Bodemvisie, maart 2010 - Provincie Utrecht

Bodemvisie provincie Utrecht
30
4.1.2. De rol van de bodem bij de ruimtelijke inrichting
Probleemanalyse
Rondom de inrichting van onze leeflaag (de occupatielaag uit de lagenbenadering)
moeten vele belangen en randvoorwaarden meegewogen worden in de
ruimtelijke keuzes die gemaakt worden. In veel gevallen vormen de eigenschappen
en kwaliteiten van de bodem daar een (belangrijk) onderdeel van. Aan de
ene kant is de bodem van invloed op de ruimtelijke keuzes. Zo bepaalt de bodem
onder andere de draagkracht voor bebouwing, levert deze de voedingsstoffen
voor landbouw en natuur. Ook vergroten de archeologische en aardkundige
waarden de belevingswaarde van ons landschap. Aan de andere kant zijn ruimtelijke
keuzes van invloed op de bodem. Zo heeft afdekking van de bodem door
bestrating of bebouwing invloed op het grondwater. Door de trage processnelheid
van de ondergrondlaag ten opzichte van de occupatielaag is een aantal
effecten van de keuzes die in de bovengrondse inrichting gemaakt worden
pas op de lange termijn zichtbaar. Dit betreft met name de beheerskosten en
inspanning voor behoud op de lange termijn en de effecten op het bodem- en
watersysteem zelf. Tevens zijn ondergrondse gebruiksfuncties van invloed op
de bovengrondse inrichting. Een aanwezig warmte-koude opslagsysteem kan
bijvoorbeeld beperkingen opleveren voor het uitvoeren van bronbemalingen die
nodig kunnen zijn voor nieuwbouw.
Bij het onvoldoende en te laat betrekken van de ondergrondlaag bij de bovengrondse
ruimtelijke inrichting blijken sommige inrichtingsplannen tijdens de
daadwerkelijke uitvoering in de praktijk lastig uitvoerbaar en/of zijn de kosten
en inspanningen voor behoud en beheer van de functie op termijn groter dan
verwacht. Ook kan op termijn blijken dat het bodem- en watersysteem onherstelbaar
veranderd is. De verwachting is dat de geschetste problemen zich steeds
vaker voor zullen doen. Dit komt voor een belangrijk deel door de eisen die de
klimaatverandering op de lange termijn stelt aan het bodem- en watersysteem.
Figuur 4.3: Zichtbare gevolgen van het effect van de ondergrondlaag op de bovengrond.
Ambitie en huidige rol provincie Utrecht
Over het algemeen wordt bij de ruimtelijke inrichting alleen die informatie over
het bodem- en watersysteem betrokken die van belang is voor de korte termijn.
Zoals uit de probleemanalyse blijkt, kunnen sommige negatieve effecten pas
enkele jaren tot tientallen jaren na inrichting van een gebied zichtbaar worden.
Om dit te voorkomen of hierop voorbereid te zijn, dient al vroegtijdig bij de
planvorming naar de lange termijn gekeken te worden. De werking van het
bodem- en watersysteem en de verandering als gevolg van het klimaat geven
essentiële informatie voor het behoud en beheer op de lange termijn. Om deze
reden formuleren wij de volgende ambitie:
Provincie Utrecht