Kampen (Overijssel) - Alle Vestingsteden van Nederland

Kampen (Overijssel) 1
Kampen (Overijssel)
Kampen
Gemeente in Nederland
Situering
Provincie
Coördinaten
Overijssel
52°33' NB 5°54' OL
Algemeen
Oppervlakte 161.84 km²
- land 141.45 km²
- water 20.39 km²
Inwoners (30 nov. 2009)
Hoofdplaats
Naam inwoners
50082 (354/km²)
Kampen
Kampenaren
Bijnaam Kamper Uien
Belangrijke verkeersaders
N50 N307 N760 N763 N764 N765; spoorlijn Zwolle-Kampen
Politiek
Burgemeester (lijst)
Bort Koelewijn (CU)
Economie
Gemiddeld inkomen (2006) € 11.800 per inw.
Gem. WOZ-waarde (2008) € 212.000
WW-uitkeringen (2007)
Autobezit (2007)
13 per 1000 inw.
373 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 8260-8279
Netnummer(s) 038,0525
CBS-code 0166
CBS-wijkindeling
Website
zie wijken en buurten
www.kampen.nl [1]

Kampen (Overijssel) 2
Portaal
Nederland
Kampen ( uitspraak (info·uitleg)) is een stad,
gemeente en oude Hanzestad helemaal aan de
benedenloop van de rivier de IJssel in de
Nederlandse provincie Overijssel.
In de gemeente Kampen wonen 50082 inwoners
(30 nov. 2009, bron: CBS) op een oppervlakte van
zo'n 162 km² (waarvan slechts een klein gedeelte
water). Kampen ligt in Noordwest-Overijssel (Kop
van Overijssel) en is in dit gebied de grootste
plaats. Gedeeltelijk ligt de gemeente in het
Nationaal Landschap IJsseldelta [2] . Kampen is
bestuurlijk door middel van een
Netwerkstad-overeenkomst verbonden met Zwolle.
zicht op Kampen, met de Bovenkerk
In Kampen wordt een variant op het Sallands
dialect gesproken, ook wel Kampers genoemd.
Geschiedenis
Middeleeuwen
Rond 1150 was er al houten bebouwing op de
plaats waar het huidige Kampen ligt, maar de naam
Kampen wordt in de geschiedenis pas genoemd in
1277. De stad heeft stadsrechten sinds 1236, al is
het best mogelijk dat Kampen, evenals Deventer,
Steenwijk, Zwolle en Hasselt, stad is geworden
door gewoonterecht [3] . De gunstige ligging aan de
drukbevaren handelsroute tussen de Zuiderzee en
de Rijn maakte dat Kampen zich al snel
ontwikkelde van eenvoudige nederzetting tot
welvarende handelsstad die zou uitgroeien tot één
van de machtigste en toonaangevende steden van
Kampen en omgeving
Gemeentegrenzen Wijkgrenzen Buurtgrenzen Autosnelweg Secundaire
weg Spoorweg██ Geselecteerde gemeente██ Bebouwd
gebied██ Bos of park██ Binnenwater, rivier of kanaal

Kampen (Overijssel) 3
Noordwest-Europa. In de veertiende eeuw ruilde Kampen met de bisschop van Utrecht, Jan van Arkel, de polder
Mastenbroek tegen het recht op aanwas in de IJsseldelta.
Het verzanden van de IJssel maakte vanaf 1430 zeer geleidelijk een einde aan de voorspoed van Kampen. Gedurende
lange tijd wilde Kampen zich niet tot een verbond laten verplichten en economische en politieke concessies te
leveren aan andere steden, zoals in de Hanze gebruikelijk was. Toen het Graafschap Holland oorlog voerde tegen de
Hanze kwam aan deze situatie een einde: de stad werd gedwongen te kiezen voor één van beide zijden. Kampen was
van oorsprong meer georiënteerd op de Oostzee-handel en handel met het achterland van de Rijn, en trad daarom in
1441 formeel toe tot de Hanze. De stad had veel invloed binnen de Hanze: ondanks luidkeels protest van
benedenloopse steden aan de IJssel en andere Hanzesteden werd in 1448 besloten tot de bouw van een brug over de
IJssel. [4] Dit karwei werd in een recordtijd van 5 maanden voltooid. Met deze brug hoopte Kampen meer binding te
hebben met het achterland.
Na-Middeleeuws
Op 11 augustus 1572 werd Kampen op de Spanjaarden veroverd door Willem van den Bergh, een zwager van
Willem van Oranje. Na het bloedbad van Zutphen op 15 november gaf de stad zich echter vrijwillig over aan de
Spanjaarden. In 1578 kwam de stad weer in Staatse handen na het Beleg van Kampen, onder leiding van George van
Lalaing.
De Hollandse Oorlog, tussen de Republiek der Verenigde Nederlanden en Engeland en Frankrijk, betekende een
definitief einde aan de enorme macht van de stad. Door het recht op aanwas in de IJsseldelta was de stad wel
eigenaar geworden van het steeds groter wordende Kampereiland. Vanaf 1500 werden de eilanden verpacht. De
pachtinkomsten werden zo groot dat de stad geen belasting hoefde te heffen.
Kampen verkreeg pas weer naam in de 19e eeuw. Kampen was toen vanuit zee moeilijk bereikbaar, omdat de
omliggende watergebieden verzand en dus ondiep waren. Gedurende de voorgaande eeuwen is de waterloop van de
IJssel wel meerdere malen uitgebaggerd, maar de kosten hiervoor waren relatief hoog en binnen enkele jaren was de
rivierstroom weer dichtgeslibd. De IJssel kende hier, als delta, toentertijd meerdere uitgangen. De hoofdvaarroute
werd ook meerdere malen verlegd, als reactie op de natuurlijke loop. In de 19e eeuw begon men met proactief
denken: rivierlopen werden afgedamd, om meer water met hogere snelheid door één of twee hoofdvaarroutes te laten
gaan. Dit had als voordeel dat er minder zand en slib werd afgezet, waardoor zo'n rivierloop zichzelf "schoon
spoelde". Sleutelfiguur in dit verhaal is Nicolaas Plomp, stadsarchitect van Kampen. Naast zijn werk voor het
huidige IJsselfront van de stad Kampen, hield hij zich ook bezig met de waterbouwkunde. Voor 1839 liet hij al
strekdammen van 2500 meter aanleggen in het Keteldiep, om het water een gerichte uitgang te bieden. In 1839
kwam daar nog eens 900 meter bij. In deze strekdammen is materiaal van de stadsmuur van Kampen verwerkt.
Vanwege de opkomende nijverheid in de 19e eeuw en het belang van landwegen en spoorwegen, werd ook vaart
gemaakt met zogenaamde straatwegen, geplaveide wegen, in plaats van zand en modderwegen. Zo werd in 1828 de
straatweg van Kampen verbeterd, in 1837 werd de Zwolseweg als straatweg aangelegd, in 1840 werd de straatweg
van Kampen naar Genemuiden aangelegd, en in 1851 de Kamperstraatweg naar Wezep, alwaar die aansloot op de
Zuiderzeestraatweg. Ook werden stoombootdiensten geopend: in 1844 een dienst naar Hamburg en in 1847 naar
Hull. [5]
Nijverheid in de 19e en 20e eeuw
Tabak
Vanaf ongeveer 1815 bepaalde de tabaksindustrie het gezicht van Kampen. Deze tak van industrie werd
aangetrokken door onder meer het gunstige belastingklimaat in de stad. Na de komst van twee kleinere
tabaksfabrieken vestigde de grote uit Bremen afkomstige sigarenfabrikant Lehmkuhl zich in de stad. Rond 1880 was
bijna de helft van de Kamper bevolking werkzaam in de tabaksindustrie en werden 1,5 miljoen sigaren per week
geproduceerd. De sigarenindustrie kon geen plaats vinden om een grote fabriek te bouwen, vanwege de

Kampen (Overijssel) 4
pachtgronden, die voor boeren waren bedoeld. Daarom vond veel van de sigarenmakerij bij de arbeiders thuis plaats.
De sigarenindustrie verdween later vrijwel geheel uit Kampen door regulatie (er mocht niet meer thuis sigaren
gemaakt worden); de economische crisis in de jaren dertig; de Tweede Wereldoorlog; en de opkomst van de sigaret.
Alleen de inmiddels monumentale sigarenfabriek de Olifant is nog volop in bedrijf. Bijzonder aan de Olifant is dat
het, naast het ambachtelijk produceren van sigaren, ook een voortrekkersrol heeft met het aan het werk helpen van
mensen met een wajong uitkering.
Pannen
Voor 1850 was er al een pannenfabrikant Berk in Kampen. Het bedrijf bestond pas officieel in 1851. Deze werd pas
groot nadat het een order had gekregen voor eetbestek voor honderden militairen te maken. Vanaf 1884 werden er
ook emaillen pannen gemaakt. Het bedrijf was zeer succesvol: bood het in 1866 nog werk aan 8 man, in 1913 was dit
gegroeid tot 700 man. Door het bedrijf werden huizen gebouwd voor de slecht gehuisveste arbeiders. In 1931 begon
het met de fabricage van aluminium pannen. Door de crisis in de jaren '30 zakte het personeelsbestand in, maar dit
was in 1939 al weer 600 man. Voor de honderdste verjaardag van Berk Kampen in 1951 kreeg het het predicaat
"Koninklijk". In 1963 ging men over op roestvrijstalen pannen. Eind jaren '80 werd het bedrijf, wat gefuseerd was
met Beccon Doetinchem, overgenomen door Koninklijke van Kempen en Begeer. Het A-merk Berk Kampen is
inmiddels uit Kampen vertrokken, maar heeft haar een grote invloed gehad, onder andere in ruimtelijke ordening van
de stad. De voormalige fabriek wordt gesloopt en de grond is nu een "een hoogwaardig woongebied" [6] . De
wachterswoning is als enige overgebleven. [7]
Gazeuse, frisdranken en alcoholische dranken
Het bedrijf Siebrand ontstond in 1920, naar aanleiding van een vergaan schip met Portugese wijn. De uitbater van
het bedrijf, Jan-Willem Siebrand had een vaatje wijn weten te bemachtigen voor 200 gulden. Hij goot dit in flessen
en was ze nog dezelfde dag kwijt. Hij richtte vervolgens een bedrijf dat zich toelegde op de productie van gazeuse en
alcoholische dranken. Tot 1965 was dit bedrijf gevestigd aan de Groenestraat in Kampen. Daarna verhuisde het naar
de andere kant van de IJssel, naar IJsselmuiden. Het is nu één van de grootse wijnfabrikanten van Nederland met 60
werknemers. [8]
Militaire geschiedenis
Kampen kende van oorsprong stadsmuren om de gehele stad heen. In
de 14e eeuw werd de stadsmuur aan de landzijde verplaatst van de
Burgel naar waar nu de Ebbingestraten langs lopen. Ook werd het
verlegd van waar heden de Botervatsteeg loopt naar de Hagenkade, om
zo de buitenmuurse wijk "de Hagen" te omsluiten. Aan de IJsselzijde
werd alleen het gedeelte langs de Oudestraat, van oudsher de straat die
langs de IJssel liep, verplaatst naar voor de Voorstraat, waar nu nog
steeds een gedeelte van de muur zichtbaar is. De Vestingwet van 1874
gaf steden toestemming om hun vestingen te slopen, om meer
Plattegrond Kampen uit Blaeu's Toonneel der woongebied te creëren, maar Kampen zag zich al in de Franse tijd
Steden
genoodzaakt haar verdediging te slopen. Belastingen werden niet of
nauwelijks geheven -dat was eerder ook niet nodig vanwege de
inkomsten van de pachtgronden- en het onderhoud van de verdediging kon niet betaald worden. In 1809 werd
zodoende aan Lodewijk Napoleon verzocht de muur (aan de IJsselzijde) te mogen slopen. Deze gaf toestemming,
zolang deze nog wel als waterkering dienst kon doen. Gedeeltes van de muur aan de IJsselzijde zijn ook niet
gesloopt, omdat daar inmiddels woon- en pakhuizen tegenaan waren gebouwd. In 1812 mocht ook de muur aan de

Kampen (Overijssel) 5
landzijde gesloopt worden. Het slopen begon toen weliswaar, maar werd pas in halverwege de jaren '30 van de 19e
eeuw voltooid. Een gedeelte van het puin werd gebruikt voor strekdammen in het Keteldiep. Ook veel van de grote
poorten en alle kleine poorten zijn gesneuveld. In 1803 werd de Zwanenpoort al gesloopt, in 1837 de Vispoort, die
toegang gaf tot de brug, in 1843 de Venepoort (aan de zuidzijde) en in 1893 de Hagenpoort (officieel om
stadsuitbreiding mogelijk te maken, officieus omdat de goten vervangen moesten worden, maar dit niet mogelijk
was. Daarna bleef Kampen evenwel een belangrijke garnizoensstad, dit had te maken met de strategische ligging van
Kampen in die tijd: aan de IJssel, aan de Zuiderzee en bij een brug van de IJssel, die vanaf 1600 tot midden 19e
eeuw door een buitenwacht aan de andere kant van de IJssel bewaakt werd. Op de plek van de huidige Stadsbrug
stond immers al sinds 1448 een permanente brug. [9] Kampen telde tot de jaren '70 van de twintigste eeuw drie
kazernes: een was de van Heutszkazerne aan het van Heutszplein aan de Oudestraat. Hierin was tot in het begin van
de 21e eeuw een Kunstacademie gehuisvest, voordat deze naar Zwolle verhuisde onder de naam ArtEZ. Een andere
was de Koornmarkt Kazerne, thans is daar de Theologische Universiteit Kampen gevestigd. Verder was er op de
Vloeddijk een kazerne waar ook een officierenopleiding gevolgd kon worden, dit gebouw wordt tegenwoordig
gebruikt door Quintus, centrum voor kunsteducatie. Aangezien ook militairen oud worden, was er ook een tehuis
voor militairen aan de Nieuwe Markt (dit was in de middeleeuwen een tuin van de monniken van de nabijgelegen
Broederkerk). [10]
Kernen
Binnen de gemeente Kampen liggen de volgende plaatsen:
Inwoners per woonkern,
1 juli 2009
Plaatsnaam
Inwoners
Kampen 32.840
IJsselmuiden 10.310
Grafhorst 900
Wilsum 780
Kamperveen * 780
's-Heerenbroek 590
Zalk 540
Bron: CBS
* alleen verspreide huizen

Kampen (Overijssel) 6
Cultuur
Historische bouwwerken en andere bezienswaardigheden
Kampen heeft een flink aantal oude tot zeer oude
gebouwen, waaronder resten van de oude stadsmuur,
(Koornmarktspoort, Cellebroederpoort, Broederpoort),
en de Boven- of St-Nicolaaskerk. De structuur van de
ommuurde stadvesting is in het stratenplan nog goed
zichtbaar.
• De Koornmarktspoort aan de IJsselkant dateert
waarschijnlijk uit de veertiende eeuw en werd in de
vijftiende eeuw voorzien van twee gedrongen torens
op de buitenhoeken.
• De Broederpoort is een rechthoekig poortgebouw
met vier slanke hoektorens, oorspronkelijk uit 1465,
in 1615 verbouwd in renaissancestijl.
• De Cellebroederspoort is eveneens een rechthoekig
poortgebouw, geflankeerd door twee zware ronde
torens, oorspronkelijk uit 1565, in 1617 verbouwd,
eveneens in renaissancestijl.
• Het voormalig stadhuis van Kampen dateert uit het
einde van de 14de eeuw; in de schepenenzaal een
rijke zandstenen schouw in renaissancestijl
(1543-1545) en houtsnijwerk.
Koornmarktspoort bij nacht
• Het Gotisch Huis uit 1500, nu Stedelijk Museum.
Hier bevindt zich een rosmolen
• De Nieuwe Toren met carillon dateert uit de jaren
1648-1664 en werd ontworpen door Philips
Vingboons.
• De Boven- of Sint Nicolaaskerk is een grote
gotische kruisbasiliek uit de 14e en 15e eeuw. Tot
het interieur van de kerk behoort een
vroeg-renaissance koorhek (1552), een natuurstenen
kansel (circa 1500) en een monumentaal orgel uit de
jaren 1670-1676.
• De Broederkerk is een 14e-eeuwse hallenkerk die
oorspronkelijk behoorde tot een franciscaner klooster.
De Bovenkerk
• De Onze Lieve Vrouwe- of Buitenkerk, een zogenaamde hallenkerk, ontstaan door verbouwingen van een
14e-eeuwse kruiskerk.
• De Burgwalkerk is een 19e-eeuws classicistische kerk, met een indertijd bijzonder grote overkapping. De kerk is
gelegen aan de stadsgracht de Burgel.
• d' Olde Zwarver is een (verplaatste) achtkantige stellingmolen uit 1842.
• Het Olde Vleyshuis tot 1593

Kampen (Overijssel) 7
• Het Linnenweverspoortje is een poortje uit 1665.
• De Oude Buitenhaven met het Schokkermonument. Een monument voor de Schokkers die zich in 1859 na de
ontruiming van Schokland vooral in Brunnepe vestigden.
• Enkele stadstuinen
Bij opgravingen kwamen resten van andere kerken (12de en 13e eeuw) aan het licht, die op het veen en de klei waren
gebouwd. Kampen bezit verschillende oude Gast- en Proveniershuizen. In de stad bevinden zich ook enkele
boerderijen, de zogenaamde stadsboerderijen. Een van deze stadsboerderijen is ook te bezichtigen als museum.
Vanaf de overkant van de rivier de IJssel levert Kampen een der fraaiste stadsgezichten van Nederland.
In tabaksfabriek 'de Olifant' worden sigaren nog met 19e-eeuwse machines
vervaardigd en er worden rondleidingen gegeven.
Verspreid in de binnenstad van Kampen bevinden zich tientallen muurreclames.
Deze verwijzen naar oude (niet meer bestaande) winkeltjes in Kampen. Deze
kleurige muurschilderingen, waarin onder meer Jugendstil-invloeden zijn te vinden,
werden gemaakt door plaatselijke schilders. De schilderingen worden 'fresco's van
de middenstand' genoemd. Er is een actief gemeentelijk beleid om, waar deze
schilderingen onder oude verf- en pleisterlagen worden aangetroffen, te trachten
deze in de oude staat te herstellen.
Verder ligt aan de rand van de binnenstad de koggewerf. Op deze koggewerf is een
kogge gebouwd naar een voorbeeld uit de 14e eeuw. Verder bevinden zich op deze
werf een nagebouwd vissershuisje uit de 15e eeuw. En wordt op dit moment een
botter nagebouwd. De naam van de botter is de "De Dolfyn".
Reclameplaat van sigarenfabriek
W.G. Boele senior -
Hofleverancier
Zie verder de Lijst van rijksmonumenten in Kampen. Ook kent Kampen sinds 1975 een beschermd stadsgezicht.
Evenementen
Kampen telt een aantal bekende en minder bekende evenementen.
Een jaarlijks terugkerend evenement gedurende de zomermaanden zijn de Kamper ui(t)dagen. De naam is afgeleid
van Kamper ui, een reeks folkloristische volksverhalen waarin de inwoners van Kampen als dom worden
afgeschilderd. Een ander zomers evenement is het Full Color Festival, dat jaarlijks wordt georganiseerd door o.a. 't
Ukien en Quintus. Het festival wordt gehouden in juni en heeft als locatie De Wijde Blik, een deel van het
Stadsplantoen. Op de 3e zaterdag van augustus, organiseert Kampen een stripevenement met meer dan 100 kramen,
het Kamper Stripspektakel genaamd.
Eens in de twee jaar vindt Sail Kampen plaats. Dit is een spektakel met oude schepen.
Weg van Kunst is een evenement dat in het Museumweekend wordt gehouden. Het is een kunstwandeling door de
binnenstad langs huizen van verschillende particulieren, waar men 2 dagen kunstwerken exposeert van een bepaalde
kunstenaar. Hiermee krijgt men een kijkje achter deuren die normaal voor het publiek gesloten blijven. De
desbetreffende kunstenaar is er bij aanwezig. Ook doen verschillende openbare tuinen en gebouwen mee, zoals het
Stedelijk Museum Kampen.
Eén weekend voor de kerstdagen wordt Kerst in Oud Kampen georganiseerd. Er is straattheater, waarbij stukken van
bekende musicals worden gespeeld, daarnaast lopen er personages uit de midden negentiende eeuw rond. Ook zijn er
(bijpassende) kraampjes op particulier initiatief verspreid over de binnenstad. De lokale theatergroep Ventura neemt
het leeuwendeel van het straattheater voor haar rekening.

Kampen (Overijssel) 8
Waterkering
Na de wateroverlast van 1995 is besloten om ook Kampen de benodigde waterkering te geven, dit kwam mede
doordat er in 1995 een nooddijk moest worden aangelegd om bij een eventuele dijkdoorbraak het oude centrum te
beschermen. Er is gelijk een begin gemaakt om de dijken rond Kampen te verhogen. Alleen voor de oude binnenstad
kon dit natuurlijk niet. Hier is een ingenieus plan voor bedacht. Gedeeltes van de oude stadsmuur doen dienst als
waterkering, op plekken waar deze muur niet meer staat, of waar straten zijn, zijn diverse manieren bedacht op hier
het water tegen te houden, onder meer door schotbalken en klepkeringen wordt hier het water tegen gehouden. Om
dit systeem helemaal te laten werken, is er een hoogwaterbrigade opgericht. Deze bestaat uit zo'n 150 mensen die bij
een eventuele wateroverlast uitrukken om alle systemen te bedienen en de stad hermetisch af te sluiten.
Verkeer en vervoer
Kampen ligt aan de N50. Het deel tussen
Kampen en Knooppunt Hattemerbroek (A50) is
uitgevoerd als een driestrooksweg. Het deel
tussen Kampen en Emmeloord (N50) is deels
ongelijkvloers, deels gelijkvloers uitgevoerd.
Voor deze weg is ten westen van Kampen een
nieuwe brug gebouwd; Eilandbrug genaamd. In
het centrum en ten oosten van Kampen liggen
nog twee bruggen: de Stadsbrug en de
Molenbrug. Daarnaast is Kampen voor vervoer
naar Zwolle niet alleen van de N50, die toegang
geeft tot het zuidelijk deel van Zwolle
afhankelijk, maar ook in mindere mate van de
N764, die in Kampen bekend staat als de
Stadsbrug hefgedeelte
Zwolseweg en naar het centrum van Zwolle leidt
en zodoende naar het noordelijk deel van Zwolle. Ook de wegen naar Genemuiden de N760, Wezep de N763 en
Dronten de N307 zijn belangrijk. In mindere mate is ook de N765 naar Emmeloord via Kampereiland belangrijk , dit
geldt voor verkeer vanuit het centrum van Kampen , IJsselmuiden en Grafhorst naar de N50 alsmede voor het
verkeer vanuit Kamperzeedijk en Genemuiden naar Emmeloord en de N50.
Kampen is per trein bereikbaar vanaf Zwolle, wat toentertijd het laatste gedeelte was van de Spoorlijn
Utrecht-Kampen. Station Kampen ligt op de IJsselmuider oever en ligt dus ten noorden van (en zoals gebruikelijk
buiten) de historische stad Kampen. De spoorlijn wordt vertramd, waardoor er mogelijk ook nog een halte
Kampen-Oost aan deze lijn komt. Eind 2012 zal er een nieuw station in de nieuwe dienstregeling komen, Kampen
Zuid, gelegen aan de Hanzelijn. Enkele buslijnen zijn: lijn 74 (Kampen - Genemuiden - Hasselt - Zwolle(busstation
Eekwal)); lijn 140 (Zwolle campus - Dronten Melisse (stopt niet bij NS-station); lijn 141 (Zwolle - Emmeloord -
Urk), lijn 143 (Kampen - Dronten - Lelystad); de Hanzeliner 330 Zwolle - Lelystad komt niet langs het station, maar
stopt wel bij de Carpoolplaats N50. Verder bedienen de stadslijnen 11 en 12 de inwoners van de stad Kampen.
Voor de toekomst liggen er nog enkele plannen op de stapel. Zo moet de N50 worden opgewaardeerd naar A50 en
zal de Hanzelijn worden aangelegd, met bijbehorende nieuwe station ten zuiden van Kampen. De Zuiderzeehaven,
een nieuwe, 50 hectare grote haven is inmiddels opgeleverd.

Kampen (Overijssel) 9
Onderwijs
In 1854 vestigden de afgescheidenen hun predikantenopleiding in Kampen, mede vanwege het gunstige
belastingklimaat. Na de Vrijmaking in 1944 waren er twee theologische universiteiten: de gereformeerde
Theologische Universiteit Kampen (Oudestraat) (ThUK) en de vrijgemaakte Theologische Universiteit Kampen
(Broederweg). De eerste is gevestigd aan de Oudestraat en de Koornmarkt, en was eigendom van de Gereformeerde
Kerken in Nederland. De tweede is gevestigd aan de Broederweg en is eigendom van de Gereformeerde Kerken
vrijgemaakt.
Thans behoort de ThUK tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en is zij sinds 1 januari 2007 opgenomen in de
ene Protestantse Theologische Universiteit en luidt haar nieuwe naam: Protestantse Theologische Universiteit
vestiging Kampen (PThUK). De andere vestigingen van de PKN-universiteiten zijn in Utrecht en Leiden.
In het gebouw aan de Koornmarkt was vroeger een officiersopleiding van het Koninklijk Nederlandse Indisch Leger
gevestigd.
In Kampen was ook een kunstenaarsopleiding gevestigd, deze is verhuisd naar Zwolle en verder gegaan als ArtEZ,
ook was er een Sociologische en een Journalistieke opleiding in Kampen gevestigd.
Politiek
Kampen ligt in de Nederlandse Bijbelgordel. Politiek uit zich dit in een christelijk stemgedrag, met onder andere een
relatief hoog percentage mensen dat stemt op christelijke partijen als de ChristenUnie en de SGP en de christelijke
mainstreampartij van het CDA. Deze beweringen vallen te staven met onderstaande tabel van de
gemeenteraadsverkiezingen.
College van Burgemeester en Wethouders
Het College van Burgemeester en Wethouders bestond voor de periode 2006-2007 uit ChristenUnie, PvdA, SGP en
GBK (Gemeente Belang Kampen). Op 8 november 2007 zegde de gemeenteraad in meerderheid (15 tegen 11) het
vertrouwen op in de GBK-wethouder. De overige partijen gingen gedrieën verder [11] .
Eind november 2008 besloot wethouder Mark Markusse (SGP) uit de politiek te stappen vanwege de bedreigde
zondagsrust. Daarna besloot de hele fractie om uit het college van B & W te gaan, wegens de grote verschillen van
mening over de zondagsrust. De PvdA bepleitte opening van winkels bij grote evenementen op zondag, terwijl de
SGP daar principieel tegen was. Sinds medio december 2008 is er weer een college van B&W, dat -gelijk de
nationale regering- bestaat uit een nieuwe coalitie van CDA, PvdA en de CU. Eind december 2008 besloot
wethouder Harrie de Goede (PVDA) ook uit het college te stappen, hij was het niet eens met de nieuw te vormen
coalitie.
Sinds 1 oktober 2009 is Bort Koelewijn van de ChristenUnie burgemeester van de Gemeente Kampen.
Gemeenteraad
Uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen van 2002 en 2006:

Kampen (Overijssel) 10
Gemeenteraadsverkiezingen
Partij % 2002 % 2006 Z. 2002 Z. 2006
ChristenUnie 19,3 20,9 6 6
CDA 24,8 18,1 7 6
PvdA 17,2 18,0 5 5
SGP 13,8 11,8 4 3
GBK 10,1 16,4 3 5
GroenLinks 4,8 6,3 1 2
KIJK op Kampen - 4,5 0 1
VVD 10,0 4,0 3 1
Opkomst 61,2 67,2 29 29
Stedenbanden
Kampen heeft de volgende partnersteden:
• Eilat, Israël
• Pápa, Hongarije
• Soest, Duitsland
• Meinerzhagen, Duitsland
Bekende inwoners
Ereburger
• Willem Johan Kolff (1911 - 2009), arts; uitvinder van de kunstnier (1945, Stadsziekenhuis Kampen)
Geboren
• Jan Willem de Winter (1761-1812), opperbevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten ten tijde van de Franse
revolutionaire en napoleontische oorlogen
• Johannes van Vloten (1818-1853), theoloog, filosoof, kunstcriticus en letterkundige
• Jan Voerman (1857-1941), kunstschilder
• Alexander Cornelis Noordhoek Hegt (1870-1933), bestuurder in Suriname
• Klaas Schilder (1890-1952), theoloog en verzetsstrijder
• Walter Brandligt (1901-1943), schrijver van streekromans
• Gerrit Jan Held (1906-1955), cultureel antropoloog
• Nol Wolters (1912-1994), hoofdcommissaris Rotterdam
• Ab Hofstee (1919-1985), acteur en zanger
• Willem G. van Maanen (1920), journalist en schrijver
• Sybren Polet (1924), dichter en schrijver
• Henk van Ulsen (1927-2009), acteur en toneelspeler
• Gait L. Berk (1927-2006), schrijver en cineast
• Cathy Ubels (1928), politica
• Ton Schipper (1935-2007), politicus (o.a. burgemeester van Texel en Oosterhesselen)
• Hilbrand Nawijn (1948), politicus
• Reindert Lenselink (*1956) algemeen secretaris IFSC

Kampen (Overijssel) 11
• Aleid Wolfsen (1960), politicus
• Petra van Staveren (1966), zwemster
• Jaap Stam (1972), voetballer
• Barbara Karel (1976), presentatrice
• Willy Kanis (1984), wielrenster
• Gerben Last (1985), paralympische sporter
• Henrico Drost (1987), voetballer
• Jeroen Drost (1987), voetballer
Langdurig inwoner
• Hendrick Avercamp (1585-1634), schilder
• Ida Gerhardt (1905-1997), dichteres
• Klaas Jan Mulder (1930-2008), organist, pianist en dirigent
• Willem Tholen (1860-1931), schilder
• Geert van Wou (1440-1527), klokkengieter
• Willem Hendrik Zwart (1925-1997), musicus
Herdenkingssteentjes
Op initiatief van de Kamper Persclub is ruim 25 jaar geleden gestart met een eerbetoon aan prominente
(oud-)inwoners van Kampen en Kampen op positieve wijze in het nieuws hebben gebracht. Zij worden vereerd met
een "steentje" op het Koeplein waarin hun naam is gegraveerd, alsmede een korte zinsnede waarom ze een steentje
hebben. Hier liggen o.a. steentjes van Willem Kolff, Henk van Ulsen en Jaap Stam (Var eskupt: ver geschopt, maar
dan in dialect).
Trivia
• In het Kamper Tabaksmuseum is de grootste sigaar van Europa (ruim 5 meter) te bezichtigen.
• In het Ikonenmuseum, onderdeel van de Alexanderstichting, bevinden zich ca 150 iconen.
• Op 17 november 2007 is de Pakjesboot 12 van Sinterklaas en de Zwarte Pieten hier succesvol aangemeerd. Jeroen
Kramer deed hier verslag van.
Zie ook
• Lijst van plaatsen aan of in de voormalige Zuiderzee
• Lijst van rijksmonumenten in Kampen
• Buurten en wijken in Kampen
Externe links
• Website van de gemeente Kampen [1]
• Alle monumenten te Kampen [12]
• Website voor bezoekers van deze historische stad [13]
• Kampen in oude ansichten [14]
Groet uit Kampen 1902
• Site van de Schokkervereniging [15]
• Kampen Oude ansichten anno 2009 [16]

Kampen (Overijssel) 12
Bronnen, noten en/of referenties
Plaatsen in de gemeente
Kampen
Stad: Kampen Dorpen: Grafhorst · 's-Heerenbroek · IJsselmuiden · Kamperveen · Wilsum
· Zalk
Buurtschappen: De Zande · Zuideinde · Hogeweg
Overijssel · Steden en dorpen in Overijssel Nederland · Provincies · Gemeenten
Provincie Overijssel
Almelo · Borne · Dalfsen · Deventer · Dinkelland · Enschede · Haaksbergen · Hardenberg · Hellendoorn · Hengelo · Hof van
Twente · Kampen · Losser · Oldenzaal · Olst-Wijhe · Ommen · Raalte · Rijssen-Holten · Staphorst · Steenwijkerland ·
Tubbergen · Twenterand · Wierden · Zwartewaterland · Zwolle
Steden en dorpen · Voormalige gemeenten · Nederland · Provincies · Gemeenten
52°33'N, 5°54'O (http:/ / www. nsesoftware. nl/ wiki/ maps.
aspparams=52_33_0_N_05_54_0_E_type:city_region:NL& pagename=Kampen_(Overijssel))

Paginabronnen en auteurs 13
Paginabronnen en auteurs
Kampen (Overijssel) Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phpoldid=19468097 Auteurs: Abnormaal, Afhaalchinees, Ahoerstemeier, Alankomaat, Aleichem, Algont, Andre Engels,
Apampakai, Arend041, ArjanH, Arminiuzz, Asfarer, BertS, Blackbird, Bob.v.R, Chielio0ow, Christoffel K, Cicero, Commonsfreak, Cycn, Daanborn, DavidD, Dimitri, Dinsdagskind, Dolfy,
EdY, Edoderoo, Effeietsanders, Ellywa, Empoor, EricvtE, Erik hoven, Erik1980, ErikWarmelink, Eriksw, Eugene, Evanherk, Feanfan, Fiorentina, Floris V, Flurps, Fnorp, Folkward Jansma,
Fruggo, G.Lanting, Geograaf, GerardM, GerdavMierlo, Gevalllus, Gidonb, GijsvdL, Glatisant, Goudsbloem, Gouwenaar, Gpvos, HJvdH, Henry58, Hsf-toshiba, Hvg-oud, Ischa1, Janmeut, JePe,
Jeroen, Jeroen linderhof, Johan300, Johan66, Jvhertum, Jw1982, Koektrommel, Koko, Krinkle, Kristof vt, Kwiki, Laban, Langejanneman, LennartBolks, Maarten Hagi, Maarten1963, Machaerus,
Maniago, MartinD, Matthias92, Mexicano, Mezelf13, Mezelf14, Michiel1972, Mtthshksm, Muijz, Nederlandse Leeuw, Niels, Ninane, Notum-sit, OmikronWeapon, Onderwijsgek, PPP,
Papiervreter, Partnersteden, Patrick, PatrickVanM, Paul B, Pepijntje, Pieter1, Pieter100, Pjetter, Polleket, Pompidom, Poppenkast, Pven, Quistnix, RUKampen, Reformator, Richardboddeus,
Rinse, Robert, RoboRex, Roelzzz, Roepers, Romaine, RonaldB, Rudi, SdeVries, Serassot, Siebrand, Sietske, Simeon, Sjakie08, Skuipers, Sonuwe, Speur, Steinbach, T Houdijk, Template
namespace initialisation script, Tibor, Tony99, Troefkaart, Tubantia, Tukka, Vijverln, VinnieBoy69, Virtlink, Vis met 1 oog, Waldo79, Wenceslas, Wikix, Wutsje, Zanaq, 124 anonieme
bewerkingen
Afbeeldingsbronnen, licenties en bijdragers
Bestand:Flag of the Netherlands.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Flag_of_the_Netherlands.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Anarkangel, Bawolff, Dbenbenn,
Fibonacci, Klemen Kocjancic, Madden, Ms2ger, Odder, Pumbaa80, RaakaArska87, Reisio, Rfc1394, SB Johnny, Upquark, Urhixidur, Wisg, Zscout370, 21 anonieme bewerkingen
Bestand:Flag of Kampen.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Flag_of_Kampen.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:Siebrand
Bestand:Coat of arms of Kampen.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Coat_of_arms_of_Kampen.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Unknown
Bestand:Map - NL - Municipality code 0166 (2009).svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Map_-_NL_-_Municipality_code_0166_(2009).svg Licentie: Creative
Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: User:Michiel1972
File:Bevolkingspiramide 2008 - CBS gemeentecode 0166.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Bevolkingspiramide_2008_-_CBS_gemeentecode_0166.svg Licentie:
Public Domain Auteurs: Michiel1972
Bestand:Portal icon.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Portal_icon.svg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: WikiPedia
Bestand:Kampen overview.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Kampen_overview.jpg Licentie: GNU Free Documentation License Auteurs: User Roepers on
nl.wikipedia
Bestand:Map - NL - Kampen (2009).svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Map_-_NL_-_Kampen_(2009).svg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0
Auteurs: Michiel1972
Image:Loudspeaker.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Loudspeaker.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Bayo, Gmaxwell, Husky, Iamunknown, Nethac DIU,
Omegatron, Rocket000, 5 anonieme bewerkingen
Bestand:Blaeu 1652 - Kampen.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Blaeu_1652_-_Kampen.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Erik Warmelink, P199, Simplicius
Bestand:Kampenkmpoortklein.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Kampenkmpoortklein.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Original uploader was Evanherk at
nl.wikipedia
Bestand:Kerk Kampen.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Kerk_Kampen.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Original uploader was Hsf-toshiba at nl.wikipedia
Bestand:Kampen Wall Painting Boele 3b49728t.png Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Kampen_Wall_Painting_Boele_3b49728t.png Licentie: Public Domain Auteurs:
SdeVries, 1 anonieme bewerkingen
Bestand:Kampen stadsbrug hefgedeelte.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Kampen_stadsbrug_hefgedeelte.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: User:Arend041
Afbeelding:Flag of Israel.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Flag_of_Israel.svg Licentie: Public Domain Auteurs: AnonMoos, Bastique, Bobika, Brown spite,
Cerveaugenie, Drork, Etams, Fred J, Himasaram, Homo lupus, Humus sapiens, Klemen Kocjancic, Kookaburra, Madden, Neq00, NielsF, Nightstallion, Oren neu dag, Patstuart, Pumbaa80,
Ramiy, Reisio, SKopp, Technion, Valentinian, Yellow up, 31 anonieme bewerkingen
Afbeelding:Flag of Hungary.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Flag_of_Hungary.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:SKopp
Afbeelding:Flag of Germany.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Flag_of_Germany.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:Pumbaa80
Bestand:ansicht kampen.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Ansicht_kampen.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Original uploader was Erik hoven at nl.wikipedia
Bestand:Flag Overijssel.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Flag_Overijssel.svg Licentie: onbekend Auteurs: -
Afbeelding:Flag Overijssel.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Flag_Overijssel.svg Licentie: onbekend Auteurs: -
Image:Internet-web-browser.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.phptitle=Bestand:Internet-web-browser.svg Licentie: onbekend Auteurs: Abu badali, Bdesham, Sasa Stefanovic,
SkyBon
Licentie
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/