bijlagen (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

Algemene informatie
België is een grondwettelijke monarchie bestaande uit de federale Staat, de Gemeenschappen en de
Gewesten. België kent drie officiële talen: Nederlands, Frans en Duits.
De bevoegdheidsverdeling bij de opeenvolgende staatshervormingen verliep volgens twee hoofdlijnen. De
eerste heeft te maken met zogenaamde ‘persoonsgebonden’ materies: taal, cultuur, onderwijs,
gezondheidsbevordering, enz. Voor deze materies zijn drie ‘gemeenschappen’ bevoegd: De Vlaamse
Gemeenschap, de Franse Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap, evenals de
gemeenschapscommissies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
De tweede lijn betreft de economische zaken: infrastructuur, ruimtelijke ordening, buitenlandse handel,
leefmilieu, enz. Voor deze materies zijn de ‘gewesten’ bevoegd: het Vlaamse Gewest, het Brussels
Hoofdstedelijk Gebied en het Waalse Gewest.
De Vlaamse Gemeenschap is evenwel met het Vlaamse Gewest samengesmolten omdat de bevoegdheden van
beide entiteiten in geografisch opzicht identiek zijn. Er is dan ook slechts één Ministerie van de Vlaamse
Gemeenschap.
Daarentegen heeft de Franse Gemeenschap in 1992 beslist een aantal van zijn bevoegdheden over te dragen
aan het Waalse Gewest en aan de Franse Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Het Waalse Gewest oefent zijn bevoegdheden uit in Wallonië, terwijl de Franse Gemeenschapscommissie
bevoegd is voor gemeenschapsaangelegenheden op het grondgebied van het tweetalige Brussels
Hoofdstedelijk Gewest. Bevoegdheden die volledig of gedeeltelijk aan het Waalse Gewest en de Franse
Gemeenschapscommissie zijn overgedragen, hebben voornamelijk te maken met culturele aangelegenheden
(onder meer sociale promotie) en persoonsgebonden materies (een deel van het gezondheidsbeleid, een deel
van het gezinsbeleid, het beleid inzake sociale steun, het onthaal en de integratie van migranten, het beleid
inzake personen met een handicap en het beleid in verband met de derde leeftijd).
In Brussel werden in 1989 samen met de gewestelijke instellingen ook drie gemeenschapscommissies in het
leven geroepen: de Vlaamse gemeenschapscommissie (VGC), de Commission communautaire française
(COCOF) en de Gemeenschappelijk Gemeenschapscommissie (GGC). De GGC is bevoegd voor Brusselse
instellingen die niet uitsluitend tot een van beide gemeenschappen behoren. Daarnaast is de GGC bevoegd
voor de rechtstreekse bijstand aan personen (zonder tussenkomst van een instelling), voor de goedkeuring
van normen die rechtstreekse verplichtingen voor natuurlijke personen inhouden en voor de uitoefening van
bevoegdheden als inrichtende macht wat aangelegenheden van algemeen belang betreft.
De Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) keurt eigen wettelijke normen goed. Ze mag dat
alleen voor zogenaamde ‘bipersoonsgebonden’ aangelegenheden, dat wil zeggen sociale zaken en
gezondheidskwesties die beide gemeenschappen aanbelangen. Deze normen zijn van toepassing op de
instellingen die niet ressorteren onder de Vlaamse Gemeenschap of onder de Franse Gemeenschap (bv. de
OCMW’s, de openbare ziekenhuizen) of verband houden met de rechtstreekse bijstand aan personen.
De federale overheid blijft bevoegd voor onder meer defensie, justitie, financiën, sociale zekerheid en voor een
belangrijk deel van de volksgezondheid en binnenlandse zaken. Daarnaast zijn een aantal bevoegdheden
(economie, transport en leefmilieu) verdeeld tussen de federale overheid en de gewesten.
Elke entiteit heeft een eigen parlement en regering.
Het vergrijzingsbeleid valt onder de verschillende overheidsniveaus. De federale overheid is bevoegd voor de
sociale zekerheid en dus voor de betaling van de pensioenen en de terugbetaling van geneeskundige
verzorging, evenals voor de sociale bijstand. Daarentegen zijn de gemeenschappen bevoegd voor alle
persoonsgebonden materies, zoals het verzorgings- en welzijnsbeleid voor ouderen. De structuur van dit
verslag weerspiegelt deze situatie.
5