1953 0 - Orde der Verdraagzamen

© Orde der Verdraagzamen
1953 – 1954 - Herenkring
Les 1 – 3 november 1953
voortgebracht. Begrijpt U? Nu krijgen we dus weer het filosofische betoog daarop en dan
krijgen we ook nog de conclusie, die wil ik U dan ook nog wel even geven, nietwaar? Dat is
deze.
Al wat wij denken te zijn en wat wij denken dat is, zijn wij niet en is niet. Het is slechts omdat
wij het denken te zijn, begrijpt U?
En daarmee is het geheel teruggebracht, het geheel van de schepping, wat volgens mij het
meest logische is, tot een gedachte, een gedachte onbepaalbaar. En dan is gedachte alleen
slechts een beeld dat wij gebruiken, omdat wij ons in ons voorstellingsvermogen niet verder
van het z. g. concrete feit kunnen verwijderen. Dus die conclusie trek ik eruit. En nu wil ik er
wel meteen bijzeggen, vrienden, wat we hier zo bespreken is heus niet bestemd voor
iedereens oren, houdt U daar rekening mee? Het is bestemd voor U, en als U het verder
verwerkt hebt en U bent er zelf tot een conclusie over gekomen, dan kunt U het rustig verder
geven, maar dan moet U het met de gave des oordeels, want wat ik hier op het ogenblik zit te
verkondigen, filosofisch en ook als realiteit in onze eigen vorm - ik zal het er maar meteen
bijzeggen, anders krijg ik weer protest, nietwaar -, dat zijn dingen die de doorsnee-mens niet,
begrijpt, en wanneer hij ze zou begrijpen, dan zou hij waarschijnlijk komen tot het verwerpen
van alle gevestigde waarden in zijn leven, en er zijn maar weinig mensen die dat kunnen
verdragen. Wat ik op het ogenblik doe, dat is ook trouwens niet, hoor - daar heb ik opdracht
trouwens toe - ik ga nog niet tot het uiterste, want we kunnen ook op dit filosofisch gebied nog
heel wat verder gaan; dan komen we nog tot heel eigenaardige conclusies, maar dat mag ik op
het ogenblik nog niet doen, omdat we eerst moeten weten hoe U reageert. En dat gaat niet om
Uw ogenblikkelijke reactie, of U dat aangenaam vindt of onaangenaam, maar het gaat er
alleen maar om; verwerkt U het en hoe verwerkt U het, wat voor resultaat zal het hebben.
Voor ons is het dus net zo goed een proefneming als voor U. Zo, nu hebben we dat ook weer
gehad.
Mag ik U even in de rede vallen?
Gaat Uw gang.
Eigenlijk zat ikzelf al met deze opmerking. Toen U die vergelijking maakte met die steen
waar men tegen douwt en die dan op een gegeven moment aan het rollen gaat naar
beneden toe, moet men wel oppassen, als men met dergelijke problemen zich bemoeit, dat
men niet achter het probleem aanvalt en zichzelf daarmee ongelukkig maakt. Ik geloof dat
dat is wat U bedoelt op het ogenblik met wat U het laatst gezegd hebt.
Ja, dat bedoel ik er inderdaad mee. Kijk eens, problemen zullen er altijd blijven, en u hoeft U
zich heus niet te vlijen met de hoop dat we voor U alle problemen uit de wereld kunnen
ruimen, want dat kunnen we niet. We hebben immers zelf ook onze problemen? We kunnen
alleen proberen U te helpen om althans een deel van de voor U meer actuele problemen op
een andere manier te gaan bezien. Maar wat we U bij kunnen brengen dat is niet een
uiteindelijke en volledige kennis, dit is alleen een bepaalde wijze om te reageren op de kennis,
op het zijn zelf. Nu is het altijd zo: een mens heeft een probleem, de mens kan het probleem
beheersen door het alleen dan te aanvaarden wanneer het zich noodzakelijk aan hem opdrinkt,
wanneer hij het niet kan omgaan. Omgaan is eigenlijk ook nog niet goed; wanneer hij dus niet
in de noodzaak zit om dit probleem te beschouwen. Wanneer de mens eenmaal loopt met een
bepaald probleem, dan is het voor hem het verstandigste om dit ter zijde te zetten, totdat het
voor hem actueel wordt. Maar wat gebeurt er nu meestal. De meeste mensen die vinden een
probleem en verbijten zich daarin zodanig, dat zij de voor hen wel oplosbare kleinere
problemen vergeten, en daardoor komen zij dan in een geestelijke warwinkel van denken
terecht, die ook in hun daden uitdrukking vindt en daardoor maakt eigenlijk deze mensen tot,
laten we maar zeggen, halfvolwaardigen in een menselijke maatschappij, zonder dat zij
daardoor tot geestelijk volwaardigen kunnen worden. En vooral ook - als ik het erbij mag
zeggen, vrienden - wordt U alstublieft niet op een probleem verliefd. Er zijn mensen die
kunnen niet leven zonder een probleem. Dat is allemaal heel goed als dat probleem is een
bepaalde vorm, ik zou haast willen zeggen van reactie, maar zodra dat probleem wordt een
levensnoodzaak -"zonder dat probleem kan ik me het bestaan niet meer indenken" - dan heeft
U grote kans dat U dat probleem overal als regerend verklaart, terwijl het hele filosofische
betoog wat we hier eigenlijk hebben af zitten te steken vanavond, U gezegd heeft: Uw
16