NSOB-14-11-Geslaagde-strategie_web_DEF-hyperlinks

legitimiteit en effectiviteit en efficiëntie. De organisatie van de overheid
kenmerkt zich door een oriëntatie op resultaten en zakelijke afspraken
over prestaties. Invulling geven aan sturing gaat dan primair om het
maken van goede afspraken over inzet (input) en het in ruil daarvoor
te verwachten resultaat (output).
Hierna ontstond het beeld van Network Governance (rechtsboven) vanuit het
idee van de netwerkende samenleving. Na een periode van grote nadruk
op cijfers en prestatiemetingen, zagen we een ontwikkeling waarin er meer
aandacht is voor integraliteit, samenwerking, netwerken en flexibiliteit. De
overheid wordt voor het bereiken van doelen gedwongen om ‘naar buiten’
te gaan en aansluiting te zoeken bij wensen en initiatieven die in de maatschappij
leven. Enerzijds omdat interactie bijdraagt aan de legitimiteit van
besluiten, maar anderzijds ook vanuit de ervaring dat een belangrijk deel
van de doelen van de overheid niet zonder vergaande interactie met maatschappelijke
partijen bereikt kan worden. De actoren in het netwerk betreffen
vooral georganiseerde netwerken van koepels, overlegorganen en
andere organisaties zoals coöperaties, die samenwerkingsverbanden vastleggen
in akkoorden, convenanten en allianties. De organisatie van de
overheid kenmerkt zich zo bezien door verbondenheid, afhankelijkheid en
verwevenheid met het bredere netwerk. Publieke doelen worden niet gerealiseerd
vanuit de eigen organisatie, maar in coproductie vanuit bredere
arrangementen waarin naast de overheid ook anderen participeren.
Tegenwoordig wordt er meer gepleit voor een overheid die loslaat en burgers
publieke waarde laat creëren. In de theorie wordt naar dit fenomeen verwezen
als overheidssturing in termen van Societal Resilience (rechtsonder),
maatschappelijke veerkracht. Sturing krijgt vorm in een context van een
autonome beweging van onderop, met praktijken van maatschappelijke
zelforganisatie, actief burgerschap en sociaal ondernemerschap. De initiatieven
die van ‘onderop’ komen zijn ongeorganiseerde netwerken; ze
zijn ongestructureerd en (nog) zonder vaste vorm. Daar past een sturingsperspectief
bij dat niet alleen de nodige ruimte maakt voor lokale initiatieven,
maar dat zich inricht naar deze dynamiek van onderop. Overheidssturing
is dan een zaak van ruimte laten voor maatschappelijke variëteit,
beweging van onderop, deze ontwikkelingen mogelijk ondersteunen, en
op plaatsen waar de dynamiek onwenselijk is deze bijsturen of stoppen
– vanuit het besef dat daartoe niet altijd duidelijke mogelijkheden zijn.
Deze vormen van zelforganisatie verhouden zich op een ingewikkelde
14 Vorm geven aan inhoud