Wat is evidence-based werken?
Wat is evidence-based werken?
Wat is evidence-based werken?
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
‘Evidence-<strong>based</strong>’ samen<strong>werken</strong> met<br />
ouders vanuit de school<br />
Hilde Colpin<br />
KU Leuven, Schoolpsychologie en<br />
Ontwikkelingspsychologie<br />
VLOR – Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen<br />
Studiedag gezin-school<br />
16 mei 2012
Opbouw<br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ‘<strong>evidence</strong>-<strong>based</strong>’ <strong>werken</strong><br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ouderlijke betrokkenheid<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Hoe doet ouderlijke betrokkenheid er toe<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid er voor alle leerlingen<br />
evenveel toe<br />
• Hoe ouderlijke betrokkenheid bevorderen
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>evidence</strong>-<strong>based</strong> <strong>werken</strong><br />
Handelen in de praktijk wordt gestoeld op twee afzonderlijke,<br />
maar onderling samenhangende principes<br />
-> m.b.t. WAT we doen<br />
zoveel mogelijk gebruik maken van doelmatig gebleken<br />
handelingen en interventies<br />
(! Doelmatig ruim opvatten: kan verwijzen naar bv. schoolse prestaties,<br />
maar ook naar welbevinden)<br />
-> m.b.t. HOE we het doen<br />
bij elke toepassing opnieuw nagaan of handelen/interventie<br />
diezelfde positieve resultaten oplevert als gevolg van<br />
het handelen van de praktijkdeskundige.<br />
o.a. Cournoyer & Powers (2002), Sheridan & Gutkin (2000)
Opbouw<br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ‘<strong>evidence</strong>-<strong>based</strong>’ <strong>werken</strong><br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ouderlijke betrokkenheid<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Hoe doet ouderlijke betrokkenheid er toe<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid er voor alle leerlingen<br />
evenveel toe<br />
• Hoe ouderlijke betrokkenheid bevorderen
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ouderlijke betrokkenheid<br />
“the degree to which parents are interested in,<br />
knowledgeable about, and spend time relating to their<br />
children concerning activities and experiences such as<br />
schoolwork” (Grolnick, Ryan, & Deci, 1991, p.509)<br />
“parents’ commitment of resources to the academic arena<br />
of children’s lives” (Grolnick and Slowiaczek, 1994)
<strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ouderlijke betrokkenheid<br />
Diverse praktijken:<br />
• Op school<br />
– Deelname aan schoolse activiteiten<br />
– Communicatie met onderwijzend personeel<br />
– Deelnemen aan of leiding nemen in ouderraad,<br />
participatieraad<br />
– …<br />
• Thu<strong>is</strong><br />
– Creëren van goede omstandigheden voor/hulp bij hu<strong>is</strong>werk<br />
– Praten met kinderen over schoolse activiteiten en<br />
onderwerpen<br />
– Stimuleren van intellectuele activiteiten<br />
– …
Opbouw<br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>evidence</strong>-<strong>based</strong> <strong>werken</strong><br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ouderlijke betrokkenheid<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Hoe doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid er voor alle leerlingen<br />
evenveel toe<br />
• Hoe ouderlijke betrokkenheid bevorderen
Doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
Onderzoek (reviews en meta-analyses, vooral V.S)<br />
• Voor academ<strong>is</strong>che prestaties<br />
– Positief verband tussen prestaties leerling en betrokkenheid<br />
ouders op school en thu<strong>is</strong><br />
• Voor sociaal-emotioneel functioneren<br />
– Onderzoek schaarser<br />
– Positief verband tussen ouderlijke betrokkenheid en diverse<br />
indicatoren
Ouderlijke betrokkenheid: ook een kwestie<br />
van kwaliteit<br />
Onderzoek in VS<br />
• Wijze waarop ouderlijke betrokkenheid vorm krijgt, ruimer<br />
pedagog<strong>is</strong>ch klimaat, belangrijk voor positief effect<br />
• Positieve effecten als betrokkenheid<br />
– Autonomieondersteunend vs. controlerend<br />
– Gefocust op proces vs. gefocust op persoon<br />
– Gepaard met positief affect vs. gepaard met negatief affect<br />
– Gepaard met positieve overtuigingen over mogelijkheden ll<br />
Vs. gepaard met negatieve overtuigingen over mogelijkheden ll<br />
Deels bevestigd in Vlaams onderzoek
Opbouw<br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>evidence</strong>-<strong>based</strong> <strong>werken</strong><br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ouderlijke betrokkenheid<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Hoe doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid er voor alle leerlingen<br />
evenveel toe<br />
• Hoe ouderlijke betrokkenheid bevorderen
Hoe doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Twee types modellen<br />
• ‘Vaardigheidsmodellen’<br />
– Ouderlijke betrokkenheid verhoogt schoolse vaardigheden van lln<br />
– Deze vaardigheden bevorderen academ<strong>is</strong>che prestaties en<br />
welbevinden<br />
– Waarom<br />
• Kinderen leren van oefening en instructie<br />
• Ouders leren welke vaardigheden van kind verwacht worden<br />
• Ouders leren niveau van vaardigheden bij kind kennen
Hoe doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• ‘Motivationele modellen’<br />
– Ouderlijke betrokkenheid brengt lln motivationele ‘resources’ bij<br />
– Dit bevordert academ<strong>is</strong>che prestaties en welbevinden<br />
– Waarom<br />
• Ouders stralen boodschap uit dat school belangrijk <strong>is</strong><br />
• Ouders staan model voor strategie/actieve aanpak van schoolse<br />
verwachtingen<br />
• Ouders maken kinderen meer vertrouwd met schoolse taken<br />
– Voorbeeld Dearing et al. (2004): Hogere betrokkenheid bij moeders<br />
• -> Positievere gevoelens over lezen en schrijven bij kinderen<br />
• -> Betere prestaties bij lezen en schrijven
Opbouw<br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>evidence</strong>-<strong>based</strong> <strong>werken</strong><br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ouderlijke betrokkenheid<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Hoe doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid er voor alle leerlingen<br />
evenveel toe<br />
• Hoe ouderlijke betrokkenheid bevorderen
Doet ouderlijke betrokkenheid er voor alle<br />
leerlingen evenveel toe<br />
• Onderzoek in V.S.: Indicaties voor grotere effecten bij<br />
bepaalde subgroepen van kinderen (zie Pomerantz et al.,<br />
2007 voor overzicht)<br />
– Kinderen met negatieve competentie-ervaringen in het<br />
onderwijs<br />
– Kinderen uit achtergestelde milieus<br />
– Kinderen van laag opgeleide ouders<br />
• ! Deze ouders vaak minder betrokken en minder efficiënt betrokken
Doet ouderlijke betrokkenheid er voor alle<br />
leerlingen evenveel toe<br />
• Voorbeeld:<br />
– Dearing, McCartney, We<strong>is</strong>s, Kreider, & Simpkins (2004)<br />
• longitudinale studie kleuters tot 5 de lj.<br />
• Interactie-effect moederlijke betrokkenheid en opleidingsniveau<br />
• Hoge betrokkenheid sterker effect op schoolse prestaties indien<br />
moeder laag opleidingsniveau
Opbouw<br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>evidence</strong>-<strong>based</strong> <strong>werken</strong><br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ouderlijke betrokkenheid<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Hoe doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid er voor alle leerlingen<br />
evenveel toe<br />
• Hoe ouderlijke betrokkenheid bevorderen<br />
– Welk soort betrokkenheid bevorderen<br />
– Determinanten van betrokkenheid<br />
– Uitdagingen en aanbevelingen
Welk soort betrokkenheid bevorderen<br />
• Traditioneel model<br />
– School en gezin als afzonderlijke beïnvloedende entiteiten van schools<br />
leren van kind<br />
– Rol ouders: vrijwillig medewerker, hulp bij fondsenwerving, hulp bij<br />
hu<strong>is</strong>werk<br />
– <strong>Wat</strong> kunnen ouders doen voor de school<br />
• Partnerschapsmodel<br />
– <strong>Wat</strong> kunnen ouders en school samen doen om leren en welbevinden<br />
van leerling te bevorderen<br />
– Vooral belangrijk indien d<strong>is</strong>continuïteit tussen milieus<br />
– <strong>Wat</strong> kunnen ouders doen voor school en wat kan school doen voor<br />
ouders
Opbouw<br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>evidence</strong>-<strong>based</strong> <strong>werken</strong><br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ouderlijke betrokkenheid<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Hoe doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid er voor alle leerlingen<br />
evenveel toe<br />
• Hoe ouderlijke betrokkenheid bevorderen<br />
– Welk soort betrokkenheid bevorderen<br />
– Determinanten van betrokkenheid<br />
– Uitdagingen en aanbevelingen
Determinanten van ouderbetrokkenheid (Hoover-Dempsey & Sandler, 2005)<br />
• Determinanten van ouderbetrokkenheid in het algemeen<br />
(1) Beschouwen ouders dit als onderdeel van hun ouderlijke<br />
rol<br />
(2) Voelen ouders zich competent om het kind te kunnen<br />
helpen slagen<br />
(1) en (2) bepaald door o.m.<br />
• Directe positieve en succesvolle ervaringen<br />
• Indirecte ervaringen<br />
(3) Perceptie van kansen en vragen tot ouderparticipatie<br />
vanwege kind en school/leerkracht
• Determinanten van specifieke vormen van<br />
ouderbetrokkenheid<br />
– Vaardigheids- en kenn<strong>is</strong>domeinen ouders<br />
– E<strong>is</strong>en rond tijd- en energiebesteding vanuit gezin en werk<br />
– Perceptie specifieke uitnodigingen en vragen tot<br />
participatie van kind en school/leerkracht
Opbouw<br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> <strong>evidence</strong>-<strong>based</strong> <strong>werken</strong><br />
• <strong>Wat</strong> <strong>is</strong> ouderlijke betrokkenheid<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Hoe doet ouderlijke betrokkenheid ertoe<br />
• Doet ouderlijke betrokkenheid er voor alle leerlingen<br />
evenveel toe<br />
• Hoe ouderlijke betrokkenheid bevorderen<br />
– Welk soort betrokkenheid bevorderen<br />
– Determinanten van betrokkenheid<br />
– Uitdagingen en aanbevelingen
Uitdagingen en aanbevelingen<br />
• Vanuit eigen onderzoek over ouderbetrokkenheid bij<br />
allochtone ouders vanuit perspectief gezinnen en<br />
scholen<br />
• Vanuit internationale literatuur
Vlaams onderzoek in twee ‘goede’ voorbeeld<br />
(concentratie)scholen (Piot, Kelchtermans, & Colpin, 2010)
Uitdagingen en aanbevelingen (1)<br />
• Congruente motieven ouders en school voor<br />
samenwerking, nl. goede ontwikkeling van lln.<br />
• Gemeenschappelijk doel<br />
– Verkleint emotionele afstand<br />
– Motiveert tot overwinnen van obstakels tot samenwerking
Uitdagingen en aanbevelingen (2)<br />
• Congruente verwachtingen over wat samenwerking<br />
moet inhouden, o.a.<br />
– Alle ouders betrekken<br />
– Ouders en school moeten elkaar wederzijds ondersteunen<br />
waar nodig<br />
– Ouders hebben medezeggenschap in beleid, v<strong>is</strong>ie en<br />
werking school (met uitzondering van pedagog<strong>is</strong>chdidact<strong>is</strong>che<br />
aangelegenheden)
Uitdagingen en aanbevelingen (3)<br />
• Erkenning van obstakels voor betrokkenheid<br />
• Actieve aanpak door school van drempels voor<br />
betrokkenheid<br />
– door aanpassingen aan traditionele opvattingen en<br />
initiatieven rond ouderbetrokkenheid<br />
“Instead of expecting parents to the traditional concept of parent<br />
involvement, it seems more relevant for schools to put their traditional<br />
practices into question and to adapt their efforts to the needs of low<br />
socio-economic ethnic minority families.” (Le Texier et al., 2006)
Selectie van andere belangrijke uitdagingen en aanbevelingen
Uitdagingen en aanbevelingen (4)<br />
• Op niveau school<br />
– Vaak nog geen expliciet beleid over samenwerking met ouders<br />
• Uit<strong>werken</strong> van expliciet beleidsplan<br />
• Systemat<strong>is</strong>che evaluatie van beleid en genomen acties<br />
• Impliceert planmatige actie<br />
• Nood aan sterk beleidsvoerend vermogen én<br />
onderzoeksdeskundigheid in scholen
Voorbeeld stappenplan voor ‘<strong>evidence</strong>-<strong>based</strong><br />
<strong>werken</strong>’ op schoolniveau<br />
• Stap 1: Verkenning van de vraag<br />
• Stap 2: Verkennen van de gewenste situatie<br />
• Stap 3: Verkennen en kiezen van oplossingen<br />
– Waarom denkt men dat deze oplossing zal bijdragen aan de<br />
gewenste situatie<br />
• Stap 4: Concreet uit<strong>werken</strong> van de oplossing<br />
• Stap 5: Voormeting<br />
• Stap 6: Uitvoeren van de oplossing<br />
• Stap 7: Nameting, evaluatie en eventuele bijsturing
Uitdagingen en aanbevelingen (5)<br />
• Op niveau lerarenopleiding/professional<strong>is</strong>ering<br />
– Bas<strong>is</strong>opleiding bereidt onvoldoende voor op specifieke kenn<strong>is</strong> en<br />
vaardigheden nodig om alle ouders te betrekken<br />
• Aandacht in bas<strong>is</strong>opleiding<br />
• Aandacht in professional<strong>is</strong>ering van leerkrachten tijdens loopbaan<br />
-> bv. door ‘conjoint behavioral consultation’<br />
-> stapsgewijze benadering om met leerkracht en ouders samen te <strong>werken</strong><br />
rond leerlingproblemen<br />
-> leerkracht en ouders begeleiden in samen nadenken over probleem en<br />
wat zij er zelf kunnen aan doen in de klas resp. thu<strong>is</strong><br />
-> bevorderlijk voor:<br />
°samenwerking school-gezin<br />
°probleemoplossende vaardigheden lk en ouders<br />
°general<strong>is</strong>atie oplossing voor probleem bij ll
Uitdagingen en aanbevelingen (6)<br />
• Maatschappelijke ontwikkelingen<br />
– Econom<strong>is</strong>che cr<strong>is</strong><strong>is</strong>: financiële en psycholog<strong>is</strong>che druk op scholen en<br />
gezinnen<br />
• Versus tijd en energie gevraagd van ouders<br />
• Versus tijd, energie en middelen gevraagd van scholen<br />
– ‘Vermarkting’ en ‘jurid<strong>is</strong>ering’ onderwijs<br />
• Leerlingen en ouders als ‘cliënten’<br />
• Ouders als tegenstanders versus ouders als partner<br />
– Toenemende sociale en culturele diversiteit lln<br />
• Inzetten op weg<strong>werken</strong> van taalbarrières<br />
• Inzicht geven in onderwijssysteem<br />
• Interculturele dialoog tussen ouders bevorderen<br />
– Bv. door samenwerking met locale gemeenschappen en hun leiders
Besluit<br />
-Ouderbetrokkenheid doet ertoe<br />
*indien autonomiebevorderend, gericht op proces, in<br />
positieve sfeer en met geloof in mogelijkheden<br />
leerling<br />
*door verhogen vaardigheden, motivatie en<br />
competentiegevoel leerlingen<br />
*in het bijzonder voor lln met negatieve competentieervaringen<br />
en uit lage SES-gezinnen<br />
-Ouderbetrokkenheid bevorderen vanuit<br />
partnerschapsmodel: <strong>Wat</strong> kunnen ouders en school<br />
samen doen om ontwikkeling van ll te bevorderen
Meer lezen<br />
-Colpin, H. (2011). Bevorderen van schoolse<br />
betrokkenheid van ouders. In: VLOR (Red). Gezin en<br />
school. De kloof voorbij, de grens gezet (pp.147-<br />
161). Leuven: Acco.<br />
-Hornby, G., & Lafaele, R. (2011). Barriers to parental<br />
involvement in education: an explanatory model.<br />
Educational Review, 63, 37-52.
Change language