Beroepsethiek als kompas in de jeugdzorg - NIP

geen ‘verbod’ op het gebruik van bestaande
diagnostiek. Maar de professional zal wel de
relevantie en geldigheid ervan moeten
bepalen ten opzichte van de huidige
vraagstelling. Bovendien moet de cliënt
toestemming geven voor het gebruik van
eerdere diagnostische gegevens.
Let op!
Zodra een professional zijn handtekening
zet onder een eindrapport of verslag dat
gebaseerd is op diagnostisch onderzoek
dat door een ander is uitgevoerd, is hij
verantwoordelijk voor de overgenomen
diagnose. Ook als deze niet in het kader van
de huidige vraag of beslissing is gesteld. De
professional zal in het dossier zorgvuldig
moeten onderbouwen waarom hij een
bepaalde diagnose al dan niet overneemt.
3.5
GEHEIMHOUDING EN PRIVACY
De gedrags weten schapper is verplicht tot
geheimhouding. Dit komt voort uit het
beroepsgeheim.
Voor psychologen en orthopedagogen is de
geheimhoudingsplicht vastgelegd in de
beroepscodes van NIP en NVO.
BIG-geregistreerde gezondheidszorgpsychologen
dienen zich (ook) te houden aan
een wettelijk vastgelegde zwijgplicht (artikel
88 Wet BIG).
De beroepscodes van NVO en NIP kennen een
aantal artikelen over geheimhoudingsplicht en
het doorbreken daarvan. Daarin staat dat de
gedrags weten schapper een
vertrouwensrelatie met de cliënt aangaat.
Daarom is de gedrags weten schapper verplicht
tot geheimhouding van de kennis die hij
vergaart tijdens onderzoek en behandeling,
voor zover deze informatie van vertrouwelijke
aard is. Onder deze verplichting valt ook het
professionele oordeel van de gedrags wetenschapper
over de cliënt. De geheimhouding
blijft na beëindiging van de professionele
contacten bestaan (NIP-beroepscode artikel
III. 3.3.1 en verder; NVO-beroepscode artikel
8.1. en verder).
Doorbreken geheimhouding
Uitgangspunt is dat de gedrags weten schapper
alleen met toestemming van de ouders en/of
het kind gegevens mag uitwisselen met een
derde. Dat kunnen zowel beroepskrachten
binnen de instelling zijn als daarbuiten – denk
aan de huisarts of een collega bij een andere
instelling. Soms is het echter in het belang
van de cliënt, of voor de veiligheid van
anderen, noodzakelijk om de geheimhouding
te doorbreken. Van groot belang is dat de
gedrags weten schapper dan kan uitleggen
waarom hij aan het belang van ouders en/of
kind minder gewicht heeft toegekend.
Zijn er andere beroepskrachten rechtstreeks
betrokken bij het onderzoek of de begeleiding,
dan heeft de gedrags weten schapper geen
toestemming van het kind en/of diens ouders
nodig om gegevens uit te mogen wisselen
(artikel III 3.3.11 beroepscode NIP). Wel dient
de professional ouders en cliënt hierover van
tevoren te informeren. De gedrags wetenschapper
moet zich een eigen professioneel
oordeel vormen over welke collega’s of
beroepsbeoefenaren kunnen worden
beschouwd als direct betrokkenen. En dat
oordeel staat als uitgangspunt los van de
mening die de instelling hierover heeft.
Conflict van plichten
Heeft de gedrags weten schapper gegronde
redenen om aan te nemen dat de cliënt of
anderen door toedoen van de cliënt gevaar
lopen, dan mag hij zijn geheimhoudingsplicht
doorbreken.
Voor alle duidelijkheid: toestemming van
ouders/cliënt blijft uitgangspunt. De gedragsweten
schapper dient zich dus eerst voldoende
in te spannen om die te verkrijgen. Pas
wanneer hij die toestemming niet krijgt of
wanneer hij er niet zonder risico’s voor de
veiligheid van het kind of anderen om kan
vragen, dient hij stap voor stap na te gaan of
het zwaarwegende belang van het kind
opweegt tegen het doorbreken van de
geheimhouding. Juridisch wordt dit ook wel
het ‘conflict van plichten’ genoemd: de
gedrags weten schapper zit klem. Hij zal hierin
zijn eigen professionele afweging moeten
maken.
BEROEPSETHIEK ALS KOMPAS
IN DE JEUGDZORG