezwel in de borst. De tumoren van de geïsoleerde muisjes waren na verloop van tijd een stuk groter dan die van de andere groep. De oorzaak? Een hogere activiteit van genen die betrokken zijn bij stofwisselingsprocessen die tumorgroei bevorderen, aldus Conzen en consorten. Ook vonden ze bij de geïsoleerde muizen een hoger niveau van het stresshormoon cortisol. Natuurwetenschap in het Nieuws, nummer 44 7 St. Bonifatiuscollege, Utrecht
Page 1 and 2: Natuurwetenschap in het Nieuws numm
Page 3 and 4: inwerking van energierijke deeltjes
Page 5: lange weg te gaan, maar „het maak
Page 9 and 10: De vinding opent perspectieven voor
Page 11 and 12: Vooraf leverden ze wat speeksel waa
Page 13 and 14: Enzym voor eeuwig leven Noorderlich
Page 15 and 16: Mama plus twee Een kind heeft vele

krant 44 - Universiteit Utrecht

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?