Richtlijn Behandeling hydrocephalus bij 0-2 jarigen - Kwaliteitskoepel

5
10
15
lekkage bleek sterk geassocieerd met shuntinfectie (OR 27.0 [95% CI 7.7-94.3]) (Jeelani et al 2009).
Garton et al. onderscheidden vroege en late tekenen van shuntdisfunctie (< 5 maanden na
shuntplaatsing en 9 maanden tot 2 jaar na shuntplaatsing, resp.). Als significante vroege tekenen trof
men: misselijkheid, braken, prikkelbaarheid, verlaagd bewustzijn, erythema, bomberende fontanel. Als
significante late tekenen trof men: achteruitgang van de psychomotore ontwikkeling en verlaagd
bewustzijn (Garton et al 2001). Afwezigheid van een teken of symptoom sluit een shuntdisfunctie
echter niet uit (9-25% kans op shuntdisfunctie). Inventarisatie van individuele klachten en symptomen
volgens een gewogen score systeem kan daarom bijdragen aan een verbeterde detectie van
shuntdisfunctie (Garton et al 2001). Bij retrospectief onderzoek bleken lethargie en zwelling ter hoogte
van de shunt onafhankelijke en significante aanwijzingen voor shuntdisfunctie (Kim et al 2006).
Overige tekenen die kunnen wijzen op shuntdisfunctie zijn (o.a. afhankelijk van de leeftijd):
hoofdpijn, braken, versnelde schedelgroei, macrocephalie, wijkende schedelnaden, slecht eten, stupor,
hypertonie met levendige reflexen, encephalopathie en visuele achteruitgang, nervus abducens parese,
Parinaud syndroom, papiloedeem (Vertinsky et al 2007), insulten (Kim et al 2006), ataxie (Kim et al
2006; Browd et al 2006), nekpijn (Kim 2006), gedragsverandering (Kim TY 2006) en het sunset
fenomeen (peri-aqueductaledisfunctie bij obstructieve hydrocephalus) (Chattha et al 1975).
20
25
30
35
40
45
9.1.2 Shunt pump test
The shunt pump test wordt als afwijkend beschouwd indien de onderzoeker een weerstand bij
compressie van de pomp ervaart of indien het reservoir zich onvoldoende snel vult (Piatt et al 2008).
Hoewel de specificiteit van de shunt pump test op jonge leeftijd iets gunstiger lijkt dan op oudere
leeftijd [80-86%; leeftijd (mediaan): 5 maanden], is de sensitiviteit van de test te laag om een
betrouwbare eindconclusie te trekken (sensitiviteit 11-17%, voor reservoir impressie en vulling, resp.;
leeftijd (mediaan): 5 maanden) (Garton et al 2001).
9.1.3 Overdrainage
Bij snelle ventrikel drainage kan het hersenweefsel collaberen, waardoor zich rond de hersenen
vochtcollecties en subdurale hematomen vormen. De aan- of afwezigheid van hersencompressie (cq de
evt. omvang en gevolgen (herniatie)) bepalen de beleidskeuze (expectatief of operatief) (Browd
2006B). Slit ventricles ontstaan binnen een langzaam tijdsbeloop van ventrikel overdrainage. De
geassocieerde klachten (hoofdpijn, misselijkheid en braken) differentiëren niet tussen over- en
onderdrainage. Hoewel hoofdpijn (ook bij oudere kinderen) een weinig specifieke indicator voor het
type shuntdisfunctie is (Kim et al 2006), kan een chronisch tijdsbeloop met positie afhankelijkheid een
aanwijzing vormen voor overdrainage (Kim et al 2006; Browd 2006B).
9.1.4 Ontsteking en chronische inflammatoire schade
Na meerdere shuntrevisies treft men een verhoogde CSF monocyten concentratie ( Lazareff et al
1998). Neonatale hydrocephalus is geassocieerd met verhoogde CSF concentraties van lang werkende
markers voor inflammatie en diffuse witte stof schade (i.e. cytokines IL18, IFNg en IL1b) (Schmitz
2007; Sival 2008). Cytokine activatie treedt voorafgaand aan shunting op en is onafhankelijk van de
druk verhogende oorzaak (i.e. bij posthemorrhagische resorptie hydrocephalus, aqueduct stenose en
spina bifida (Sival et al 2008)). Bij 70 prematuren (met intraventriculaire bloeding) rapporteert een
randomized controlled clinical trial naar het effect van het “uitwassen van de CSF” (CSF drainage,
irrigatie en fibrinolytische therapie (DRIFT)) een verbeterde neurocognitieve uitkomst (Bayley Scales
of Infant Development 2 nd ed. (BSID) verschil > 18 punten (Whitelaw et al 2010), bij onveranderde
shunt afhankelijkheid (Whitelaw A et al 2010; Whitelaw et al 2007)).
Richtlijn Behandeling hydrocephalus bij 0-2 jarigen 62