Niet voor ons soort mensen? - Vrije Universiteit Brussel

(N=4.162). In 2005 vond nog een herbevraging op 29-jarige leeftijd plaats van de
cohorte geboren in 1976 (N=1.657). In 2009 werden de respondenten geboren in
1980 op 29-jarige leeftijd opnieuw bevraagd (N=1.922).
We gebruiken de gegevens van de geboortecohorte 1976, omdat we voor die groep
beschikken over het grootste aantal metingen over de loopbaan, met name drie: op
23, op 26 en op 29 jaar. We beperken de hierna volgende panelanalyses tot de
groep van respondenten die tot op de leeftijd van 29 jaar werd bevraagd (N=1.657).
We kennen op elk van de drie tijdstippen de beroepspositie van de betrokken
respondenten, én de respondenten werd telkens het instrument om sociale demotie
te bepalen voorgelegd.
3.1 Een schaal voor de meting van sociale demotie
De schaal voor het meten van gevoelens van demotie werd ontwikkeld door Koen
Pelleriaux (2001: hoofdstuk 3). In de SONAR-enquêtes werden daarvan acht items
opgenomen en voorgelegd aan de respondenten. De eerste twee van de acht
voorgelegde items (“er zijn een hoop mensen die het nooit goed zullen hebben en ik
hoor bij die groep”, en “eigenlijk heb ik al geen hoop meer op een goede job”)
werden niet weerhouden in de schaal voor demotie in de hierna volgende analyses,
omdat ze louter wijzen op een negatief toekomst- of maatschappijbeeld zonder
dezelfde duidelijke groepsidentificatie als de andere items, en als dusdanig minder
goed aansluiten bij onze opvatting van sociale demotie als een veralgemeend
gevoel van achterstelling. De andere zes items worden weerhouden voor de
constructie van een schaal voor sociale demotie. In tabel 1 wordt de formulering
van de betrokken items, en de verdeling van de antwoorden weergegeven.
Ongeveer 80% van de respondenten is het telkens “helemaal niet eens” met de
voorgelegde uitspraak. Is men het niet “helemaal oneens” met de uitspraken, dan is
men het doorgaans “eerder oneens”. Het andere uiterste van de
antwoordmogelijkheden – “helemaal wel akkoord” – wordt maar door een heel
beperkte groep (amper ongeveer zo’n 1%) aangegeven. Daarmee gaat het duidelijk
om ‘moeilijke’ uitspraken die resulteren in een scheef verdeeld antwoordpatroon. 3
3 Ook Pelleriaux stelde vast dat de items scheef verdeeld zijn. De gegevens van het SONARonderzoek
werden verzameld via face-to-face enquêtes, waarbij de aanwezigheid van een
interviewer de neiging om de uitspraken te verwerpen wellicht nog versterkt heeft. Er bestaat
evenwel voldoende variatie om de analyse verder te zetten.
p. 11