Bodemvisie, maart 2010 - Provincie Utrecht

De bodem biedt meer!
Het grondwater vormt een belangrijk onderdeel van de ondergrond. De provincie
Utrecht heeft in het Grondwaterplan 2008 t/m 2013 als hoofddoel gesteld
dat de hoeveelheid en kwaliteit van het grondwater geschikt is voor duurzaam
gebruik door mens en natuur. Dit resulteert in beleid voor ondergronds en bovengronds
ruimtegebruik omdat deze van invloed zijn op zowel de kwantiteit
als de kwaliteit van het grondwater.
Beleid
In onze Landschapsvisie beschrijven wij hoe sectorale opgaven voor water,
natuur, landbouw, recreatie en verstedelijking kunnen bijdragen aan de versterking
van ons Utrechts landschap. Met dit beleid willen wij ons landschap
behouden, versterken en zichtbaar maken. De ondergrond kan hieraan mede
richtinggevend zijn.
Wat betreft de ruimtelijke ontwikkelingen en het duurzaam gebruik van de
ondergrond constateren wij dat de structuurvisie en het Grondwaterplan een
goede basis bieden. Het beleid voorziet echter niet hoe integraal om te gaan
met de ondergrondse ruimteverdeling. Daarnaast hebben wij de wens om meer
informatie over de ondergrond te betrekken bij de keuzes over de ruimtelijke
inrichting.
3.3. Landschap
Ontwikkeling
De provincie Utrecht kent een grote diversiteit aan landschappen. Zoals in
hoofdstuk 2 beschreven is deze diversiteit het resultaat van de wisselwerking
tussen het (diverse) bodem- en watersysteem, de natuur en het menselijk handelen.
Het landschap bevat veel sporen van de natuurlijke ontstaansgeschiedenis
van onze ondergrond (aardkundige waarden) en onze verre voorouders
(archeologie).
Bij de ontwikkelingen in het landschap van de afgelopen decennia is de bodem
steeds meer als een maakbaar compartiment beschouwd. Was de bodem niet
geschikt voor een bepaalde functie, dan werd de bodem geschikt gemaakt.
Een voorbeeld hiervan is bebouwing op een slappe veenbodem. Het landschap
wordt hiermee steeds eenvormiger en de relatie tussen het landschap
en de ondergrond wordt steeds onzichtbaarder. Daarnaast is men zich niet
altijd voldoende bewust van de aardkundige en archeologische waarden in de
bodem en bestaat daardoor het risico dat deze door fysieke ingrepen worden
aangetast.
Archeologische vindplaatsen worden vanuit de ruimtelijke ordening veiliggesteld
met de Wet op de archeologische monumentenzorg (WAMZ). De zorg
daarvoor ligt bij de gemeenten. Daar waar waarden van bovenlokaal belang
in het geding zijn, kunnen provincies in hun ruimtelijk beleid bijzondere beschermingszones
benoemen en in hun verordening aangeven welk beschermingsniveau
zij van gemeentelijke bestemmingsplannen verwachten.
In Utrecht is dat gebeurd voor een aantal terreinen, forten en een bewoningszone.
In onze structuurvisie en de nota ‘Niet van Gisteren’ wordt een stelsel
van samenhangende, historisch waardevolle structuren van bovenlokaal belang
genoemd: de Cultuurhistorische Hoofdstructuur. Voor archeologie wordt
onderscheiden: het veiligstellen, het eisen stellen en het actief versterken.
In de Provinciale Ruimtelijke Verordening is het provinciale beleid voor het
veiligstellen juridisch vastgelegd.
Daar waar mogelijk stellen wij aardkundige waarden veilig via de structuurvisie
en de Provinciale Ruimtelijke Verordening. Het gaat daarbij ondermeer om regels
die de aantasting van aardkundige waarden kunnen voorkomen of beperken.
De belevingswaarde van aardkundige waarden kunnen wij nog aanzienlijk
verhogen.
17
Provincie Utrecht