Desember 2008 - Die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika

aktueel
fees nie net deur die nasate van die Voortrekkers gevier moet word nie,
maar deur die hele volk, en dat dit ’n godsdienstige fees moet wees.
Negentien jaar later volg die Tweede Vryheidsoorlog, en die oorwinning by
Colenso kom op 15 Desember 1899, en word op 16 Desember bekend.
Daardie middag het ’n dankbare en gewyde skare in Johannesburg spontaan
op Wanderersterrein saamgetrek. ’n Erediens is gehou en die Gelofte van
1838 word weereens bevestig, met die klem op die Goddelike leiding vir die
volk, en dat dit as ’n dankdag soos ’n Sabbatdag onderhou sal word, ook
deur die nageslag.
Dit is dus nie net die Voortrekkernageslag nie.
Daar kom dus ’n verskuiwing van wapenoorwinning van 1838 (Dingaansdag),
na godsdienstige leiding van die Allerhoogste, en om tradisies en gewoontes
te bewaar. Teen 1900 was Geloftefees dus gevestig met bogenoemde klem
op die godsdienstige. (Ek gaan nie in op die gebeurtenisse van 15 Desember
nie, wat ’n kultuurinslag gehad het.)
Die Kapenaars beskou hierdie fees as ’n Transvaalse en OVS-Natal-fees,
maar in 1911, een jaar na die Vrede van Vereeniging, word dit ook in die
Kaap erken as volksfees, weereens met die klem op Goddelike leiding.
Ander volke word nie uitgesluit nie, maar altyd in verband gebring met hulle
verhouding tot die Afrikaner. Hoewel daar by geleenthede gewag gemaak is
van die rol van die agterryers, die volk op die plase en in kampe, is 16
Desember sterk deur swart bewussynsleiers aangeblaas as ’n wit-swart haatbyeenkoms.
JB Gamba pleit vir die afskaffing van die fees, want, so verkondig
hy, dit is slegs gemik teen die swartman.
Die fees het deur die jare baie fasette van die Afrikaner belig. Al het die
politieke leiers in die 60-/70-jare hierdie geleentheid gekaap en misbruik vir
politieke standpunte, was daar altyd die een, uitstaande punt: geloof in die
Goddelike leiding en voorsienigheid – en daarnaas die kulturele. Daar is
vandag veral twee redenasies teen die hou van Geloftedag:
� Hoe kan ’n mens vir die Here sê:
“As U ... dan sal ek ...”? Dit maak
so ’n gelofte arrogant en heiligskending.
Ek verwys u na enkele
tekste: Genesis 28:22, Eksodus
33:13, Numeri 21:2, Prediker
5:4. Die Gelofte lui: “As Hy ons
sal beskerm en ons vyand in ons
hand sal gee, sal ons die dag soos
’n Sabbat deurbring.” Die implikasie:
As Hy dan ... en ons oorleef,
dan sal ons/kan ons.
� Hierdie gelofte raak my nie, my
voorgeslagte was nie by Bloedrivier
nie. Hier verwys ek na die geskiedenis
hierbo bespreek.
By die herdenking van die Gelofte
gaan dit oor meer as net geskiedenis.
Dit gaan oor die leiding van God.
Daarom maak die Gelofte dat ons
saamgebind is deur iets wat weinig
ander volke het of ken.
Ons is nou in ’n nuwe staatsbestel
wat aan hierdie dag ’n politieke kleur
wil gee van versoening. Ek is daarvan
oortuig dat ons gebind is om dit as
’n dag van nederige verootmoediging
voor die Here te hou waarin ons sy
leiding vir juis hierdie tyd afbid. En
laat ons die tyd benut om ons eie
kultuurwaardes en –goedere te bevorder
en te bewaar. Dit is die een
dag wat ons hiervoor oorhet. DK
16 • Die Kerkblad • 2008
desember