Bodemvisie, maart 2010 - Provincie Utrecht

Bodemvisie provincie Utrecht
12
Figuur 2.5: Lagenbenadering uit de Nota Ruimte (2006)
inclusief de veranderingssnelheid van de lagen.
Occupatielaag:
Veranderingen voltrekken
veelal binnen één
generatie (10 tot 40 jaar).
Netwerklaag:
Belangrijke veranderingen
duren circa 20 tot 80 jaar.
Ondergrondlaag:
Veranderingen vergen
al gauw meer dan een
eeuw tijd.
Veranderingen gaan in de occupatielaag over het algemeen sneller dan in de
netwerklaag als gevolg van een grotere processnelheid. De verandersnelheid
van de ondergrondlaag is het langzaamst. Naarmate de veranderingssnelheid
lager ligt, zijn mogelijke schadelijke effecten pas op langere termijn merkbaar.
Ingrepen in de ondergrond zijn daarom ook niet of slechts op lange termijn
omkeerbaar. Om te komen tot een duurzame inrichting van een gebied op de
lange termijn, is het dan ook van belang om, naast de analyse van functies en
eigenschappen in dezelfde laag (2 dimensionale, horizontale analyse), ook de
relatie met de overige lagen mee te nemen (3 dimensionale analyse).
In de navolgende tekst worden de occupatielaag, de netwerklaag en de ondergrondlaag
uit de lagenbenadering omschreven:
Occupatielaag
De occupatielaag in het systeem van de ‘lagenbenadering’ wordt ook wel aangeduid
als de gebruikslaag. Deze laag wordt door de mens benut voor bovengrondse
bebouwing, landbouw, natuur en recreatie. Daarnaast bevat de occupatielaag
informatie over de zichtbare verschillen in het landschap. Feitelijk bestaat de occupatielaag
uit de gebruikspatronen die voortkomen uit het menselijk gebruik.
Binnen de provincie Utrecht vormen de gemeente Utrecht en Amersfoort de
grootste bouwkernen. Landbouwgebieden worden in de provincie vooral aangetroffen
in de Gelderse Vallei en in het veenweidegebied. Natuur- en recreatiegebieden
komen verspreid over de gehele provincie voor.
Netwerklaag
De netwerklaag bevat verkeersnetwerken, groennetwerken en energienetwerken.
Deze netwerken vormen een belangrijke voorwaarde voor stedelijke en
economische dynamiek en kennen hoge aanloopkosten en lange aanlooptijden.
Bij verkeersnetwerken draait het om twee zaken: bereikbaarheid en milieuhygiënische
situatie. Bij de bereikbaarheid gaat het om het aantal verplaatsingen, de
verplaatsingsafstand en de wijze van vervoer door de gebruiker. Vanuit de milieuhygiëne
gezien spelen andere zaken een rol: luchtkwaliteit, geluidsoverlast,
externe veiligheid en reststoffen.
Bij groennetwerken gaat het om de instandhouding en verbetering van de
natuurwaarden en daarmee het vergroten van de leefbaarheid in Nederland.
Groennetwerken bieden kansen voor natuur, al dan niet in combinatie met recreatie,
wonen en/of werken. Het groennetwerk:
• maakt het mogelijk om de natuurwaarden en landschappelijke kwaliteit in
stand te houden en te verbeteren;
• maakt kerngebieden met hoge natuurwaarden en ecologische verbindingszones
tussen natuurgebieden inzichtelijk;
• draagt bij aan de landschappelijke, recreatieve en historische beleving;
• kan voor ruimtelijke planmakers een inspiratiebron zijn voor de oriëntatie of
het kiezen van architectonische elementen tijdens de planfase.
Het energienetwerk zorgt voor de distributie van energie in de vorm van elektriciteit,
gas, warmte en brandstof. Het energienetwerk maakt inzichtelijk waar
kansen liggen om een reductie van de emissie van broeikasgassen en een
reductie in energieverbruik te realiseren. Hierbij kan gedacht worden aan warmtewinning
uit de bodem, warmte-koude opslag in de bodem, de winning van
passieve en actieve zonne-energie of het gebruik van geothermie.
Provincie Utrecht