Jaargang 111, nummer 4, herfst 2010 - Theosofische Vereniging in ...

er geen sprake van echte bekering of
van begrip van de leringen van het pas
verworven geloof.
Er wordt veel licht geworpen op wat
bekering inhoudt door een publicatie
uit de vroege 20 e eeuw van de theosofische
uitgeverij in Adyar (Theosophical
Publishing House) die onlangs
herdrukt werd. Het is een Engelse
vertaling van passages uit brieven die
in het Perzisch geschreven werden
door een soefi- leraar die in het laatste
deel van de 14 e eeuw in noordoost India
leefde. Annie Besant beval deze
brieven van Sjeik Sjarfoedin Maneri
aan en zei: Zij zijn helemaal doortrokken
van de theosofische geest –
dezelfde in ieder tijdperk – en allen die
de praktische aanwijzingen erin lezen, de
pregnante tips, de wijze uitspraken,
zullen het gevoel hebben te verkeren in
de aanwezigheid van een Leraar die zelf
de Opperste Wijsheid heeft geleerd.
In een kort stuk van deze publicatie
wijst Sjeik Sjarfoedin erop dat bekering,
of taubah in het Perzisch, letterlijk
‘omkeren’ betekent. Dit lijkt heel
veel overeenkomst te hebben met het
hindoeïstische begrip nivritti, ofhet
Pad van Terugkeer dat een terugkeren
van wereldsheid en materialisme (pravritti),
naar de Eeuwige en Onvergankelijke
Bron van alle bestaan betekent.
Soortgelijk is ook de inhoud van de
christelijke gelijkenis van de verloren
zoon die na veel omzwervingen terugkeert
naar het thuis van zijn Vader.
Terugkeer naar het Goddelijke
neemt verschillende vormen aan en
gebeurt op verschillende niveaus, al
naar gelang de condities van de pelgrims
die de moeizame weg omhoog
ondernemen. Hier worden wij eraan
herinnerd hoe in het hindoeïsme gesproken
wordt over niveaus van waardigheid
(adhikari-bheda). Sommigen
beginnen de reis uit vrees voor de gevolgen
in het hiernamaals van hun
eigen misdaden of zonden, moedwillig
begaan of in een staat van avidya of
dwaasheid. Zij verrichten formele religieuze
handelingen, maar het spirituele
leven begint niet met het simpelweg
mompelen van gebeden, met
naar kerk, moskee of tempel gaan; of
wanneer vrees voor wat er kan gebeuren
in het hiernamaals iemand ertoe
brengt om uiterlijke symbolen aan te
nemen, zoals een religieuze mantel of
een kaalgeschoren hoofd.
De echte pelgrim wendt zich innerlijk
af van alle wereldse voorwerpen en
van de bevredigingen van deze en andere
werelden, doordat hij de onbetekenendheid
en voorbijgaande aard
ervan beseft. Dit zich afwenden van de
talloze illusies in de werelden van maya
(Ganesha: begoocheling) kan vele incarnaties
duren. In de vroege stadia is
standvastigheid moeilijk te verwerven
en in onze tekst worden de woorden
van een islamitische sjeik aangehaald:
Ik keerde zeventig keer om en faalde
iedere keer; maar de eenenzeventigste
keer bleek ik onwrikbaar en ik faalde
niet meer. Wij worden hier herinnerd
aan het advies dat gegeven werd aan
kolonel Olcott door een Mahatma:
Probeer, probeer, probeer het nog een
keer! (Try, try – try!)
Een verhelderende verklaring over
authentieke bekering in deze tekst
wijst erop dat gewone mensen zich
afwenden van zonden, maar dat de
Uitverkorenen zich afwenden van
achteloosheid. Het najagen van plezier,
van bevrediging van een materiële,
emotionele of intellectuele soort,
is een toestand waarin men de richting
die men moet volgen om spirituele
kennis en deugd te ontplooien geheel
vergeten is. Alle zondige daden zijn het
136 www.theosofie.nl Theosofia 111/herfst 2010