bijlagen (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

7e verbintenis: ernaar streven een goede levenskwaliteit op elke leeftijd te verzekeren en een zelfstandig
leven te behouden, ook op het vlak van gezondheid en welzijn. Om te voldoen aan deze verbintenis, moeten
volgende doelstellingen bereikt worden:
- gezondheid en welzijn op elke leeftijd bevorderen, door gezondheid op te nemen in het intersectorale
beleid;
- instaan voor gelijke toegang tot de sociale en gezondheidsdiensten, meer bepaald tot langdurige
verzorging voor mensen van alle leeftijden;
- een toereikende financiering van de gezondheidszorg en de sociale diensten waarborgen voor mensen van
alle leeftijden;
- mensen de kans geven te kiezen voor hun gezondheid.
Gezondheid en voldoende bestaansmiddelen bepalen in belangrijke mate de levenskwaliteit. Toch heeft in
Vlaanderen ongeveer 1 op 5 65-plussers, ondanks een goede fysieke gezondheid, te kampen met psychische
problemen. Levenskwaliteit krijgt bij 65-plussers een score van 7,74 op een schaal van 10 11 .
Burgerbetrokkenheid en vrijwilligerswerk kunnen ook de levenskwaliteit en de fysieke en sociale
zelfredzaamheid van ouderen verhogen. De meeste senioren mogen dan wel zelfstandig in een eigen huis
wonen, vaak nemen hun fysieke en psychologische gezondheidsproblemen – de voornaamste risico’s voor een
vroegtijdige opname van ouderen in een instelling – toe wegens een gebrek aan sociaal contact.
Het Rode Kruis van België organiseert acties om isolement en eenzaamheid bij ouderen te bestrijden,
bijvoorbeeld Hestia (waarbij vrijwilligers ouderen thuis bezoeken), gemeenschapsactiviteiten en
groepsbijeenkomsten voor alleenstaande ouderen.
Op het vlak van psychisch welzijn worden beleidslijnen voor de bestrijding van oudermishandeling (zowel thuis
als in instellingen) uitgewerkt. Meldpunten voor mishandeling werden opgericht. Deze contactpunten bieden
sinds 2007 structureel steun ter zake in Vlaanderen: er werden 502 gevallen gemeld in 2008, 503 in 2009 en
499 in 2010. Zij zullen eveneens zorgen voor doorverwijzing naar gespecialiseerde hulp en de opvolging,
sensibilisatie en ontwikkeling van expertise.
Voorts worden ook beleidsmaatregelen op het gebied van gezondheidspromotie en preventie genomen, ook al
zijn zij niet specifiek op senioren gericht: kankerscreeningprogramma’s worden opgezet, en hoewel deze
programma’s deels verder reiken dan de in het MIPAA vastgelegde oudere bevolkingsgroep, betreffen zij toch
vooral deze categorie (borstkanker: vrouwen tussen 50 en 69 jaar – colorectale kanker: mannen en vrouwen
tussen 50 en 74 jaar). Door beide kankers in een beslissende fase vast te stellen streven deze
beleidsmaatregelen naar een lager sterftecijfer door een vroegtijdige curatieve behandeling en naar een
kwalitatieve en kwantitatieve verbetering van de gezonde levensjaren. Toch bleek het doel om in 2012 75% van
de vrouwen te laten deelnemen aan borstkankerscreening te hoog gegrepen in Vlaanderen 12 .
Tevens worden beleidsmaatregelen voor valpreventie bij ouderen uitgevoerd. Zij voorzien in een begeleiding
om ouderen thuis te laten blijven in de beste omstandigheden wat comfort en veiligheid betreft (bijv. valrisico).
Bepaalde projecten betreffen de medewerking van ergotherapeuten: zij geven advies voor aanpassingen aan
de woning en de inrichting en werken specifieke normen uit.
De federale Staat heeft een kaderprotocol voor 6 jaar (2005 – 2011) afgesloten met de Gemeenschappen en
Gewesten, het “protocol 3”. Dit protocol legt een aantal gemeenschappelijke doelstellingen voor ouderenzorg
vast, waarbij de verscheidenheid tussen Gemeenschappen en Gewesten niet uit het oog verloren wordt.
Daarom vermeldt het de extra financiële middelen die de federale Staat met het oog op enige soepelheid in het
gebruik als “RVT-equivalenten” ter beschikking stelt van de Gemeenschappen en Gewesten. De
oorspronkelijke programmatie voor rust- (en verzorgings-)tehuizen werd uitgebreid tot transmurale
structuren en thuiszorgondersteunende zorgvernieuwing.
Afhankelijk van hun noden konden de deelgebieden met een budget voor een bepaald aantal nieuwe RVTbedden
uiteraard nieuwe RVT-plaatsen ter beschikking stellen, maar ook ROB-bedden tot RVT-bedden
omvormen, centra voor dagverzorging of kortverblijf oprichten, en zorgvernieuwing financieren voor ouderen
die thuis willen blijven wonen.
11
Vanderleyden, L. (2011). Vlaamse ouderen in cijfers en letters. In: Van Leuven, N. & De Herdt, P. (eds.).Fundamentele
rechten van ouderen, Antwerpen: Intersentia.
12
Ryssaert, L. e.a. (2011). Gezondheid en zorg in Vlaanderen, Europees gekaderd. In: Noppe, J., Vanderleyden, L. & Callens
M. In: De Sociale Staat van Vlaanderen 2011. Brussel: Studiedienst van de Vlaamse Regering.
22